,
გადამდგარი ვიცე-პოლკოვნიკი, ექსპერტი სამხედრო-პოლიტიკურ საკითხებში, ჯორჯ მარშალის სკოლის დიპლომის მქონე თამაზ იმნაიშვილი, საკუთარ ფეისბუკ გვერდზე განიხილავს, აფხაზეთის თემატიკაზე გადაღებული ფილმის იარე ლიზას სიუჟეტს|:
"კიდევ ერთხელ იარე ლიზას შესახებ. როცა პირველად დავწერე ამ ფილმის შესახებ, ვთქვი რომ რუსული ნარატივია მეთქი, რაზეც ლამის ანათემას გადამცეს. ჯანელიძეზე და ტოკლიკიშვილზე როგორ გიბრუნდება ენა, რუსეთუმე უწოდოო. მათთვის მე რუსეთუმე არ მიწოდებია. ვთქვი რომ რუსული ნარატივია. მინდა განვმარტო.
ფილმს ლაიტმოტივად თავიდანვე მიყვება, რომ ეს ქართულ აფხაზური კონფლიქტი იყო. ეს წმინდა რუსული ვერსიაა. თავიდან დასავლეთმა მიიღო ეს რუსული ვერსია, რადგან ქართული დიპლომატია და ხელისუფლება უსუსური იყო რუსული პროპაგანდის წინააღმდეგ. რეალურად ეს რუსეთ საქართველოს ომი იყო. დღეს მხოლოდ რუსები, აფხაზები და მისნაირები ამტკიცებენ ამ ვერსიის სისწორეს. ამ ფილმის ეს ლაიტმოტივი ზუსტად რუსულია.
ფილმის მეორე ლატენტური ლაიტმოტივი- ქართველები ტერიტორიისთვის იბრძოდნენ, აფხაზები სამშობლოს იცავდნენ.წმინდა რუსული ვერსიაა, რომელსაც დღემდე აფიქსირებს რუსეთი და მიიჩნევს, რომ აფხაზეთი არ არის ქართველთა სამშობლო. ეს ფილმი ამ რუსულ ვერსიას გვეუბნება. მესამე ლაიტმოტივი. ორივე მხარე აშავებდა, მაგრამ უფრო ცუდები ქართველები იყვნენ. ნარკომანები, ყაჩაღები, მოროდიორები, "ქვეშაფსიები"?!?!?!. აფხაზები რომანტიკული მეომრები. ამ ვერსიის ავტორი რუსეთის სპეცსამსახურებია, რომელსაც ეს ფილმი იმეორებს.
ფილმში გია ყარყარაშვილს ბრალდება თითქოს მას აფხაზების გენოციდი ჰქონდა ჩაფიქრებული და 80 ათასი აფხაზის მოკვლას ცდილობდა.მერე გიას ( უკვე ჩვენს დროში) ეკითხებიან, რატომ თქვი ეს და მართლა გინდოდა ასეო?, რაზეც გიას პასუხი იყო. ეს კონტექსტიდან ამოვარდნილი ფრაზები იყოო. თავის მართლების რეჟიმში ჩააყენეს გია.
რა თქვა ყარყარაშვილმა 1992 წლის 22 აგვისტოს დღის სამ საათზე რუსეთის ცენტრალური არხის კორესპონდენტებთან ინტერვიუს ჩაწერისას ე.წ. ბერიას აგარაკზე, სადაც ფრონტის შტაბი იყო განთავსებული ერთია და როგორ დაჭრეს სიუჟეტი და რა სიტყვები დატოვეს სიუჟეტში, რომელიც 24 აგვისტოს დღის 12 საათზე გაუშვა რუსეთის არხმა მეორეა. ფილმი ზუსტად იმეორებს იმ რუსული გადაცემის პათოსს. ახლა არ შემომივარდეთ ვაიგულშემატკივრები. იქ არც ჯანელიძე ყოფილა და არც ტოკლიკიშვილი. ჩემი და გიას საუბრის შემდეგ მოხდა ინტერვიუს ჩაწერა, როცა შეთანხმების და ტყვეთა გაცვლის პირველივე შემთხვევისას აფხაზების მხრიდან ღალატის, ჩასაფრების , ჩვენი ორი მებრძოლის მკვლელობის და 6 დაჭრილის ( მეც მათ შორის მსუბუქად) შესახებ პატაკი ჩავაბარე.
მგონი ესეც საკმარისზე მეტია იმისათვის, რომ ჩემი არგუმენტი რუსული ნარატივის შესახებ მყარი იყოს. არ აქვს მნიშვნელობა უდაოდ ნიჭიერი რეჟისორი გაცხადებულად არის თუ არა რუსეთუმე. მაგრამ მისი მიდგომები ამ ფილმში და ალბათ ცხოვრებაშიც ხშირ შემთხვევაში რუსულ მიდგომებს ავრცელებს ქართველთა და საქართველოს საწინააღმდეგოდ. ეს არის პრობლემა სწორედ. და მისი განცხადებები. რომ ფილმის არსი ომის სხვანაირად დანახვა იყო და არც უფიქრია ვინმეს შეურაცხყოფა, დაგვიანებული ბოდიშის მოხდის მცდელობაა. არ უნდა შეეჭიდო იმას, რაზეც წარმოდგენა არ გაქვს და იმასაც არ კადრულობ მცოდნეს შეეკითხო. ეგ ბრძანდებით ქალბატონებო და ბატონებო ყველა, ვისაც ამ ფილმის შექმნაში წილი გიდევთ. უნდა დავამატო, რომ ჯერ არავინ იცის ეს ფილმი რა ცუდ შედეგებს მოუტანს ქვეყანას და საზოგაფოებას, რადგან დარწმუნებული ვარ ავტორები ამ ფილმით სპეკულირებას დაიწყებენ დასავლეთში და კიდევ ერთხელ ქართველ მეომრებს ველურობას და არაადამიანურობას დააბრალებენ.
2010 წელს ემილ კუსტურიცას შესთავაზეს რუსებმა ფილმის გადაღება აგვისტოს ომზე. სცენარიც დაუდეს სადაც ფილმის ლაიტმოტივი ქართველების მხრიდან ოსების გენოციდის მოწყობა იყო. უარი თქვა კუსტურიცამ. სცენარი ტყუილზე დაფუძნებულია და ომზე ტყუილის გადაღება დანაშაულია. ბოლოს დაამატა, მე ხელოვანი ვარ და არა პოლიტიკოსი ან სამხედრო, რომ სხვის ომში ვინმეს მხარე დავიჭიროო. იქ ის კუსტურიცაა . აქ კი ეს ჯანელიძე და ტოკლიკიშვილი."
მიყევით ბმულს - თამაზ იმნაიშვილი
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
