USD 2.7374
EUR 2.9058
RUB 2.7753
Tbilisi
«BBC» (დიდი ბრიტანეთი): „210-კილომეტრიანი მოგზაურობა „დედამიწის ყველაზე ლამაზ ადგილზე“ (საქართველოს სამხედრო გზის შესახებ)
Date:  190

ბრიტანული სამაუწყებლო კომპანიის „ბი-ბი-სი“-ს (BBC) ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულია ვრცელი სტატია (ნარკვევი) სათაურით „210-კილომეტრიანი მოგზაურობა „დედამიწის ყველაზე ლამაზ ადგილზე“ (ავტორი - სუმია გაიატრი, წარმოშობით ინდოელი ჟურნალისტი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

საქართველოს სამხედრო გზა, რომლითაც ვაჭრები და დამპყრობლები უძველესი დროიდან სარგებლობდნენ, ტრადიციულად ადამიანებისათვის იდეების გამტარებელიც იყო.

ჩვენი ავტომანქანა ახლა სამხედრო გზაზე მიჰქრის, 210-კილომეტრიან მარშრუტზე, კავკასიის მთების მიხვეულ-მოხვეულ მაგისტრალზე. ჩვენ გვხვდება დიდებული ხეობები ხმაურიანი მდინარეებით, ლამაზი სოფლები, რომლებიც კლდეების პირას არიან გაშენებულნი. აქა-იქ ჰორიზონტზე ქართული მართლმადიდებელი ეკლესიების მიმზიდველი ცილინდრული გუმბათები მოჩანს, ხოლო ავტობუსის გაჩერებებზე ჯერ კიდევ შემორჩენილია საბჭოური დროის ფერადი მოზაიკა. ერთ-ერთ გაჩერებაზე არსებულ კაფეში მომღიმარე მზარეული ქართული ხინკლით სავსე თეფშს მაწვდის, ქვემოთ კი ცისფრად მოელვარე არაგვი მოჩანს.

„საკვირველია, მაგრამ ფაქტია - საქართველოს ამ ნაწილს ტურისტების მცირე ნაწილი თუ სტუმრობს... არადა, ეს არის დედამიწის ყველაზე ლამაზი და ჩემთვის საყვარელი ადგილი“, -  ამბობს ტაქსის მძღოლი მირიან თაკვარელია, რომელიც ადგილობრივ სამოგზაურო კომპანიას GoTrip Georgia-ს ჰყავს დაქირავებული საქართველოში უცხოელი ტურისტების მრავალდღიანი მოგზაურობისთვის, - „კავკასია რომ შეგიყვარდეს, საკმარისია აქ მხოლოდ ერთხელ ჩამოხვიდე და დაათვალიერო“.

როცა მირიანს ვეკითხები - დიდი ხანია ტურისტები საქართველოს სამხედრო გზის დასათვალიერებლად დაგყავს-მეთთქი, იგი იღიმება: „ძალიან დიდი ხანია, თითქმის 15 თუ 16 წელი“.

geo_2

შესაძლოა სხვა ქვეყნებში „15 თუ 16 წელი“ არაფერს ნიშნავს, მაგრამ საქართველოში, სამხრეთ კავკასიაში მდებარე ქვეყანაში, ეს პერიოდი რუსეთთან 2008 წლის ხუთდღიანი ომის დასრულებიდან იწყება, რომლმაც თავისი კვალი დაამჩნია სამხედრო გზასაც - საქართველო 1921-1991 წლებში საბჭოთა კავშირის შემადგენელი ნაწილი იყო და გზა, რომელიც ქართულ თბილისს რუსულ ვლადიკავკაზთან აკავშირებდა, ერთადერთ სახმელეთო მარშრუტად ითვლებოდა საქართველოსა და რუსეთს შორის.

კავკასიურ საქართველოს კონფლიქტებისა და ომების დიდი ისტორია აქვს. ეს უძველესი ქვეყანა არაერთხელ ყოფილა რომაელების, ოსმანების, სპარსელებისა და რუსების თავდასხმების მსხვერპლი - თავისი სტრატეგიული მდებარეობის გამო, ევროპასა და აზიას შორის. საქართველოს ტერიტორიაზე, კავკასიონის სამხრეთ ვაკეზე გადიოდა აგრეთვე უძველესი საქარავნო გზა, რომელიც ორ კონტინენტს აერთიანებდა - მას ჯერ კიდევ ბერძენი სტრაბონი უწოდებდა „კავკასიის კარიბჭეს“ (Porta Caucasica) და მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა იმპერიებს შორის ჯარების გადასროლაში შემტევითი ოპერაციებისათვის.

მე-18 საუკუნიდან მოყოლებული, როცა რუსეთის იმპერიასა და ქართლ-კახეთის სამეფოს შორის გეორგიევსკში ხელშეკრულება დაიდო, რუსებმა „კავკასიის კარიბჭე“ იმ დროისათვის საკმაოდ კეთილმოწყობილ სამხედრო მაგისტრალად გადააქციეს, რომელსაც შესაბამისად მოგვიანებით „საქართველოს სამხედრო გზა“ ეწოდა. ამ გზის მეშვეობით რუსეთის არმიები მე-19 საუკუნეში (კავკასიის ომების პერიოდის ჩათვლით) ებრძოდნენ დაუმორჩილებელ კავკასიის ხალხებს და ადგილობრივ მიურიდებს.

სამხედრო ისტორიის გარდა, კავკასიის კარიბჭეს კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფუქნცია ჰქონდა - ის იყო „აბრეშუმის დიდი გზის“ - ჩინეთისა და ევროპული ხმელთაშუაზღვისპირეთის დამაკავშირებელი ერთ-ერთი განშტოება. აქ გადიოდნენ ქარავნები, რომლებიც დატვირთულნი იყვნენ ჩინური აბრეშუმით, აღმოსავლური სანელებლებით და ძვირფასეულობით, ხოლო ძველი გეოგრაფები სტრაბონი და პლინიუს-უფროსი აღფრთოვანებულნი იყვნენ ამ გზის ბუნებრივი სილამაზით. დრესაც გზა ძალზე აქტიურად მუშაობს, რომლითაც გადაიტანება ყველაფერი - იაფფასიანი [თურქული] პროდუქციიდან დაწყებული, [ქართული ღვინით] და სომხური ყვავილებით დამთავრებული, კავკასიის რეგიონის ფარგლებში.

(პუბლიკაციაში ფართოდა არის გადმოცემული მცხეთის ღირსშესანიშნაობების შესახებ, ხაზგასმულია ქალაქის, როგორც რელიგიური ცენტრის მნიშვნელობა, რომლის ტაძრები იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის სიაშია შეტანილი. ავტორი ვრცლად საუბრობს სვეტიცხოველის ტაძარზე, ჯვრისა და სამთავროს მონასტრებზე, მირიან მეფეზე და დედოფალ ნანაზე...).

მცხეთის დათვალიერების შემდეგ კავკასიის ქედის სიღრმეში შევდივართ. გზის პირზე რამდენიმე მოზაიკურ პანოს ვხედავ და მძღოლს მანქანას ვაჩერებინებ, რათა ოდესღაც ლამაზი, ახლა კი ფილებაცვენილი კერამიკული ფერადი პანო ვნახო - ლომებით, მითიური ფრინველებით და ზღაპრული არსებებით - წითელი, ლურჯი და ყვითელი ფერებით.

„იცი, საქართველოს სამხედრო გზაზე უამრავი მოზაიკური პანოა, განსაკუთრებით ავტობუსების გაჩერებაზე, თუმცა ქართველები მათ არ სწყალობენ და არ ათვალიერებენ“, - მეუბნბა მირიანი.

geo_3

სამხედრო გზაზე მდებარე მოზაიკური ძეგლები მეოცე საუკუნის მეორე ნახევარშია შექმნილი. იმ დროს ეს ხელოვნება პოლიტიკური და კულტურული იდეების პროპაგანდისათვის გამოიყენებოდა არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ მთელ საბჭოთა კავშირში, მაგრამ დიდი საბჭოეთის დაშლის შემდეგ, ეს ხელოვნებაც ჩაკვდა. დღეს ქართული მოზაიკური ძეგლების უმეტესობა ან საერთოდ გამქრალია, ან ნანგრევებიღაა დარჩენილი.

იგრძნო რა ჩემი ინტერესი საქართველოს საბჭოური პერიოდის მოზაიკური ხელოვნების მიმართ, მირიან თაკვარელიამ შემომთავაზა მოგვენახულებინა მცხეთასთან ახლოს, კურორტ ცხვარიჭამიაში მდებარე ყოფილი პიონერთა ბანაკი „ცისკარი“, სადაც ჯერ კიდევ ბევრი მსგავსი მოზაიკური ხელოვნების ძეგლია შემორჩენილი. რაც უფრო ვიახლოვდებოდით ყოფილ ბანაკს, გზის პირზე სულ უფრო ბევრი ლამაზი მოზაიკური პანო გვხვდებოდა, რომლებიც ქართულ დღესასწაულებს და ხალხის ცხოვრებას ასახავდა, პიონერის ფორმაში გამოწყობილ ბავშვებს, რომლებიც ყვავილებს აგროვებენ... სამწუხაროდ, თვითონ ბანაკი ცარიელი და მიტოვებულია.

„ემოციები შემოინახეთ - თქვენ ჯერ კიდევ არ გინახავთ საქართველოს მთავარი მოზაიკა“, - მეუბნება მირიანი, რომელსაც მხედველობაში აქვს საქართველო-რუსეთის მეგობრობის ამსახველი მოზაიკური ძეგლი. ჩვენ მივემართებით გუდაურისაკენ, მაგრამ ჯერ ფასანაურში ვჩერდებით, სადაც უგემრიელეს ხინკალს მივირთმევთ. ამბობენ, რომ ფასანაური ხინკლის სამშობლოა - თურმე სწორედ ამ ლამაზ სოფელში მოამზადეს პირველად ხორცისა და ფქვილის ცომის შესანიშნავი საჭმელი.

 „ფასანაურის ხინკალი - ეს არის ცომის, ხორცისა და წვნიანის იდეალური ბალანსი, რომელიც პირში პირდაპირ ფეთქდება და საოცარ გემოს გრძნობ“, - ამბობს მირიანი და ხინკლის ჭამას მასწავლის, - თუ თავს არ დაღუნავ და ხინკალს ისე შეჭამ, წვენი დაიღვრება, რაც დაუშვებელია“.

დღის მეორე ნახევარში სწორედ იმ ცნობილ მოზაიკას ვათვალიერებ - „საქართველო-რუსეთის მეგობრობის ძეგლს“ - ბეტონის კოლოსალურ ნაგებობას, რომელიც თავდაპირველად, ერთი შეხედვით, თვალში ნეგატიურად  ეჩხირება მნახველს, კავკასიის მტების მომხიბლავი პეიზაჟის ფონზე, მაგრამ როგორც კი მიუახლოვდები, ბევრ საინტერესოს აღმოაჩენ რუსეთ-საქართველოს „მეგობრობის“ ისტორიიდან, საბჭოური ეპოქის შესაბამისად. (...)

მოგზაურობის ბოლო დღეს მირიან თაკვარელიამ ყველგანმავალი იქირავა და შორეულ თრუსოს ხეობაში წამიყვანა, რომელიც საქართველოს სამხედრო გზიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით არის და რომელსაც ჩრდილოეთიდან რუსეთი ესაზღვრება, დასავლეთიდან კი - საქართველოს სეპარატისტული რეგიონი „სამხრეთ ოსეთი“. თრუსოს ხეობა სტეფანწმინდიდან 22 კილომეტრზე მდებარეობს, მაგრამ მთის რთული გზით იქამდე მისაღწევად ორი საათი დაგვჭირდა.

თრუსო შთამბეჭდავი სანახავია, საოცრად ლამაზი. ხეობაში ბევრია მიტოვებული სოფლები და შუა საუკუნეების სადარაჯო კოშკები. მოწითალო მთები და მწვანე მდელოები მდინარე თერგის ნაპირებზე, აბანოს მინერალური წყალი და ლამაზი ტბა, სოფელ ზაკაგორის ციხე-სიმაგრის იდუმალება ადამიანში საკუთარ შინაგან ინდიანა ჯონსს ბადებს.

„ეს ყველაზე საუკეთესო ადგილი ბოლოსთვის მოვიტოვე. აი, ახლა თქვენ საქართველოს სამხედრო გზა არასოდეს არ დაგავიწყდებათ“, - იცინის მირიან თაკვარელია. მართლაცდა, არ შემიძლია, რომ არ დავეთანხმო.

წყარო: https://www.bbc.com/travel/article/20241106-a-210km-drive-through-the-most-beautiful-place-on-earth

geo_4

analytics
«The Daily Telegraph» (დიდი ბრიტანეთი): „ორნი თეთრ სახლში: თვითკმაყოფილი ჯო ბაიდენი - ერთადერთი დემოკრატი პრეზიდენტი, რომელმაც თავის დროზე რესპუბლიკელი დონალდ ტრამპი დაამარცხა“

ბრიტანულ გაზეთ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ორნი თეთრ სახლში: ჯო ბაიდენის თვითკმაყოფილება - იგი ერთადერთი დემოკრატია, რომელმაც თავის დროზე რესპუბლიკელი დონალდ ტრამპი დაამარცხა“ (ავტორი - ტონი დაივერი), რომელშიც ორი ერთმანეთისადმი მტრულად განწყობილი პრეზიდენტის, თეთრი სახლის წარმავალი ბინადარისა და მომავალის გულთბილი შეხვედრაა გადმოცემული.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

 ხელი, რომელიც ჯერ კიდევ ოვალურ კაბინეტში მყოფმა ჯო ბაიდენმა გაუწოდა ოთხშაბათს, 13 ნოემბერს, თეთრი სახლის მომავალ ბინადარს დონალდ ტრამპს, არ იყო სავალდებულო, რომ მეგობრული ყოფილიყო. ბოლო თითქმის ექვსი წლის განმავლობაში, განსაკუთრებით წინასაარჩევნო კამპანიების დროს, ორივე ერთმანეთს ულმობლად ურტყამდა: დონალდ ტრამპი ჯო ბაიდენს „მძინარე ჯოს“ და „ნამდვილი საფრთხის განსახიერებას“ უწოდებდა, ჯო ბაიდენი კი, თავის მხრივ (ზოგჯერ კი პრესმდივნის პირით) აცხადებდა, რომ დონალდ ტრამპი ყველაფრით აკმაყოფილებს ფაშისტის სახელს.

თუმცა ჯო ბაიდენისათვის გარდამავალი ხელისუფლების პერიოდი (როცა ერთი მიდის და მეორე მოდის) ისეთ მომენტად იქცა, რომ მას შესაძლებლობა მიეცა მოხდენილად დახვედროდა ჯერ კიდევ სტუმრის სტატუსში მყოფ დონალდ ბაიდენს და ასევე მოხდენილად  დაშორებოდა. მან კამერების წინაშე ქვეყანას აცვენა, თუ როგორ შეიძლება ხელისუფლებიდან  წასვლა და ძალაუფლების მშვიდობიანი გადაცემა პოლიტიკურ მტრობაზე მაღლა დააყენო.

 უფლებამოსილების გადაცემა, რასაკვირველია, ჯო ბაიდენისათვის ერთგვარი თვითკმაყოფილების გრძნობით იყო მოცული, რადგან იგი ჯერ-ჯერობით ერთადერთ დემოკრატ პრეზიდენტს წარმოადგენს, რომელმაც ორ არჩევნებში ერთხელ მაინც შეძლო რესპუბლიკელი  ექს-პრეზიდენტის დამარცხება.

„ჩვენ ყველაფერს ვაკეთებთ, რაც კი შეგვიძლია, რომ თქვენი განთავსება თეთრ სახლში სასიამოვნო იყოს“, - უთხრა ჯო ბაიდენმა დონალდ ტრამპს.

აღსანიშნავია, რომ „კოჭლ იხვს“ იისფერი ჰალსტუხი ეკეთა, რაც ორპარტიულობის ფერს შეესაბამება. მასპინძელმა სტუმრისადმი პატივისცემის ნიშნად ბუხარიც კი აანთო, რათა სიმბოლურად განეიტრალებულიყო ის მკვეთრი აცივება, რომელიც ამ კვირაში ვაშინგტონში მოხდა.

სცენა, რომელიც დამშვენებული იყო წითელი ვარდებით და რომელიც ბუხრის ცეცხლის ალისფერ ათინათს უთავსდებოდა, უფრო მეტად მოგვაგონებდა ორი მოხუცი მამაკაცის შეხვედრას, რომლებიც ერთმანეთს თავს გადახდილ ისტორიებს უზიარებენ, ვიდრე პოლიტიკური მოწინააღმდეგეების რანდევუს, რომლის დროსაც მსოფლიოს უძლიერესი სახელმწიფოს მეთაურის პოსტის გადაცემის დეტალები იხილებოდა.

დონალდ ტრამპისა და ჯო ბაიდენის უკან, კედელზე, აშშ-ის დამფუძნებელი მამების სურათები ეკიდა, მათ შორის კი, ცენტრალურ ადგილზე, ფრანკლინ დელანო რუზველტის ფოტო, რომელსაც ჯო ბაიდენს ხშირად ამსგავსებენ. ჯონ კენედისა და მარტინ ლუთერ კინგის ბიუსტები ორივე მხარის - დემოკრატებისა და რესპუბლიკელების მომხრე მასმედიის  კამერების ფოკუსში მოხვდნენ, რაც საკმაოდ ნიშანდობლივია.

ბევრი რამ შეიცვლა მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპმა 2021 წლის იანვარში თეთრი სახლის ოვალური კაბინეტი დატოვა.

არჩეული პრეზიდენტის შეხვედრა წარმავალ პრეზიდენტთან - ამერიკული პოლიტიკური ცხოვრების დიდი ხნის ტრადიციას წარმოადგენს. მაგრამ 2020 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ, რომელიც დონალდ ტრამპმა წააგო, მაგრამ დამარცხება არ აღიარა, ასეთი შეხვედრა არ გამართულა: დონალდ ტრამპმა უარი თქვა ჯო ბაიდენის მიწვევაზე თეთრ სახლში.

ამჯერად მისტერ დონალდ ტრამპი თავისი გამარჯვებით იმდენადვე დიდსულოვანი იყო, რამდენადაც ჯო ბაიდენი თავის დამარცხებაში: „პოლიტიკა მკაცრი რეალობაა და ბევრ შემთხვევაში ჩვენთვის მაინცდამაინც დიდად სასიამოვნო არ არის ხოლმე“, - ფილოსოფიურად შენიშნა დონალდ ტრამპმა და ამით ჯო ბაიდენს მიანიშნა ის, რომ ჯო ბაიდენი იძულებული გახდა საპრეზიდენტო რბოლაზე უარი ეთქვა და ასპარეზი კამალა ჰარისისათვის დაეთმო. გარდა ამისა, დონალდ ტრამპი საკმაოდ მწარედ აკრიტიკებდა ჯო ბაიდენს წინასაარცევნო კამპანიის დროს. „დღეს კი ყველაფერი მშვენივრად მიმდინარეობს და მე ამას ვაფასებ“, - დაამატა ახლად არცეულმა პრეზიდენტმა.

დონალდ ტრამპის ქცევაში აშკარად გამოსჭვიოდა ტრიუმფი, რომ იგი იმ კაბინეტს სამართლიანად დაუბრუნდა, რომლის დატოვება 2020 წლის არჩევნების შემდეგ იძულებით მოუწია.

„დონალდ ტრამპმა ჯო ბაიდენთან შეხვედრისას იგივე ძალაუფლებრივი ჟესტები გვაჩვენა, რომლის ნახვასაც მივეჩვიეთ“, - ამბობს დარენ სტენტონი, ქცევითი საკითხების ექსპერტი, - მან ჟესტი „შპილი“ აჩვენა (ორივე ხელის თითები ერთად, პირამიდული სახით, ზემოთ მიმართული), რაც ავტორიტარულ ჟესტს წარმოადგენს. ვინ ასე აკეთებს, იგი თავის მოქმედებაში დარწმუნებულია“.

„ჯო ბაიდენს კი ხელები მუხლებზე ჰქონდა დადებული - ასეთი თავისუფალი და დამაჯერებელი პოზა იმის მიმანიშნებელია, რომ იგი ჯერ კიდევ პრეზიდენტია და სიტუაციას აკონტროლებს. ვერ ვიტყვი, მან ეს გაუცნობიერებლად თუ შეგნებულად გააკეთა, მაგრამ ფაქტია, რომ ჯო ბაიდენი ცდილობს აჩვენოს, რომ მისი რეპუტაცია შელახული არ არის“, - აღნიშნავს დარენ სტემტონი.

ორივე მამაკაცმა მოახერხა, რომ შეხვედრას ნორმალური სახე ჰქონოდა, მიუხედავად იმისა, რომ მათ ურთიერთობაში მრავალი უხერხული ფაქტი და მოვლენა იყო მომხდარი.

არადა, ყველამ კარგად იცის, რომ დონალდ ტრამპი ბოლო ოთხი წლის განმავლობაში თვლიდა, რომ ჯო ბაიდენს უსამართლოდ ჰქონდა მისი ადგილი დაკავებული თეთრ სახლში. თავის მხრივ, ჯო ბაიდენისათვის დონალდ ტრამპი ის „ცეცხლისწამკიდებელია“, რომელიც დანაშაულის ადგილზე დაუსჯელი დაბრუნდა.

თუმცა ორივეს მხიარული განწყობა და ღიმილი იმის დადასტურებად უნდა ჩავთვალოთ, რომ პრობლემა უკვე წარსულს ჩაბარდა.

2016 წელს, როცა ბარაკ ობამას თავისი ბოლო შეხვედრა ჰქონდა არჩევნებში გამარჯვებულ დონალდ ტრამპთან თეთრ სახლში, ისინი კამერების წინაშე სამი წუთი საუბრობდნენ. წარმავალი და მომავალი პრეზიდენტის ლაპარაკი მკაცრი და ცივი იყო - არცერთი არ იღიმებოდა.

2016 წელს არც ბუხარში არ გიზგიზებდა ცეცხლი. ბარაკ ობამას შავი კოსტიუმი ემოსა, თითქოსდა იგი დაკრძალვაზე იმყოფებოდა. არც ყვავილები არ ჩანდა - მათ როლს ვაშლით სავსე ვაზა ასრულებდა.

ამჯერად პრესკონფერენცია მხოლოდ 40 წამი გაგრძელდა. როცა ჟურნალისტები თბილი ოვალური კაბინეტიდან გარეთ გამოვიდნენ და კითხვებისათვის მოემზადნენ, დონალდ ტრამპმა ინიციატივა ჯო ბაიდენს დაუთმო. მასპინძელს კი არაფერი აღარ უთქვამს და კამერების წინაშე ისევ გაიღიმა.

წყარო: https://www.telegraph.co.uk/us/politics/2024/11/13/joe-biden-bowed-out-grinning-as-the-only-democrat-to-ever-b/

 

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way