,
ხელოვნური ინტელექტი უკვე დიდი ხანია, ყველას ყურადღების ცენტრშია მოქცეული. თუმცა, როგორც აღმოჩნდა, მასზე უფრო მეტს ლაპარაკობენ, ვიდრე მუშაობენ: ლონდონში დაფუძნებულმა ვენჩურ კაპიტალის ფირმა MMC-იმ ევროპის მასშტაბით 2,830 AI სტარტაპი გამოიკვლია. კვლევის თანახმად, მათ 40%-ს ხელოვნური ინტელექტის მახასიათებლები არ აღმოაჩნდა.
ეფექტიანად მომუშავე ხელოვნური ინტელექტის ამოცნობა მსხვილი კომპანიებისთვისაც კი დიდი თავსატეხი აღმოჩნდა. მომსახურების სერვისის გასაუმჯობესებლად მაკდონალდსმა 2018 წლის მარტში $300 მილიონი გადაიხადა AI ფირმაში Dynamic Yield. შემდეგ გაირკვა, რომ Dynamic Yield ხელოვნურ ინტელექტს არ იყენებდა, როგორც ამას კომპანიის ყოფილი წევრი იტყობინება.
რა იწვევს ამხელა გაუგებრობას?
ხელოვნური ინტელექტის შესაძლებლობებიდან გამომდინარე, გასაკვირი არაა, რომ მან ყველას ყურადღება მიიპყრო. სტარტაპები, ინვესტორები, თუ სხვადასხვა კომპანიები ისე ჩაერთნენ ამ სფეროში, ბოლომდე არც ესმოდათ, რასთან ჰქონდათ საქმე. გაუგებრობაც აქედან დაიწყო. მიმზიდველი მარკეტინგული სლოგანების უკან, ხშირად, ხელოვნური ინტელექტის მაგივრად, სტანდარტული სკრიპტები იმალება. მსგავსი პროცესები ჩვენ არაერთხელ გვინახავს. იგივე იყო ბლოკჩეინის გარშემო ატეხილი აურზაურიც და იგივე იყო მანამდე არსებული ე.წ. .com ბაბლიც. ინვესტორებმა არც კი იცოდნენ, რაში შეიძლებოდა ვებ-გვერდის დომენების გამოყენება და უაზრო ფასებში ყიდულობდნენ მათ. დაახლოებით იგივე ხდება ახლაც.
ხელოვნური ინტელექტი vs. სკრიპტი
მიუხედავად იმისა, რომ ასეთ სისტემასა და ჩვეულებრივ ანალიტიკურ სისტემებს შორის განსხვავება ძალიან დიდია, საზღვარი მათ შორის მაინც ბუნდოვანია. განსაკუთრებით კი, მათთვის, ვისაც ტექნიკური გამოცდილება არ გააჩნია.
დღეს სკრიპტით ძალიან კომპლექსური პროგრამის დაწერაა შესაძლებელი. განსხვავება მასსა და ხელოვნურ ინტელექტს შორის ისაა, რომ ამ უკანასკნელს რეალურ დროში მიღებული მონაცემების ანალიზი და შესაბამისად განვითარება შეუძლია. ამას ის მანქანური სწავლებისა და სიღრმისეული სწავლების მეშვეობით ახერხებს. მაგალითისთვის, გუგლის ხელოვნური ინტელექტი მომხმარებელს კონკრეტულად მისი საძიებო ისტორიის გათვალისწინებით აძლევს რეკომენდაციებს. ძველი სისტემა კი, უბრალოდ, ყველაზე ხშირად გამოყენებულ ტექსტს გვთავაზობდა ხოლმე.
კარგი მაგალითია ონლაინ ჩეთბოტებიც. თუ სისტემა წინასწარ გაწერილ პასუხებს ვერ სცდება, მაშინ ეს სტანდარტული სკრიპტის დამსახურებაა. მისგან განსხვავებით, AI ჩეთბოტს შეუძლია შეინახოს თითოეული ინტერაქციიდან მიღებული ინფორმაცია, გააანალიზოს შედეგები, ადაპტირდეს შესაბამისად და ხელახლა გამოიყენოს ეს ინფორმაცია საჭიროების შემთხვევაში. ეს ნიშნავს, რომ ის ცნობს დაბრუნებულ კლიენტს, “ახსოვს” რა პრობლემები ჰქონდა მას წინაზე და ბევრად ხარისხიანად შეუძლია მასთან კომუნიკაცია, ვიდრე სკრიპტით გაწერილ ჩეთბოტს.
თუმცა, როგორც აღვნიშნეთ, დღეს საკმაოდ კომპლექსური პროგრამების დაწერა თავისუფლადაა შესაძლებელი, რაც ნამდვილი ხელოვნური ინტელექტის ამოცნობას ართულებს. არსებობს რამდენიმე დეტალი, რომლებსაც ყურადღება უნდა მივაქციოთ იმისათვის, რომ უკეთ შევაფასოთ ესა თუ ის AI კომპანია.
5 მთავარი კითხვა AI კომპანიისთვის
ისევე, როგორც ყველა სხვა შემთხვევაში, კომპანიის მთავარ ძალას აქაც გუნდი წარმოადგენს. ხელოვნური ინტელექტის შემუშავება დიდ ცოდნასა და გამოცდილებას მოითხოვს, თანაც - არა მხოლოდ ერთ სფეროში.
ძლიერი AI გუნდი სამი მიმართულების ექსპერტებისგან უნდა შედგებოდეს: პროგრამისტი, რომელიც კომფორტულად მუშაობს პითონზე, C++ -ზე, ჯავაზე, ლისპზე, ან პროლოგზე, მონაცემთა ინჟინერი და კონკრეტული სფეროს ექსპერტი, რომლის პრობლემის მოგვარებაზეც მუშაობს კომპანია. თუ გუნდი მხოლოდ ერთი ან ორი მიმართულების წარმომადგენლებითაა დაკომპლექტებული, მაშინ პროექტის განსავითარებლად ახალი წევრების შემოერთება იქნება საჭირო.
იმისათვის, რომ სისტემამ ეფექტიანად შეძლოს წინა გამოცდილებიდან სწავლა და განვითარება, მას დიდი რაოდენობით მონაცემები სჭირდება. ინტერნეტის ფართო ათვისებამ და სოციალური ქსელების განვითარებამ ყველაფერი საგრძნობლად გაამარტივა, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ამ პროცესს ბევრი დრო და რესურსი არ მიაქვს. რადგან მონაცემები ეფექტიანი ხელოვნური ინტელექტის აუცილებელი დეტალია, აქ რამდენიმე კითხვა შეიძლება დაისვას.
2.1) რა რაოდენობის მონაცემები გამოიყენეთ ხელოვნური ინტელექტის გასაწვრთნელად და საიდან მოიპოვეთ ისინი?
ყველაფერი მონაცემების რაოდენობისა და მათი მოპოვების გზიდან იწყება. თუ სტარტაპს საჭირო მასალაზე ხელი არ მიუწვდება, ეს დიდი დაბრკოლებაა. მოსთხოვეთ პროექტის ავტორებს, მოგიყვნენ, საიდან მოიპოვეს მონაცემები და როგორ შეჯერდნენ საჭირო რაოდენობაზე. ძირითადად, AI კომპანიები თანდათანობით აწვდიან სისტემას მონაცემებს მანამ, სანამ სასურველ სიზუსტეს არ მიაღწევენ (თუმცა, არსებობს სხვა მიდგომებიც).
ხელოვნური ინტელექტისთვის საჭირო მონაცემების ფიქსირებული რაოდენობა არ არსებობს. ეს ამოცანის სირთულესა და ბევრ გარე ფაქტორზეა დამოკიდებული.
დაახლოებითი წარმოდგენის შესაქმნელად, ამ ცხრილში მოცემულია ხელოვნური ინტელექტის რამდენიმე კომპანიის მიერ გამოყენებულ მონაცემთა რაოდენობა:
წყარო: lionbridge.ai
2.2) რამდენად ხარისხიანია თქვენი მონაცემები?
მონაცემებზე საუბრისას ყურადღება მხოლოდ მათ რაოდენობას არ უნდა მიენიჭოს. არანაკლებ მნიშვნელოვანია ისიც, არის თუ არა ეს მონაცემები სწორად დახარისხებული. სწორი დასკვნების გამოსატანად სისტემას უნდა შეეძლოს მიღებული მასალის წაკითხვა. ამას კი მშრალი მონაცემები არ კმარა. მონაცემთა ინჟინრების ძირითადი ამოცანაც სწორედ ესაა. შეიძლება ისიც ითქვას, რომ ეს ფაქტორი რაოდენობაზე მნიშვნელოვანია. 100 დახარისხებული მონაცემით ხელოვნური ინტელექტი უკეთ იხელმძღვანელებს, ვიდრე 1000 დაუხარისხებელით.
2.3) რა სიხშირით უნდა მიეწოდოს სისტემას ახალი მონაცემები და როგორ აპირებთ ამის ტექნიკურ უზრუნველყოფას?
მართალია, ხელოვნური ინტელექტი, ძირითადად, დამოუკიდებლად მუშაობს, მაგრამ მას მაინც სჭირდება პერიოდულად ადამიანებისგან დახმარება. თუ სტარტაპი თავის AI სისტემას სუპერგმირად წარმოაჩენს, რომელსაც ადამიანის ჩარევა არასდროს დასჭირდება, დიდი შანსია, ბოლომდე თავადაც ვერ ერკვეოდეს ხელოვნური ინტელექტის შესაძლებლობებში.
მონაცემებთან დაკავშირებით უფრო დეტალური ინფორმაციის მისაღებად გირჩევთ გაეცნოთ ამ სტატიას.
ყოველი ახალი სისტემა, მითუმეტეს ისეთი, რომელიც სრულიად ახალ ტექნოლოგიას წარმოადგენს, შემუშავებისა თუ იმპლემენტირების პერიოდში ბევრ გამოწვევას აწყდება. მათ, ვინც ამ პროცესს ხელმძღვანელობენ, ეს ყველაფერი კარგად იციან. მოსთხოვეთ პროექტის ავტორებს, დეტალურად აგიხსნან, რა არ გამოვიდა ისე, როგორც ელოდნენ და რა გზებს მიმართეს იმისათვის, რომ ეს პრობლემა გამოესწორებინათ.
თუ სტარტაპი ახალია, მაშინ მათი სისტემა არასრულყოფილი ან განვითარების ადრეულ ეტაპზე იქნება. იდეალურ შემთხვევაში, სისტემაზე მუშაობა რამდენიმე წლის წინ უნდა იყოს დაწყებული, დიდი ფინანსური რესურსიც უნდა იყოს მის განვითარებაში ჩადებული და რეალურ შემთხვევებზეც კარგად შემოწმებული.
აქ მნიშვნელობა ენიჭება იმას, კომპანიის განვითარების რომელ სტადიაზე გიღირს ინვესტიციის ჩადება. სტარტაპი, რომლის ადრეული შედეგებიც იმედისმომცემად გამოიყურება, ყურადღებად ღირს. მაგრამ, თუ არც გუნდის წევრები გამოირჩევიან დიდი გამოცდილებით და ხელოვნური ინტელექტის სისტემაც ჯერ ლაბორატორიულ კვლევებს არ გასცდენია, მაშინ მზად უნდა იყო დიდი რესურსისა და ენერგიის დახარჯვაზე იმისათვის, რომ შენ მიერ შერჩეულმა კომპანიამ წარმატებას მიაღწიოს.
ეს კითხვა ნაკლებად დაგეხმარებათ იმის დაზუსტებაში, რეალურ AI პროექტს ესაუბრებით, თუ არა. მაგრამ, იმის გარკვევაში მაინც დაგეხმარებათ, რა სტადიაზეა პროექტი და, შესაბამისად, წარმატების რამხელა შანსი აქვს მას.
თავდაპირველად, ხელოვნური ინტელექტი ნამდვილი პრობლემების მოგვარებისას ისევე ეფექტიანად ვერ მუშაობს, როგორც ლაბორატორიაში. იქ, სადაც პირობები კონტროლდება და სისტემას კონკრეტული, წინასწარ შემუშავებული დავალებები ეძლევა შესასრულებლად, ყველაფერი უფრო კარგად მიმდინარეობს, ვიდრე ჩვენს ქაოტურ რეალობაში, სადაც წინასწარ ვერ გათვლი, რა მოხდება. თუ სტარტაპს ამ მხრივ უკვე გააჩნია გამოცდილება, მაშინ ისინი ზუსტად მოგიყვებიან, რა პრობლემებს წააწყდნენ ლაბორატორიის გარეთ სისტემის ტესტირებისას და რა გზებს მიმართეს ამ პრობლემების აღმოსაფხვრელად.
როგორც ხშირად აღნიშნავენ, ხელოვნური ინტელექტის სტარტაპების დაახლოებით 20% ლაბორატორიას ვერ სცდება. ეს კიდევ უფრო ნაკლები მაჩვენებელია იმაზე, ვიდრე ნამდვილი AI სტარტაპების რაოდენობა.
ანა მიქატაძე
წყარო:https://medialab.ge/
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
