თამაზ ქევხიშვილი - დაიბადა 1944 წელს სოფელ მანავში. დაამთავრა თბილისის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი, მუშაობდა სხვადასხვა თანამდებობებზე. 1982 წელს დაინიშნა სიღნაღის რაიკომის პირველ მდივნად. მის სახელთანაა დაკავშირებული სიღნაღის ციხე-გალავნის აღდგენა, ბოდბის მონასტერს გალავანი შემოერტყა და იქვე გაიხსნა მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი. აღდგენილ იქნა ისტორიული სოფელი ხორნაბუჯი. აზერბაიჯანის საზღვართან გაშენდა სოფელი ერისიმედი და ამით 1000 ჰა მიწა სიღნაღის რაიონს დაუბრუნდა. თანამდებობიდან წასვლის შემდეგ მუშაობდა:რესპუბლიკურ პროკურატურაში სამმართველოს უფროსად, კახეთის გუბერნატორის მოადგილედ, საგარეჯოს გამგებლად.
1980 წელს ალაზნის კალაპოტმა, რომელიც აზერბაიჯანსა და საქართველოს ყოფდა, გადმოიწია და 1000 ჰექტარი მიწის ფართობი ალაზანგაღმა დარჩა. ფაქტობრივად ეს ადგილი საქართველოსთვის უკვე დაკარგულად ითვლებოდა.
სწორედ ამ დროს დაინიშნა თამაზ ქევხიშვილი სიღნაღის რაიკომის მდივნად.
80-იან წლებში აჭარელი ეკომიგრანტებისთვის აზერბაიჯანის საზღვართან სოფელი ერისიმედი გაშენდა.
„ერთ დღესაც, ალაზანზე ბორნით გადავედით, რომ იქაურობა კარგად დაგვეთვალიერებინა, გული დაგვეწვა, - ძალიან დიდი სახნავ-საძოვრები იყო მდინარის იქით დარჩენილი. მაშინ გავიფიქრე, აქ სოფლის გაშენება კარგი იქნება-მეთქი. გაკეთდა პროექტი და 1984 წელს მშენებლობაც დავიწყეთ.
პირველად ალაზანზე 120 მეტრი სიგრძის ხიდი გაიდო. 100-კომლიან სოფელში, ყველა ჩამოსახლებულ ოჯახს გარემონტებული, ავეჯით გაწყობილი სახლები, ბოსელ-მარანი, საკარმიდამო მიწის ნაკვეთი, წვრილფეხა საქონელი და ფრინველი დახვდა. ავაშენეთ ამბულატორია, სკოლა, ადმინისტრაციული შენობა, კლუბი, აბანო, სახერხი, წისქვილი და მაღაზია... დაახლოებით ოთხი წელი შენდებოდა სოფელი ერისიმედი, რომელშიც აჭარელი ეკომიგრანტები ჩაასახლეს.“ - ასე იხსენებდა ერისიმედის მშენებლობის ისტორიას ბ-ნი თამაზ ქევხიშვილი.
ერისიმედის დაარსების გარდა ბ-ნი თამაზის სახელს უკავშირდება ბოდბის მონასტერის და სიღნაღის გალავანი აღადგენა.
სიღნაღს გარს 28-კოშკიანი დიდი გალავანი აკრავს. მისი სიგრძე დაახლოებით 4 კილომეტრია. ქალაქი შემორჩენილია თითქმის იმავე სახით, როგორიც 200 წლის წინ იყო. რომ არა 80-იან წლებში ჩატარებული რეკოსტრუქცია, დღეს გალავნის მხოლოდ ფრაგმენტები შემოგვრჩებოდა. მისი რესტავრაცია 1984 წელს დაიწყო და ოთხი წელი გრძელდებოდა.
„სიღნაღის რაიკომის მდივნად რომ დავინიშნე, გალავნის ზოგიერთი ადგილი საძირკვლამდე იყო მორღვეული. ერთხელაც ძველი ფოტო მაჩვენეს: ედუარდ შევარდნაძე სტუმრებთან ერთად ალაზნის გადასახედთან დგანან. მათ ზურგს უკან დანგრეული გალავანი ჩანს. ვუყურებდი ამ ფოტოს და ვფიქრობდი, ნეტა მაშინდელ რაიკომის მდივანს რა ეამაყებოდა, ასეთ მდგომარეობაში რომ ხედავდა ამ გალავანს-მეთქი. წლები გავა, ასეთ ფოტოზე შეიძლება მეც მოვხვდე და ჩემზეც იმავეს იტყვიან-მეთქი... შევკრიბე სოფლების საბჭოს თავმჯდომარეები და პარტიული კომიტეტის მდივნები - ციხე-გალავანი უნდა აღვადგინოთ-მეთქი. ყველა სოფელს დაევალა, რომ გალავნის გარკვეული მონაკვეთი თავად აღედგინათ. სიღნაღში სამშენებლო ქვა არ მოიპოვებოდა და ლაგოდეხიდან და გურჯაანის რაიონებიდან მოგვქონდა. ზოგიერთი ადგილი ისეთი მიუდგომელი იყო, რომ ქვის ჩატანა ხურჯინგადაკიდებული ვირებით გვიწევდა და ხანაც ხელით ჩაგვქონდა. შემორჩენილი ფრაგმენტების დახმარებით გალავანს პირვანდელი სახე დავუბრუნეთ."- იხსენებს ბ-ნი თამაზი.
ბოდბის დედათა მონასტერი თამაზ ქევხიშვილის ბავშვობის მოგონობებს აღუძრავდა და ის ხშირად იხსენებდა, რომ მონასტრის ეზოში ბარაკებში მოსახლეობა ცხოვრობდა. ტაძრის კედლებზე საქათმეები ჰქონდათ მიშენებული. მის დროს იქ მონასტერში მამა ათანასე წირავდა.
თამაზ ქევხიშვილის ინიციატივით სიღნაღში, ორმილას ტერიტორიაზე ბარაკებში მცხოვრებლებისთვის კორპუსი აშენდა და გაიწმინდა ტაძრის ტერიტორია. შემდეგ ტაძარს გალავანი შემოერტყა და ხის კარიბჭე გაკეთდა, რომელიც დღემდეა შემორჩენილი. ხოლო მიტოვებულ შენობა, სადაც წლების წინ საავადმყოფო იყო განთავსებული, გარემონტდა და შიგ რაიონის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი გაიხსნა.
ბ-ნი თამაზ ქევხიშვილის ღვაწლის გახსენება, ამ დღეებში გარეჯის თემაზე ატეხილმა აჟიოტაჟმა გადაგვაწყვეტინა. გვინდოდა ჩვენი მკითხველისთვის გვეთქვა, რომ ყველა დროში იყვნენ საქართველოში ადამიანები, რომლებიც ქართულ მიწა-წყალს პატრონობდნენ და რომ სწორედ ასეთი ადამიანების წყალობით, დავით გარეჯის კომპლექსის ბედიც საქართველოს ინტერესების შესაბამისად გადაწყდება.
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.