USD 2.7200
EUR 3.1522
RUB 3.3447
თბილისი
თამარ ჭელიძე-ჯანდაცვის ექსპერტი ამერიკაში
თარიღი:  1686
ამერიკაში 2000 წელს ჩამოვედი. ნიუ-იორკის სახელმწიფო უნივერსიტეტში საზოგადოებრივი ჯანდაცვის, კერძოდ ეპიდემიოლოგიის მაგისტრატურაზე სასწავლებლად.
 
შემდეგ განათლება ჯონს ჰოპკინსის ბლუმბერგის სკოლაში გავაგრძელე, ჯანდაცვის სისტემების მენეჯმენტის და პოლიტიკის მიმართულებით. ჰარვარდის ბიზნეს სკოლაში, სადაც ყოველ წელს მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნიდან 30 ქალს არჩევენ, ლიდერობის და მართვის პროგრამა დავამთავრე. ჩემი მიზანი ყოველთვის იყო საქართველოს ჯანდაცვის სექტორის გაძლიერებაში საკუთარი წვლილის შეტანა.
 
2008 წელს მუშაობა დავიწყე ვაშინგტონში, საქართველოს საელჩოში, სადაც ბევრი საინტერესო პროექტის განხორციელების საშუალება მომეცა. ამ პერიოდში საფუძველი ჩაეყარა აშშ-ს ჯანდაცვის ეროვნულ ცენტრთან ერთად ინფექციური დაავადებების მიმართულებით (C ჰეპატიტი, ტუბერკულიოზი, შიდსი) შვიდ პროექტს. ასევე, ჰეპატიტი C -ს ელიმინაციის პროგრამას, რომელიც სწორედ ვაშინგტონიდან დაიწყო. ამერიკის მთავარმა ინფექციონისტმა, ანტონი ფაუჩიმ ეს შესაძლებლობა შეხვედრის დროს გაგვიზიარა და ჯანდაცვის სამინისტროსთან ერთად აქტიურად ჩავერთე კომპანია გილეადთან მოლაპარაკების პროცესში. საბედნიეროდ ეს უნიკალური პროექტი რეალობად იქცა და დღეს უამრავი ქართველი პაციენტი განიკურნა ამ დაავადებისგან. 2010 წელს, საქართველოს ჯანდაცვის სისტემების გაძლიერების მიზნით, ჩემს მეგობრებთან ერთად (მარიამ ჯაში, გოგა შაქარაშვილი, ბახუტი შენგელია, ნიკა ჩიტაია, გიორგი წერედიანი) დავაარსე ე.წ. „მედეა“ პლატფორმა. 7 თვიანი შრომის შედეგად ჩვენ შევძელით ხედვის პროექტად ჩამოყალიბება, სოლიდური თანხის მოძიება და 2011 წელს პირველი სამუშაო შეხვედრის ვაშინგტონში გამართვა. შეხვედრა ჯანდაცვის სისტემის 4 ბლოკის გაძლიერებას უკავშირდებოდა (ჯანდაცვის სისტემების მართვა, ადამიანური რესურსების განვითარება, სამედიცინო სერვისების მიწოდება, დაფინანსება). ორ დღიანი კონფერენცია აშშ-ს ჯანდაცვის მინისტრმა გახსნა და მას აშშ-ს ექსპერტებთან ერთად, აშშ-ში მოღვაწე 67 ქართველი ექიმი და საქართველოდან ჩამოსული დელეგაცია ესწრებოდა, მათ შორის იყო საქართველოს ჯანდაცვის მინისტრიც.
 
მომდევნო წლებში პროექტს სხვა ქვეყნებში მოღვაწე ქართველი ექიმ-მეცნიერებიც შეუერთდნენ. ბევრ სასარგებლო ახალ ინიციატივას ჩაეყარა მაშინ საფუძველი, მაგრამ, სამწუხაროდ, სულ რაღაც 3 წელიწადში პროექტი შეჩერდა. ჯანდაცვის სისტემების გამართვა ხანგრძლივი პროცესია. ის მრავალი კომპონენტისაგან შედგება და დიდ პოლიტიკურ ნებას და ძალისხმევას მოითხოვს. სამწუხაროა, რომ სფერო, რომელიც ყველა ჩვენთაგანისთვის უმნიშვნელოვანესია, კვლავ გაუმართავი და დასახვეწია. გასაკეთებელი ძალიან ბევრია, პროცესი საკმაოდ ხანგრძლივია და თუ დროულად არ შევეცდებით მის შენებას, რომელიც ასევე პირდაპირ კავშირშია ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებასთან, კიდევ უფრო მეტ ადამიანს დააზარალებს.
 
აღსანიშნავია, რომ გაუმართავი სისტემის მსხვერპლი ხანდახან ადამიანის სიცოცხლე ხდება. ჩვენ კი მექანიზმიც, მაგალითად შეცდომის დაზღვევაც (malpractice insurance) არ გვაქვს, რომ დაზარალებული ადამიანის ზიანის ანაზღაურება მაინც შევძლოთ და შევამციროთ მსგავსი შეცდომების რაოდენობა. რა თქმა უნდა, საქართველოს ჰყავს ძალიან ბევრი ღირსეული ექიმი, რომლებიც დაუღალავად შრომობენ პაციენტების კეთილდღეობისთვის, მაგრამ თუ სისტემა გამართული არ არის, ცალკეული ადამიანები უძლურნი არიან, ყველა დაბრკოლება უმტკივნეულოდ გადალახონ. 2017 -2019 წლებში ვმუშაობდი გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში, საქართველოს მისიაში. სადაც უშუალოდ მონაწილეობა მივიღე საყოველთაო ჯანდაცვის პოლიტიკური დეკლარაციის შემუშავების პროცესში. ეს ისტორიული დეკლარაცია, რომლის თანაფასილიტატორები საქართველო და ტაილანდი იყვნენ, ძალაში 2019 წლის ოქტომბერში შევიდა. დეკლარაციას, რა თქმა უნდა, საქართველოც შეუერთდა. ეს დეკლარაცია ითვალისწინებს ჯანდაცვის სისტემების გამართვას (ადამიანური რესურსების განვითარება, ჯანდაცვის დაფინანსება, სერვისების მიწოდება, მართვა, ჯანდაცვის საინფორმაციო სისტემები და მედიკამენტებზე ხელმისაწვდომობა), რომლის გარეშეც იქ ჩამოთვლილი მიზნების განხორციელება უბრალოდ შეუძლებელი იქნება.
 
დღეს ბერკლის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის უნივერსიტეტში ვმუშაობ უფროს მკვლევარად და შიდსის ფორუმის ხელმძღვანელად (Berkeley School of Public Health). ჩემი სამუშაო მოიცავს ყველა საკვანძო რგოლთან (FDA, EMA, government, academia, industry, community organizations) კონკრეტულ ინოვაციებზე მუშაობას, რომელიც ეხმარება ბაზარზე მეტი არჩევანის გაჩენას (მედიკამენტები, დიაგნოსტიკა, აპარატურა და სხვა).ძალიან მახარებს, როდესაც ვხედავ გულანთებულ, მონდომებულ ახალგაზრდა თაობას. მჯერა, რომ ყველა ერთად შევძლებთ წვლილის შეტანას საქართველოს ჯანდაცვის რეფორმის პროცესში.
საზოგადოება
ლილუაშვილთან დაკავშირებული პირი კობა ხუნდაძე დააკავეს - ამოღებულია 1 319 300, ხოლო ფარცხალაძესთან დაკავშირებული პირის და მისი ოჯახის საბანკო სეიფებში 2 904 900 აშშ დოლარი

პროკურატურამ გრიგოლ ლილუაშვილთან დაკავშირებული პირი, კობა ხუნდაძე დააკავა. ამის შესახებ გენერალურ პროკურატურაში გამართულ ბრიფინგზე საგამოძიებო ნაწილის უფროსის მოადგილე ჯარჯი წიკლაურმა განაცხადა.

გამოძიების ინფორმაციით, გრიგოლ ლილუაშვილთან დაკავშირებული პირის, კობა ხუნდაძის საცხოვრებელი სახლის ჩხრეკისას ამოღებული იქნა 94 კონვერტად დახარისხებული სხვადასხვა ოდენობის ფულადი თანხა, მთლიანობაში 1 319 300 აშშ დოლარი, ხოლო ოთარ ფარცხალაძესთან დაკავშირებული პირის, მიხეილ ჩოხელის და მისი ოჯახის წევრის საბანკო სეიფებში ჩატარებული საგამოძიებო მოქმედებების ფარგლებში, ამოღებული იქნა 2 904 900 აშშ დოლარი.

„როგორც საზოგადოებისთვის ცნობილია, რამდენიმე დღის წინ, საქართველოს გენერალური პროკურატურისა და სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერ ერთობლივი ღონისძიების ფარგლებში განხორციელდა საქართველოს ყოფილი პრემიერ-მინისტრის - ირაკლი ღარიბაშვილის, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ყოფილი უფროსის - გრიგოლ ლილუაშვილის, ყოფილი მთავარი პროკურორის - ოთარ ფარცხალაძის და მათთან დაკავშირებული პირების საცხოვრებელი ბინებისა და სახლების ჩხრეკები, რა დროსაც ამოღებული იქნა სხვადასხვა ელექტრონული მოწყობილობა, დოკუმენტაცია და დიდი ოდენობით ფულადი თანხა.

ბოლო დღეების განმავლობაში, იმავე სისხლის სამართლის საქმის ფარგლებში დამატებით ჩატარდა 11 ობიექტის ჩხრეკა. რა დროსაც, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ყოფილ უფროსთან - გრიგოლ ლილუაშვილთან დაკავშირებული პირის - კობა ხუნდაძის საცხოვრებელი სახლის ჩხრეკისას ამოღებული იქნა 94 კონვერტად დახარისხებული სხვადასხვა ოდენობის ფულადი თანხა, მთლიანობაში 1 319 300 აშშ დოლარი. ხოლო, ყოფილ მთავარ პროკურორთან - ოთარ ფარცხალაძესთან დაკავშირებული პირის, საქმის ერთ-ერთი ფიგურანტის - მიხეილ ჩოხელის და მისი ოჯახის წევრის საბანკო სეიფებში ჩატარებული საგამოძიებო მოქმედებების ფარგლებში, ამოღებული იქნა 2 904 900 აშშ დოლარი.

აღნიშნულ საქმეზე, ჩვენს მიერ, განსაკუთრებით დიდი ოდენობით უკანონო შემოსავლის ლეგალიზაციის ფაქტზე, დაკავებული იქნა, მოცემულ სისხლის სამართლის საქმეში გრიგოლ ლილუაშვილთან დაკავშირებული პირი - კობა ხუნდაძე.

გამოძიებით დადგენილია, რომ ბრალდებულმა განსაკუთრებით დიდი ოდენობით დაუსაბუთებელი აქტივების კანონიერი სახის მისაცემად, შეიმუშავა რამდენიმე ეტაპიანი დანაშაულებრივი სქემა, რომლის განხორციელების ფარგლებშიც, დაუსაბუთებელი წარმომავლობის თანხებით, თბილისში შეიძინა მიწის ნაკვეთები და ქონების ინვესტირება მოახდინა პირადი კომპანიის და მისი მონაწილეობით დაფუძნებული ამხანაგობების საწესდებო კაპიტალში. აღნიშნული ქმედებებით, დაუსაბუთებელი ქონება ჩაერთო ლეგალურ ეკონომიკურ საქმიანობაში და უძრავ ქონებასთან დაკავშირებული მრავალჯერადი ტრანზაქციებით განახორციელა დაუსაბუთებელი აქტივების ნამდვილი ბუნების, წარმოშობის წყაროს და მასზე საკუთრების უფლებების დამალვა და შენიღბვა.

შედეგად, თითქოსდა კანონიერი შემოსავლით წარმოებული საქმიანობის ფარგლებში მიღებული 30 ერთეული უძრავი ქონება აღირიცხა ბრალდებულის და მისი საწარმოს საკუთრებად, ხოლო 51 ერთეული უძრავი ქონება შეტანილი იქნა ბრალდებულის მიერ დაფუძნებული სამშენებლო კომპანიის საწესდებო კაპიტალში. გარდა ამისა, როგორც უკვე ვახსენეთ მისი საცხოვრებელი ბინის ჩხრეკის შედეგად ამოღებულია დიდი ოდენობით ფულადი თანხა 1 319 300 აშშ დოლარი.

აღნიშნული ქმედებებით, 2017-2025 წლებში, ბრალდებულმა კობა ხუნდაძემ მოახდინა განსაკუთრებით დიდი ოდენობის დაუსაბუთებელი შემოსავლის ლეგალიზაცია.

დაკავებულს ბრალდება განსაკუთრებით დიდი ოდენობით უკანონო შემოსავლის ლეგალიზაციის ფაქტზე წარედგინა, რაც სასჯელის სახედ და ზომად 9-დან 12 წლამდე თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს.

პროკურატურა ბრალდებულისათვის აღკვეთის ღონისძიების, პატიმრობის შეფარდების მოთხოვნით, სასამართლოს კანონით დადგენილ ვადაში მიმართავს.

საქართველოს პროკურატურა და სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური ინტენსიურად აგრძელებს გამოძიებას, საქმისათვის მნიშვნელოვანი მტკიცებულებების მოპოვების, ასევე დანაშაულში ჩართული სხვა პირების გამოვლენის და შესაბამისი სამართლებრივი პროცედურების გატარების მიზნით”, - აცხადებს ის.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.