,
სულ ცოტა ხნის წინ, მწვავე დაპირისპირების მიუხედავად, პარლამენტმა რეკორდულად სწრაფად დაამტკიცა "ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ" კანონში შესატანი ცვლილებები. ამიერიდან კომუნიკაციების მარეგულირებელ ეროვნულ კომისიას შეუძლია სატელეკომუნიკაციო სფეროში მოქმედ ყველა ავტორიზებულ და ლიცენზიის მფლობელ პირს სპეციალური მმართველი დაუნიშნოს. მაგალითად, თუ კომპანია აქციების, წილების ან საოპერაციო აქტივების შეძენის შესახებ კანონმდებლობით დადგენილ მოთხოვნებს დაარღვევს, კომუნიკაციების კომისია უფლებამოსილია დანიშნოს სპეციალური მმართველი, რომელსაც ექნება უფლება დანიშნოს ან გაათავისუფლოს კომპანიის დირექტორი ან სამეთვალყურეო საბჭოს წევრები; სასამართლოში სარჩელის შეტანის გზით სადავო გახადოს სპეციალური მმართველის დანიშვნამდე ბოლო ერთი წლის განმავლობაში კომპანიის ქმედება ან დადებული გარიგება და მოითხოვოს მათი ბათილობა, თუ ამ ქმედებით ან გარიგებით ზიანი ადგება სახელმწიფო ან საზოგადოებრივ უსაფრთხოებას, ქვეყნის ეკონომიკურ ინტერესს ან ბაზარზე არსებულ კონკურენტულ გარემოს; შეუძლია შეუჩეროს ან შეუზღუდოს მოგების განაწილება, დივიდენდებისა და პრემიების გაცემა, ხელფასების გაზრდა. ცვლილებების თანახმად, სპეციალური მმართველი ანგარიშვალდებულია მხოლოდ კომისიის წინაშე.
მარეგულირებელი კომისია აცხადებს, რომ ამ გადაწყვეტილების მიზანია დაიცვას ქვეყნის კრიტიკული ინფრასტრუქტურა, შესაბამისად, როცა ლაპარაკია სატელეკომუნიკაციო კომპანიებზე, იქნება ეს მობილური ოპერატორი თუ ინტერნეტპროვაიდერი, ნებისმიერის საქმიანობა შესაძლოა ჩაითვალოს კრიტიკულად მნიშვნელოვან საქმიანობად და ეს გახდეს სპეციალური მმართველის დანიშვნის მიზეზი.
ამ სკანდალურ კანონპროექტს სატელეკომუნიკაციო ბაზარზე წინ უძღოდა ხმაურიანი ამბავი, რომელიც ეხება "კავკასუს ონლაინის" ერთ-ერთი მფლობელის მიერ წილის 49%-ის გაყიდვას. მარეგულირებელმა არაერთხელ მოსთხოვა კომპანიას წილების პირვანდელ მდგომარეობაში დაბრუნება, დააჯარიმა კიდეც, თუმცა არაფერი შეცვლილა.
მინი დოსიე: კავკასუს ონლაინი 2006 წელს წამყვანი საკომუნიკაციო კომპანიების: „კავკასუს ნეთვორქი" (დაარსდა 1998 წელს, ქვეყნის ერთ-ერთი პირველი ინტერნეტ პროვაიდერი), „ჯორჯია ონლაინი“, „სანეტი“ და „ტელენეტის“ გაერთიანებით შეიქმნა.
2008 წლიდან კავკასუს ონლაინი არის Tyco Electronics-ის მიერ აშენებული 1,200 კილომეტრიანი წყალქვეშა ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელის ერთპიროვნული მესაკუთრე, რომლის საშუალებითაც ევროპიდან სამხრეთ კავკასიისა და კასპიის ზღვის რეგიონში ინტერნეტის ტრანზიტული მიწოდება ხორციელდება. შავი ზღვის ფსკერზე განთავსებული ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელით ევროპიდან აზიისკენ მაღალი ხარისხის ინტერნეტის პირდაპირი მიწოდება გახდა შესაძლებელი.
კავკასუს ონლაინმა მნიშვნელოვანი როლი დაიმკვიდრა საერთაშორისო საბითუმო სეგმენტის მიმართულებით 2010 წელს „საქართველოს რკინიგზის ტელეკომ"-ის შეძენამ კომპანიას საშუალება მისცა შესულიყო მთელ სამხრეთ კავკასიის რეგიონში: საქართველოში, სომხეთსა და აზერბაიჯანში, ასევე ირანსა და ერაყში.
კავკასუს ონლაინი „საქართველოს რკინიგზის ტელეკომის“ (GRT) 100%-იანი წილის მფლობელია, რაც კავკასუს ონლაინის GRT-ის ინფრასტრუქტურაზე სრულ ხელმისაწვდომობას განაპირობებს, რომელიც 600 კმ-იანი ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელისგან და ობიექტებთან დამაკავშირებელი სარკინიგზო მაგისტრალისგან, ასევე დამოუკიდებელი 600 კმ-იანი ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ინფრასტრუქტურისგან შედგება. ორივე მაგისტრალი აზერბაიჯანში, სომხეთსა და თურქეთში პარტნიორ ქსელებს უკავშირდება ისევე, როგორც ფოთი (საქართველო) - ვარნას (ბულგარეთი) წყალქვეშა ოპტიკურ-ბოჭკოვან კაბელს. შესაბამისად, კავკასუს ონლაინი არის მფლობელი სრულად რეზერვირებული სახმელეთო ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ინფრასტრუქტურისა საქართველოს მასშტაშტაბით
.png)
თავის დროზე "კავკასუსმა" გაყიდა საცალო ქსელი, მაგრამ მის მფლობელობაშია მეტად მნიშვნელოვანი საბითუმო ინტერნეტის ინფრასტრუქტურა შავი ზღვის ფსკერზე. ეს კომპანია არა მარტო საქართველოში, არამედ რეგიონში ინტერნეტის ერთ-ერთი ყველაზე მსხვილი მომწოდებელია. თავისი ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელით ფრანკფურტისა და სოფიის ინტერნეტის მონაცემების გაცვლის ცენტრებთან უშუალო კავშირით "კავკასუს ონლაინი" უზრუნველყოფს საქართველოში მოხმარებული ინტერნეტის 2/3-ს. ამავე კაბელით მარაგდება სომხეთისა და აზერბაიჯანის საცალო ბაზრის მნიშვნელოვანი ნაწილი. არსებული მონაცემებით, კომპანია ოფშორში რეგისტრირებულ ორ კომპანიას ეკუთვნის. წილები ერთ-ერთი ამ კომპანიის ბენეფიციარმა გაასხვისა. ჩვენი ინფორმაციით, ეს არის ბიზნესმენ ხვიჩა მაქაცარიას 49%-იანი წილი, რომელიც აზერბაიჯანულმა კომპანია "ნექსოლმა" 61 მილიონად იყიდა. მარეგულირებელი "კავკასუსისგან" წილების გასხვისების შესახებ ინფორმაციას ითხოვდა, შემდეგ კი კომპანია სამჯერ დააჯარიმეს საერთო ჯამში 270 ათასი ლარით და წილების პირვანდელ მდგომარეობაში დაბრუნებაც მოსთხოვეს. დადგა საკითხი კომპანიისთვის ავტორიზაციის შეჩერების შესახებაც. "კავკასუსში" აცხადებენ, რომ კომპანიამ ჯარიმები გადაიხადა და მარეგულირებელს მეწილეების შესახებ ინფორმაციაც მიაწოდა, თუმცა კომისია წილების პირვანდელ მდგომარეობაში დაბრუნებას კვლავ ითხოვს. საქმე სტოკჰოლმის სასამართლომდე მივიდა და მხოლოდ ახლა ვიგებთ ამერიკის სახელმწიფო მდივნის ყოფილი მოადგილის განცხადებებით, რომ ამ გარიგების შესახებ თურმე ინფორმირებული ყოფილა როგორც ყოფილი პრემიერი ბახტაძე, ისე კომისიის თავმჯდომარე და უკვირს, ახლა რატომ შეიცვალა კომისიის პოზიცია.
სხვათა შორის, ამ გარიგების შესახებ ხელისუფლებასთან კულუარული მოლაპარაკება ბევრ შეკითხვას აჩენს, რომ აღარაფერი ვთქვათ იმ ძალიან მნიშვნელოვან პროექტზე, რომელზეც მეთიუ ბრაიზა ლაპარაკობს. ვგულისხმობ ციფრული ჰაბის პროექტს - ლაპარაკია ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელების ქსელის შექმნაზე, რომელიც ფრანკფურტიდან შანხაიმდე იქნება გადაჭიმული და "კავკასუს ონლაინის" 1200-კილომეტრიანი კაბელი ამ პროექტის მნიშვნელოვანი ნაწილია.
ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელი არ არის მხოლოდ ინტერნეტის წყარო, არამედ პოლიტიკური დატვირთვის მქონე ობიექტია, როგორც ინფორმაციის მაგისტრალური გამტარი. მისით დაინტერესებას რუსეთი კომპანია "ვიმპელკომის" სახით წლების წინ გამოხატავდა. ასევე კაბელის გარშემო განვითარებულ პროცესებს ყურადღებით აკვირდება ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორი აშშ.
ფაქტია, პოლიტიკურად დაინტერესებული მხარის ხელში ეს კრიტიკულად მნიშვნელოვანი კაბელი შესაძლოა საინფორმაციო ნაკადების გაკონტროლების მძლავრი მექანიზმი გახდეს. ამიტომაც ადვილი მისახვედრია, ვინ არის შეშფოთებული იმით, რომ სტრატეგიული კაბელის გარკვეული წილი იმ აზერბაიჯანული კომპანიის ხელში აღმოჩნდა, რომელიც ალიევების ოჯახთან ასოცირდება. სომხეთში ინტერნეტმიწოდების დიდი წილი ხომ ამ კაბელით ხორციელდება. შესაბამისად, არ არის გამორიცხული, ამ საკითხში დიდი გეოპოლიტიკური ინტერესები შეეჯახა ერთმანეთს და კანონში შესული ერთი ცვლილება ამ ამბავთან შედარებით რა მოსატანია.
„კავკასუს ონლაინის” ახალი აქციონერი, ასევე ერთ-ერთი უმსხვილესი საერთაშორისო ჰოლდონგის მფლობელია, ეს არის „ნექსოლ ჰოლდინგი”. რომელიც მოიცავს სხვადასხვა ინდუსტრიაში მოღვაწე კომპანიებს. ახლახანს დასრულდა ერთ-ერთი მსხვილი გარიგება უკრაინაში, ამ ჰოლდინგის მიერ მოხდა შესყიდვა უმსხვილესი უკრაინული მობილური ოპერატორის „ვოდაფონ უკრაინა”, რომლის გარიგების ღირებულებამ თითქმის ერთ მილიარდ დოლარს მიაღწია. Neqsol Holding-ი აზერბაიჯანული ენერგო და სატელეკომუნიკაციო ჰოლდინგია. მის შემადგენლობაში შედის ქვეყნის ერთ-ერთი უმსხვილესი მობილური ოპერატორის – BakCell-ის აქტივების 100%-იანი წილი. კომპანიას აზერბაიჯანში 3 მილიონზე მეტი აბონენტი ჰყავს. ბევრად დიდია Neqsol Holding-ის კიდევ ერთი სატელეკომუნიკაციო აქტივის მოცულობა, რომელიც უკრაინაში მდებარეობს. საუბარია Vodafone Ukraine-ზე, რომელსაც 20 მილიონი აბონენტი ჰყავს.
რაც შეეხება აზარბაიჯანული მხარის გეგმას, რომელიც განაპირებობდა „კავკასუს ონლაინის” წილის შესყიდვის ინტერესს, ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე შეიძლება ითქვას, რომ ეს პროექტი თავისი მნიშვნელობით ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის ტოლფასია, რომელიც ითვალისწინებს, პირდაპირ ევროპიდან საქართველოს ტერიტორიის გავლით, „კავკასუს ონლაინის” ინფრასტრუქტურის გამოყენებით, აზერბაიჯანის, კასპიის ზღვის და ყაზახეთის გავლით, ჩინეთში ინტერნეტის რეალიზაციას, ეს კი აზარბაიჯანის სახელმწიფოს სტრატეგიულ ინტერესებს შეესაბამება.
იმ ფაქტს, რომ „კავკასუს ონლაინის“ აქციების კონტროლი აზარბაიჯანის მხარის ინტერესს წარმოადგენს, არც “ნექსოლ ჰოლდინგი” მალავს, მათი განცხადებით აზერბაიჯანულ კომპანიას, რომელიც საერთაშრისო ბაზარზე ოპერირებს საქართველოში საკმაოდ დიდი გეგმები აქვს და ეს ციფრული აბრეშუმის გზის პროექტის განხორციელებას უკავშირდება.
200-მილიონიანი პროექტი, რომლის ნაწილიც არის საქართველო, გულისხმობს ევროპიდან საქართველოს გავლით ისტორიული აბრეშუმის გზის პროექტის აღდგენას, ოღონდ ციფრული მიმართულებით. ნექსოლ ჰოლდინგში ამბობენ, რომ აღნიშული პროექტის საქმის კურსში იყო საქართველოს წინა პრემიერმინისტრი და ინფორმაცია წესით ახალ ხელისუფლებასაც უნდა ჰქონდეს.
ასე, რომ ერთი შეხედვით საკითხი, რომელიც მხოლოდ საქართველოს შიდა ბიზნესს სექტორს ეხება, გეოპოლიტიკურ ხასიათს იძენს და აშკარაა, რომ „კავკასუს ონლაინის“ აქციების ყიდვა-გაყიდვა არ არის მხოლოდ ბიზნესს ოპერაცია, ეს რეგიონში გეოპოლიტიკური უპირატესობის მოპოვების და საქართველოს სახელმწიფოს ინტერესების შელახვის მცდელობადაც შეგვიძლია განვიხილოთ.
