USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
გიორგი ჭკუასელი: დღეს მთავარია არქიტექტორმა დააპროექტოს მეტი კვადრატული მეტრი და მეტი კვადრატული მეტრი ააშენოს დეველოპერმა, რომ მეტი ფული აიღოს, ამიტომაც დაკარგა თბილისმა თავისი სილამაზე
თარიღი:  1604

არქიტექტორი გიორგი ჭკუასელი იმ ადამიანთა შორისაა, ვისაც საყვარელ საქმეში   პროფესიონალიზმთან ერთად პროფესიული  იღბალიც  ერგო - მის სახელთან საქართველოში ბევრი ცნობილი არქიტექტურული პროექტია დაკავშირებული, რომელთა შორის გამორჩეული  მცხეთის რეაბილიტაცია, სათაფლია, გორის და ყაზბეგის ისტორიული უბნების  რეაბილიტაციაა.  

წარმატებული არქიტექტორი პედაგოგიურ საქმიანობასაც ეწევა. ის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ლექტორია ახალგაზრდა არქიტექტორებში. როგორც თავად ამბობს, ახალი თაობის  არქიტექტორების გაზრდა მისთვის მნიშვნელოვანი მისიაა, რასაც ის  დიდი პასუხისმგებლობით და სიყვარულით ასრულებს.  

ცხოვრება არქიტექტურაში და პროფესიის მიღმა - გიორგი ჭკუასელი  საკუთარი  პროფესიული გზის საინტერესო ისტორიებს გვიზიარებს.

- ბატონო გიორგი, მრავალი წელია არქიტექტორი ხართ, თქვენს სახელთან არის დაკავშირებული არაერთი წარმატებული პროექტი. როგორ დაიწყო თქვენი პროფესიული გზა არქიტექტურაში?

 - არქიტექტურის მიმართ ინტერესი ადრეული წლებიდან გამიჩნდა, რაც პირველ რიგში ჩემი ოჯახის გავლენა იყო.  მშობლები  დამეხმარნენ წავსულიყავი ამ გზით. ჩემი ოჯახის წევრების უმეტესობა ჩართული იყო ამ სფეროში - მშენებელი იყო მამა ოთარ ჭკუასელი და  ბიძა ნიკოლოზ ჭკუასელი. დედაც ამ მიმართულებით მუშაობდა. გავიზარდე პროფესიონალების წრეში. მამა წარმატებული მშენებელი იყო, მისი ერთ-ერთი ნამუშევარია სპორტის სასახლე, რომელზედაც ლადო მესხიშვილთან ერთად  მოუწია მუშაობა. ამ პროცესში, როგორც კონსტრუქტორი,  ჩართული იყო ბიძაჩემიც. მის სახელთან არის დაკავშირებული სპორტის სასახლის თაღის გადაწყვეტა, რომელიც სპეციალური შეკვეთით დამზადდა რუსეთში. ეს იმ პერიოდისთვის უცხო არქიტექტურული ელემენტი იყო, განსახორციელებლად საკმაოდ რთული. ბიძაჩემის შესრულებულია მეტროსადგურ  „ისანის“ გადახურვა, ასევე წერეთლის გამზირზე, საგამოფენო ცენტრის ექსპოჯორჯიას თაღი. მე არ დავარღვიე ოჯახური ტრადიცია, კარგად მეხერხებოდა ხაზვა, წარმატებით გამოვდიოდი სასკოლო ოლიმპიადებზე.  სკოლის დამთავრების შემდეგ ჩავაბარე  გეპეიში,  დღევანდელ პოლიტექნიკურ ინსიტუტში, არქიტექტორის ფაკულტეტზე, რომელიც  იყო არქიტექტორების  კარგი სამჭედლო.

16991670_1440984795951844_2353983747064967740_o

პროფესია არც იმ დროს  მიგიტოვებიათ, როდესაც ჩვენთან რთული პერიოდი დადგა?  რა არის ყველაზე მნიშვნელოვანი არქიტექტორის პროფესიაში, იმისთვის, რომ წარმატებული გახდეს? 

- 90 იან წლებში გვქონდა ჩავარდნის პერიოდი, იმ პერიოდში  მეც მომიწია წასვლა ქვეყნიდან, თუმცა მალე დავბრუნდი და ჩემს თაობაში  ერთ-ერთმა პირველმა გავხსენი არქიტექტურული  სახელოსნო, სადაც შემომიერთდნენ ძველი მეგობრები. მას შემდეგ არქიტექტურისთვის თავი არ დამინებებია. არქიტექტორისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია დავალების ორგანულად გააზრება, რას და სად  აპროექტებ. რაც თავიდანვე  მაინტერესებდა და რასაც შემდგომ დაემატა ცოდნა, გამოცდილება. ყველგან  ვამბობ,  მე-20 საუკუნის მეორე ნახევრის  ერთ-ერთი საუკეთესო შენობად თბილისში მიმაჩნია არქიტექტორ ვაჟა ორბელაძის აშენებული „მაკდონალდსის“ შენობა რუსთაველის მეტროს გვერდით. ამ ადგილზე ადრე იყო აეროფლოტის სალაროები, რომელიც თავისთავადაც საინტერესო არქიტექტურული შენობა იყო. იქვე -  მელიქ აზარიანცი სახლია, გადმოსწვრივ ე.წ. შახტიორების სახლი, ახლანდელი „კინოს სახლი“. მაკდონალდსის პროექტი ორგანულად  შეერწყა ამ გარემოს და არ არის ამოვარდნილი სივრციდან, ჩემი აზრით, სწორედ  ეს არის მოცულობის დანახვის ერთ - ერთი საუკეთესო მაგალითი არქიტექტურაში.       

-  რა იყო თქვენი პირველი  პროექტი  და ყველაზე  ემოციურად  რომელ პროექტზე  მუშაობის პროცესი გახსენდებათ?

- თავიდან, როგორც ყველა დამწყები არქიტექტორი ვმუშაობდი სახელოსნოში. მქონდა ბედნიერება მემუშავა არაჩვეულებრივი პედაგოგისა  და კოლეგის ალეკო ქურდიანის ხელმძღვანელობით, რომელიც ქურდიანების ცნობილი  დინასტიის წარმომადგენელი იყო. დღეისთვის ძალიან წარმატებული არქიტექტორია ალეკოს შვილი შაქრო ქურდიანი. 1988 წელს დავაპროექტეთ არაჩვეულებრივი სპორტულ-გამაჯანსაღებელი საწყალოსნო კომპლექსი თავისი სკოლით, სასტუმროთი, აუზებით, რომელიც უნდა აშენებულიყო თემქაზე, მეხუთე სამშობიაროსთან. მოსკოვმა დაამტკიცა  ეს პროექტი, მაგრამ მოულოდნელად დაიწყო ინფლაცია და პროექტიც  შეჩერდა.   

1988 წელს ასევე მომიწია მუშაობა  ედუარდ შევარდნაძის მძახლების  სახლზე, წყნეთში კაკლების დასახლებაში. როდესაც შოთა ყავლაშვილმა ამ პროექტის მაკეტი ნახა, ისე მოეწონა ავსტრიაში წაიღო, საიდანაც ჯილდო ჩამომიტანა. აშენდა ის შენობა, მაგრამ მერე გადაკეთ-გადმოკეთდა. 1997 წელს, როდესაც ჩამოვაყალიბე არქიტექტურული სახელოსნო, ჩემი მთავარი მიზანი იყო  ორი-სამი გამოცდილი არქიტექტორის ირგვლივ შემომეკრიბა ახალგაზრდები. იმ დროს შეკვეთები ნაკლებად იყო, თუმცა ჩვენ სამუშაო მაინც გვქონდა. ვაპროექტებდით კერძო სახლებს.  დაახლოებით ასამდე სახლი მაქვს აშენებული.  90 იანი წლების ბოლოს  თბილისში იწყებოდა ახალი საცხოვრებელი კორპუსების მშენებლობა, თუმცა მე ამ  მიმართულებაში არ ჩავერთე. ერთადერთი კორპუსი მაქვს აშენებული ხოშტარიას ქუჩაზე. ისეთი ცუდი დრო იყო, ისეთ სიბინძურეებთან მომიწია შეხება, დავიფიცე, რომ კორპუსს აღარ გავეკარებოდი და პირობა შევასრულე. მას შემდეგ საცხოვრებელი კორპუსის პროექტი არ გამიკეთებია. 2000 იანი წლების დასაწყისიდან გადავერთე სახელმწიფო შეკვეთებზე, ძირითადად ვმუშაობდი სახელმწიფო ობიექტებზე, ეს იყო სათაფლიას პროექტი,ასევე მცხეთის რეაბილიტაცია, გორის ისტორიული უბნის რეაბილიტაცია, ყაზბეგის ისტორიული უბნის რეაბილიტაცია და ა. შ.  

278f8bae-4bf7-4ba2-a5d6-1454f21fcd18

სათაფლიის პროექტი

1984 წელს გია შაიშმელაშვილთან და მერაბ გუნავასთან, ასევე დათო ჟღენტთან და  მალხაზ ლეკვეიშვილთან ერთად დავიწყეთ მუშაობა მცხეთის რეაბილიტაციაზე. მაშინ მოხდა ჩემი პიეველი შეხება მცხეთასთან, შემდგომ კი 2008 წლიდან განვახორციელეთ  75 სახლის რეაბილიტაცია. ყველაზე ემოციურად მახსოვს ალექსანდრე მრევლიშვილის სახლის აღდგენის პროცესი, რომელიც  ჩემს ერთ-ერთ საუკეთესო  პროექტად მიმაჩნია. სახლი საშინელ მდგომარეობაში იყო. სრულად განადგურებული. ვიმუშავეთ არქივებში, მოვიძიეთ მასალები,  ძველი  30 იანი წლების ფოტოები. სახლი აღვადგინეთ იმ სახით, რაც იყო შემორჩენილი ფოტოებში. სამწუხაროდ, მოგვიანებით დაამახინჯეს ეს შენობა, მიაშენეს სახინკლეები. ზოგადად, მიშენებ - მოშენება და გადაკეთება ძალიან დიდი პრობლემაა. არქიტექტორისთვის საშინელი განცდაა, როდესაც მის  ნამუშევარს ამახინჯებენ. რამდენი თვის, ღამის ნაფიქრი და ნააზრები აქვს ჩადებული არქიტექტორს ნებისმიერ პროექტში,  მერე  ვიღაც მოვა,  იქირავებს ან იყიდის ამ ადგილს და  მიაშენებს, მოაშენებს, დაანგრევს, გადააკეთებს. თბილისში გვქონდა კარგი არქიტეტურული ნამუშევრები, მაგალითად ჩაის სახლი, რომელიც უნიკალური შენობა იყო, მაგრამ წლების განმავლობაში დაამახინჯეს, არაჩვეულებრივი შენობა იყო რამაზ კიკნაძის მიერ გაკეთებული  რესტორანი „მარაბდა“, რუსთავის გზაზე, ასევე სამხედრო მუზეუმი ვაჟა  ფშაველაზე, რომელიც რამაზ კიკნაძის და ვოვა ქურთიშვილის  ნამუშევარია. თბილისში გვქონდა არაჩვეულებრივი ლუდის ბარი, ვახუშტის ხიდთან, უნიკალური არქიტექტურული  შენობა იყო, მაგრამ დაანგრიეს. შესანიშნავი  შენობა  ჰქონდა რესტორან „არაგვს“, რომელიც ასევე აღარ არსებობს, წლებია ერთი დიდი ორმოა დარჩენილი მის ადგილზე. როგორც ვიცი, იქ აპირებენ მრავალსართულიანი შენობების აშენებას. ეს კიდევ ცალკე დიდი პრობლემაა. ამ მხრივ ჩვენთან სრული კატასტროფა ხდება.

 ded06817-2ed1-4a30-a08d-b03ba672f300 

საჩხერის აუზი

არქიტექტურა არის  იმ დროისათვის საზოგადოების სოციალური განვითარების გამოვლინება, კარგად აჩვენებს რა ხდებოდა იმ დროს, როდესაც ესა თუ ის შენობა ააშენეს. მელიქ აზარიანცის  სახლი აჩვენებს, თუ რა დონეზე იყო  იმ დროს ადამიანების სოციალური განვითარება. ჩვენ ვხედავთ რა შენდება დღეს. მთავარია არქიტექტორმა დააპროექტოს მეტი კვადრატული მეტრი და მეტი კვადრატული მეტრი ააშენოს დეველოპერმა, რომ მეტი ფული აიღოს, ამიტომაც დაკარგა თბილისმა თავისი სილამაზე. ფუნიკულიორიდან რომ გადმოიხედავ ღამით ლამაზია თბილისი, დღისით კი საშინელება ხდება. არანაირი გემოვნება, ესთეტიკა. კიდევ კარგი, ახლა, კარგი მასალებით  მაინც ხდება შენობების უმეტესობის მოპირკეთება, შესახედად მაინც ნორმალურია, მაგრამ  შეიძლება თბილისში ამხელა სახლები?! გინახავთ ევროპის ქალაქებში ის, რაც ჩვენთან ხდება?!  

f1050dc1-fc87-46be-844a-68fb341c64d0

 

1543c678-87c3-4f2c-b29b-5b299e7f08e3

მცხეთის რეაბილიტაცია

გამოსავალს ხედავთ?  თქვენ, ალბათ როგორც ძველი თბილისელების თაობას, გენატრებათ  ის რაც ამ ქალაქს უნიკალურს ხდიდა - მისი უბნები, ურთიერთობები. 

- გამოსავალი ალბათ იმაშია, რომ  მეტად  გვიყვარდეს ერთმანეთი, ჩვენი ქვეყანა და არ დავამახინჯოთ ის. მხოლოდ ფულზე არ უნდა ვიფიქროთ. გამდიდრება ცუდი სულაც არაა, მაგრამ ეს არ უნდა მოხდეს ქვეყნის და მიწის მითხრა-მოთხრის ხარჯზე.  არქიტექტურა ისეთი პროფესიაა, მუდმივად გაქვს მასთან  შეხება. მხატვარი დახატავს ნახატს, თუ არ მოეწონა, გადადებს გვერდით, არ გამოფენს. იგივე ეხება წიგნს, მუსიკას. თუ ავტორს წიგნი არ გამოუვა, არ დაბეჭდავს. არქიტექტურაში ასე არაა. გინდ სახლში, გინდ - ქუჩაში. პურის საყიდლად რომ გახვალ, არქიტექტურა გაქვს ირგვლივ, სულ მასში ტრიალებ. ამიტომაც არის ჩემთვის მტკივნეული ყველაფერი, რაც ამ სფეროს ეხება.

რაც შეეხება თბილისს და ურთიერთობებს, მე ხშირად მითქვამს შვილებისთვის, რომ ადრე თბილისი სხვანაირი იყო, იგივეს მეუბნებოდა მამაჩემი. როგორც ჩანს, წინა თაობა მაინც ძველი გადმოსახედიდან უყურებს ამას, რეალურად ვითარდება ყველაფერი, არაჩვეულებრივი თაობები მოდის, ლაღები, თავისუფლები. ჩვენ ყველამ ვნახეთ მათი გამოსვლები  გაზაფხულზე,   სწორედ ეს თაობაა ჩვენი ქვეყნის მომავალი და იმედი. მე ვერაზე დავიბადე და გავიზარდე. 53 -ე სკოლაში ვსწავლობდი. ჩვენ ტატულია მარგველაშვილის შეკრებილი კლასი ვიყავით. მესამე კლასში ინგლისურის გამოცდის მიხედვით გაგვაერთიანა და მას  მერე მოვყვებით ერთმანეთს. დიდი სამეგობრო გვაქვს.  იმ წლებიდან ჩემი უახლესი მეგობრები არიან ექიმი გიორგი გვახარია, რეჟისორი დიტო ცინცაძე და მხატვარი ლუკა ლასარეიშვილი. ამდენი ხნის მანძილზე არაჩვეულებრივი მეგობრობა გვაქვს, ვიკრიბებით, ერთად ვმოგზაურობთ და მხარში ვუდგევართ ერთმანეთს.

17038752_1440982115952112_7335303773659063976_o

- დიტო ცინცაძემ კინოში არ გადაგიღოთ?

-1979 წელს, მის სტუდენტურ ფილმში ვითამაშე, მას მერე აღარ გადავუღივარ, თუმცა ვარ მისი მემატიანე -ფილმოგრაფი. თუ ვინმეს მის შემოქმედებასთან დაკავშირებით რამე სჭირდება, მე მიკავშირდებიან და მეკითხებიან (იცინის)

- წლებია აქტიურ პედაგოგიურ საქმიანობას ეწევით და მჭიდრო კავშირი გაქვთ ახალი თაობის არქიტექტორებთან. 

- მე ვასწავლი საქართველოს უნივერსიტეტში, რომელიც არაჩვეულებრივი უნივერსიტეტია. მოთხოვნა ძალიან დიდია. პედაგოგიური საქმიანობა  ძალიან  მნიშვნელოვანი საქმეა  დღეს  ჩემთვის, ამას გრძნობენ სტუდენტები, ალბათ ამიტომაც, დიდი ამბავია ატეხილი, რომ ჩემს ჯგუფში მოხვდნენ (იცინის) მიხარია, რომ ახალ თაობაში ბევრი კარგი არქიტექტორი გვყავს, მაგალითად, გიორგი ხმალაძე, რომელიც თავისი ასაკის მიუხედავად,  უკვე პროფესიონალი და დიდი არქიტექტორია. გამორჩეულად ნიჭიერები არიან  ნიკოლოზ ლეკვეიშვილი, ირაკლი აბაშიძე  და სხვები. ხანდახან ისეც ხდება, რომ ახალგაზრდები  ეჭიდებიან ისეთ საქმეს, რაც არ იციან. არქიტექტორი ყალიბდება 35 - 40 წლის ასაკიდან, როდესაც  ნიჭი და ცოდნა, გამოცდილებით მყარდება, ამიტომ სულ ვეუბნები ჩემს სტუდენტებს, დიდხანს იმუშავეთ კარგ სტუდიებში, რომ მიიღოთ კარგი გამოცდილება და მერე შეეჭიდეთ დიდ პროექტებს მეთქი. 

საბედნიეროდ, დღეს გაცილებით მეტია ინფორმაციის წყარო, ვიდრე იყო წლების წინ, როდესაც მე არქიტექტორობა დავიწყე.  ერთი ფრანგული ჟურნალი მქონდა, სადაც დაბეჭდილი იყო უნიკალური ფრანგი არქიტექტორის რიკარდო ბოფილის არქიტექტურული ნამუშევრები,  რომელბიც გამორჩეულია ფერებითა და ფორმებით. ჩემი ჟურნალი ხელიდან ხელში გადადიოდა, ტაციაობა გვქონდა. ახლა სადაც გინდა იქ წახვალ და რასაც გინდა იმას ნახავ.  ხშირად  წასვლაც არ გჭირდება. ზაჰა ჰადიდის კლუბში გავწევრიანდი, მომდის და მომდის ინფორმაციები, რას აკეთებენ და როგორ. ისინი ჩვენზე ბევრად წინ არიან, თუმცა ჩვენც გვაქვს რესურსი. ერთ ისტორიას გავიხსნებ. წლების წინ  წამოვიწყეთ კარგი ქართული პროექტი. გამოვუშვით  საერთაშორისო არქიტექტურული ჟურნალი მე და ჩემმა მეგობარმა  ნანა ჭურაძემ.  მოვიწვიეთ  არაჩვეულებრივი  არქიტექტორი  თამაზ გიორგაძე, რომელსაც კარგად ეხერხება წერა. პირველი ნომრისთვის ავიღეთ ინტერვიუები ძალიან ცნობილი არქიტექტორებისგან.  თამაზმა შეძლო და ინტერვიუებში აკამათა ორი სხვადასხვა მიმართულების არქიტეტორი : დონალდ ბეიდსი და ლუიზა ჰატონი, ძალიან საინტერესო კონცეფცია გამოვიდა. ბეიდსმა, რომელიც ძალიან პოპულარული არქიტექტორია, გვთხოვა, თუ შეიძლება თქვენთან გამოქვეყნებულ ინტერვიუს ჩემს გვერდზე  დავდებ თავფურცლადო. ზაჰა ჰადიდის აგენტს  ვესაუბრეთ და ვთხოვეთ, ასეთ პროექტს ვაკეთებთ,  იქნებ ან ინტერვიუ  მოგვცეთ, ან თქვენი ნამუშევარი გამოგვიგზავნოთო, თუმცა აგენტი არ დაგვეხმარა. როცა ჟურნალი  გამოვიდა, გავუგზავნეთ ჰადიდს. ორ თვეში მოგვივდა 30 დისკიანი მასალა, სადაც იყო ჰადიდის ყველა ნამუშევარი და მისი წერილი, ოღონდ ეს საქმიანობა არ შეწყვიტოთ და ყოველთვის გვერდით დაგიდგებითო. წარმოიდგინეთ, ლეგენდარული ჰადიდი რომ ამას მოგწერს.  ასევე დაგვიკავშირდა იაპონელი არქიტექტორი, რომელმაც ოკეანეში გააკეთა რკინიგზის სადგური,  თუ მომცემთ უფლებას,  პირველ გვერდზე დაბეჭდოთ ფოტოს გამოქვეყნების ექსკლუზიურ უფლებას მოგცემთო. ჟურნალი ძალიან პოპულარული გახდა, პირველი ნომერი ავსტრიაში დავბეჭდეთ, მთელი წლის გეგმა შედგენილი გვქონდა, ჟურნალი თვეში ერთხელ უნდა გამოსულიყო. დაგვიკავშირდა საქართველოს   მშენებელთა ასოციაცია, სახსრების მოძიება აღარ დაგჭირდებათ ჩვენ დაგაფინანსებთო. ძალიან შთამბეჭდავი წინადადება იყო, მაგრამ საქმე საქმეზე რომ მიდგა, ჟურნალში მოითხოვეს რვა გვერდი, მათი სახელით გამოსვლა, ერთ-ერთი ქართული  სამშენებლო კომპანიის რეკლამა და ვერ შევთანხმდით, ჩაიშალა ჩვენი მოლაპარაკება, რომელიც შეიძლებოდა ძალიან კარგ და საჭირო  პროექტად ქცეულიყო ქართული არქიტექტურისთვის.   

 - ამ გადასახედიდან როდესაც უკან იხედებით ყველაზე მეტად  რა გენატრებათ წარსულიდან?

 - უკან რომ ვიყურები მენატრება ახალგაზრდობა. წლები, როცა ყველაფერი იწყება.  რომ შეიძლებოდეს და  ამ გზაზე  თავიდან  დამაყენა, არაფერს შევცვლიდი. ორი ბიჭი მყავს პირველი ქორწინებიდან, მეუღლე გარდამეცვალა. შემდეგ მეორედ დავქორწინდი. მესამე შვილიც ბიჭი მყავს. არაჩვეულებრივი ბიჭია. ძალიან კარგად  ხატავს, არჩვეულებრივად  უკრავს გიტარაზე, მღერის ქართულ ხალხურ სიმღერას. ახლა პარიზში იყო გასტროლებზე. დედამისი როგორც ვატყობ, ამ მიმართულებით ფიქრობს მის კარიერაზე, თუმცა არჩევანი მაინც მისი გასაკეთებელი იქნება.  

31124328_2014232525277868_2859880235480907776_n

- უფროსმა შვილებმა, როგორც ვიცი  თქვენი გზა გააგრძელეს,  გაქვთ პროფესიაში  მამათა და შვილთა „ბრძოლა“?

- არა, ჩვენ შორის არაა მამათა და შვილთა ბრძოლა (იცინის)  ჩემი უფროსი ბიჭი ჩემთან მუშაობდა მცხეთის პროექტებზე,  ერთად  დავაპროექტეთ „საქპატენტის“ შენობაც, მერე გავუშვი სხვაგან, რომ უფრო მრავალმხრივი გამოცდილება მიეღო. სხვათაშორის ბევრი საინტერესო შენობა ააშენა თბილისში, მაგრამ მერე დაანება თავი არქიტექტურას, მწერლობას მიჰყო ხელი. ამ სფეროშიც წარმატებულია. მეორე შვილიც არქიტექტორია, თუმცა ჯერ ვერ გააცნობიერა არქიტექტორის პროფესიის ხიბლი. გიჟდება ფეხბურთზე, ამ ეტაპზე  გიორგი  მამარდაშვილის აგენტთან მუშაობს.   

- ფეხბურთი, ისევე როგორც მოგზაურობა, თქვენი დიდი გატაცებაც არის.  სპორტში პროფესიული მიღწევები გაქვთ თუ მხოლოდ მოყვარულის დონეზე რჩებით? 

- მიყვარს ფეხბურთი, ჩოგბურთი, ცურვა. მეტი წარმატებები მაქვს  კიდევ ერთ სპორტში - 23 წლის ბიჭი ვიყავი, როდესაც თხილამურებზე დავდექი და მას შემდეგ, თუ არ ჩავთვლით 90- იან წლებს, როდესაც მომიწია საქართველოდან წასვლა, წელი არ ჩამიგდია. არქიტექტორებს გვაქვს ჩვენი კლუბი, საერთაშორისო კლუბია-SKIA, 1978 წლიდან არსებობს. ტრადიციულად ყოველ წელს ვატარებთ შეჯიბრებებს. წელს ბაკურიანში  ჩავატარეთ ტურნირი, საიდან აღარ იყვნენ ჩამოსული მოთხილამურე არქიტექტორები. ტურნირის პარალელურად არქიტეტურული კონკურსიც იმართება  ხოლმე ახალგაზრდებისთვის, თან შეჯიბრი სრიალში, თან „შეჯიბრი“ არქიტექტურაში (იცინის)  

რაც შეეხება მოგზაურობას, ბევრს ვმოგზაურობ. ახლახან ჩამოვედი ნორვეგიიდან, სადაც საოცარი ადგილები მოვინახულეთ. პირველად უცხოეთში წავედი 1988 წელს, მანამდე არსად არ ვიყავი ნამყოფი. ვიბორგიდან მატარებლით გადავედი ფინეთში. ეს იყო ნამდვილი კულტურული შოკი. ვიბორგი სასაზღვრო ქალაქია, მატარებელი გადავიდა საზღვარზე და ჭუჭყიანი სამყაროდან მოვხვდი ლაღ, ულამაზეს, გაწიკწიკებულ ფინურ სოფელში. პატარა ჯაჭვებიანი პარკები, ხასხასა ბალახი, სისუფთავე, არაფერს ვამბობ საოცარ ალვარ აალტოს არქიტექტურაზე, რომლითაც ფინეთი მთელ მსოფლიოშია ცნობილი. პირველივე შეხება ევროპულ ქვეყანასთან იყო საოცრად შთამბეჭდავი. ამის შემდეგ წავედი ბულგარეთში, ოქროს ქვიშებზე, შემდეგ მეუღლესთან ერთად წავედი ესპანეთში, ლორე  დე მარიში გავჩერდით ყოველდღე ჩავდიოდით ბარსელონაში, რომელმაც ძალიან მომხიბლა. 2006 წელს უფროს ბიჭებთან ერთად წავედი ეგვიპტეში, მოვიარეთ მთელი ეგვიპტე. კაირო, ალექსანდრია - ყველაფერი ვნახეთ. მეორე შოკი უკვე იქ მივიღე, როცა  სრულიად სხვა სამყარო ვიხილე. მგონია, რომ ამაზე არ შევჩერდები და მეგობრებთან და საყვარელ ადამიანებთან ერთად კიდევ  ბევრი საინტერესო მოგზაურობა მელის. 

თამუნა ნიჟარაძე

271149764_4613611005340561_8482733181434624660_n

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.