,
მარიამ მაჭავარიანი თიხის ოსტატია, მას თბილისში აქვს საკუთარი სახელოსნო, სადაც ქმნის ნამუშევრებს და ეწევა პედაგოგიურ საქმიანობას. მარიამი ასევე ფლობს ტრადიციული რეწვის სხვა ტექნიკებსაც – მინანქრის ტექნოლოგიას, ქსოვასა და ქარგვას. ის ქმნის სხვადასხვა ტიპის სუვენირებს და საეკლესიო ნივთებს.
მარიამ მაჭავარიანმა თიხაზე მუშაობა სრულიად შემთხვევით დაიწყო. მეგობარმა ნაჩუქარი თიხა მოუტანა და მასთან ერთად ბურთები, შემდეგ მძივები და კულონები გააკეთა. ბუნებრივი, რბილი მასალა და ნამუშევრებიც იმდენად მოეწონათ მათი გაყიდვა დაიწყო. 90-იან წლებში პირველი შემოსავალი აიღო. მძიმე და რთულ წლებში ეს ოჯახისთვის დიდი დახმარება იყო. მეგობარს სხვა ინტერესი გაუჩნდა, მარიამმა კი ეს საქმე პროფესიად აქცია და უკვე 27 წელია რაც თიხაზე მუშაობს.
„1995 წელს კულტურის სამინისტრომ მომანიჭა სახალხო ოსტატის წოდება. მაშინ ხალხური შემოქმედების განყოფილების უფროსი, აწგარდაცვლილი ბატონი გურამ გაბაშვილი იყო. მას დიდი ამაგი მიუძღვის ჩემზე და ყოველთვის დიდი სიყვარულითა და პატივისცემით ვიხსენიებ. ჩემი პირველი გამოფენა “ქარვასლაში” გაიმართა. მას შემდეგ აქტიურად ვიღებ გამოფენებში მონაწილეობას.
თიხა ჩემთვის არამხოლოდ სამუშაო მასალაა, ის მეხმარება დახარჯული ენერგიის აღდგენაში. თიხას დიდი ენერგეტიკული თვისებები აქვს. უფალმა ადამიანი თიხისგან შექმნა, ჩვენმა პატრიარქმა იქადაგა თიხის დადებითი ძალის შესახებ და მოუწოდა მრევლს, ეცადათ, ხშირად ეკონტაქტათ თიხასთან (მიწასთან).
დღეს თიხაზე ლოცვების წერა და ჯვრების გაკეთება ჩემი მთავარი საქმიანობაა. ვფიქრობ, ეს ღვთის დიდი საჩუქარია,“- ამბობს მარიამი.
თიხის ოსტატი სხვადასხვა წლებში გატაცებული იყო ქარგვით, ქსოვით, ბისერზე მუშაობით.
„დავამთავრე მინანქრის სრული კურსი პროფესორ გელა გიორგაძესთან. პარალელურად ვაგრძელებდი მუშაობას თიხაზე. ამ საქმის განვითარებაში მეხმარება და მუდამ გვერდში მიდგას დედა.
მაქვს საკუთარი პატენტი „ფირფიტოვანი“ პაპირუსის ხვევის მეთოდზე. პაპირუსის ხვევას თავისებურად ვიყენებ ლოცვების დასაწერად.
ლოცვების გარდა ვაკეთებ ქართულ სუვენირებს: ოქროს საწმისს, საქართველოს რუკას, ქართულ ანბანს და სხვ.
2011 წელს მცირე ხნით ბოდბის წმ. ნინოს სახელობის დედათა მონასტერში ვიმყოფებოდი. მონასტრიდან დაბრუნებულს დამიკავშირდნენ „წმინდა ნინოს ჯვრის“ ქრისტიანული პოეზიის ფესტივალის ორგანიზატორები, ქალბატონი ლია და ბატონი აკაკი დაუშვილები. მათ შემომთავაზეს მთავარი პრიზის „წმინდა ნინოს ჯვრის“ დამზადება. მათთან დღემდე ვთანამშრომლობ. ისინი დიდ ეროვნულ საქმეს აკეთებენ,“ – აღნიშნავს მარიამ მაჭავარიანი.
როგორც მარიამი ამბობს, ის ბოდბის მონასტერში ხშირად მიდის სტუმრად, დედებს შეძლებისდაგვარად ეხმარება და სულიერადაც ისვენებს. მონასტრიდან დაბრუნებული კი სულ სხვა ენერგიით აგრძელებს თავის საყვარელ საქმეს.
თეონა ნოზაძე
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
