,
ოსიაურის ბრძოლის მონაწილე ჯარისკაცის ილიკო რამიშვილის მოგონებების ერთი ეპიზოდი ბრძოლის ველიდან : ,,აქ მინდა მოვიყვანო ოსიაურის ბრძოლის ერთი ეპიზოდი. დილაადრიანად ცენტრალური ფრონტის ჯარებით გავედით ფრონტის ხაზის დასაკავებლად. მივადექით ტყეს, რომელიც გადაჭიმული იყო რკინისგზის ხაზიდან მდინარე მტკვრამდე. ჩვენ გავჩერდით ამ ტყესთან.
ამ დროს გამოჩნდა ცხენზე შემჯდარი ცენტრალური ფრონტის ხელმძღვანელი გენერალი მაზნიაშვილი. ის უკმაყოფილო დარჩა ჩვენ მიერ დაკავებული პოზიციით. გასცა განკარგულება ავყრილიყავით, გაგვევლო ტყე და დაგვეკავებია ფრონტის ხაზი ისე, რომ ტყე ჩვენ უკან მოქცეულიყო. ჩვენც ასე მოვიქეცით.
გავიშალეთ ერთი-მეორედან დაშორებით 15-20 ფეხის ნაბიჯზე და დავწექით თოვლიან მიწაზე.
იმ დღეს ჩვენს ფრონტს არ ქონდა დავალებული აქტიური მოქმედება. ჩვენ უნდა ჩავბმულიყავით ბრძოლაში იმ შემთხვევაში თუ მტერი გადმოვიდოდა შეტევაზე ამ მიმართულებით.
ჩემს მარჯნივ იწვა, ყმაწვილი იქნებოდა 19-20 წლის, შავ ბუშლათაში გამოწყობილი.
დილიდანვე გაჩაღდა საარტელერიო დუელი ორივე ფრონტებს შორის.
მტრის ყუმბარები სკდებოდნენ, ხან ჩვენს უკან, ხან ჩვენს წინ და ზიანს არ გვაყენებდენ.
უცბად ერთი ყუმბარა სულ ახლოს გასკდა.
როდესაც ზუზუნი და ხმაური შეწყდა მე ავწიე თავი და გავიხედე მარჯვნივ.
ჩემ მეზობელს არც ხმა ამოუღია და არც განძრეულა მაგრამ რაღაცნაირად ჩაიფუყა და თავი ჰქონდა ჩარგული თოვლში.
ამ დროს ფრონტის ხაზის გასწვრივ გამოჩნდა ახალგაზრდა გოგონა – მოწყალების და. ის მიდიოდა ყველა ჯარისკაცთან და ეკითხებოდა – როგორ ხარ? როდესაც ჩემთან მოვიდა, მე ვუპასუხე რომ მე კარგად ვარ მაგრამ აი იმ ყმაწვილს მიხედე-მეთქი.
მან გადაირბინა მასთან, აუწია თავი და ჩაიქნია ხელი.
ყუმბარის ნატეხი თავში ჰქონდა მოხვედრილი და ჩაემტვრია თავის ქალა. ამიტომ იყო, რომ არც განძრეულა და არც ხმა ამოუღია. ვერც ის გოგონა ვერ გავიგე ვინ იყო, ვინც ასე თავგანწირვით იცავდა სამშობლოს დამცველებს.
რამდენი ვინანე მერმედ, ჩემ ცხოვრებაში, რომ არ გავიგე იმ ჯარისკაცის გვარი და სახელი, რომელმაც ასე უსიტყვოდ შესწირა თავი საქართველოს.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
