USD 2.7050
EUR 3.0872
RUB 3.3681
თბილისი
ჟიპიტაური — ChatGPT-ის ქართული ვერსია შეიქმნა! უკვე ესაუბრეთ?
თარიღი:  1089

მოდი, სანამ მაგას გავაკეთებთ, ხომ არ სჯობს, ახლავე ავიღოთ და მარტივად, ავტომატური თარგმნის სერვისები შევაწებოთ ერთმანეთს, გავუშვათ საიტი და აბა ვნახოთ, რა იქნება, — ასე დაიბადა Supernova-ს გუნდში ChatGPT-ის ქართული ვერსიის „ჟიპიტაურის“ შექმნის იდეა, რომელსაც თქვენთვის საინტერესო კითხვები უკვე თავადაც შეგიძლიათ დაუსვათ. ხოლო, თუ გაინტერესებთ, რას ეკითხებიან სხვები ChatGPT-ის ქართულ ვერსიას, ჟიპიტაურის Facebook ჯგუფსაც შეგიძლიათ ესტუმროთ.

 

ახლა კი „აბა ვნახოთ, რას გვთავაზობს დღეს ჟიპიტაური“. Supernova-ს თანადამფუძნებელი ზაალ გაჩეჩილაძე მარკეტერს სწორედ ამაზე ესაუბრა:

M: მოგვიყევით, როგორ გაჩნდა ჟიპიტაურის შექმნის იდეა?

ჩვენთვის ChatGPT-ის გამოჩენა იმას ნიშნავს, რომ დასავლეთის ქვეყნებში ადამიანები კიდევ უფრო პროდუქტიულები გახდებიან, შესაბამისად, ჩვენს და მათ შორის უკვე არსებული სხვაობა კიდევ უფრო გაიზრდება, ჩვენი ქვეყანა მნიშვნელოვნად ჩამორჩება მათ, ამიტომ, საჭიროა, რაღაცა გავაკეთოთ, წინ დავიძრათ. მნიშვნელოვანია, ქართულენოვანი ინტერფეისიც არსებობდეს მსგავსი ინსტრუმენტების გამოსაყენებლად. სწორედ ასე გაჩნდა იდეა, რომ მოდი, ავიღოთ და დავიწყოთ მუშაობა მსგავს ქართულენოვან დიდ მოდელზე. მართალია, ამას საკმაოდ დიდი ინვესტიცია სჭირდება… მაგრამ სანამ ეგეთ რაღაცას მივაღწევთ ან გაიაფდება გამოთვლითი სიმძლავრეები და ჩვენც რაღაცებით დავეწევით, მონაცემებს მოვამზადებთ, გადავთარგმნით, ვიმუშავებთ ამ მიმართულებით, მანამდე უფრო მარტივადაც შეიძლება, რომ იგი ხელმისაწვდომი გავხადოთ. ეს იდეაც აქედან წამოვიდა, მე გავაჟღერე გადაცემაში, მერე კომპანიაში ითქვა. მოკლედ რომ გითხრათ, ხვალვე გავუშვებთ ასეთი გეგმა გვქონდა. თუმცა, რა თქმა უნდა, მერე უკვე რაღაცები მოგვინდა, მაგალითად, დავფიქრდით, ლოგო როგორი უნდა ყოფილიყო, რაღაც დეტალებში მაინც ჩავედით, მიუხედავად იმისა, რომ თავდაპირველი გეგმა მხოლოდ საიტის სწრაფად გაშვება იყო. შეფასებების საშუალებაც მივეცით მომხმარებლებს, ტექსტების ბაზაში შენახვაც გადავწყვიტეთ… ეს ყველაფერი უფრო განივრცო და ამიტომაც დასჭირდა ამის გაკეთებას რამდენიმე დღე. 

M: რა ეტაპზეა ახლა ჟიპიტაური?

ახლა ვაგროვებთ შეტყობინებებს, ადამიანები რომ ელაპარაკებიან „ჟიპიტაურს“, შეფასებებსაც ვინახავთ, რაც დაგვეხმარება, განვსაზღვროთ, როგორ მუშაობს ავტომატური თარგმნის სერვისი, რათა აღმოვაჩინოთ თარგმნის ნაკლოვანებები. შევეცდებით, მაქსიმალურად ჩავრთოთ დეველოპერები სხვადასხვა კომპანიიდან, ფრილანსერები და ა. შ. იმისათვის, რომ დაგვეხმარონ მის შექმნაში და ასევე, თავადაც შეძლონ მისი გამოყენება სხვა სერვისებზე გაცილებით მარტივად და იაფად. შემდეგი ეტაპი ისაა, რომ ამოვიცნოთ, რას აკეთებს და ვერ აკეთებს სისტემა კარგად, რათა დავხვეწოთ კონკრეტული მიმართულებები. 

M: შეგვიძლია თუ არა ჟიპიტაურს ChatGPT-ის ქართული ვერსია ვუწოდოთ?

შეგვიძლია ვუწოდოთ… მოდელს, რომელიც მუშაობს ChatGPT-ის უკან, ნასწავლი აქვს დიალოგური მონაცემები და შეფასების ტექნიკას ითვალისწინებს — ადრეულ ეტაპზე ადამიანებმა ChatGPT-ის რამდენიმე ვარიანტიდან საუკეთესო ამოირჩიეს და მერე უკვე ეს მონაცემები გამოიყენეს ე. წ. Reinceforment learning მეთოდისთვის, რომელიც ზუსტად მსგავსი ტიპის მონაცემებზე მუშაობს, ადამიანის დახმარებით სწავლობს, ადამიანი აწვდის ინსტრუქციას, თუ რა არის კარგი და რა, არა და ასე მივიდა იგი დღევანდელ ChatGPT-მდე. ჩვენ GPT-3-ს ახლა იმ სახით ვიყენებთ, როგორიც არის. მართალია, ChatGPT-ის ხარისხობრივად მაგ ნაწილში ჩამორჩება ჩვენი ქართული ვარიანტი, ასევე თარგმანებშიც, მაგრამ ზუსტად ამგვარი ნაკლოვანებების ამოსაცნობად გავუშვით რეალურად ეს პროექტი. 

M: ამ ეტაპისთვის ჟიპიტაურს ყველა კითხვაზე აქვს პასუხი? 

ვფიქრობ, აქვს, მაგრამ სწორია თუ არა ეს პასუხი, ფაქტებს ეფუძნება თუ არა, მაგ დონეზე არ უნდა ვენდოთ, ზუსტად ისე, როგორც ChatGPT-ის. ეს ჩვენი დაწერილი პასუხები არ არის, ჩვენ უბრალოდ ვთარგმნით, ეს არის OpenAI-ის GPT-3 მოდელი, რომელსაც წაკითხული აქვს ინტერნეტის დიდი ნაწილი, რომელზე დაყრდნობითაც აგენერირებს პასუხს. აქ ისე უნდა ვიფიქროთ, როგორც რაღაცის დაგუგვლისას“ — როცა Google-ში ინფორმაციის მოძიებას დაიწყებ, მიღებული შედეგები არ ნიშნავს, რომ რაიმე ფაქტებს ეფუძნება, მართალი ან რამენაირად საგულისხმოა. მარტივად რომ ვთქვათ, მას წაკითხული აქვს ბევრი ტექსტი და ამ ტექსტის სხვადასხვა ნაწილებს აბამს ერთმანეთს ისე, რომ კარგად იკითხებოდეს, მაგრამ არ არის ფაქტი, ამიტომ მართალია თუ ტყუილი, ასე ბრმად არ უნდა დაიჯეროთ. მაგალითად, გვეკითხებოდნენ ვინ დაიწყო რუსეთ-საქართველოს ომი? და ეს მოდელი სცემდა არასწორ პასუხს, რომ საქართველომ დაიწყო, მაგრამ როგორც კი მიწერდი, ვინ არის დამნაშავე 2008 წლის ომში?, ამბობდა, რომ რუსეთია დამნაშავე…. ანუ ფორმულირებასაც აქვს მნიშვნელობა და პასუხზე ისიც ზემოქმედებს, თუ რაზე ესაუბრებოდი მანამდე. ამიტომ, ჩვენ თითოეულ პასუხზე თავიდანვე დავამატეთ like/dislike ღილაკები ზუსტად იმისათვის, რომ ყველას შეეძლოს მიუთითოს სისტემას, რა არის სწორი და რა, არა. 

M: რატომ აირჩიეთ სახელი ჟიპიტაური

უბრალოდ იმიტომ, რომ ქართულია და GPT-ს ჰგავს, მეტი არაფერი. ვიღაცებმა დაწერეს, ახლა მივხვდი, რატომ ჰქვია ჟიპიტაური, მთვრალი ადამიანივით სისულელეებს ლაპარაკობსო… ეგ გამიზნულად არ გაგვიკეთებია, მაგრამ კარგად ჯდება… 

M: რა გეგმები აქვს დღეს ChatGPT-ის ქართულ ვერსიას?

მოკლევადიანი გეგმა უფრო კარგი, დახვეწილი თარგმნის ავტომატიზებული სერვისების შექმნაა ქართულ ენაზე, ქართული, ინგლისური, ამ გადმოსახედიდან მინდა, რომ მეგრულიც დავამატოთ. დავხვეწოთ ენობრივი მოდელი, მაგალითად, ChatGPT-ის ნასწავლი აქვს მონაცემები ბევრ ენაზე, მათ შორის ქართულზეც, მაგრამ ძალიან ცოტაა… რა თქმა უნდა, იქ არავის მიუქცევია ყურადღება ქართული სივრციდან, რა რესურსები შევიდოდა. ჩვენ კი ამას გავაკეთებთ, ავიღებთ ქართულ ინტერნეტს, „გავწმენდთ“ ტექსტებს, ავიღებთ ნათარგმნ მასალებს, ინგლისურენოვან მონაცემებს და გადმოვთარგმნით ქართულად. მსგავს ინიციატივებს დავძრავთ იმისათვის, რომ უპირველესად, ქართულ-ინგლისური „დატასეტი“ მოვამზადოთ, როგორც ამას მონაცემთა მეცნიერები ეძახიან. და მერე უკვე ექსპერიმენტებს ჩავატარებთ… შევადარებთ, აპლიკაციებს შორის თარგმნის ხარისხს, ვგეგმავთ, რომ 100-ჯერ მაინც გავაუმჯობესოთ და 10-ჯერ უკეთესი სერვისიც გავხადოთ, რომელიც მომხმარებელთა ნდობას მოიპოვებს. ახლა მნიშვნელოვანი ისაა, რომ თარგმნის პროდუქტიულობა გავზარდოთ, რაც მოგვცემს საშუალებას ამ მოდელმა მარტო თარგმანი კი არ აიღოს საკუთარ თავზე, არამედ არსებული ქართულენოვანი ცოდნაც აითვისოს. რაღაც ფაქტები ხომ იცის, მაგრამ ასევე სტილისტური ცოდნაც შეიძინოს, მაგალითად, შეძლოს შემდეგი ბრძანების შესრულება: გადააკეთე ელ.ფოსტა ლექსად გალაქტიონის სტილში.

M: რა შემთხვევაში ჩათვლით პროექტს წარმატებულად?

თუ მომხმარებლები პასუხებს შეაფასებენ, მაშინ წარმატებული იქნება, რადგან იმ მიზნით გავუშვით, რომ ადამიანების აზრები მოვაგროვოთ, თუ რამდენად კარგ ან ცუდ პასუხებს აბრუნებს სისტემა. უფრო შორეული მიზანი კი ის არის, რომ ChatGPT-ს მსგავსი ქართულენოვანი ჩეტბოტი არსებობდეს, რომელიც თარგმანზე არ იქნება დაფუძნებული და თვითონ თავის თავშივე ექნება ენობრივი სტილის ცოდნა, ფაქტების ცოდნა და დაგვეხმარება ვიყოთ უფრო პროდუქტიულები…

წყარო: https://www.marketer.ge

ანალიტიკა
7 ფუნდამენტური კითხვა რუსეთ-უკრაინის ომში - გიორგი კობერიძე
მოდით გავაანალიზოთ 7 ფუნდამენტური კითხვა რუსეთ-უკრაინის ომში:
1. პოლიტიკური თვალსაზრისით ვინ იმარჯვებს ომში?
- ჩინეთი: ამ ომს ჯერჯერობით ერთადერთი გამარჯვებული ჰყავს და ეს ჩინეთია. ჩინეთზე ახლა მსოფლიო ლიდერების ფოკუსი არ არის მიმართული, ეს კი მას მეტ-ნაკლებად შეუმჩნეველი განვითარების საშუალებას აძლევს. რაც უფრო მეტს იფიქრებს დასავლეთი რუსეთზე და რაც უფრო მეტ რესურსს დახარჯავს მის შესაკავებლად, მით უფრო ნაკლებად ეცლებათ ჩინეთისათვის.
ამასობაში პეკინის გავლენები კარდინალურადაც გაიზარდა რუსეთში, რომლისაგანაც რესურსებს საბითუმო ფასებში იღებს, ხოლო ჩინელებმა რუსეთის აღმოსავლური პროვინციების ათვისება კიდევ უფრო განავითარეს. ჩინური რბილი - კულტურულ-ეკონომიკური - ძალის ზრდასთან ერთად რუსი ქალები სიხარულით მიჰყვებიან ჩინელ მამაკაცებს, რომელთაც ქალების დეფიციტი აქვთ.
2. რატომ არ თანხმდება რუსეთი სამშვიდობო ინიციატივებს?
- რუსეთს სჯერა რომ ამ ომს იგებს. სანამ გჯერა რომ ომს იგებ, მანამდე ცეცხლს არ შეწყვეტ;
- რუსეთს ჯერ ვერ მიუღწევია სამხედრო მიზნებისათვის - მის ხელში არაა ხერსონი, ზაპორიჟია, ლუგანსკი და დონეცკი. ყირიმს ომამდე ისედაც ის აკონტროლებდა. შესაბამისად, ასობით ათასი მკვდარი სამხედრო, ოფიცრობა, გემები, ავიაცია და განადგურებული ტექნიკა ამ ტერიტორიების ოკუპაციით არ შეიძლება გამართლდეს.
- რუსეთს იმაზე მეტის წაღება უნდა, ვიდრე დაანონსებული აქვს. რუსეთის მიზანი არამხოლოდ ხერსონი, ლუგანსკი, დონეცკი, ყირიმი და ზაპირიჟიას ოლქია, არამედ მიკოლაივზე, დინიპროპეტროვსკზე, ხარკოვსა და ოდესაზეც არ იტყვის უარს თუკი ამის შესაძლებლობა ექნება. ნოვოროსიის პროექტი სწორედ ამას გულისხმობს თავის თავში. სწორედ ეს პროექტია, რომელიც პროგრამა მინიმუმად იყო მოაზრებული რუსი შოვინისტების მიერ. აღსანიშნავია ისიც, ნოვოროსიის პროექტის გარდა რუსეთისათვის უკრაინის სახელმწიფოს არსებობაც კი მიუღებელია.
- რუსეთს ძალიან გაუჭირდება ასობით ათასი რუსი მობილიზებული სამხედროს სახლში დაბრუნება და მათი საზოგადოებაში რეინტეგრაცია - ეკონომიკურადაც, ფსიქოლოგიურადაც და რეიციდივის თვალსაზრისითაც. ამაზე უკვე დიდი ხანია მსჯელობენ რუსები თავად. ამიტომ ომის თავისი პირობების გარეშე დასრულება არ აწყობს მოსკოვს;
- სამხედრო ეკონომიკის მუშაობა ერთია და ომის დასრულების შემთხვევაში სამოქალაქო ეკონომიკა როგორ იმუშავებს უმუშევარი ადამიანების და ომიდან დაბრუნებული დაუსაქმებელი ხალხის ფონზე - მეორე.
- ჩინეთს არ სურს რუსეთმა ომი შეწყვიტოს. რუსეთი კიდევ უფრო უნდა დასუსტდეს, რომ კიდევ უფრო მეტად დაექვემდებაროს მას.
3. ომი როდის დამთავრდება?
- მანამ არ დამთავრდება სანამ რუსეთს კიდევ უფრო არ გაეზრდება მსხვერპლი: ტრამპმა დღეს აღნიშნა რომ მხოლოდ ივლისის თვეში რუსეთს 20 ათასი მოკლული სამხედრო ჰყავს (მოკლული და არა დაჭრილი ან დაშავებული). გასაგებია, რომ ცუდად იკითხება და ისმინება, მაგრამ ფაქტია, თუ ბევრი სამხედრო არ კვდება, ომი გრძელდება.
- მანამ არ დამთავრდება სანამ დარტყმები რუსეთის ტერიტორიაზე არ გადავა და ელიტებს არ შეაწუხებს - დაბომბვები რუსეთის სამხედრო ეკონომიკასა და წარმოებზე უკმაყოფილების ზრდასთან ერთად ისედაც ომისაგან გაუცხოებულ საზოგადოებას, კიდევ უფრო გააუცხოებს და ომის ზიანზე დააწყებინებს ფიქრს. სანამ ომი რუსეთში არ აწუხებთ, მანამდე გაგრძელდეს რა. ვიღაც მდიდარ მოსკოველს სულაც არ დარდებს ბურიატისა და დაღესტანელის ფრონტზე სიკვდილი.
- მანამ არ დამთავრდება ომი სანამ უკრაინა არ დაიწყებს ტერიტორიების გათავისუფლებას - ისე არაფერი ახდენს საზოგადოების კონსოლიდაციას, როგორც გამარჯვებები, ხოლო ისე არაფერია დემორალიზების მომტანი, როგორც მარცხების სერია. რუსეთმა თუკი დაიწყო ტერიტორიების დაკარგვა უკრაინაში ეს ომის დასრულის დასაწყისი იქნება.
- მანამ არ დამთავრდება ომი სანამ რუსეთი არ დარწმუნდება რომ ომი მოგებადი აღარ არის. ომის დამთავრებაზე გადაწყვეტილება ადამიანების ტვინში მიიღება და არა ფრონტის ხაზზე.
- ამის საპირისპირო და უკრაინის საზიანო სცენარით რომ ვთქვათ: მანამ არ დამთავრდება ომი, სანამ რუსეთის არმია მასობრივად არ დაიწყებს უკრაინის დამარცხებას და რამდენიმე მიმართულებიდან ჩამოშლის უკრაინის თავდაცვას, უკან დახევა იქნება ქაოსური და უკრიანაში მასობრივად გაჩნდება მხარდაჭერა დათმობებთან დაკავშირებით.
4. რა სვლები აქვს აშშ-ს?
- ტოტალური სანქციები და რუსეთთან ვაჭრობის აკრძალვა და რაც რუსეთის ყველა მოკავშირის წინააღმდეგ ეკონომიკური ომის გამოცხადებაა: ეს ეკონომიკური თვასლაზრისით ატომური სვლაა. ამით არამხოლოდ რუსეთზე იქნება დარტყმა, არამედ რუსეთთან მოვაჭრე მცირე თუ დიდ სახელმწიფოებზე. ამას დასჭირდება დიდი რესურსების მობილიზება და ხარჯვა. ეს მოითხოვს იმაზე ბევრად დიდ ენერგიას, ვიდრე ჩრდილოეთ კორეისა და ირანის სანქცირება იყო.
- ნავთობის ფასის ვარდნა - ბაზაზე ნავთობის ჭარბი მიწოდება და მოკავშირეების დარწმუნება. ამით ნავთობის ფასი უნდა დასწიონ 30 დოლარზე და დაბლა. შედეგად, რუსეთის ეკონომიკას უზარმაზარი დარტყმა მიადგება;
- უკრაინისათვის დიდი რაოდენობით იარაღის მიწოდება და შეზღუდვების მოხსნა: აშშ-ს შეუძლია რუსეთის მუქარების მიუხედავად დიდი რაოდენობით იარაღი მიაწოდოს უკრაინას და მისი თავისუფლად, მათ შორის რუსეთის ტერიტორიაზე გამოყენების უფლება მისცეს. მაღალტექნოლოგიური შეიარაღება ომში შეიძლება გარდამტეხი აღმოჩნდეს. ამ ვარიანტში აშშ-ს მხრიდან რუსეთის წინააღმდეგ კონტრმუქარების წაყენება არანაკალებ რეალისტური იქნება, რისი მიზანიც რუსეთის მოლაპარკებებზე დაყოლიების იძულების მცდელობა იქნება.
- პროცესების ისე გაგრძელება როგორც არის: დროის გაყვანა, წინადადებებზე ფიქრი, კიდევ მეტი ვადების მიცემა და პროცესების გაწელვა. ამასობაში უკრაინისათვის იარაღის მიწოდება გაგრძელდეს, თუმცა ჩვეულ რიტმში.
- ჩახსნა: შეიძლება აშშ თანდათან ჩაეხსნას სიტუაციას და გადაერთოს სხვა საკითხებზე, უკრაინის თემა კი ევროპას მიუგდოს მოსაგვარებლად. თუმცა ეს ტრამპის ადმინისტრაციასა და მის პერსონალურ პოლიტიკაზე ძალიან ცუდად აისახება, მით უფრო რომ ქვეყნის შიგნით ისედაც პრობლემები აქვს.
- რუსულ თამაშზე დაყოლა - უკრაინაზე ზეწოლა რუსულ ულტიმატუმებზე დათანხმების შესახებ. ეს ყველაზე ცუდი სცენარია.
აქვე:
- ევროპას სხვა სვლა არ აქვს: ევროპა ახლა უკრაინაში რუსეთის ჩაფლობით დროს იგებს და მილიტარიზაციას ახდენს. მოკლე ვადაში მას აშშ-ს სრული ჩანაცვლება გაუჭირდება, მაგრამ საშუალო ვადაში მან კარგად იცის, რომ ერთის მხრივ უკრაინის სამხედრო წარმოებაში უნდა ჩადოს ფული - და აკეთებს კიდეც ამას - ხოლო მეორეს მხრივ საკუთრი წარმოება უნდა აამუშაოს. ეს ომი პირველ რიგში ევროპის უსაფრთხოების ომია. შესაბამისად, უკრაინის მარცხი ევროპის მარცხი იქნება.
5. რა მოხდება თუკი რუსეთმა გაიმარჯვა:
- მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ევროპაში პირველი დაპყრობითი ომი შედგება, რომელსაც აუცილებლად მიჰბაძავენ სხვები და დაპყრობითი ომები დაბრუნდება საერთაშორისო პოლიტიკაში;
- რუსეთი ულტიმატუმებს წაუყენებს მეზობლებს - ზოგი შეიძლება შთანთქას (მაგ. ბელარუსი), ზოგსაც თავის სამხედრო და პოლიტიკურ ორბიტაზე გადმოყვანა აიძულოს. ვინც ულტიმატუმებს არ მიიღებს, შეიძლება აწარმოოს ახალი ომები რუსული უმცირესობების დასაცავად, მაგალითად ყაზახეთში.
- რუსეთი წააქეზებს ახალ კონფლიქტებს ევროპის კონტინენტზე: ბალკანეთი დიდ ნაღმზე ზის, არც კავკასიაა მშვიდი, ბალტიისპირეთში რუსები ცხოვრობენ, ამ ფონზე ევროპის შიგნით სხვა ძალებიც გამოჩნდებიან, ვისაც მოუნდება თავისი წილი ტერიტორიული ნაჭრის მოთხოვნა - ასეთი დავები კი ევროპაში ძალიან ბევრია;
- მსოფლიოში სხვებიც მიბაძავენ რუსებს - თუკი ევროპაში შეიძლება დაპყრობითი ომი, რატომ არ შეიძლება სხვაგან, სხვა ძალების მიერ?!
- დასავლეთის დაისი - რუსეთი ახლა ფიქრობს რომ ის უპირისპირდება არა უკრაინას, არამედ მთელს დასავლეთს. თუ დაამარცა უკრაინა ამით ძალიან მძიმედ დაზარალებული და რეპუტაცია შერყეული გამოვა დასავლეთი, ხოლო ბირთვულ იარაღზე მუშაობა სხვა სახელმწიფოთა მხრიდან უფრო აქტიური გახდება.
6. რა არის რუსეთის მარცხი და რა არის გამარჯვება?
- რუსეთი დამარცხებული იქნება, თუკი უკრაინის ის ტერიტორიები ვერ დაიკავა, რომელიც ახლა გაცხდებული აქვს მის კუთვნილად - მთელი ხერსონი, ზაპორიჟია, დონეცკი, ლუგანსკი და ყირიმი.
- რუსეთი დამარცხებული იქნება, თუკი უკრაინას სახლემწიფოებრიობის რაიმე საერთაშორისო განატია მიეცა და მისი მილიტარიზაცია გაგრძელდა (ანუ უკრაინა გრძელვადიანადაც გადარჩა): ნატო, ცის კონტროლი, ბირთვული იარაღი, მოკავშირეების ბაზები მის ტერიტორიაზე და სხვა. ამ შემთხვევაში უკრაინის მილიტარიზაციაც გრძელდება და რუსული ოკუპაცია ან მთავრდება ან ძალიან მყიფედ რჩება.
- რუსეთი გამარჯვებული იქნება, თუკი დასახული ტერიტორიული ამონაცა შეასრულა და ხელში ჩაიგო მთელი ხერსონი, ზაპორიჟია, დონეცკი, ლუგანსკი და ყირიმი.
- რუსეთი გამარჯვებულია თუკი ცეცხლი შეწყდა ისე, რომ უკრაინის მილიტარიზაცია შეწყდა, მისთვის საერთაშორისო გარანტიები არ იქნა განსაზღვრული, ხოლო რუსეთს სანქციები მოეხნა.
- რუსეთი გამარჯვებულია თუკი ოკუპირებული ტერიტორიების საერთაშორისოდ აღიარება მოახდინა და დაიკანონა.
- რუსეთი გამარჯვებულია თუკი ომში ან ომის შემდეგ კიევში პრორუსული მთავრობა მოიყვანა.
აქვე უნდა აღინიშნოს რომ:
- კიევის ვერ აღება უკვე წარუმატებლობაა რუსეთისათვის;
- უკრაინის წინააღმდეგ გამოცხადებული დემილიტარიზაციის კამპანია ამ ეტაპზე ჩავარდა - უკრაინა ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე მილიტარიზებული სახელმწიფოა.
7. რა სოციალური კონტრაქტი აქვს რუსეთსა და უკრაინას თავის ხალხთან:
- რუსეთში 90-ნების შემდეგ ასეთი სოციალური კონტრაქტი დაიდო: შენ პოლიტიკაში ნუ ჩაერევი, დიდ პოლიტიკურ ბიზნესში ცხვირს ნუ ჩაყოფ, უყურე ტელევიზორს, ტაში დაუკარი ლიდერს, იამაყე შენი ქვეყნის იმპერიული წარსულით და შენ არავინ შეგეხება, დანარჩენი რაც გინდა ის აკეთე. ეს კონტრაქტი ქრება, რადგან სალხში შენთვის ყოფნა მაინც ფრონტზე ყოფნით დამთავრდა.
ახლა რუსეთი საკუთარ მოსახლეობას ახალ კონტრაქტს უდებს და ეუბნება, რომ რუსეთის ინტერესებს დაცვა და ბრძოლა სჭირდება, რაც შეიძლება სიკვდილით დასრულდეს, მაგრამ ეს საამაყო ამბავია - წინაპრებიც ასე იბრძოდნენ და კვდებოდნენო. ეს ყველაფერი პროაქტიულად კი არ უნდა გააკეთო, არამედ თუკი სახელმწიფო მოგიხმობს უნდა გაჰყვე მას და კითხვები არ დასვაო. მწყემსმა კეთილმა კარგად იცის რა არის სწორი და არაო. ყველა ჩვენ გვებრძვის თორემ რუსეთი რა შუაშიაო. იდეალი სტალინია და მის პრინციპებს უნდა დაემორჩილოთო.
- უკრაინაში სოციალურ კონტრაქტს ორი საფუძველი აქვს:
1. ყველანი ვებრძვით გარე, ისტორიულ მტერს, რომელის ჩვენს არსებობასა და იდენტობას ეგზისტენციალურ საფრთხეს უქმნის და მზადაა მოაწყოს გენოციდი.
2. ვებრძვით კორუფციას, რომელმაც ათწლეულობით უმძიმესი დარტყმა მიაყენა ქვეაყანას. ამ უკანასკნელზე როდესაც კითხვები გაჩნდა რამდენიმე დღის წინ, ხალხი ქუჩაში გამოვიდა და დემონსტრაციები გამართა კორუფციის ბიუროს დამოუკიდებლობის აღსადგენად.
 
 
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.