,
26 მარტი ქართული ფეხბურთის ისტორიაში განსაკუთრებულ დღედ დარჩება. საქართველოს ეროვნულმა ნაკრებმა გამარჯვებებს მონატრებულ ქვეყანას მოუტანა წარმატება, რომელიც ფეხბურთის საზღვრებს გაცდა და ეროვნულ ზეიმად იქცა.
თბილისის „დინამოს“ ლეგენდარული მეკარე ოთარ გაბელია დიდი საფეხბურთო ზეიმის და თამაშის შესახებ გვესაუბრება.
ოთარ გაბელია: მთელ საქართველოს მივულოცავ ჩვენი გუნდის ამ დიდ გამარჯვებას, მთელი ქვეყანა გაახარეს ჩვენმა ბიჭებმა. დარწმუნებული ვიყავი, რომ ასეთი წარმატება უკვე მალე გვექნებოდა საკლუბო, ან სანაკრებო დონეზე. ჩვენ სპორტული, საფეხბურთო ქვეყანა ვართ, იმ დიდი გამარჯვებების შემდეგ რაც გვქონდა, არ არსებობდა არ მოსულიყო დრო, როდესაც კიდევ მივაღწევდით დიდ წარმატებას. ქართველი ხალხი მიჩვეული იყო ჩვენს გამარჯვებებს, მართალია იყო დიდი წყვეტა, უცბად არ ხდება ყველაფერი, მაგრამ მთავარია ეს დღე დადგა. გული მწყდება, რომ 24-ე ადგილზე გაწერეს ჩვენი გუნდი და ცუდ გუნდად მიგვიჩნიეს,ბერძენ ჟურნალისტებსაც ბევრი არასასიამოვნო შეფასება ჰქონდათ, მაგრამ არა უშავს, ვინ გავიდა ფინალში?! ასე ალმაცერად, არასათანადოდ რომ შემოგვხედეს, თითქოს მარაქაშში რომ არ გვთვლიდნენ, იმიტომაც „დაისაჯნენ“.
- როგორ ფიქრობთ, რა აღმოჩნდა გადამწყვეტი ამ თამაშის მოსაგებად?
- ბიჭების თავდადებული თამაში. ყველაფერი 100 % ით ჩადეს თამაშში, რაც კი ჰქონდათ არსენალში: მომზადება, ფსიქოლოგიური მდგრადობა. პირველი წუთიდან ბოლომდე იყვნენ კონცენტრირებული თამაშზე, ერთი წამით არ მოშვებულან, ამიტომაც დადგა ეს შედეგი. გადამწყვეტი იყო ფეხბურთელების თავდადება, მომზადება და გუნდის შეკვრა, რაც თამაშის მოსაგებად ისეთივე მნიშვნელოვანია, როგორც კარგი, მაღალი კლასის ფეხბურთელები. გუნდის ლიდერმა შეიძლება გადაწყვიტოს თამაშის ბედი, მაგრამ თუ არ გყავს გუნდი, არაფერი გამოვა, თამაშს მთლიანად გუნდი იგებს ან მთლიანად გუნდი აგებს. ძალიან მნიშვნელოვანი იყო გულშემატკივრის ფაქტორი. გულშემატკივარი ძალიან დიდ როლს თამაშობს, ის მე -12 მოთამაშეა სტადიონზე.
- თქვენ, როგორც გამოცდილი მეკარე როგორ შეაფასებთ ჩვენს გამორჩელ მეკარეს, მის რომელ პროფესიულ თვისებებს გამოყოფთ?
- მამარდაშვილი კარგი მეკარეა, წინ ჯერ კიდევ ბევრი აქვს სათამაშო და მჯერა, რომ კარგად გააგრძელებს. გუნდი ძლიერია და კარგად მაშინ თამაშობს, როდესაც უკან საიმედო მეკარე დგას, იციან, რომ თუ შეცდომა დაუშვეს, უკან მეკარე გამოასწორებს, ამ დროს გუნდი თავდაჯერებულია. თუ მეკარე სუსტია გუნდი შეზღუდულია თამაშში. როდესაც საქმე პენალტებამდე მიდის, დამრტყმელი უფრო ცუდ მდგომარეობაშია და მეტი სტრესი აქვს, ვიდრე - მეკარეს, რომელიც უფრო მომგებიან პოზიციაზეა. თუ მეკარე გოლს გაუშვებს, თერთმეტმეტრიანის გაშვებაზე ვერავინ ვერაფერს იტყვის, თუ ფეხბურთელი ვერ შეაგდებს პენალტს, მასზე მეტი დარტყმა მოდის. არსებობს პატარა სპორტული ხრიკები, მეკარეს ფსიქოლოგიურადაც შეუძლია, რომ დააბნიოს ფეხბურთლი თერთმეტმეტრიანის დარტყმის დროს. კარგად მახსოვს 1979 წელს საბჭოთა კავშირის თასის ფინალი, როდესაც მოსკოვში დავამარცხეთ მოსკოვის „დინამო“ პენალტების სერიაში. ჩვენ ვერ გავიტანეთ ორი პენალტი და მე მოვიგერიე სამი თერთმეტმეტრიანი. გაშვებული გოლებიც მქონდა, აბა მეკარემ თუ გოლი არ გაუშვა, ფეხბურთს ვერ ითამაშებ, ეს არის წესი (იცინის)
- იმის მიუხედავად, რომ ქართული ფეხბურთის ისტორიაში არსებობს გამორჩეული თარიღი 1981 წლის 13 მაისი, ალბათ, გული გწყდებათ, რომ გუნდმა , რომელშიც თქვენი თაობის არაერთი გამორჩეული ვარსკვლავი თამაშობდით, ჩაკეტილი საბჭოთა სისტემის გამო ვერ შეძლო ევროპულ ტურნირებში მეტად თავის წარმოჩენა.
- ჩაკეტილი საბჭოთა სისტემის მიუხედავად, ჩვენს გუნდს ჰქონდა ბევრი წარმატება, იმ დროსაც რთული იყო ჩემპიონის ტიტულის, ან საპრიზო ადგილების მოგება, რადგან მეტოქეებად ძალიან მაღალი დონის გუნდები გვყავდა. საბჭოთა კავშირში ვიყავით, მაგრამ ჩვენმა გუნდმა წააქცია ბავარია და მისი მსგავსი მაგარი გუნდები, თასების თასიც ავიღეთ და ბევრ მაგარ გუნდთან გვქონდა გამარჯვებები.
რაც გამოვეყავით საბჭოეთს, ჩვენს გუნდს დიდი გამარჯვება არ ჰქონია. პატარ-პატარა გამონათებები გვქონდა, მათ შორის გამარჯვებები კარგ გუნდებთან, მაგრამ დიდი წარმატება არ ყოფილა. წინა პლიადაში ბევრი ნიჭიერი და ძალიან კარგი ფეხბურთელი გვყავდა, მაგრამ სხვადასხვა გარემოების გამო, არ გვქონდა ისეთი შედეგები, როგორი ფეხბურთელებიც გვყავდა. დარწმუნებული ვარ, დიდი პაუზის შემდეგგ ეს ბიჭები ახალ გამარჯვებებს მოუტანენ ქვეყანას, სხვაგვარად გამორიცხულია. ალბათ არავინ მიწყენს ამის თქმას, რომ ესგამარჯვება ჩვენ, ძველ ფეხბურთელებს განსაკუთრებულად გაგვიხარდა. ყველა სტადიონზე ვიყავით და ვგულშემატკივრობდით ჩვენს გუნდს, თამაშიც და გამარჯვებაც ემოციურად განსაკუთრებული იყო.
თამუნა ნიჟარაძე
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
