USD 2.7198
EUR 2.9442
RUB 2.8191
თბილისი
თურქეთის სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურაში ჩინეთის ინვესტიციების შეფასება
თარიღი:  
სურათზე თქვენ ხედავთ სარკინიგზო ხაზს „ედირნე - ყარსი“ – „შუა დერეფნის“ უშუალო გაგრძელებას თურქეთის ტერიტორიაზე. ევროპის პარლამენტის ტრანსპორტის კომიტეტმა შეუკვეთა სპეციალური კვლევა, რომლის მიზანია ევროპის არასაზღვაო სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურაში ჩინეთის ინვესტიციების შეფასება - იგულისხმება შემდეგი ქვეყნები: გერმანია, საბერძნეთი, უნგრეთი, სერბეთი, თურქეთი. რა თქმა უნდა, ჩვენთვის საინტერესო თურქეთის შემთხვევაა.
 
ბევრი რომ არ შეგაწუხოთ, პირდაპირ მოგახსენებთ:
 
თურქეთი ჩინეთის ინიციატივას „სარტყელი და გზა“ განიხილავს როგორც დამატებით ინიციატივას თავისი „შუა დერეფნის“ განვითარებისთვის. სახმელეთო მაკავშირებელი ხაზი ინიციატივის „სარტყელი და გზა“ ფარგლებში შეიცავს ორ მნიშვნელოვან მარშრუტს: პირველი მდგენელია „ბაქო - თბილისი - ყარსის რკინიგზა“, ხოლო მეორე - დაგეგმილი „ედირნე - ყარსის დიდჩქარული რკინიგზა“ (Edirne-Kars High-Speed Railway Line), რომელიც უნდა აშენდეს საქართველოს აღმოსავლეთ საზღვრიდან ბულგარეთის დასავლეთ საზღვრამდე.
 
მარშრუტის „ედირნე - ყარსი“ უბანი „ანკარა - სტამბოლი“ უკვე ააშენა ჩინურ-თურქულმა კონსორციუმმა, რომელმაც კონტრაქტი 2005 წელს გააფორმა. აღნიშნულ კონსორციუმში შედიოდა „ჩინეთის სარკინიგზო სამშენებლო კორპორაცია“ (China Railway Construction Corporation) და „ჩინეთის მანქანა-დანადგარების იმპორტის და ექსპორტის ეროვნული კორპორაცია“ (China National Machinery Import and Export Corporation), რომლებსაც პარტნიორული ურთიერთობები ჰქონდათ თურქულ კომპანიებთან Cengiz Construction და Ibrahim Cecen Ictas Construction. აშენებული მარშრუტის სიგრძე შეადგენს 533 კმ-ს, ხოლო მატარებლების მოძრაობის სიჩქარე - 250 კმ/სთ-მდე. პროექტის დაფინანსება 554 მილიონი ევროს ოდენობის კრედიტის სახით უზრუნველყო ჩინეთმა. აღსანიშნავია, რომ ეს იყო პირველი შემთხვევა, როცა ჩინეთმა განახორციელა დიდჩქარული რკინიგზის მშენებლობის პროექტი თავისი ქვეყნის ფარგლებს მიღმა.
 
2015 წლის ნოემბერში თურქეთმა და ჩინეთმა გააფორმეს ურთიერთგაგების მემორანდუმი, რომლის მიზანი იყო მათი ინიციატივების „სარტყელი და გზა“ და „შუა დერეფანი“ შეთანხმება. აღნიშნულმა შეთანხმებამ გზა გაუხსნა დისკუსიას საკვანძო პროექტების ფარგლებში თანამშრომლობის შესახებ; ერთ-ერთს წარმოადგენდა შეთავაზებული დიდჩქარული სარკინიგზო მიმოსვლის უზრუნველყოფა ყარსსა და ედირნეს შორის. დაგეგმილი სარკინიგზო ხაზის საორიენტაციო ღირებულება შეადგენს დაახლოებით 27 მილიარდ ევროს.
 
მოლაპარაკებებში მონაწილე თურქული დელეგაციის თანახმად, სადაო საკითხებია: (1) ვალით უზრუნველყოფილი პროექტების დაფინანსების საპროცენტო განაკვეთები - ჩინეთი ითხოვს უფრო მეტს, ვიდრე მსოფლიოშია მიღებული, ხოლო თურქეთი ითხოვს ოდნავ უფრო ნაკლებს; (2) გადასახადის გასტუმრებამდე საშეღავათო პერიოდი - ჩინეთი ხუთ წელს სთავაზობს, თურქეთი კი ითხოვს ათ წელს (ასეთი ხანგრძლივობისაა საშეღავათო პერიოდი იაპონიასთან თურქეთის შეთანხმებაში მარმარაის სარკინიგზო ხაზის დაფინანსების და მშენებლობის შესახებ); (3) ჩინეთი ითხოვს სარკინიგზო ხაზის და მასთან ნებისმიერი მირთვის საბოლოო დამტკიცებას; (4) ჩინეთი დაჟინებით მოითხოვს ჩინეთიდან შემოყვნილი სამუშაო ძალის გამოყენებას, ხოლო თურქეთი ადგილობრივი მომუშავეების დასაქმებას (ერთ-ერთ ეჭვს და შიშს წარმოადგენს ის, რომ ჩინეთს შეუძლია გამოიყენოს პატიმრები ჩინეთის ციხეებიდან და დატოვოს ისინი თურქეთში მშენებლობის დასრულების შემდეგ); (5) ჩინეთი ითხოვს იპოთეკებს და კონფისკაციის უფლებას ვალის გადაუხდელობის შემთხვევაში, ხოლო თურქეთის ხაზინა დაუშვებლად მიიჩნევს სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებული მიწების შესაძლო კონფისკაციას; (6) ჩინეთი ითხოვს ექსპლუტციიდან წილს პროცენტული შეფარდებით 51/49, ხოლო თურქეთი სთავაზობს წმინდა ერთობლივ საწარმოს პროცენტული წილით 50/50.
 
სარკინიგზო ხაზის განვითარების შესახებ ბოლო მოლაპარაკებები 2019 წელს ჩატარდა, და თურქეთის საბოლოო შეთავაზება ჩინეთმა უპასუხოდ დატოვა. მიუხედავად იმისა, რომ თურქეთი ფინანსურ შეზღუდვებს აწყდება, რაც მას არ აძლევს ინვესტიციების განხორციელების საშუალებას საკუთარი რკინიგზის ქსელის განვითარებაში, ბოლო დროს ადგილი ჰქონდა გარკვეულ წინსვლას. კერძოდ, მარშრუტის დასავლეთ უბანი, რომელიც სტამბოლის პროვინციის ბაშაკშექირის რაიონში, „ისპარტაკულეს რკინიგზის სადგურს“ (Ispartakule railway station) აკავშირებს თურქეთის ჩრდილო-დასავლეთში, თექირდაგის პროვინციაში, ქალაქ ჩერქეზკიოისთან (Cerkezkoy), აშენდა „ევროპის რეკონსტრუქციის და განვითარების ბანკის“ (EBRD) და „აზიის ინფრასტრუქტურული ინვესტიციების ბანკის“ (Asian Infrastructure Investment Bank) ფინანსური მხარდაჭერით.
 
მოცემულ მომენტში, ჩინეთის გავლენა თურქეთის ინფრასტრუქტურულ ქსელებში საკმაოდ შეზღუდულია. ყველაზე შესამჩნევი ჩინური ინვესტიცია თურქეთის სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურაში განხორციელდა ჰალკალიში, სტამბოლის ევროპულ მხარეს, ბოსფორის სრუტიდან დასავლეთით 22 მილში განლაგებულ კუმპორტის ტერმინალში (Kumport Terminal). მაგრამ, როგორც ჩანს, ჩინეთმა სრულად არ გამოიყენა კუმპორტის ტერმინალის პოტენციალი, და პროექტმა შეზღუდული გავლენა მოახდინა თურქეთის ეკონომიკაზე. ტერმინალში ადგილი აქვს ექსპლუატაციასთან დაკავშირებულ პრობლემებს და მუშაობს თავისი შესაძლებლობების ზღვარზე. მიუხედავად თურქეთის ინტერესისა, ჩინეთი მცირე ენთუზიაზმს ავლენს სხვა პორტებში საკუთრების სფეროში ჩარევასთან ან ქვეყანაში სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურაში დამატებითი ინვესტიციების განხორციელებასთან დაკავშირებით.
 
მიუხედავად ამისა, თუ ჩინეთი კვლავ გააქტიურდება და განახორციელებს ინვესტიციებს მარშრუტის განვითარებაში, სარკინიგზო ხაზის „ედირნე - ყარსი“ ექსპლუატაციაზე უფლების მოპოვების ჩათვლით, როგორც იყო შეთანხმებული მოლაპარაკებების დროს, შედეგები შორს გასცდება თურქეთის ფარგლებს. სარკინიგზო ხაზზე „ედირნე - ყარსი“ ჩინეთის ეფექტიანი კონტროლი ნიშნავს ეფექტიან კონტროლს სატვირთო გადაზიდვებზე „შუა დერეფანში“. უკრაინის წინააღმდეგ რუსეთის აგრესიული ომის ფონზე, „შუა დერეფანს“ შეუძლია უფრო სოლიდური როლის შესრულება სარკინიგზო ტვირთნაკადების მართვის სფეროში. თუ ჩინეთი მოახერხებდა თურქეთის ცენტრალური მარშრუტის მართვის ხელში ჩაგდებას, ის შეძლებდა თურქეთის სავაჭრო პოლიტიკაზე ზემოქმედებას, რაც პოტენციურად გაამწვავებდა სავაჭრო დეფიციტთან დაკავშირებულ პრობლემებს.
 
რადგან თურქეთს უგროვდება მეტი ვალი ჩინეთის წინაშე ინფრასტრუქტურული პროექტების საკრედიტო დაფინანსების ხარჯზე და იზრდება ორმხრივი ვაჭრობის მოცულობა ჩინეთთან, როცა ისტორიულად მნიშვნელოვანია სავაჭრო დეფიციტი თურქეთისთვის, ეს ჩინეთს უქმნის ქვეყანაზე გავლენის გაზრდის შესაძლებლობას. ეს აძლიერებს ჩინეთის პოტენციალს რეგიონში ფეხის მოკიდების თვალსაზრისით. მარშრუტზე კონტროლის დამყარებით, განსაკუთრებით, თუ ის მიიღებს სარკინიგზო ხაზის „ედირნე - ყარსი“ მართვის უფლებას, ჩინეთს შეუძლია მნიშვნელოვნად გაზარდოს თავისი გავლენა, ამან კი შეიძლება განსაკუთრებით სოლიდური ზემოქმედება მოახდინოს რეგიონის ქვეყნებზე.
 
რეგიონი
ოკუპირებულ სოხუმში ღონისძიება გაიმართება, რომელსაც სომხეთიდან და საბერძნეთიდანაც დაესწრებიან

დროებით ოკუპირებულ სოხუმში "მოსკოვის სახლის" მხარდაჭერით, კონფერენცია "ტრადიციული ოჯახის ღირებულებები - ხალხთა ერთიანობის საფუძველი", "ოჯახი და მშვიდობა" გაიმართება. აღსანიშნავია, რომ კონფერენციას იმ ქვეყნების წარმომადგენლებიც დაესწრებიან, რომლებიც "აფხაზეთის დამოუკიდებლობას" არ აღიარებენ.

მედიის ინფორმაციით, მონაწილეობას მიიღებენ სამთავრობო უწყებების, განათლების, მეცნიერების, ბიზნესის, სასულიერო პირებისა და საზოგადოებრივი ორგანიზაციების წარმომადგენლები აფხაზეთიდან, რუსეთიდან, სირიიდან, ბელარუსიდან, უზბეკეთიდან, სამხრეთ ოსეთიდან, ყაზახეთიდან, საბერძნეთიდან და სომხეთიდან.

ღონისძიების ანონსში წერია:

მოდით, განვიხილოთ:
- ოჯახის მხარდაჭერა და დაცვა;
- ტრადიციული ოჯახური ღირებულებების შენარჩუნება;
- მრავალშვილიანი ოჯახების როლისა და მშობლის ავტორიტეტის გაზრდა;
- ოჯახის კეთილდღეობის შენარჩუნება, შობადობის გაზრდა და განქორწინებების შემცირება.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.