USD 2.7433
EUR 2.8862
RUB 2.7214
თბილისი
1962 წლის 29 ივნისი, ჟენევა : თბილისის "დინამო" - მადრიდის "რეალი: 90:83
თარიღი:  3053

 „გუშინ დიდი სიხარული განვიცადე - როგორც ქართველმა. კალათბურთი. Finale de la coupe dEurope des champions DYNAMO TBILISI contre REAL MADRID („ევროპის ქვეყნების ჩემპიონთა თასის გათამაშება თბილისის დინამოსა და მადრიდის რეალს შორის“- ფრ). „ტიფლისი“ ახლა ქართულად იწერება „თბილისი“. ამ მატჩს დავესწარი - რასაკვირველია. ძალიან ვღელავდი: სისხლი! არ მეშინოდა. ჩემმა თანამემამულეებმა ბრწყინვალედ გაიმარჯვეს. ესპანელები უფრო დიდი ანგარიშით დამარცხდებოდნენ, რომ არ ყოფილიყო გასაოცარი მოთამაშე: ზანგი ჰიგტოუერი (იგულისხმება ჰაიტაუერი). ესპანელების 83 ქულიდან - 32 მის ანგარიშზეა. ფანტასტიურია! გიგზავნი კორესპონდენციას. საქართველო ცოცხლობს. გაუმარჯოს საქართველოს!“

 ეს წერილი, 1962 წლის 29 ივნისს მიწერა ემიგრაციაში მყოფმა, გრიგოლ რობაქიძემ გრაფინია გიტა შტრახვიტს.

ამ დღეს, 58 წლის წინ, შვეიცარიაში, ქალაქ ჟენევაში, 5,000 მაყურებლის თანდასწრებით თბილისის „დინამომ“ 90:83 მოუგო მადრიდის „რეალს“ და კალათბურთში ევროპის ყველაზე პრესტიჟული საკლუბო ტურნირის „ევროლიგის“ ჩემპიონი გახდა.

სწორედ ამ მატჩში თანამემამულეების თამაშითა და გამარჯვებით გამოწვეული სიხარული გახლდა გრიგოლ რობაქიძის ესოდენი აღფრთოვანების მიზეზი, ის უშუალოდ ესწრებოდა ამ მატჩს  შალვა დადიანის პირველი მეუღლე ნინო ჩხეიძესა  და სპირიდონ კედიას ქალიშვილ, დიკა კედიასთან ერთად.

დღეს, თბილისის „დინამოს“ დიდი ევროპული წარმატებიდან 58 წელი გავიდა. 1962 წლის 29 ივნისს, „დინამოელებმა“  ქართული სპორტის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე ძვირფასი ფურცელი ჩაწერეს.

 მაშინდელი მატჩის მოკლე სტენოგრამა: "პირველი წუთი - ალთაბაევის ორი სროლა და "დინამოს" მიჰყავს ანგარიში - 4:0, მესამე წუთი - ხაზარაძის, ლუისის, ჰეიტაუერის და როდრიგესის სროლები - 6:6, მეხუთე წუთი - ესპანელები წინ გადიან - 12:8, მაგრამ ლეჟავას და მინაშვილის წყალობით ანგარიში თანაბრდება... ტაიმის შემდეგ 38:36 "დინამოს" სასარგებლოდ... შესვენების მერე: მესამე წუთი - 48:48. მეცამეტე წუთი - 70:66; მეცხრამეტე წუთი - თამაში, ფაქტობრივად, აქ დამთავრდა. მოსეშვილმა და ინწკირველმა წერტილი დაუსვეს საბჭოთა კალათბურთელების გამარჯვებას".

მადრიდის "რეალის" ღირსებას ნბა-ს ორი მოთამაშე - ჰეიტაუერი (205 სმ) და მორისონი (203 სმ) - იცავდა. ეს ის ჰეიტაუერია, რომელსაც ამერიკაში ჯერი ლუკასთან ერთად კალათბურთის ვარსკვლავს უწოდებდნენ. ამის მიუხედავად, "დინამომ" ყველა კომპონენტში დაჯაბნა მეტოქე.

 „რეალს“ 17 ქულა ალტაბაევმა ჩაუგდო, უგრეხელიძის ანგარიშზე 14 ქულა იყო, ხოლო კილაძემ და პეტროვმა შესაბამისად - 14 და 12 ქულა მიითვალეს.

 ყოფილი საბჭოთა კავშირის ქვეყნებიდან დღემდე „ევროლიგა“ მხოლოდ 3 კლუბს აქვს მოგებული: მოსკოვის ცსკა-ს, ლატვიურ „რიგასა“ და თბილისის „დინამოს“.

 გურამ მინაშვილი: "ვიცოდით, რომ ჟენევის მატჩს ჩვენი სასიქადულო მწერალი გრიგოლ რობაქიძე ესწრებოდა. ორთაბრძოლის შემდეგ სპორტის სასახლის ერთ-ერთ გასასვლელთან გველოდებოდა კიდეც, მაგრამ შეხვედრა ვერ მოვახერხეთ, რადგან კგბ-ს თანამშრომლებმა სხვა გასასვლელით გაგვიყვანეს. მაშინ სხვა დრო იყო".

 „ოთარ ქორქია ლომი იყო მოედანზე და თავისი ლომობა მწვრთნელობაშიც დაამტკიცა! არ გინდა, ადგე და ამ პატარა პროვინციული მხარის (მაშინდელი პარამეტრებით) გუნდმა ამდენი გრანდი ჩამოიცილო გზიდან და ევროპის ჩემპიონთა თასი მოიპოვო! ჩვეულებრივ, ასეთი რამ სპორტში არ ხდება“.

ილარიონ ხაზარაძე:

„1962 წელს, ევროპის თასის მოპოვებას ვინ დაივიწყებს.

შვეიცარიაში ძალიან ბევრი ესპანელი მუშაობდა და ჟენევის უზარმაზარი ჰოკეის დარბაზი გადაჭედილი იყო ესპანელებით. ჩვენი გულშემატკივრები კი ყველამ იცის – გრიგოლ რობაქიძე, ნინო ჩხეიძე, შალვა დადიანის პირველი მეუღლე და დიკა კედია, რომელიც საფრანგეთიდან ჩამოვიდა. საინტერესო შეხვედრა გვქონდა ჟენევის სასტუმროში. მოვიდა გერმანელი ქალბატონი, რომელსაც ომამდე ბოლნისში უცხოვრია, სადაც მაშინ გერმანელების დასახლება იყო. ქართული ჯერ კიდევ ახსოვდა, ლექსიც გვითხრა არსენაზე და მატჩზე თავისი ორი ქალიშვილიც მოიყვანა.

რაც შეეხება ჩვენ თამაშს, მართალია, ბატონი გრიგოლ რობაქიძე სპორტული ჟურნალისტი არ ყოფილა, მაგრამ თავის წერილში ბრწყინვალედ აღწერა ეს შეხვედრა.

ვალერი ალთაბაევი:

„ის თასი რომ არ მოგვეგო, ის იქნებოდა გასაკვირი. ჩვენ ხომ წლების განმავლობაში ერთად მოვდიოდით, ერთი ჭირითა და ერთი სიხარულით. ამიტომაც იყო, ერთ მუშტად რომ ვიყავით შეკრული. ამ ფინალის გენერალური რეპეტიცია სამი წლით ადრე, მოსკოვში, სსრ კავშირის ხალხთა სპარტაკიადაზე მოხდა, როცა ნახევარფინალში სამმა კაცმა ხუთი ლატვიელი, ევროპის ხუთი ჩემპიონი დავამარცხეთ“.

გურამ აბაშიძე:

„ფინალი არ მითამაშია, თორემ ყველა წინასწარ შეხვედრაში მონაწილეობა მიღებული მაქვს. ჟენევაში არც ჩავსულვარ, უკვე წამოსული ვიყავი გუნდიდან. მაგრამ რადიომიმღებთან ისე ვინერვიულე, ლამის თმები გამითეთრდა...“

ლევან ინწკირველი:

„– მეტოქეს, მადრიდის „რეალს“, არ ვიცნობდით, მათთან მანამდე არასოდეს გვეთამაშა. გვესმოდა, რომ მათი დამარცხება ადვილი არ იქნებოდა, მაგრამ მაინც, რა თქმა უნდა, გამარჯვებაზე ვფიქრობდით. ძალიან მონდომებულები ვიყავით, რომ მოგვეცა კიდევ ერთი შანსი, გვესახელებინა ქართული კალათბურთი.“

ვლადიმერ უგრეხელიძე:

"– თავიდანვე, რა თქმა უნდა, ვღელავდით, ვნერვიულობდით, მაგრამ მოვიკრიბეთ ძალა, ნერვიულობა დავძლიეთ და მშვენივრადაც ვითამაშეთ. ალბათ მეც გამომდიოდა ჩემი საფირმო „სიარული ცაში“. სათადარიგო სკამიდან მთელი მატჩის განმავლობაში გვამხნევებდნენ, რამაც არანაკლებ გადამწყვეტი როლი ითამაშა გამარჯვებაში.

თამაში სულ ქულა-ქულაში მიდიოდა, ყველამ კარგად ითამაშა. შურა კილაძეს საერთოდ სპორტული მანდრაჟი ჰქონდა, მაგალითად, ცსკა-სთან თამაში უჭირდა, მაგრამ რადგან „რეალი“ უცხო გუნდი იყო, მას არც არავის შეშინებია და ბრწყინვალედაც ითამაშა, მშვენიერ პასებს გვაძლევდა, ზუსტადაც ისროდა. ვინმეს გამოყოფა გამიჭირდება. ყველამ კარგად ვითამაშეთ, ძალიან შეკრული გუნდი ვიყავით და იმიტომაც მოვიგეთ."

ამირან სხიერელი:

„– მე მოედანზე არ გავსულვარ და როგორც ასეთ დროს მუდამ ხდება, მოთამაშე ბიჭებზე მეტად ვნერვიულობდი.

პირველივე წუთებიდან ძალიან დაძაბული თამაში გაჩაღდა, ორი-სამი ქულით დავწინაურდებოდით, მადრიდელები დაგვეწეოდნენ. გარდამავალი უპირატესობით მიდიოდა შეხვედრა. მეორე ტაიმის მეშვიდე წუთისთვის უკვე ხუთი ქულით გავიჭერით წინ და მატჩის ბოლოსთვის თამაშის სადავეები ჩვენ გვეპყრა ხელთ.“

 

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.