USD 2.7227
EUR 3.1910
RUB 3.4642
თბილისი
სტეპან დემურა - დასავლეთს სჭირდება ნავთობის დაბალი ფასი, რათა მიაღწიოს ახალ გეოპოლიტიკურ ცვლილებებს პოსტსაბჭოთა სივრცეში.
თარიღი:  3016

ცნობილი ფინანსური ანალიტიკოსი, სტეპან დემურა  იმის შესახებ, თუ რა დაუჯდება რუსეთს 1 მაისს დაწყებული ნავთობის მოპოვების შემცირება.  „БИЗНЕС Online“-ისათვის  მიცემულ  ვრცელ ინტერვიუში სტეპან დემურამ  ისაუბრა "შავი ოქროს"ბაზარზე ბოლო თვეებში მიმდინარე  მნიშვნელოვან ძვრებზე, გადარჩენილი საბადოებისთვის ნავთობის გიგანტების ბრძოლაზე;  აშშ-ს და საუდის არაბეთის გეგმებზე, ნავთობის საერთაშორისო ბაზრიდან რუსეთის გაძევების  შესახებ.რუსული ეკონომიკის პერსპექტივებზე და გეოპოლიტიკურ ცვლილებებზე პოსტ პანდემიურ მსოფლიოში.

გთავაზობთ ამ ძალიან საინტერესო ინტერვიუს.

"აშშ და საუდის არაბეთი ნავთობის ფასის  $20 დოლარის  და უფრო დაბალ ფარგლებში შენარჩუნებას შეეცდება."

ვლადიმერ პუტინის და მინენერგოს მეთაურის ალექსანდრე ნოვაკის მენავთობეებთან  20 აპრილს შემდგარ თათბირზე ნათქვამი იყო, რომ  ნავთობის მრეწველობა მზადაა OPEC+ (Organization of the Petroleum Exporting  Countries) -ის ფარგლებში 1 მაისიდან შეამციროს ნავთობის მოპოვება დაახლოებით 2,5 მილიონი ბარელით დღეში. თქვენი შეფასებით, ჩვენი ნავთობის მრეწველობა მზადაა წარმოების ასეთი უპრეცედენტო  შემცირებისთვის?

რა თქმა უნდა, არაფრისთვის არ არის მზად. ძალიან დიდია მოპოვების შემცირების მოცულობა და ნავთობის ექსპორტიც  რუსეთმა  ორჯერ მაინც უნდა შეამციროს. ამას ემატება საწვავზე შიდა მოთხოვნილების  უკიდურესი შემცირება. შედეგად OPEC-თან  შეთანხმების ფარგლებში და კორონავირუსული იზოლაციით  გამოწვეული  ეკონომიკური   კოლაფსის გამო  ნავთობის მოპოვება ჩვენს ქვეყანაში უნდა შემცირდეს დაახლოებით 30-ჯერ. ნავთობს ჩვენ ვერსად ვინახავთ, შესაბამისად მოგვიწევს საბადოების გაჩერება, ჭაბურღილების კონსერვაცია. ჯერ კიდევ საბჭოთა კავშირის დროიდან მოქმედი საბადოების  კონსერვაციის შემდეგ უბრალოდ არარენტაბელური გახდება მათი შემდგომი რეაბილიტაცია. იგივე ითქმის ჩრდილოეთის საბადოებზეც, კონსერვაციის შემდეგ ჭაბურღილებში წყალი გაიყინება, რაც მათ რეკონსერვაციას შეუძლებელს გახდის.  დარგში არსებული სიტუაცია ყველაზე მკაცრი სცენარით განვითარდება.  ხელისუფლებამ გამოაცხადა რომ მზადაა .... ჩვენი ხელისუფლება ყოველთვის ყველაფრისთვის მზადაა, მაგრამ მერე ყველაფერი გამოდის ისე,  როგორც გამოდის. 1 მაისს ძლიერი დარტყმა მიაყენეს  რუსეთის ნავთობის წარმოებას.  რომ არაფერი ვთქვათ ბიუჯეტის დანაკარგებზე.

აპრილში ნავთობის მოპოვების შემცირებისთვის მზადება რუსეთში არ აღინიშნებოდა. გასული თვის ზოგიერთ დღეს მოპოვება მატულობდა კიდეც. ნუთუ ზუსტად 1 მაისს შესაძლებელია „გადაკეტო ონკანი, გაუკეთო საცობი“ და ერთბაშად მეოთხედით შეამცირო მოპოვება,  თქვენ როგორ ამბობთ?

„ლუკოილის“ მეთაურმა ვაგიტ ალეკპეროვმა განაცხადა, რომ მისი კომპანია მოპოვებას დღე-ღამეში 40 ათასი ტონით  (დაახლოებით 300 ათასი ბარელი), ხოლო დასავლეთ ციმბირში ბურღვის მოცულობას 20% შეამცირებს. „როსნეფტ“-მაც რაღაც განცხადება გააკეთა ჭაბურღილების კონსერვაციის შესახებ. მაგრამ უნდა გავითვალისწინოთ, რომ OPEC+ წინა შეთანხმების მოქმედების დროსაც რუსეთის ხელისუფლება და კომპანიები აცხადებდნენ დღე-ღამეში ნავთობის მოპოვების  100-200-300 ათასი ბარელით შემცირების შესახებ. მაგრამ ფაქტობერივად მოპოვება იზრდებოდა.  მაგრამ ეხლა კონტროლი ძალიან მკაცრი იქნება - ახალი შეთანხმების ფარგლებში იქმნება დაკვირვების მექანიზმი, სადაც პირველ როლს რუსეთი კი არა, აშშ და საუდის არაბეთი შეასრულებს. ისინი გააკონტროლებენ რუსეთის ნავთობის ექსპორტს და არა მოპოვებას. ჩვენ კომპანიებს შეეძლებათ მოიპოვნონ რამდენიც უნდა, მაგრამ რას უზამ ამდენ ნავთობს? ზოგიერთ საბადოებზე ნავთობის დაღვრა ან დაწვა მოუწევთ. და ეს ყველაზე უარესი ვარიანტი არ იქნება. ჭაბურღილების კონსერვაციის შემთხვევაში ჩვენი მენავთობეები ძალიან დიდ საწარმოო სიმძლავრეებს დაკარგავენ (შეიძლება სამუდამოდ).  ჩვენთან შავი ოქროს მხოლოდ 15-20% მოდის საბადოებზე ე.წ. ადვილად ამოსაღები ნავთობით. მოპოვების შემცირება  სწორედ ამ ტიპის საბადოებზეა ყველაზე ხელსაყრელი. OPEC-დან გამოსვლის შემდეგ ადვილია ასეთ საბადოებზე მოპოვების გაზრდა. მაგრამ ეს ცოტაა და ადვილად ამოსაღები ნავთობის მოპოვების შემცირების შემდეგ უნდა შემცირდეს ძნელად ამოსაღები ნავთობის მოპოვებაც.  აი ასეთი ჭაბურღილების რეკონსერვაცია კი უკვე აღარ გამოვა.

ნავთობის დაწვის შესახებ . .  ეს ფიგურალურად იყო ნათქვამი თუ რეალური პერსპექტივაა?

აბა რა ალტერნატივას ხედავთ? ჭაბურღილების კონსერვაცია? ასეთ შემთხვევაში ბევრი მათგანის რეანიმაცია არარენტაბელური იქნება ნავთობის იმ ფასებთან შედარებით, რაც ეხლა გვაქვს  და უახლოეს მომვალშიც იქნება. რა გამოსავალი გვაქვს? შევინახოთ ნავთობი საცავებში, რომლებიც არ გვაქვს ან დავღვაროთ ლანდშაფტზე. მერე ან ადგილობრივ მოსახლეობას შემთხვევით დაუვარდება ასანთი ან მენავთობეები თვითონ წაუკიდებენ ცეცხლს.

ზოგიერთი ექსპერტი რაღაც ჩირაღდნებზე ლაპარაკობს,  ეტყობა ნავთობის თანმხლებ გაზზე..

აი ასეთი ხარისხის ექსპერტები გვყავს. რა ჩირაღდნები? უბრალოდ ამოთხრიან ქვაბულებს და იქ ჩაღვრიან ნავთობს, გაივსება - წაუკიდებენ ცეცხლს. კოსმოსიდან ეს როგორც ტყის დიდი ხანძარი ისე გამოჩნდება. ხანძრები უკვე დაწყებულია ქვეყნის აღმოსავლეთით და თავისუფლად შეიძლება ამას მიაწერო.  მაგრამ ზარალი, "აალებული“ ნავთობისგან ბევრად უფრო დამღუპველი იქნება ბუნებისთვის ვიდრე უბრალოდ ტყის ხანძრები.

კიდევ ‘ზედმეტი“ ნავთობით სარკინიგზო ცისტერნების გავსების  იდეასაც გამოთქვამენ...

საკითხავია რამდენ ხანს ეყოფათ, როგორც ჩანს არცთუ დიდხანს.

ჰყავს თუ არა რუსეთს ტანკერები, სადაც დროებით შეიძლება ჭარბი ნავთობის შენახვა?

მთელ მსოფლიოში სატანკერო ფლოტი უკვე სავსეა ნავთობით. ტანკერების ფრახტის ღირებულება  7-10 ჯერ გაიზარდა და ნავთობის შენახვის ეს მეთოდი ძალიან ძვირია. მეორეც, მსოფლიოში თითქმის აღარ დარჩა თავისუფალი ტანკერები - ყველა დიდი ხანია დაქირავებულია ნავთობის გადასაზიდად და შესანახად. „ორ-სამ კვირაში მსოფლიოში ნავთობის შესანახად თავისუფალი ჭურჭელი აღარ დარჩება.“

ნოვაკმა განაცხადა, რომ რუსეთის ყველა წამყვანი ნავთობკომპანია დათანხმდა ნავთობის წარმოების შემცირებას  მოპოვების მოცულობის პროპორციულად.

მაშინ ყველაზე მეტად „როსნეფტი“ დაზარალდება, რომელსაც სავარაუდოდ დღეში 600 ათას ბარელამდე მოუწევს მოპოვების შემცირება. რასაკვირველია ამის გაკეთება არავის უნდა.  მაგრამ „დიდმა ბიძიებმა“ ბრძანება გასცეს და ჩვენი ხელისუფლება და მენავთობეები ვერსად დაემალებიან გადაწყვეტილებას. როგორ განაწილდება ნავთობმოპოვების სეკვესტრი, ვინ ვის გადაყლაპავს - ამას მნიშვნელობა არ აქვს. რუსეთის ეკონომიკისთვის ეს არ არის პრინციპული.

მაგრამ შთანთქმა მაინც მოხდება, გარკევული მცირე ნავთობკომპანიები შეიძლება შეეწიროს ამ პროცესს?

სრულიად შესაძლებელია. მაგრამ რატომ მხოლოდ მცირე კომპანიები?  ბრძოლა იქნება ადვილად ამოსაღები ნავთობის მწყობრში დარჩენილი საბადოებისათვის. მცირე ნავთობკომპანიები არ ფლობენ ასეთ საბადოებს. სამაგიეროდ იგორ სეჩინი („როსნეფტი“-ს ხელმძღვანელი) დიდი ხანია ეტოლება „ლუკოილის“ აქტივებს - სიდიდით რუსეთის მეორე ნავთობკომპანიას. ვფიქრობ ამ თვალსაზრისით მხიარული წელი გველოდება.

„როსნეფტსა“ და „ლუკოილს“ შორის დიდი ხანია არსებობს გარკვეული დაძაბულობა. მათ პრესმდივნების საკმაოდ მკაცრი საჯარო გამოსვლები აქვთ ერთმანეთის წინააღმდეგ. თქვენი აზრით რას უკავშირდება ეს?

„ლუკოილი“ - ოჯახური კომპანიაა, „როსნეფტი“ - პიტერის.  ორივე კომპანია - ოჯახის ნაწილია, მაგრამ არსებობს ძველი, ელცინის დროინდელი ოჯახი და არის ახალი ე.წ. პიტერის (პეტერბურგის). სეჩინს ყველას დაქვემდებარება უნდოდა, მაგრამ „იუკოსოს“ გარდა არავისთან გამოუვიდა, რადგან ძველი ოჯახი ჯერ კიდევ ძლიერი იყო. ეხლა ყველა თავის გადასარჩენად იბრძოლებს. საბჭოთა კავშირის დაშლისას ერთ-ერთი შეთანხმება იყო ის, რომ ახალი რუსეთი საერთაშორისო არენაზე, მათ შორის ნავთობის ბაზარზე წესიერად (დასავლეთის თვალსაზრისით) მოიქცეოდა. ანუ ორიენტირებული იქნებოდა აშშ-ს და მისი მოკავშირეების ინტერესებზე. მაგრამ როგორც ჩანს, ბოლო დროს რუსეთი არ იქცევა დასავლეთის ინტერესების შესაბამისად.

არსებობს  სააგენტო Argus-ის ინფორმაცია, რომ ჩრდილო-დასავლეთ ევროპაში, მაისში მოსალოდნელია Urals ნავთობის მიწოდების შემცირება 40 %. რამდენად შეესაბამება ეს სიმართლეს?

დიახ, როგორც უკვე ვთქვი, ჩვენი ნავთობის ექსპორტი დაახლოებით ორჯერ შემცირდება. საუდის არაბეთმა ევროპა უკვე გაავსო თავისი ნავთობით, ფასდაკლებებით და გადასახადების სამი თვით გადავადებით.  „როსნეფტი“-დან მიწოდების შეთავაზებაც არავის მიუღია. არ ეტყობა, რომ ჩვენი მენავთობეები  თავის საბაზრო წილს იცავდნენ. ამიტომაც მგონია რომ ჩვენი კომპანიები არ აპირებენ მოპოვების შემცირებას.  მაგრამ ექსპორტის დროს ვერავის მოატყუებ. მსოფლიო ნავთობის ბაზარზე წილს და თან დიდ წილს რუსეთი დაკარგავს. ამერიკელები და არაბები მიზეზს ელოდებიან  იმის სათქმელად, რომ:„ კრემლთან მოლაპარაკებას აზრი არ აქვს, თუ ისინი წავლენ ბაზრიდან ყველასთვის უკეთესი იქნება“.  ამითი დამთავრდება ყველაფერი.

მაგრამ თუ ნავთობის ფასს შევხედავთ, სიტუაცია შეიძლება ჩვენ სასარგებლოდ გამოიყურებოდეს. მოპოვების შემცირების ხელშეკრულების ძალაში შესვლამდე Brent გაძვირდა 26 დოლარამდ, Urals  - 24 დოლარამდე, ხოლო ამერიკული WTI ფასი სადღაც 17 დოლარზე ოდნავ მეტია. განა ეს არ არის რუსეთის და პირადად ვლადიმერ პუტინის, იგორ სეჩინის და ალექსანდრე ნოვაკის წარმატება?

ვერანაირ წარმატებას ვერ ვხედავ.ჩვენი Urals  მხოლოდ ევროპის ნავთობ-გადამამუშავებელ ქარხნებს მიეწოდება, რადგან ეს მძიმე ნავთობია, მისგან საკმაოდ მცირე რაოდენობით გამოყოფენ მსუბუქ ფრაქციებს და ძირითადად მძიმე ფრაქციების მისაღებად იყენებენ, რომლებიც ქიმიურ მრეწველობაში იყენებენ. ევროპაში კორონავირუსის გამო ეკონომიკის დახურვით ყველაზე დიდი დარტყმა ბენზინის წარმოებისთვის საჭირო ნავთობის მსუბუქი დისტილატების ბაზარმა განიცადა.

რუსული ნავთობი ამერიკულზე ძვირია, იმიტომ რომ ჯერ კიდევ არის მისი გასაღების საშუალება?

არა, მალე მისი გასაღებაც შეუძლებელი გახდება.  ჯერ კიდევ გვშველის ის, რომ ევროპის ნავთობგადამამუშავებელი ქარხნები არ გადასულან არაბეთის მსუბუქ ნავთობზე. მაგრამ შეთავაზებული ახალი ფასების და გადასახადების გადავადების პირობის გათვალისწინებით, ევროპისთვის რთული არ იქნება ტექნოლოგიების გადაიარაღება.  პოლონელებმა უკვე ფაქტიურად უარი თქვეს რუსეთის ნავთობზე. ერთი წლის წინ მათ გადააიარაღეს ნავთობგადამამუშავებელი ქარხნები და ეხლა არაბეთის ნავთობზე ცხოვრობენ.

მხოლოდ პოლონელები კი არა, ჩვენი მოკავშირე  ბელარუსის პრეზიდენტმა ალექსანდრე ლუკაშენკომ არაბეთის ნავთობის მასიური შესყიდვა დაიწყო. ტანკერები კლაიპედაში (ლიტვა) შედიან, იქიდან კი ნავთობი რკინიგზით  გადააქვთ ბელარუსში.

დიახ. წლის დასაწყისში აშშ-ს სახელმწიფო მდივანი მაიკლ პომპეო მინსკში ჩავიდა და განაცხადა, რომ შტატები და მათი არაბი მოკავშირეები დაეხმარებიან ბელარუსს  მოსკოვისგან „ნავთობდამოუკიდებლობაში“. ლუკაშენკომ თხოვა - ამერიკა დაეხმარა. სანამ კრემლი თითს უქნევს - ამერიკელები დახმარებას სთავაზობენ. დასავლეთს სჭირდება ნავთობის დაბალი ფასი, რათა მიაღწიოს კიდევ ერთ გეოპოლიტიკურ ცვლილებას პოსტსაბჭოთა სივრცეში

ცვლილებები რა გაგებით?

ჩვენი ნავთობის ექსპორტის განადგურების თვალსაზრისით, რაც წაართმევს რუსეთის ხელმძღვანელობას დაფინანსების ძირითადი წყაროს, პირველ რიგში კი, საგარეო-პოლიტიკურ ინიციატივების დაფინანსების კუთხით.

თუმცა ტრამპი რუსეთის მიმართ მეგობრულად არის განწყობილი. მართალია მან ხელი შეუშალა Nord Stream 2-ის დასრულებას, მაგრამ არ გამოუცხადებია რუსეთისათვის  სრულმასშტაბიანი სავაჭრო ომი, როგორც ეს ჩინეთის შემთხვევაში.

კატა ლეოპოლდმაც მოუწოდა თაგვებს ერთად მშვიდობიანად ეცხოვრათ, მაგრამ ბოლოს მათი სისულეები ყელში ამოუვიდა.

ნიშნავს ეს იმას, რომ წლის ბოლოსთვის, რუსეთის ბიუჯეტისთვის კომფორტული ნავთობის ფასების აღდგენა ბარელზე 40 დოლარამდე არ მოხდება?

”არა, რა თქმა უნდა” ამის შანსი არ არსებობს. წელს ნავთობის ფასი გაცილებით დაბალი იქნება. შესაძლებელია მოკლევადიანი ფასის ავარდნა, რაც თუნდაც 1 მაისის დავინახეთ. მაგრამ აქაც, როგორც ვხედავთ, Urals ფასი 25 დოლარამდეც ვერ ავიდა. ხოლო ჩვენს ბიუჯეტს იმისათვის, რომ დეფიციტი არ შეიქმნას,  42.4 აშშ დოლარი სჭირდება. საშუალოდ წლის განმავლობაში, საუდის არაბეთი აშშ-სთან ერთად ნავთობის ფასს 20 დოლარზე ან თუნდაც უფრო დაბალ დონეზე შეინარჩუნებენ.

რა არის მათი მიზანი?

დასავლეთს სჭირდება ნავთობის დაბალი ფასი, რათა მიაღწიოს ახალ გეოპოლიტიკურ ცვლილებებს პოსტსაბჭოთა სივრცეში. იწყება იმ ნაშთების ლიკვიდაცია, რომელსაც დასავლეთი ბოროტების იმპერიის ნაშთებად მიიჩნევს. ამერიკელები დაიწყებენ რეჟიმების ცვლილებას, პირველ რიგში რუსეთსა და ყაზახეთში. ალექსანდრე ლუკაშენკო უკვე გადაბარგდა მათ ბანაკში და მასთან შეკითხვებიც აღარ აქვთ. უკრაინაზეც არაფერია უკვე სათქმელი. დარჩა მხოლოდ ის ვისაც გეოპოლიტიკური გავლენის ნედლეული გააჩნია იარაღად  და ეს, რა თქმა უნდა, პირველ რიგში, რუსეთია. და ამ მოცემულობაში, დამნაშავე პირველ რიგში რუსეთის ხელისუფლებაა, რომლის ქმედებებმა, მათ შორის ნავთობის ბაზარზე, აიძულა დასავლეთი დაეწყო მოქმედება.

ბოლოს, ჩვენს ქვეყანაში პოლიტიკური სისტემის ცვლილება მოხდა ზუსტად საწვავის დაბალი ფასების მეშვეობით

დიახ, საქმის არსი, როგორც ყოველთვის, ფულშია, რომელიც რუსეთის ხელმძღვანელობას მალე აღარ ექნება.

ცოტა ხნის წინ „თათნეფტის“ ხელმძღანელის მოადგილემ ნავთობის ძიებისა და მოპოვების დარგში რუსტამ ხალიმოვმა თქვა, რფ მთავრობას უკვე გაუგზავნეს წინადადება ნავთობსერვისის კომპანიების დასახმარებლადო.

თათარსტანში ბევრია საძიებო-გეოლოგიური და ჭაბურღილის მომსახურე ფირმები და ტატარსტანისგან ასეთი წინადადებები სრულიად გასაგებია.

მაგრამ რატომ გონიათ „თათნეფტში“ და ნავთობის სხვა გიგანტებში, რომ მიმდინარე კრიზისი  სწორედ ნავთობსერვისს დაარტყავს?

სხვანაირად როგორ? რა საჭიროა სერვისი, რა საჭიროა ჭაბურღილების და ნავთობის მოპოვების და ტრანსპორტირების ინფრასტრუქტურის მომსახურება, როცა არ ხდება ნავთობის მოპოვება??? უნდა გვახსოვდეს, რომ ნავთობზე და გაზზეა „დაკიდებული“ რუსეთის ეკონომიკის დიდი ნაწილი.

რა ზომები შეიძლება განხორციელდეს ნავთობსერვისის და ნავთობგადამუშავების მხარდასაჭერად?

ფაქტიურად არანაირი. მენავთობეებს პირდაპირ ფინანსებს ხელისუფლება რა თქმა უნდა არ გამოუყოფს.

რუსეთის ცენტრალური ბანკი ბოლო დროს რუბლის კურსის გასამაგრებლად ყოველდღიურად 20 მილიარდ რუბლის ღირებულების ვალუტას ყიდის. ამასთან ელვირა ნაბიულინა და ფინანსთა მინისტრი ანტონ სილუანოვი ამტკიცებენ, რომ რეზერვი ექვსი წლის სამყოფია? როგორია ჩვენი სიმტკიცის ზღვარი?

რეზერვი ძალიან ცოტა ხნის სამყოფია, რადგან მარაგი არ არის იმ მოცულობით, რასაც ჩვენი ხელისუფლება აცხადებს. თანაც რუბლის მხარდაჭერას სწორედ მაშინ ახდენენ, როცა ეს საჭირო არ არის. რუბლი უკვე დიდი ხანია დამოკიდებული არ არის ნავთობზე.

თუ ვლადიმერ პუტინი 12 მაისს გააუქმებს „კარანტინ -არდადაგებს“ რამდენად სწრაფად დაიწყებს რუსეთის ეკონომიკა აღორძინებას?

ვფიქრობ არ დაიწყებს. მცირე და საშუალო საწარმოების დიდი ნაწილი უკვე მოკვდა. ჩინოვნიკებისაგან არანაირი რეალური დახმარება ბიზნესისთვის ჩვენთან არ არსებობს.

სტატისტიკა არ აჩვენებს გაჩერებული კომპანიების ან უმუშევართა რიცხვის მკვეთრ ზრდას.

რა თქმა უნდა არ აჩვენებს. ჩვენთან გაკოტრება აკრძალულია განსაკუთრებული მდგომარეობის დამთავრებამდე. ბევრი ამით სარგებლობს, ზრდის კრედიტსაც და დებიტსაც, რადგან არც ბანკებმა და არც კონტრაგენტებმა არ იციან, რომ კომპანია გაკოტრებულია.

მოუწევს თუ არა რუსეთის ხელისუფლებას ეკონომიკაში რადიკალური ზომების მიღება?  კერძოდ, გააუფასუროს რუბლი, რისკენაც ბევრი ბიზმესმენი (მენავთობეების ჩათვლით) მოუწოდებს.

კრემლი ძალიან მტკივნეულედ განიცდის ცნობებს მოსახლეობის გაღატაკების შესახებ, ამიტომაც ყველანაირად ეცდება არ დაუშვას სოციალური აფეთქებები. ამასთან ჩვენი ხელისუფლება რატომღაც თვლის, რომ ხალხის კეთილდღეობა დამოკიდებულია რუბლის კურსზე და ამიტომაც ცდილობენ მის მხარდაჭერას.  ცენტრალური ბანკის ოფიციალური სტატისტიკიდან ჩანს, რომ მარტში მხოლოდ 4 მილიარდი დოლარი გაიყიდა, მაგრამ რუბლი 15 პუნქტით დაეცა. ანუ დოლარი 15 რუბლით გაძვირდა.

როგორია თქვენი პროგნოზი დოლარის კურსის რუბლთან შედარებით?

მიზანია ჯერ 85-86 რუბლი ერთი დოლარი, შემდეგ 97,125 და 250 რუბლი.

ძალიან თამამი პროგნოზი ხომ არ არის?

რატომ? ხომ იყო ცნობილი „ პავლოვის“ ფულადი რეფორმა 80-იანების ბოლოს და 90-იანების დასაწყისის ჰიპერინფლაცია. ყველაფერი შეიძლება განმეორდეს. სხვათა შორის, ეს ფინანსური რყევები სწორედ ნავთობის ფასის კატასტროფული ვარდნით იყო გამოწვეული. 

 წყარო:https://m.business-gazeta.ru/

ანალიტიკა
«The Guardian»: „ პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“

„სწორედ იმ დროს, როცა მსოფლიოს უაღრესად ჭირდება ბრძენი უხუცესები, პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“ - ასეთი სათაური აქვს ბრიტანულ გაზეთ „გარდიანში“ (The Guardian) გამოქვეყნებულ სტატიას, რომლის ავტორია დევიდ ვან რეიბრუკი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ფილოსოფიაში ნიდერლანდებიდან.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

მოდით ერთ დელიკატურ საკითხზე მსჯელობას შევეცადოთ: ვისაუბროთ ასაკზე ისე, რომ ეიჯიზმში - ასაკობრივ დისკრიმინაციაში - არ გადავვარდეთ.

არასოდეს არ მომხდარა ისეთი პრეცედენტი პლანეტის თანამედროვე ისტორიაში, როგორიც დღეს არის: მსოფლიოში მშვიდობის ბედი ისეთი ადამიანების ხელშია, რომლებიც საკმაოდ ხანდაზმულები არიან. ვლადიმერ პუტინს და სი ძინპინს 72 წელი შეუსრულდათ, ნარენდრა მოდი - 74 წლისაა, ბენიამინ ნეთანიაჰუ - 75-ის, დონალდ ტრამპი - 79-ის, ალი ჰამენეი - 86-ის.

რასაკვირველია, მედიცინის განვითარების წყალობით, ადამიანები სულ უფრო მეტ ხანს ცოხლობენ და შეუძლიათ აქტიური ცხოვრებით იცხოვრონ, მაგრამ ამის მიუხედავად, დრეს ცვენ მოწმენი ვართ იმ პოლიტიკური ლიდერების რაოდენობის ზრდისა, რომლებიც ასაკის კვალობაზე სულ უფრო ამკაცრებენ საკუთარ ხელისუფლებას, ხშირად თავიანთი ახალგაზრდა კოლეგების ხარჯზე.

გასულ კვირაში ჰააგაში ნატოს ყოველწლიურ სამიტზე ალიანსის ლიდერები, ემანუელ მაკრონის და მეტე ფრედერიქსონის (ორივე 47-47 წლისაა), ჯორჯა მელონის (48 წლის), პედრო სანჩესის (53 წლის) ჩათვლით, იძულებულნი იყვნენ დათანხმებულიყვნენ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას სამხედრო ბიუჯეტის გაზრდის შესახებ. ნატოს წევრი ქვეყნების მეთაურების საშუალო ასაკი 60 წელს შეადგენს: გერმანიის კანცლერი 69-ისაა, ხოლო თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ ერდოღანი - 71 წლის.

ყველა დაეთანხმა სამხედრო ასიგნებათა 5%-იან ზრდას, თუმცა აშკარაა, რომ ეს ციფრო თვითნებურად არის დადგენილი - მისი განხილვა სერიოზული დებატებით არ მომხდარა არც ნატოში და არც წევრი ქვეყნების შიგნით. ამ დროს უფრო მეტად სამხედრო-პოლიტიკური რეალობას კი არ მიექცა ყურადღება, არამედ ჭირვეული ამერიკელი პატრიარქის პატივისცემას და მის აკვიატებულ მოთხოვნას. ნატოს გენერალური მდივანი მარკ რიუტე, რომელიც მხოლოდ 58 წლისაა, ისე შორს წავიდა აშშ-ის პრეზიდენტისადმი მოწიწებაში, რომ დონალდს „მამიკოთი“ (Daddy) მიმართა. ეს დიპლომატია არ არის. ეს მორჩილებაა.

თაობათა კონფლიქტი სხვა არენებზეც ხდება: უკრაინის 47 წლის პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი უპირისპირდება მასზე ბევრად უფროსი ასაკის კოლეგას - რუსეთის 72 წლის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს. იმავე ასაკის მქონე სი ძინპინი მტრული თვალით უყურებს ტაივანის  პრეზიდენტს, რომელიც კომუნისტ ბელადზე 7 წლით უმცროსია. ბენიამინ ნეთანიაჰუ, რომლის წლოვანება საუკუნის სამ მეოთხედს შეადგენს, აუღელვებლად უყურებს ღაზას სექტორის განადგურებას, რომლის მოსახლეობის საშუალო ასაკი 18-20 წელია. ირანში 86 წლის ლიდერი მართავს ქვეყნის 80-მილიონიან მოსახლეობას, რომელთა საშუალო ასაკი 32 წელია. კამერუნელი 92 წლის პრეზიდენტი პოლ ბია 1982 წლიდან იმყოფება იმ ქვეყნის სათავეში, რომლის მცხოვრებლების საშუალო ასაკს 18 წელი შეადგენს, ხოლო სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა - 62 წელს.

რასაკვირველია, ჩვენ არ ვდგავართ გერონტოკრატიული შეთქმულების წინაშე. ჯერ-ჯერობით არც მოხუცი მოქმედი ლიდერების კლუბი არ არსებობს, რომლებიც მსოფლიოს ბატონობას სიცოცხლის ბოლომდე ესწრაფვიან... მაგრამ არის რაღაც შემაშფოთებელი იმაში, რომ  მშვიდობა ინგრევა სწორედ იმ ადამიანების მიერ, რომელთა ცხოვრება მეორე მსოფლიო ომის შემდომი არქიტექტურით განისაზღვრა. ალი ჰამენეი 6 წლისა იყო, როცა ჯერ გერმანიამ, შემდეგ კი იაპონიამ ხელი უსიტყვო კაპიტულაციას მოაწერეს.

დონალდ ტრამპი 1946 წელს დაიბადა, როცა გაერომ თავისი პირველი გენერალური ასამბლეის სხდომა ჩაატარა. ბენიამინ ნეთანიაჰუ  დაიბადა ისრაელის სახელმწიფოს შექმნიდან ერთი წლის შემდეგ. ნარენდრა მოდი დაიბადა 1950 წელს, როცა ინდოეთი საპარლამენტო რესპუბლიკად გამოცხადდა და ქვეყნის კონსტიტუცია მიიღეს. ვლადიმერ პუტინი ქვეყანას 1952 წლის ოქტომბერში მოევლინა, იოსებ სტალინის სიკვდილამდე რამდენიმე თვით ადრე. ამხანაგი სი ძინპინი - 1953 წლის ივნისში დაიბადა, სტალინის სიკვდილის შემდეგ. რეჯეფ ერდოღანი გაჩნდა 1954 წელს, თურქეთის ნატოში შესვლიდან ორი წლის შემდეგ. ყველა ჩამოთვლილი პირები ომისშემდგომი ეპოქის ბავშვები არიან და ახლა, როცა თავიანთი სიცოცხლის მიჯნას უახლოვდებიან, ისინი, როგორც ჩანს, მზად არიან იმ მსოფლიოს დასანგრევად, რომლებშიც თვითონ დაიბადნენ. ასთი მოქმედება შურისძიებას ჰგავს.

დიახ, საერთაშორისო წესრიგი, რომელიც თეორიულად გარკვეულ წესებს ემყარებოდა, პრაქტიკაში ყოველთვის არეულ-დარეული იყო, ვიდრე ეს ქაღალდზე ჩანდა. მაგრამ, ნებისმიერ შემთხვევაში რაღაც იდეალი არსებობდა, რომლის მიღწევას ყველა თავისებურად ცდილობდა. არსებობდა საერთო მორალური პრინციპები - დიახ, მყიფე, მაგრამ გულწრფელი, რომელიც იმ რწმენას ემყარებოდა, რომლის მიხედვით, კაცობრიობას აღარ უნდა გაემეორებინა მე-20 საუკუნის პირველი ნახევრის მხეცობები და რომ უმჯობესია უთანხმოებები დიალოგისა და დიპლომატიის მეშვეობით მოგვარდეს. დღეს ეს რწმენები აორთქლდა, გაქრა და უმეტესად იმ ადამიანთა გონებასა და სულში, რომლებისთვისაც ყველაზე ძვირფასი უნდა ყოფილიყო და რომელებიც სიკეთის რწმენას ყველაზე მეტად უნდა გაფრთხილებოდნენ.

დღეს უპრეცედენტო მომენტია. წინა მსოფლიო მართლწესრიგის არქიტექტორები - ადოლფ ჰიტლერი, ბენიტო მუსოლინი, იოსებ სტალინი და მაო ძედუნი სულ რაღაც 30-40 წლისანი იყვნენ, როცა ხელისუფლებაში მოვიდნენ. ახალმა თაობამ ახალი მსოფლიო ააშენა, მაგრამ წინა მართლწესრიგის შედეგებს შეეჯახნენ. დრეს ახალი მსოფლიოც ინგრევა იმ ძველი თაობის ადამიანების მიერ, რომლებიც ვერ იცოცხლებენ იმ დრომდე, რათა დაინახონ, როგორი ნანგრევები დარჩება მათი მოქმედებით.

ჩვენ შეიძლებოდა გვქონოდა იმის იმედი, რომ თაობა, რომელსაც ბედმა გაუღიმა და სიცოცხლის ხანგრძლივობა გაუგრძელდა, თავიანთი სიკვდილის შემდეგ სიკეთის, პტივისცემის და გლობალური პოზიტიური ხელმძღვანელობის მემკვიდრეობას დატოვებდა. ამის ნაცვლად ჩვენ მოწმენი ვართ ბოლო ათწლეულებში მომხდარი ყველაზე უარესი რეპრესიების, ძალადობის, გენოციდების, ეკოციდების და საერთაშორისო სამართლის მიმართ უპატივცემლო დამოკიდებულებისა, რომლებსაც ყველაზე მეტად ულმობელი 70-80 წლის მოხუცები სჩადიან და რომლებიც, როგორც ჩანს, უფრო მეტად იმით არიან დაინტერესებული, რომ თავი აარიდონ სამართლებრივ პასუხისმგებლობას, ვიდრე მშვიდობის შენარჩუნებაზე იზრუნონ.

მაგრამ ასე არ უნდა იყოს.

როცა ნელსონ მანდელამ 1999 წელს სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის პრეზიდენტის პოსტი დატოვა, მან ჩამოაყალიბა ორგანიზაცია „უხუცესები“, რომელიც ყოფილ მსოფლიო ლიდერებს აერთიანებდა. ისინი მუშაობდნენ მშვიდობის, სამართლიანობისა და ადამიანის უფლებების მხარდასაჭერად. დღეს, მოქმედებენ რა კონსენსუსის ტრადიციებით და წინა თაობების პოლიტიკოსთა საუკეთესო გამოცდილებით, „უხუცესების“ წევრები ითვლებიან იმის მაგალითად, თუ როგორ შეუძლიათ ასაკოვან ადამიანებს კაცობრიობას მოუტანონ მეტი სინათლე, გამოხატონ თანაზიარობა, იმოქმედონ სინდისით და არა მარტო გავლენითა და ძალით.

პრობლემა მოხუცებულობაში არ არის. პრობლემა იმაშია, თუ როგორი მიზნის მიღწევა სურთ მისი სარგებლობით და რას აძლევენ უპირატესობას. მსოფლიოს არ სურს ისეთი ახალი მოხუცი ძალოვანი პირები, რომლებსაც მმართველის საჭისა და ტახტის დატოვება არ სურთ. მსოფლიოსათვის უკეტესია ის მოხუცი ლიდერები, ის უხუცესები, რომლებიც მზად არიან კომპრომისებისათვის და ადამიანთა ენერგიის სასიკეთოდ წარმართვისათვის. ისინი, ვინც მემკვიდრეობაზე ფიქრობენ არა როგორც პირად დიდებაზე, არამედ როგორც მშვიდობაზე, რომელსაც ისინი თავიათი სიცოცხლის შემდეგ დატოვებენ. ჩვენს დროში გვჭირდება არა ბატონობა, არამედ სიბრძნის გამოვლენა. და ეს, საბოლოო ჯამში, არის ის, რაც მმართველს ლიდერისაგან განასხვავებს.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.