თამთა მიქელაძე -სოციალური სამართლიანობის ცენტრის (ყოფილი EMC) ერთ-ერთი დამფუძნებელი, თანასწორობის პოლიტიკის პროგრამის დირექტორი.
"ბანკების და საფინანსო ინსტიტუტების მიღმა, აშკარაა, რომ მევალეების სექტორში ყველაზე დიდი წილი კერძო მევახშეებზე მოდის.
კვლევებიც აჩვენებს, რომ ბოლო წლებში იძულებითი აუქციონის წესით გასხვისებული უძრავი ქონების 50 %-ზე მეტი ფიზიკური პირების და სხვა იურიდიული პირების, ანუ მევახშეების მიერ იყო რეალიზებული.
ანუ მოსახლეობის ეკონომიკურად უფრო სუსტი ნაწილი, რომელსაც არ აქვს სათანადო საფინანსო ისტორია და შესაბამისად, შეზღუდული აქვს წვდომა საბანკო კრედიტზე, კიდევ უფრო მძიმე პირობებით იღებს ვალს კერძო პირებისგან. ხშირად ეს არა სესხის, არამედ „ნასყიდობის ხელშეკრულებას გამოსყიდვის უფლებით“ ხდება, რომელიც მსესხებელს კიდევ უფრო სუსტ სამართლებრივ დაცვას აძლევს.
ამ ხელშეკრულებებში ნივთსა და აღებულ ვალს შორის პროპორციულობა ხშირად არის დარღვეული. ანუ დებ უფრო ძვირ ქონებას, ვიდრე ის ვალია, რომელსაც იღებ მევახშისგან.
ამასთან კაბალურად მაღალია პროცენტის, პირგასამტეხლოს ოდენობა.
ანუ ადამიანი წლები იხდის კაბალურ პროცენტს (30 % ან მეტს) და ოჯახებში გაბატონებული სიღარიბის და ამ ყოველთვიური ვალის გადახდის გამო შინამეურნეობების ეკონომიკური გამოფიტვის შემდეგ, საბოლოოდ ოჯახები ვეღარ ახერხებენ ყოველთვიური კრედიტის გადახდას და ხშირად კარგავენ უკანასკნელ საცხოვრებელს.
როგორც წესი მევახშის საბოლოო მიზანიც უძრავი ქონების დაუფლებაა.
ამ პროცესს ზურგს უმაგრებს იძულებითი გასხვისების პროცედურები, რომელიც ამ ასიმეტრიულ და კაბალურ ურთიერთობებში, არ იცავს მოქალაქეს. აქ ყველაზე პრობლემური აუცქიონის სისტემაა.
იძულებითი აუქციონის პროცესში ხშირად ქონების სპირალური გაუფასურება ხდება (ფასი აკლდება 75 %, 50 % და 5 % ), რის გამოც ქონება საბოლოოდ მისი თავდაპირველი ღირებულის 5 %-დაც კი შეიძლება გაიყიდოს. უძრავი ქონების დიდი ნაწილი სწორედ ასე მიზერულ ფასად სხვისდება.
თავად, ეროვნული ბანკიც აღიარებს, რომ ქვეყანაში საგანგაშოდ მაღალია პრობლემური სესხების მოცულობა და მისი ზრდის ტემპი და ყველაზე დიდი წილი ამ პრობლემისა, სწორედ სიდუხჭირეში მყოფ შინამეურნეობებზე მოდის.
ორგანიზაციამ „საზოგადოება და ბანკები“ გამოავლინა, ბოლო 8 წლის განმავლობაში 20,000 საცხოვრებელი სახლი იქნა მსესხებლებისთვის ჩამორთმეული, რის შედეგადაც 65,000-მდე ადამიანი უსახლკარობაში ან უკიდურეს გაჭირვებაში აღმოჩნდა.
ჩვენს ქვეყანაში უსახლკარობას (სპეციფიკური გამოცდილებების მიღმა (დევნილობა, ეკომიგრაცია, მიშას პერდიოში ჯანდაცვის სექტორის პრივატიზაცია და მასობრივად სახლების დაკარგვა ბანკებით და სხვა გზებით) არ აქვს ისეთი მასშტაბური ფორმა, როგორც თუნდაც ევროპაში. ეს საბჭოთა მემკვიდრეობით აიხსნება. თუმცა, არსებული ეკონომიკური წესრიგი იწვევს უსახკლარობის და საბოლოოდ გაღატაკების ახალ ტალღას, რომელიც იზრდება და იზრდება.
ამიტომ გამოსავალი არის მევახშეობის და დაკრედიტების სისტემის ამ მტაცებლური, კაბალური პრაქტიკის და მისი ხელშემწყობი საკანონმდებლო და ინსტიტუციური ჩარჩოების შეცვლა, და არა ქველმოქმედება, რომელიც პოლიტიკური პარტიების ნაწილისგან ისმის."
