9 იანვარს შესრულდა 97 წელი სერგო ფარაჯანოვის დაბადებიდან.

სპეციალურად საიტისათვის Vogue.ua ფარაჯანოვის შემოქმედების მკვლევარი ვერონიკა ჟურავლიოვა გვიამბობს, თუ რა როლი ითამაშა მოდამ მის შემოქმედებაში და რა გავლენა მოახდინა მისმა ხელოვნებამ თანამედროვე პოპ-კულტურაზე-დაწყებული მადონათი და დამთავრებული ლედი გაგათი.

სერგო ფარაჯანოვი უნიკალური რეჟისორია-„მივიწყებულ წინაპართა აჩრდილებისა“ და „ბროწეულის ყვავილის “ ავტორი, ეპატაჟური ხელოვანი, „შესანიშნავი, მაგრამ აუტანელი“. მისი კოსტიუმები კინოსა და რეალურ ცხოვრებაში ხელოვნების ნამდვილი ნიმუშებია. ის მიმართავდა ლილი ბრიკისა და 80-იანი წლების კინოვარსკვლავთა ჩაცმულობის სტილიზაციას, ივ-სენ ლორანს ჩუქნიდა თავისი ესკიზების ალბომს და აფერადებდა ქოლგებს ფრანსუაზა საგანისათვის. თანამედროვე არტისტებმა გადმოიღეს მისი საავტორო სტილი-რეჟისორ ტერსენ სინჰის ახალი კლიპი ლედი გაგას მონაწილეობით პრაქტიკულად მთლიანად მისი ზეგავლენით არის შექმნილი.

1965 წელს ეკრანებზე გამოდის ფილმი-„მივიწყებულ წინაპართა აჩრდილები“, რომელმაც ავტორს მსოფლიო აღიარება მოუტანა. ამ ფილმში მსახიობებმა შეძლეს უზადოდ განესახიერებინათ პერსონაჟთა ჭეშმარიტი გრძნობები და განცდები. ასეთივე ჭეშმარიტი და ნამდვილია პერსონაჟთა კოსტიუმები, ფეხსაცმელი, აქსესუარები, ტექსტილი, ავეჯი თუ ჭურჭელი. გუცულების (უკრაინელების უმცირესობა, რომელიც კარპატებში ცხოვრობს) გარეგნული იერისა და ყოფის გაცოცხლებაში რეჟისორს ეხმარებოდა კოსტიუმების მხატვარი ლიდია ბაიკოვა. იმისათვის, რომ მაყურებელს ეჭვმიუტანლად ერწმუნა ეკრანზე ნანახი, უმაღლესი კლასის პროფესიონალმა ლიდია ბაიკოვამ გასწია კოლოსალური სამუშაო- მან იმოგზაურა გუცულების მიყრუებულ სოფლებში და თავი მოუყარა ქსოვილისა და ფაქტურის, ქარგის, ვერცხლეულის და სხვა აქსესუარების განუმეორებელ ანსამბლს. კინოფილმისათვის „ბროწეულის ფერი“ (თავდაპირვანდელი სახელწოდება „საიათნოვა“) ფარაჯანოვი წერს საავტორო სცენარს, რომელშიც უკვე მოხაზულია მთავარ პერსონაჟთა კოსტიუმები. ეს არის დეტალების, აქსესუარებისა და სხვადასხვა ეპოქის ფასონების არაჩვეულებრივი ნაზავი.

გადაღებებისათვის შეიძინეს სომხური ვერცხლის ქამრები და სხვა აღკაზმულობანი, საეკლესიო ცხოვრების ამსახველ სცენებში გამოყენებულ იქნა ავთენტური ნივთები. ნადირობის სცენაში მეფის ასულ ანას კოსტიუმში ფარაჯანოვი ერთმანეთს უხამებს ზამშისა და კარაკულის სხვადასხვა ფერებს: მარგალიტისფერ-ნაცრისფერიდან დაწყებული გრაფიტულის ჩათვლით. ქალიშვილს ამკობს კაბის ფერთან შეხამებული ბუმბულებით გაწყობილი თავსაბურავით . წითელი ხავერდისა და შავი კარაკულის ნაზავი გამოხატავს გმირის შინაგან მდგომარეობას პოეტთან სასიყვარულო დიალოგის სცენაში და მოწოდებულია იმისათვის, რომ გააცოცხლოს მიჯნური აშუღის ის სტრიქონები, რომლებიც საფუძვლად უდევს აღნიშნულ სცენას: „ შენ ხარ ცეცხლი, კაბა შენი ცეცხლია“.

ცხოვრება და მოდა

ცხოვრებაში ფარაჯანოვი იყო ნამდვილი კუტურიე, ქმნიდა მისთვის საინტერესო ადამიანების ვიზუალურ იმიჯს. ერთხელ ფარაჯანოვის მორიგი მოდური პერფორმანსის სახე გახდა ლილია ბრიკი. იმიჯის შესაქმნელად ფარაჯანოვმა იგი შემოსა ივ-სენ ლორანის სტილიზებული კაბით, ყელსახვევითა და სამკაულებით. [მსახიობი მოხვდა ლილიანა პლოტნიკოვას ობიექტივში] მეგობარმა ლილია აგაბაბაიანმა ფარაჯანოვს შეუკერა წითელი რომბებით გაწყობილი შავი ხავერდის საიმიჯო ხალათი, რომლითაც იგი წარსდგა ფილმის „აშიკ-ქერიბი“ პრემიერაზე 1988 წელს კიევში. ფარაჯანოვი და ივ-სენ ლორანი ფარაჯანოვს არ გაუმართავს საკუთარი კოსტიუმების გამოფენა, სანამ ასეთი გამოფენის მოწყობის სურვილი მას არ გაუჩინა აღსანიშნავმა მოვლენამ- 1987 წელს სანკტ-პეტერბურგში მოწყობილმა ივ-სენ ლორანის ექსპოზიციამ. ისინი ერთმანეთს ვასილი კატაიანმა გააცნო. ორი გენიის მეგობრობა გახვეულია ლეგენდის საბურველში. ერთ-ერთი ვერსიით კუტურიეს წარმოდგენაც კი არ ჰქონდა, თუ ვინ იყო ფარაჯანოვი. მეორე ვერსიის მიხედვით კი ფილმის -„ბროწეულის ფერი“- კოსტიუმებით მოჯადოებულმა დიზაინერმა ფარაჯანოვს სთხოვა მისთვის დაეხატა ორი ესკიზი. საპასუხოდ რეჟისორმა ერთი ღამის განმავლობაში შექმნა ესკიზების მთელი ალბომი, რომელიც დღეს დაცულია ივ-სენ ლორანის მუზეუმში პარიზში.

მადონა

სერგო ფარაჯანოვის გარდაცვალებიდან ხუთი წლის შემდეგ, 1995 წელს მადონა უშვებს თავის მეექვსე სტუდიურ ალბომს «Bedtime Stories». ამ ალბომის მთავარ სიმღერაზე მუსიკალურ ვიდეოს იღებს მარკ პომანეკი, რომელიც მასში იყენებს სიმბოლოებს ფარაჯანოვის სურათიდან“ბროწეულის ფერი“ და ანდრეი ტარკოვსკის კინოფილმებიდან „ სტალკერი“ და „ნოსტალგია“.

2020 წლის სექტემბერში შედგა ლედი გაგას კლიპის მსოფლიო პრემიერა, რომელიც შეიქმნა მის კომპოზიციაზე „911“. მუსიკალურ ვიდეოში გამოყენებულია ციტატები მსოფლიო კინოს შედევრებიდან: ჩილელი რეჟისორის ალეხანდრო ხოდოროვსკის ფილმიდან „წმინდა მთები“, ფელინის „8 ½“, მაგრამ კლიპის მთავარი ინსპირაცია გახდა ფარაჯანოვის „ბროწეულის ფერი“. ლედი გაგას კოსტიუმებზე მუშაობდა დიზაინერების მთელი გუნდი ვარსკვლვის ფეშენ-დირექტორის ნიკოლა ფორმიჩეტისა და სტილისტის მარტა დელ რიოს ხელმძღვანელობით. კლიპის ავტორი ცნობილი ინდელი რეჟისორი ტარსენ სინჰია. ეს არის ფარაჯანოვის სტილისტიკით შექმნილი მისი პირველი ნამუშევარი. 2000 წელს ფილმში „გალია“ კოსტიუმების მხატვარ ლეგენდარულ ეიკო ისიოკასთან და ჯენიფერ ლოპესთან ერთად მან გააცოცხლა სერგო ფარაჯანოვის არაერთი სახე ახალი ავტორისეული გააზრებით.

თანამედროვე მოდა

სერგო ფარაჯანოვის მიერ შექმნილი კოსტიუმები კინოსა და ცხოვრებაში დღესაც არ კარგავენ აქტუალობას ფეშენ-დიზაინერებისთვის. „ფარაჯანოვის მიხედვით“ შექმნილი ყველაზე გამორჩეული კოლექციებით პუბლიკას წარუდგნენ დიზაინერები ულიანა სერგიენკო 2015 წელს, ანტონიო მარასი 2016 წელს და ბიჭოლა 2020 წელს.

წყარო: vogue.ua-ს მიხედვით მოამზადა დარეჯან ხვედელიძემ