,
COVID-19 მათი გამანადგურებელი ძალის თვალსაჩინო მაგალითია,
თუმცა ვირუსების გარეშე სიცოცხლე − ჩვენთვის ცნობილი ფორმით − შეუძლებელი იქნებოდა.
ჯადოსნური ჯოხის ერთი მოქნევით ყველა ვირუსი გაქრა. გაუჩინარდა ცოფის და პოლიომიელიტის გამომწვევი ვირუსები, შემზარავად მომაკვდინებელი ებოლას ვირუსი, მიჰყვა წითელას, ყბაყურის და სხვადასხვა ტიპის გრიპის ვირუსი. საყოველთაოდ იკლო ტანჯვამ და სიკვდილიანობამ. გაქრა ადამიანის იმუნოდეფიციტის ვირუსი (აივ) და შიდსის კატასტროფა ვითომ არც ყოფილა. აღარავის აწუხებს ჩუტყვავილა, ჰეპატიტი თუ ჩვეულებრივი გაციება. გაქრა პანდემიების თანამედროვე ეპოქის დაწყების მანიშნებელი 2003 წლის SARS-ის ვირუსი და რაღა თქმა უნდა, გაქრა COVID-19-ის გამომწვევი, საზარელი და ადვილად გადამდები ვირუსი SARS-CoV-2. შვებით ამოისუნთქეთ?
ნუ გიხარიათ.
ეს სცენარი იმაზე ბუნდოვანია, ვიდრე წარმოგიდგენიათ. სინამდვილეში ჩვენ ვირუსების სამყაროში ვცხოვრობთ – განუზომლად მრავალფეროვანი და მრავალრიცხოვანი ვირუსების სამყაროში. მარტო ოკეანეებში შეიძლება იმაზე მეტი ვირუსული ნაწილაკი იყოს, ვიდრე ხილულ სამყაროში – ვარსკვლავი. ძუძუმწოვრები ვირუსების სულ მცირე 320 000 სახეობას მასპინძლობენ. ამას რომ დავუმატოთ არაძუძუმწოვარი ცხოველები, მცენარეები, ხმელეთის ბაქტერიები და ყველა სხვა შესაძლო მასპინძელი, ჯამში გამოვა… უამრავი. დიდ რიცხვს კი დიდი შედეგები ახლავს: ბევრ მათგანს ადაპტაციის უპირატესობები მოაქვს – და არა ზიანი – დედამიწაზე არსებული სიცოცხლის ფორმებისთვის, მათ შორის ადამიანისთვის.
მათ გარეშე ვეღარ ვიარსებებდით. მაგალითად, ადამიანისა და სხვა პრიმატების გენომში არსებობს დნმ-ის ორი მონაკვეთი, რომელიც ვირუსული წარმოშობისაა და მათ გარეშე ორსულობა შეუძლებელი იქნებოდა. ხმელეთის ცხოველების გენებში ბუდობს ვირუსული დნმ, რომელიც ცილის პატარა ბუშტუკებში ფუთავს და ინახავს მოგონებებს. ვირუსებისგან შეძენილი ზოგი სხვა გენი ემბრიონის ზრდას უწყობს ხელს, იმუნურ სისტემას არეგულირებს და კიბოს უპირისპირდება – ამ მნიშვნელოვან ფუნქციებს ახლა ეფინება ნათელი. როგორც ირკვევა, ვირუსებს გადამწყვეტი ბიძგი მიუციათ ევოლუციური განვითარების საკვანძო მომენტებისთვის. ვირუსებს თუ გავაქრობთ – როგორც ჩვენს წარმოსახვით ექსპერიმენტში – დედამიწის განუზომელი ბიომრავალფეროვნება ერთიანად ჩამოიშლება.
დიახ, ვირუსი პარაზიტია, მაგრამ ზოგჯერ ამ პარაზიტიზმს სიმბიოზის, ურთიერთდამოკიდებულების ფორმა აქვს, რომლითაც სტუმარიც და მასპინძელიც თანაბრად სარგებლობს. ცეცხლის მსგავსად, ვირუსები არც ცალსახად კარგ, არც ცალსახად ცუდ ფენომენს წარმოადგენენ. ისინი ევოლუციის ბნელი ანგელოზები არიან – შესანიშნავნიც და შემზარავნიც. ამიტომაც არიან ასეთი საინტერესონი.
იმისთვის, რომ ვირუსების მრავალფეროვნება დააფასო, ჯერ უნდა გაარკვიო, რას წარმოადგენენ ისინი და რას – არა. ეს უკანასკნელი უფრო მარტივია. ისინი არ არიან ცოცხალი უჯრედები. უჯრედი – ისეთი, როგორებითაც აგებულია ჩვენი ორგანიზმიც, რვაფეხაც და ფურისულაც – ფლობს რთულ მექანიზმს ცილების ასაგებად და სხვა სპეციალიზებული ფუნქციების შესასრულებლად. ბაქტერიაც უჯრედია, მსგავსი თვისებებით, თუმცა გაცილებით მარტივი. ვირუსი არც ერთს არ ჰგავს.
თბილისის მერია გადასასვლელ ხიდთან, ცოტნე დადიანისა და სადგურის მოედნის დამაკავშირებელი ესტაკადის მშენებლობას გეგმავს. ახალი ინფრასტრუქტურული პროექტი 2026 წლის ბიუჯეტში უკვე გათვალისწინებულია და მასზე მომდევნო წელს 10 მილიონი ლარი დაიხარჯება, 2027 წელს კი დამატებით 87.5 მილიონი ლარი. მთლიანობაში 280-მეტრიანი ესტაკადის პროექტირება-მშენებლობის წინასწარი სავარაუდო ღირებულება 100 მილიონ ლარს შეადგენს. პროექტზე საგზაო მარშრუტის კვლევაზე 2025 წელს უკვე 2.5 მილიონი ლარი დაიხარჯა.
2026 წლის ბიუჯეტის განმარტებით ბარათში მითითებულია, რომ სარკინიგზო მაგისტრალი ქალაქის ცენტრალურ მონაკვეთს ყოფს იმგვარად, რომ მოედნის პარალელურად არსებულ ქუჩებს შორის დაკავშირებადობა მინიმალურია და აუცილებელია საზოგადოებრივი ტრანსპორტისთვის ახალი ინფრასტრუქტურის შექმნით ქალაქის უბნების დაკავშირებადობა გაუმჯობესდეს.
"ქალაქ თბილისის ცენტრში არსებული რკინიგზის კორიდორი და თანმდევი ინფრასტრუქტურა ქმნის 4-კილომეტრიან მონაკვეთს აღმოსავლეთ-დასავლეთ სატრანსპორტო კავშირის გარეშე, გარდა შეზღუდული რაოდენობის საფეხმავლო კავშირებისა. ეს ისტორიული დაბრკოლება ხელს უშლის თბილისის სატრანსპორტო გეგმის პრიორიტეტებისკენ მისწრაფებას. სადგურის მოედანი მდებარეობს აღნიშნულ ამ 4-კილომეტრიან მონაკვეთში. ის წარმოადგენს დედაქალაქის უმნიშვნელოვანეს სატრანსპორტო „ჰაბს“, სადაც თავს იყრის 61 ავტობუსის მარშრუტი, მეტროს 2 ხაზი, ისევე როგორც საქართველოს რკინიგზის სერვისები. ტერიტორია ემსახურება საათში 330 ავტობუსის სერვისს, საიდანაც მომავალში 150 გამოიყენებს ხიდს. თბილისის სატრანსპორტო გეგმის თანახმად, სადგურის მოედანი ასევე იქნება თბილისის საგარეუბნო რკინიგზის სერვისების თავმოყრის წერტილი, რაც კიდევ უფრო მნიშვნელოვანს გახდის მისი, როგორც სატრანსპორტო ჰაბის ფუნქციას. ამჟამინდელი მდგომარეობით, აღმოსავლეთ-დასავლეთ კავშირის არარსებობა აფერხებს მაღალი ხარისხის ჰაბის განვითარებას, ხშირად 22 ავტობუსის მარშრუტის შეწყვეტა ხდება ვადაზე ადრე ან ახორციელებენ 1.5 კილომეტრიანი შემოვლითი მგზავრობას, რომელიც მნიშვნელოვნად ზრდის გადაადგილების დროს, ჰაერის დაბინძურებასა და ვიბრაციას, ისევე როგორც ამცირებს მარშრუტების ხარჯეფექტიანობას. თბილისის სატრანსპორტო გეგმით გათვალისწინებულ აღმოსავლეთ-დასავლეთის შეკავშირებულობის ალტერნატივების ანალიზის კვლევამ, რომელიც მსოფლიო ბანკის დახმარებით ჩატარდა, მულტიკრიტერიუმიანი ანალიზის საშუალებით, გამოავლინა თბილისის ცენტრში არსებული რკინიგზის ხაზის ორ მხარეს (აღმოსავლეთ და დასავლეთ) შორის ახალი კავშირის შექმნის საუკეთესო ალტერნატივა - საზოგადოებრივი ტრანსპორტის პრიორიტეტის მქონე საავტომობილო ხიდი, დადიანის ქუჩასა და სადგურის მოედანს შორის. ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერია ფლობს თბილისის სატრანსპორტო გეგმით გათვალისწინებულ აღმოსავლეთ-დასავლეთის შეკავშირებულობის ალტერნატივების ანალიზის კვლევის საფუძველზე შექმნილ ანგარიშს, კონცეფციას. პროექტის მიზანი არის, ამ კონცეფციით განსაზღვრული, საავტომობილო ხიდის მშენებლობა.
აღნიშნული ობიექტი წარმოადგენს საავტომობილო ხიდს ქალაქ თბილისში, რომელიც დააკავშირებს სადგურის მოედანს დადიანის ქუჩასთან და იქნება 280 მეტრი სიგრძის, 8.5 მეტრი სიგანის სწორ მონაკვეთში, ხოლო 15 მეტრი სიგანის მოხვევის მონაკვეთში (ე.წ. სპირალი, რომელიც ეშვება სადგურის მოედანზე). ხიდი იქნება ორზოლიანი და დასავლეთით, სადგურის მოედანზე დაშვებისას, რამპას ექნება მარჯვნივ ჩამხვევი ზოლი. რკინიგზის დერეფნის კვეთისას აუცილებელია 7 მეტრიანი სხვაობა რკინიგზის ლიანდაგსა და ხიდის სტრუქტურას შორის. საავტომობილო ხიდი ითვალისწინებს 18 მეტრიანი ავტობუსების მართვის ტრაექტორიებს, მისი მაქსიმალური გრძივი ქანობი - 10.7%, ხოლო მინიმალური რადიუსი - 12 მეტრი. საავტომობილო ხიდის გამტარობა შერეული ნაკადების პირობაში იქნება 800 ავტომობილი ერთ საათში ერთი მიმართულებით", - ნათქვამია 2026 წლის ბიუჯეტის განმარტებით ბარათში.
წყარო: https://bm.ge
