,
გერმანულ გაზეთ „შტუტგარტერ ცაიტუნგში“ (Stuttgarter Zeitung - გამოდის ქალაქ შტუტგარტში, ბადენ-ვიურტემბერგის მხარე) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ქართველი მუსიკოსი შტუტგარტიდან: რუსუდან მეიფარიანის ტრიოს ახალი ალბომი „მოგონებები საქართველოზე“ (ავტორი - არმინ ფრიდლი). „რუსუდან მეიფარიანი, ქართველი მუსიკოსი, რომელიც შტუტგარტში ცხოვრობს, უდარდელ ცხოვრებას იხსენებს, თავის სამშობლოში - საქართველოში გატარებულს, ახალ ალბომში სახელწოდებით „საზღვარს მიღმა“, - ნათქვამია პუბლიკაციაში.
გთავაზობთ სტატიის შინაარსს:
ბევრი ქართველისათვის, რომლებიც 1960-1970-იან წლებში არიან დაბადებულები, საბჭოთა რეპრესიული სახელმწიფო შორეულ წარსულს განეკუთვნება. „ბებიები და პაპები სტალინური ეპოქის საშინელ ამბებს გვიყვებოდნენ“, - იხსენებს რუსუდან მეიფარიანი, რომელიც თბილისში, საქართველოს დედაქალაქშია დაბადებული და შტუტგარტში უკვე 20 წელია ცხოვრობს. იმ დროში ქართველისათვის უცხოეტსი წასვლა და მოგზაურობა საოცნებო სფეროს წარმოადგენდა: „ჩვენ ვოცნებობდით იმ პერიოდზე, როცა საქართველო ღია მსოფლიოს, ღია ევროპის ნაწილი გახდებოდა“, - იხსენებს რუსუდანი, - „ქართველები კარგად ვიცნობდით დასავლურ ლიტერატურას, მაგალითად, გერმან ჰესის, ჰუგო ჰოფმანსტალის, ჯეიმს ჯოისის ნაწარმოებებს, ვიცნობდით 1960-იანი წლების მუსიკას და, რა თქმა უნდა, რომანტიზმსაც და კლასიკასაც, მაგრამ საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ დადგა დრო, როცა ჩვენი თაობა ამ მხრივ უფრო წინ წავიდა, რეალურად“.
იმ პერიოდის გასახსენებლად რუსუდან მეიფარიანმა, თავის დასთან - ნატალისთან და სიძესთან - გოგი ხელაიასთან ერთად გასული წლის ნოემბერში ხმის ჩამწერ სტუდიაში ალბომი ჩაწერა, სახელწოდებით „საზღვრებს მიღმა“. „ჩვენ მუსიკის მეშვეობით ვიხსენებთ იმ დროს, როცა ვოცნებობდით და ბედნიერები ვიყავით“, - ამბობს რუსუდანი. ფაქტიურად, სწორედ ეს არის მისი მუსიკის განმასხვავებელი ნიშანი. დღეს იგი შტუტგარტში და მის გარეთ სხვადასხვა მუსიკალურ კოლექტივებთან და მუსიკოსებთან ერთად გამოდის, მაგალითად, ტორსტენ პუტენატთან ერთად. თუმცა რუსუდან მეიფარიანის ხელოვნება ყველაზე მეტად ოჯახურ ტრიოში მოჩანს, რომლის წევრები არიან თვითონ, მისი და ნატალი და სიძე გოგო ხელაია.
სხვათა შორის, „საზღვრებს მიღმა“ ჩაწერილია არა კომპაქტ-დისკზე და არა ციფრული ფორმატით, არამედ ვინილის დისკზე.
მაგრამ სამწუხაროდ, ქართველი მუსიკოსებისათვის ალბომს სიმწარის გემო დაჰკრავს: ამჟამად ადრინდელი მხიარულება შიშმა ჩაანაცვლა - რა ელოდება ქართულ სახელმწიფოს არჩევნების შემდეგ დაწყებული სამოქალაქო-საპროტესტო აქციების ფონზე? რუსუდანმა, ნატალიმ და გოგიმ დიდი ხანია თავიანთი საყრდენი წერტილი გერმანიაში იპოვეს, მაგრამ ისინი საქართველოზე - თავიანთი ცხოვრების ნაწილზე - დარდობენ: სამშობლოზე, რომლის წინაშეც ვალდებულები არიან და რასაც თავიანთ მუსიკალურ ქმნილებაშიც გამოხატავენ. ის დრო, რაზედაც სამი მუსიკოსი ოდესღაც ოცნებობდა და რომელსაც მოგვიანებით თვითონ ეზიარნენ, შესაძლოა აღარ განმეორდეს.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
