USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
ზაზა ზივზივაძე-შვეიცარიაში მცხოვრები ექიმი
თარიღი:  918

თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტში 2004 წელს ჩავირიცხე სრული სახელმწიფო დაფინანსებით. მაშინ საქართველოში მნიშვნელოვანი ცვლილებები მოხდა და იმედი მომეცა, რომ ჩემი შრომით მიზანს მივაღწევდი.

უნივერსიტეტში საოცარ, პატრიოტ, უანგარო და უაღრესად განათლებულ პროფესორ-მასწავლებლებთან მომიწია ურთიერთობა, მათ ჩემს ცხოვრებაში და პროფესიულ განვითარებაში დიდი როლი ითამაშეს. განსაკუთრებულად დავმეგობრდი პროფესორ თეიმურაზ პეტრიაშვილთან. ეს იყო კაცი, რომლისგანაც ვისწავლე, თუ როგორი უნდა იყოს წარმატებული, პროფესიონალი, ასევე თავმდაბალი და საკუთარ ქვეყანაზე უანგაროდ შეყვარებული ადამიანი. ჩვენ სისტემატიურად ვსაუბრობდით არაერთ თემაზე. ვსაუბრობდით მედიცინაზე, ისტორიაზე, სხვადასხვა პრობლემის გადაჭრის გზებზე.

საქართველოში საკუთარი შრომით წარმატების მიღწევა სულ უფრო და უფრო შეუძლებელი მეჩვენებოდა. ბატონ თემურთან ერთად ბევრი მსჯელობის შემდეგ მივიღე გადაწყვეტილება, სწავლის გაგრძელების მიზნით გერმანიაში წავსულიყავი.

გერმანიაში ყველაფრის გარეშე, 2007 წლის დეკემბერში ბავშვების მომვლელად ჩამოვედი ერთ-ერთ ოჯახში, რადგან მაშინ ეს იყო ყველაზე იაფი, ლეგალური და ადვილი გზა საქართველოდან წამოსასვლელად. ცხოვრება ისევ ნულიდან დავიწყე.

ორი წლის შემდეგ ჩავირიცხე გერმანის ერთ-ერთი პრესტიჟულ და საუკეთესო უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტზე, ქალაქ ფრაიბურგში. სწავლა და თან მუშაობა მიწევდა, რაც ძალიან რთული იყო. ალბათ სწავლის დასრულება ძალიან გამიჭირდებოდა, ბოლო წლებში ერთ-ერთი ფონდიდან სტიპენდია რომ არ მიმეღო, როგორც წარჩინებულ სტუდენტს.

რისთვისაც გერმანელი პროფესორის რეკომენდაციაც მჭირდებოდა და განაცხადი გავაკეთე მაშინდელ დეკანთან, კლინიკის დირექტორთან პროფესორ ჰუბერტ ბლუმთან.

საბუთებს ბატონი თემურ პეტრიაშვილის რეკომენდაციაც დავურთე და რამდენიმე დღეში უნივერსიტეტიდან დამირეკეს, რომ რეკომენდაცია მზად იყო და შემეძლო პირადად პროფესორისგან წამომეღო. მაშინ აღმოვაჩინე, რომ პროფესორი ბლუმი იცნობდა და უპირობოდ ენდობოდა ბატონი თემურის რეკომენდაციას. ის თურმე თვალს მადევნებდა სწავლის დაწყების დღიდან და ეს რეკომენდაცია ჩემი საბუთების განხილვის დროს, ჯერ კიდევ უნივერსიტეტში ჩარიცხვის დროს ჰქონდა წაკითხული. იმ დღეს გავიცანით პირადად ერთმანეთი და ძალიან ბევრი ვისაუბრეთ სხვადასხვა თემაზე. პროფესორი ბლუმი შემდეგ ჩემი მენტორი იყო უნივერსიტეტის დასრულებამდე.

სტიპენდია მივიღე და ამით მომეცა საშუალება, მთელი ენერგია უნივერსიტეტისთვის დამეთმო.

ყველა სირთულის მიუხედავად, ყველაზე ცუდ და გამოუვალ დროს, ღმერთი ყოველთვის მიგზავნიდა ცხოვრების გზაზე საოცარ ადამიანებს, რომლებიც სტიმულს მაძლევდნენ, რომ არ გავჩერებულიყავი.

უნივერსიტეტი 2016 წელს დავამთავრე. შემდეგ ორი წელი გერმანიის ერთ-ერთ საუნივერსიტეტო კლინიკაში ვმუშაობდი, შინაგანი მედიცინის და კარდიოლოგიის

დეპარტამენტში. 2018 წელს მიწვევით მოვხვდი შვეიცარიის ქალაქ ლუცერნის საუნივერსიტეტო ჰოსპიტალში, გადაუდებელი მედიცინის დეპარტამენტში, პროფესორ მიქაელ ქრისტთან. ამ კლინიკაში ვიმუშავე ასევე ინტენსიური მედიცინის დეპარტამენტში და ვეზიარე თანამედროვე მედიცინას. პარალელურად მქონდა ბედნიერება ბაზელის უნივერსიტეტში, პროფესორ ქრისტიან მიულერთან მეწარმოებინა სამეცნიერო საქმიანობა. ეს

განვლილი გზა იყო პროფესიულად ძალიან ნაყოფიერი და ლიცენზიის აღების შემდეგ, 2021 წელს გავხდი ციურიხის ერთ-ერთი კლინიკის გადაუდებელი მედიცინის დეპარტამენტის უფროსი ექიმი.

მას შემდეგ თავად ვარ ჩართული ახალგაზრდა კოლეგების სწავლების პროცესში. ეს საქმე ძალიან მომწონს და ყოველ დღე მიხარია, რომ ექიმი ვარ.

შვეიცარიაში მედიცინა ძალიან განვითარებულია. სისტემა ისეა მოწყობილი, რომ გაზარდოს მხოლოდ პროფესიონალი კადრები. მათი პროფესიონალიზმით და საქმისადმი დამოკიდებულებით ყოველ დღე შეიძლება განცვიფრდე ადამიანი. ამ რეალობაში ყველანაირი პირობა გეძლევა, რომ საკუთარი ნიჭით და დაუღალავი შრომით მიაღწიო წარმატებას. ადვილი არაა, მით უმეტეს უცხოელისთვის, მაგრამ ვინც მოინდომებს, ის აუცილებლად მიაღწევს საკუთარ მიზანს, რადგან აქ შრომას აფასებენ.

ვისურვებდი, საქართველოშიც მოგვეცეს საშუალება ჩვენი ცოდნის და გამოცდილების რეალიზების.

აუცილებლად უნდა დავბრუნდეთ ჩვენს ქვეყანაში და შევქმნათ ისეთი გარემო, სადაც ერთმანეთის შრომას დავაფასებთ. უკან დაბრუნება კიდევ უფრო ძნელია, ვიდრე

აქამდე განვლილი გზა, მაგრამ ამაში სახელმწიფომ უნდა ითამაშოს დადებითი როლი და გამოხატოს ინტერესი . არ შეიძლება უმცროსი ექიმი რეზიდენტურის გავლის დროს იქეთ უხდიდეს კლინიკას ჰონორარს და შემდეგ ლიცენზირებულს 1000 ლარი ჰქონდეს ხელფასი, როცა კლინიკის მეპატრონე მილიონობით მოგებას იღებს ყოველ წელს. ასე მედიცინა ვერ განვითარდება და პერმანენტულად დავკარგავთ კვალიფიციურ კადრებს. ექიმს და მასწავლებელს უნდა ჰქონდეს ადეკვატური ანაზღაურება. ეს პრობლემა სახელმწიფომ უნდა მოაგვაროს, თუ გვინდა განვითარება.

ჩემი მომდევნო გამოწვევაა საოჯახო და გადაუდებელი მედიცინის ცენტრის დაარსება ქალაქ ლუცერნში და შემდეგ ჩემს მშობლიურ ქალაქ ქუთაისში. ამისთვის ძალიან ბევრს ვმუშაობ და დარწმუნებული ვარ, ერთ მშვენიერ დღეს მიზანს აუცილებლად მივაღწევ.

ახალგაზრდებს, ჩემს მომავალ კოლეგებს მინდა ვურჩიო, რომ არ შეგეშინდეთ ახალი გამოწვევების. ყველა ახალი დაბრკოლება მხოლოდ გაგაძლიერებთ და დაგაყენებთ სწორ გზაზე. ერთ კარებს თუ დაგიკეტავენ, შემოტრიალდით და დაინახავთ, რომ სხვა უამრავი კარია თქვენთვის ღია.

Speech • სფიჩი

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.