USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Тбилиси
"ზედმეტად ქართველი" ფეხბურთელი - რატომ არ წაიყვანეს 1982 წლის მსოფლიო პირველობაზე დავით ყიფიანი
дата:  2383

ყოფილი სსრკ-ის პერიოდში, ქართველ სპორტსმენებს "დიადი ქვეყნის" შემადგენლობაში შემავალი სხვა ქვეყნების წარმომადგენლებთან ერთად უხდებოდათ ასპარეზობა.

იმ ხანად საერთაშორისო სარბიელზე გასვლა რთული საქმე იყო და ჩვენებურებიც საკუთარ ქართველობასა და პატრიოტიზმს საბჭოთა "ძმური" ეროვნების წარმომადგენლებთან შეხვედრებისას ამტკიცებდნენ, ამათგან განსაკუთრებული "ხიბლი" მაინც რუსებთან პაექრობებს ჰქონდა. ისინი ხომ ყველა სხვა ეროვნებებს ზემოდან უყურებდნენ და სპორტშიც უპირობო გაბატონებისაკენ მიისწრაფოდნენ.

მრავალი ჩვენებური ფეხბურთელი დაჩაგრეს თავის დროზე რუსებმა, მაგრამ ამათგან მაინც დავით ყიფიანის "ისტორიაა" გამოსარჩევი.

1982 წლის მსოფლიოს ჩემპიონატზე დათოს ნაცვლად მოსკოვის "სპარტაკის" მოთამაშე იური გავრილოვი წაიყვანეს. ყიფიანის თამაშგარე მდგომარეობაში დატოვების ერთ-ერთი უმთავრესი მიზეზი ის იყო, რომ დათო "ზედმეტად ქართველი" ფეხბურთელი გახლდათ.

სსრკ-ის ნაკრები კი მაინც რუსებისა იყო. გუნდი მათი ფილოსოფიით თამაშობდა და მასში უფრო კარგ "ხელოსანს" შეიყვანდნენ ვიდრე ხელოვანს.

იმ ხანად საბჭოთა ნაკრების მთავარი მწვრთნელი კონსტანტინე ბესკოვი იყო. იმ პერიოდიდან დიდი დროა გასული და საინტერესოა თუ როგორ გაიხსენებდა 1982 წლის პერიოდს სსრკ-ის ეროვნული გუნდის იმდროინდელი თავკაცი. რამდენიმე წლის წინ ბესკოვს ჩვენებური მასმედიის წარმომადგენლები ესაუბრნენ.

კონსტანტინ ივანიჩმა ყიფიანის იგნორირების შესახებ შემდეგი განაცხადა:

"ეს დრომოჭმული თემაა, რომელსაც უამრავი ჭორები მოჰყვა და მათ სიმართლესთან არაფერი აქვთ საერთო. მე ეროვნული ნიშნით მოთამაშეთა შერჩევისას არასოდეს მიხელმძღვანელია და რატომ უნდა დამერღვია ეს პრინციპები ყიფიანის შემთხვევაში? გახსოვთ, რამდენი თბილისელი და კიეველი ფეხბურთელი იყო საბჭოთა ნაკრებში 1982 წლის მსოფლიოს ჩემპიონატზე? ძალიან ბევრი. ყიფიანს მაშინ თამაში არ შეეძლო. ხომ არ შეიძლება მოედანზე დაშავებული ფეხბურთელი გამოიყვანო? კიდევ ერთხელ მინდა გავიმეორო: დავით ყიფიანის ნიჭს ძალიან ვაფასებდი, მაგრამ მე ობიექტური მდგომარეობიდან გამომდინარე ვხელმძღვანელობდი".

ქართველი ფეხბურთელების დიდი მეგობარი, კიევის "დინამოს" წევრი, ლეონიდ ბურიაკი, მაშინდელ მოვლენებსა და ყიფიანი-ბესკოვის რთულ ურთიერთობას შემდეგნაირად იხსენებს:

"გავრილოვი კარგი პიროვნებაა, ფეხბურთელიც ასეთივე იყო, მაგრამ საქართველოში მართალს ამბობდნენ. იმ დროს ყიფიანი გაცილებით უკეთეს ფორმაში გახლდათ. გავრილოვის კონდიციები ყიფიანისას საგრძნობლად ჩამოუვარდებოდა. ყიფიანმა რამდენი შესარჩევი მატჩიც ითამაშა, იმდენჯერ საუკეთესო შთაბეჭდილება დატოვა. ბესკოვი სხვაგვარად ფიქრობდა. დათო და კონსტანტინ ივანიჩი ერთმანეთში შეხმატკბილებულად ვერ იყვნენ. ვიცოდი მათ შორის რაღაც რომ ხდებოდა, მაგრამ, სამწუხაროდ, მათ საქმეში არასდროს ჩავრეულვარ".

საფეხბურთო კარიერის დასრულებიდან რამდენიმე წლის შემდეგ დავით ყიფიანმა მწვრთნელის პროფესია აირჩია და ამ სფეროშიც წარმატებებს მიაღწია.

ერთი ხანობა რუსეთშიც მოღვაწეობდა, სადაც იქაური ჩემპიონატის ბოლო ადგილზე და გასავარდნად განწირული იაროსლავის "შინიკი" ჩაიბარა. ეს გუნდი ყიფიანმა სეზონის დასასრულისათვის ცხრილის შუამდე აიყვანა. ამ დროს ასპარეზზე კვლავ გამოჩნდა მისი დიდი "მეგობარი" კონსტანტინე ბესკოვი.

ამ უკანასკნელმა ყველასათვის გასაკვირად, ყიფიანი-მწვრთნელის რუსულ წარმატებებს, გაზეთ "მოსკოვსკი კომსომოლეცში" საკმაოდ თბილი სტრიქონები მიუძღვნა: "დავით ყიფიანი ერუდირებული პიროვნება და კარგი ანალიტიკოსია. მწვრთნელის მონაცემები მას ჯერ კიდევ თბილისის "დინამოში" და საბჭოთა კავშირის ნაკრებში თამაშებისას ეტყობოდა. ყიფიანი დიდებული ტექნიკის პატრონი გახლდათ და ტაქტიკაშიც ბევრს სჯობნიდა. მან სერიოზულად მოჰკიდა ხელი მწვრთნელის რთულ საქმეს. ოპტიმისტურად ვაფასებ დათოს პერსპექტივებს ახალ როლში. მან უკვე შეიძინა სათანადო გამოცდილება და მაღალი კვალიფიკაცია. რატომ არ უნდა ისახელოს თავი სამწვრთნელო ასპარეზზე ამ დიდებულმა მოთამაშემ?"

კარგია, როდესაც შენს საყვარელ ფეხბურთელზე ასეთ დახასიათებას ამოიკითხავ, მაგრამ ამბობენ: "ფიცი მწამს და ბოლო მაკვირვებსო".

რას ერჩოდა თავის დროზე ბესკოვი ყიფიანს და რატომ დაუნგრია საფეხბურთო კარიერა? ყიფიანის ამბავმა 1966 წლის მსოფლიოს ჩემპიონატი გაგვახსენა, როდესაც ასევე სრულიად უმიზეზოდ სსრკ-ის ნაკრებში არ შეიყვანეს ედუარდ სტრელცოვი და მიხეილ მესხი. ესპანეთის მუნდიალზე კი დათოსთან ერთად ნაკრების მიღმა ვლადიმერ გუცაევიც დატოვეს.

რადგან დავით ყიფიანზე ვსაუბრობთ, ერთ ისტორიასაც გავიხსენებთ. 1981 წლის 13 მაისს თბილისის "დინამომ" თასების მფლობელთა თასი მოიპოვა. ამ ზეიმიდან ერთი კვირის შემდეგ, 1981 წლის 21 მაისს სრულიად საქართველოს კიდევ ერთი "სახალხო დღესასწაული" - ჩვენი ქვეყნის გასაბჭოების 60-წლიანი იუბილე ელოდა.

ამასთან დაკავშირებით, თბილისს იმდროინდელი პოლიტბიუროს მთელი შემადგენლობა ეწვია, ლეონიდ ბრეჟნევის თავკაცობით.

20 მაისის საღამოს, დიღმის ბაზაზე კახა ასათიანმა "დინამოს" ფეხბურთელებთან სტუმრად ბრეჟნევისა და უკრაინის ცეკა-ს პირველი მდივნის, შჩერბიცკის თანაშემწეები მიიყვანა. უკრაინელმა ყიფიანს შჩერბიცკის საჩუქარი -მაგიდისხელა კიევური ტორტი მიართვა. ასე მიულოცა ევროპული თასის აღება უკრაინის პირველმა მდივანმა საყვარელ ფეხბურთელს. გაიშალა სახელდახელო სუფრა, სადაც მოგვიანებით "დინამოს" ხელმძღვანელობამ შექეიფიანებულ ბრეჟნევის თანაშემწეს შეაპარა, რომ იქნებ მეორე დღის გამოსვლაში "ძვირფას გენსეკს" თბილისელი მოთამაშეებისათვის დიუსელდორფული წარმატება მიელოცა.

ეს ძალისხმევა წარმატებით დასრულდა და მეორე დღეს მთელმა საქართველომ ბრეჟნევის პირით შემდეგი სიტყვები მოისმინა: "ნე პოდველი ტბილისკიე დინამოვცი, ზა კატორიხ ვსე მი პერეჟივალი".

аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати