USD 2.7191
EUR 3.2020
RUB 3.4463
თბილისი
საზოგადოებრივი გამოკითხვების შედეგების ანალიზი აშშ-ში: დემოკრატიული პარტიის დაბრუნება
თარიღი:  788

ამერიკის შეერთებული შტატების შუალედურ არჩევნებამდე ორ თვეზე ნაკლები რჩება. ქვეყანაში პოლიტიკური და სოციალური ვითარება ყოველდღიურად იცვლება, რაც პარტიებისა და მათი ლიდერების რეიტინგზეც აისახება. ივნისისა და ივლისის საზოგადოებრივ გამოკითხვათა შედეგები აჩვენებდა, რომ დემოკრატიული პარტია მძიმე კრიზისში იყო. ივნისში მმართველმა პარტიამ უკანასკნელი 40 წლის ისტორიული მინიმუმი (16%) დააფიქსირა. ივლისში მნიშვნელოვნად გაუარესდა აშშ-ის მოქმედი პრეზიდენტის, ჯო ბაიდენის, რეიტინგი, რომლის საქმიანობასაც დადებითად მოსახლეობის მხოლოდ 38% აფასებდა. ამ მაჩვენებლით ის აშშ-ის ექსპრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის, ყველაზე დაბალ მაჩვენებელს გაუთანაბრდა. მიუხედავად ამისა, აგვისტოს მეორე ნახევრიდან რამდენიმე პუნქტით გაუმჯობესდა როგორც ბაიდენის პერსონალური რეიტინგი, ისე ხელისუფლების მმართველობით მოსახლეობის კმაყოფილების მაჩვენებელი. მოცემულ სტატიაში შევეცდები გავაანალიზო უკანასკნელი საზოგადოებრივი გამოკითხვების შედეგები და გამოვყო ის ძირითადი ცვლადები, რამაც ხელი შეუწყო დემოკრატიული პარტიისა და მისი ლიდერის რეიტინგის ზრდას.

Yahoo News/YouGov Poll-ის მიერ ჩატარებული კვლევის მიხედვით, გამოკითხულთა 48% მიიჩნევს, რომ ქვეყანა სწორი მიმართულებით ვითარდება (38%-ის აზრით არასწორი მიმართულებით). აგვისტოს გამოკითხვაში ზემოხსენებული რიცხვები შეტრიალებული იყო. აშშ-ის პრეზიდენტის რეიტინგი გასულ თვესთან შედარებით 4.5 პუნქტითაა გაზრდილი. FiveThirtyEight-ის ცნობით, ივლისის ბოლოსთვის მის საქმიანობას დადებითად მოსახლეობის 38% აფასებდა, ხოლო მოცემულ მომენტში ეს მაჩვენებელი 42.5%-ს შეადგენს. ბაიდენის პოპულარობა ძირითადად დემოკრატიული პარტიის მხარდამჭერებში (72%-დან 79%-მდე) და უპარტიო ამომრჩეველში (26%-დან 32%-მდე) გაიზარდა. გასულ თვეში დემოკრატიული პარტიის მხარდამჭერთა 52% ფიქრობდა, რომ 2024 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებზე პარტიის კანდიდატი ბაიდენი აღარ უნდა ყოფილიყო, ხოლო რესპონდენტთა მხოლოდ 29% მიიჩნევდა, რომ მოქმედი პრეზიდენტი პარტიის ნომინაციას იმსახურებდა. ახალი კვლევებით, დემოკრატიული პარტიის მხარდამჭერთა 41%-სთვის ბაიდენი ყველაზე მისაღები საპრეზიდენტო ნომინაციაა, ხოლო სხვა კანდიდატურას მხარს პარტიის ამომრჩეველთა 37% უჭერს. ბაიდენს ტრამპთან დაპირისპირებაშიც 6 პუნქტიანი უპირატესობა აქვს. კითხვაზე – „დღეს რომ საპრეზიდენტო არჩევნები ტარდებოდეს, ვის დაუჭერდით მხარს?“ გამოკითხულთა 48%-მა ბაიდენი, ხოლო 42%-მა ტრამპი დაასახელა. ანალოგიურ კითხვაზე ბაიდენსა და ტრამპს შორის აპრილში სხვაობა მხოლოდ 2% იყო (ბაიდენი 44%, ტრამპი 42%).

ბაიდენის პერსონალური რეიტინგის გარდა, გაიზარდა მისი ადმინისტრაციის მუშაობით კმაყოფილი მოქალაქეების რიცხვიც. ივნისისა და ივლისის მონაცემებით, დემოკრატიულ პარტიას შუალედურ არჩევნებში გამარჯვების მიზერული შანსიც არ ჰქონდა. FiveThirtyEight-ის აგვისტოს გამოკითხვების თანახმად კი სენატში დემოკრატებს უმრავლესობის მოპოვების 69%-იანი შანსი აქვთ. რაც შეეხება წარმომადგენელთა პალატას, მასში უმრავლესობას უდიდესი ალბათობით რესპუბლიკელები მოიპოვებენ (წარმომადგენელთა პალატის არჩევნებში რესპუბლიკური პარტიის გამარჯვების ალბათობა 74%-ია).

უნდა აღინიშნოს ისიც, ბოლო პერიოდში გაიზარდა ტრამპის პერსონალური რეიტინგი რესპუბლიკური პარტიის ამომრჩეველში. Yahoo News/YouGov Poll-ის კვლევით, რესპუბლიკური პარტიის ამომრჩევლის 54% მომავალ საპრეზიდენტო არჩევნებში მხარს სწორედ ტრამპს დაუჭერს, 31%-სთვის კი უფრო მისაღები კანდიდატურა ფლორიდის მოქმედი გუბერნატორი რონ დე სანტისია. აგვისტოში ამ ორი კანდიდატის რეიტინგს შორის სხვაობა 10% იყო (ტრამპი 44%, დე სანტისი 34%), თუმცა, 8 აგვისტოს გამოძიების ფედერალური ბიუროს (FBI) მიერ ტრამპის სახლში ჩატარებულმა ჩხრეკამ ამ უკანასკნელის ირგვლივ რესპუბლიკური პარტიის მნიშვნელოვანი ნაწილის კონსოლიდაციას შეუწყო ხელი. კლასიფიცირებული დოკუმენტების საქმესთან დაკავშირებით, დემოკრატიული პარტიის მხარდამჭერთა აბსოლუტური უმრავლესობა (80%) მიიჩნევს, რომ ტრამპი დამნაშავეა და მას შესაბამისი ბრალი უნდა წარედგინოს. ამასთან, რესპუბლიკური პარტიის მხარდამჭერთა 65%-ის აზრით, ტრამპი უდანაშაულოა. რესპუბლიკელ ამომრჩეველში პოპულარობის მიუხედავად, საერთო სურათი ტრამპის სასარგებლოდ არ მეტყველებს. გამოკითხულთა 56% მიიჩნევს, რომ ტრამპს მომავალში პრეზიდენტად კენჭისყრის უფლება არ უნდა ჰქონდეს (მხოლოდ 26% ფიქრობს, რომ ტრამპს კიდევ ერთხელ კენჭისყრის უფლება აქვს). ზემოხსენებული რეიტინგების ანალიზი აჩვენებს, რომ გაიზარდა როგორც ბაიდენის (მთელი ქვეყნის მასშტაბით), ისე ტრამპის (რესპუბლიკური პარტიის მასშტაბით) პერსონალური რეიტინგი. საინტერესოა, რა ფაქტორებმა განაპირობა ორივე პარტიის ლიდერის პოპულარობის ზრდა. განვიხილოთ რამდენიმე მათგანი:

ინფლაციის შემცირების აქტი – ბაიდენის ადმინისტრაციამ 16 აგვისტოს ინფლაციის შემცირების აქტი მიიღო, რომელიც რამდენიმე საკანონმდებლო ინიციატივას აერთიანებს.  გეგმით გათვალისწინებულია 1 მილიარდ დოლარზე მეტი შემოსავლის მქონე კომპანიებისთვის კორპორატიული გადასახადის 15%-მდე აწევა. ამასთან, ინდივიდუალური და ბინადრობის გადასახადი არ გაიზრდება. აქტის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილი მედიკამენტების ფასებზე ზედა ზღვრის დაწესებას გულისხმობს, რაც მომხმარებლისთვის კონკრეტული მედიკამენტების გაიაფებას ნიშნავს. ინფლაციის შემცირების აქტი გააგრძელებს ობამას ადმინისტრაციის მიერ დაწყებული მედიქეარის სუბსიდიებს 2025 წლამდე, რაც დაახლოებით 3 მილიონ მოქალაქეს ჯანდაცვის სერვისს კიდევ 3 წლით გაუხანგრძლივებს. ინფლაციის შემცირების აქტის ბოლო მნიშვნელოვანი ინიაციატივა განახლებადი ენერგიის სფეროში ახალი ინვესტიციების ჩადებას და ენერგოეფექტური კომპანიებისთვის გადასახადების შემცირებას ითვალისწინებს. გავლენიანი ეკონომისტები აცხადებენ, რომ ზემოხსენებული აქტი ინფლაციას ვერ შეამცირებს, თუმცა, დემოკრატიული პარტიის ამომრჩეველი მას მაინც დადებითად აფასებს  მისი მემარცხენე დღის წესრიგის გამო.

საწვავის შემცირებული ფასი – ივნისის შუა რიცხვებში აშშ-ში საწვავის რეკორდული ფასი დაფიქსირდა. ამ პერიოდისთვის ერთი გალონი საწვავის საშუალო ფასი 5 დოლარს აღემატებოდა. სექტემბრის დასაწყისისთვის ფასები მეტ-ნაკლებად დასტაბილურდა. მოცემული მომენტისთვის ერთი გალონი საწვავის საშუალო ღირებულება 3.7 დოლარს შეადგენს. საწვავის ფასის შემცირება აშშ-ში ორი ძირითადი მიზეზითაა განპირობებული: 1. ნავთობპროდუქტებზე გლობალური ფასების კლებით; 2. ზოგიერთ შტატში საწვავზე გადასახადების გაუქმებით.

სტუდენტური სესხების ჩამოწერის პროგრამა – 24 აგვისტოს ბაიდენის ადმინისტრაციამ სტუდენტური სესხების ნაწილობრივი ჩამოწერის განკარგულება გასცა. პროგრამის მიხედვით, ინდივიდებს, რომელთა შემოსავალი წელიწადში 125 000 დოლარზე ნაკლებია, სტუდენტურ სესხზე 10 000 დოლარი ჩამოეწერებათ. ამერიკის შეერთებულ შტატებში სტუდენტური სესხით 43 მილიონი ადამიანი სარგებლობს, სესხის ჯამური ღირებულება კი 1.6 ტრილიონ დოლარს აღემატება. გეგმის მიხედვით, სტუდენტური სესხი სრულად დაახლოებით 8 მილიონ ადამიანს ჩამოეწერება. მიუხედავად ამისა, პროგრამა მრავალმა გავლენიანმა ეკონომისტმა გააკრიტიკა. ინიციატივის ოპონენტები აცხადებენ, რომ პროგრამა გრძელვადიან პერსპექტივაში გაზრდის ინფლაციის დონეს, ამასთან დაახლოებით 15 მილიონ ადამიანს ისევ დარჩება 50 000 დოლარის (ან მეტი) ღირებულების სესხი. საერთო ჯამში, ინიციატივა გათვლილია მოქალაქეთა კონკრეტულ სეგმენტზე და მათ მნიშვნელოვან ეკონომიკურ სარგებელს სთავაზობს.

FBI-ს გამოძიება ტრამპის წინააღმდეგ – რესპუბლიკური პარტიის ამომრჩეველში ტრამპის პოპულარობის მატების მიზეზი მის წინააღმდეგ დაწყებულ გამოძიებაში უნდა ვეძებოთ. FBI-ს მიერ ტრამპის სახლში ჩატარებულმა ჩხრეკამ რესპუბლიკური პარტიის მხარდამჭერთა უმრავლესობა ექსპრეზიდენტის გარშემო შემოკრიბა. დემოკრატიული ისთებლიშმენთის ბრძოლამ ტრამპის წინააღმდეგ, რესპუბლიკური პარტიის ამომრჩევლის დიდი ნაწილი დაარწმუნა იმაში, რომ საპრეზიდენტო კანდიდატად ტრამპის წარდგენა მომავალ არჩევნებში გამარჯვების საუკეთესო შანსია. ტრამპის პოლიტიკური მომავალი დიდწილად მოახლოებული შუალედური არჩევნების შედეგებზეა დამოკიდებული – თუ მასში ექსპრეზიდენტის მიერ მხარდაჭერილი კანდიდატები გაიმარჯვებენ, მისი პოლიტიკური წონა პარტიის შიგნით კიდევ უფრო გაიზრდება. თუმცა, ტრამპს ჯერ არაფერი აქვს განაღდებული, მითუმეტეს იმ ფონზე, რომ  რესპუბლიკელთა მნიშვნელოვანი ნაწილი მხარს ფლორიდის მოქმედ გუბერნატორს, რონ დე სანტისს, უჭერს. დე სანტისი პარტიაში ტრამპის შემდეგ ყველაზე დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ის ემიჯნება  MAGA (Make America Great Again) მოძრაობას და ცდილობს რესპუბლიკურ პარტიაში ახალი სიმძიმის ცენტრის შექმნას, რომელიც მოახერხებს ტრამპის შიდაპარტიულ არჩევნებში დამარცხებას.

შეჯამებისთვის შეიძლება ითქვას, რომ უკანასკნელი პერიოდის მოვლენებმა  შუალედური არჩევნების წინ დემოკრატიული პარტია თამაშში დააბრუნა. ინფლაციის შემცირების აქტის მიღებამ, სტუდენტური სესხების ჩამოწერის განკარგულებამ და გაზზე შემცირებულმა ფასებმა მმართველი პარტიისა და მისი ლიდერის რეიტინგი საგრძნობლად გაზარდა. გაზრდილია დონალდ ტრამპის რეიტინგიც რესპუბლიკურ პარტიაში, რომლის წინააღმდეგ დაწყებულმა გამოძიებამ მის ირგვლივ პარტიის ამომრჩევლის კონსოლიდაცია განაპირობა. რამდენად იქნება საკმარისი ბაიდენის ადმინისტრაციის მიერ განხორციელებული რეფორმები შუალედურ არჩევნებში წარმატების მოსაპოვებლად, ამას დაახლოებით ორ თვეში გავიგებთ.

გიგა ჯოხაძე

საგარეო პოლიტიკის საბჭოს მკვლევარი

წყარო:https://foreignpolicycouncil.com

ანალიტიკა
«The Guardian»: „ პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“

„სწორედ იმ დროს, როცა მსოფლიოს უაღრესად ჭირდება ბრძენი უხუცესები, პლანეტაზე მშვიდობის ბედი სასტიკი და დაუნდობელი პატრიარქების ხელშია, რომლებიც მომავალ თაობას მსოფლიო წესრიგის ნანგრევებს უტოვებენ“ - ასეთი სათაური აქვს ბრიტანულ გაზეთ „გარდიანში“ (The Guardian) გამოქვეყნებულ სტატიას, რომლის ავტორია დევიდ ვან რეიბრუკი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ფილოსოფიაში ნიდერლანდებიდან.

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

მოდით ერთ დელიკატურ საკითხზე მსჯელობას შევეცადოთ: ვისაუბროთ ასაკზე ისე, რომ ეიჯიზმში - ასაკობრივ დისკრიმინაციაში - არ გადავვარდეთ.

არასოდეს არ მომხდარა ისეთი პრეცედენტი პლანეტის თანამედროვე ისტორიაში, როგორიც დღეს არის: მსოფლიოში მშვიდობის ბედი ისეთი ადამიანების ხელშია, რომლებიც საკმაოდ ხანდაზმულები არიან. ვლადიმერ პუტინს და სი ძინპინს 72 წელი შეუსრულდათ, ნარენდრა მოდი - 74 წლისაა, ბენიამინ ნეთანიაჰუ - 75-ის, დონალდ ტრამპი - 79-ის, ალი ჰამენეი - 86-ის.

რასაკვირველია, მედიცინის განვითარების წყალობით, ადამიანები სულ უფრო მეტ ხანს ცოხლობენ და შეუძლიათ აქტიური ცხოვრებით იცხოვრონ, მაგრამ ამის მიუხედავად, დრეს ცვენ მოწმენი ვართ იმ პოლიტიკური ლიდერების რაოდენობის ზრდისა, რომლებიც ასაკის კვალობაზე სულ უფრო ამკაცრებენ საკუთარ ხელისუფლებას, ხშირად თავიანთი ახალგაზრდა კოლეგების ხარჯზე.

გასულ კვირაში ჰააგაში ნატოს ყოველწლიურ სამიტზე ალიანსის ლიდერები, ემანუელ მაკრონის და მეტე ფრედერიქსონის (ორივე 47-47 წლისაა), ჯორჯა მელონის (48 წლის), პედრო სანჩესის (53 წლის) ჩათვლით, იძულებულნი იყვნენ დათანხმებულიყვნენ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას სამხედრო ბიუჯეტის გაზრდის შესახებ. ნატოს წევრი ქვეყნების მეთაურების საშუალო ასაკი 60 წელს შეადგენს: გერმანიის კანცლერი 69-ისაა, ხოლო თურქეთის პრეზიდენტი რეჯეფ ერდოღანი - 71 წლის.

ყველა დაეთანხმა სამხედრო ასიგნებათა 5%-იან ზრდას, თუმცა აშკარაა, რომ ეს ციფრო თვითნებურად არის დადგენილი - მისი განხილვა სერიოზული დებატებით არ მომხდარა არც ნატოში და არც წევრი ქვეყნების შიგნით. ამ დროს უფრო მეტად სამხედრო-პოლიტიკური რეალობას კი არ მიექცა ყურადღება, არამედ ჭირვეული ამერიკელი პატრიარქის პატივისცემას და მის აკვიატებულ მოთხოვნას. ნატოს გენერალური მდივანი მარკ რიუტე, რომელიც მხოლოდ 58 წლისაა, ისე შორს წავიდა აშშ-ის პრეზიდენტისადმი მოწიწებაში, რომ დონალდს „მამიკოთი“ (Daddy) მიმართა. ეს დიპლომატია არ არის. ეს მორჩილებაა.

თაობათა კონფლიქტი სხვა არენებზეც ხდება: უკრაინის 47 წლის პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი უპირისპირდება მასზე ბევრად უფროსი ასაკის კოლეგას - რუსეთის 72 წლის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს. იმავე ასაკის მქონე სი ძინპინი მტრული თვალით უყურებს ტაივანის  პრეზიდენტს, რომელიც კომუნისტ ბელადზე 7 წლით უმცროსია. ბენიამინ ნეთანიაჰუ, რომლის წლოვანება საუკუნის სამ მეოთხედს შეადგენს, აუღელვებლად უყურებს ღაზას სექტორის განადგურებას, რომლის მოსახლეობის საშუალო ასაკი 18-20 წელია. ირანში 86 წლის ლიდერი მართავს ქვეყნის 80-მილიონიან მოსახლეობას, რომელთა საშუალო ასაკი 32 წელია. კამერუნელი 92 წლის პრეზიდენტი პოლ ბია 1982 წლიდან იმყოფება იმ ქვეყნის სათავეში, რომლის მცხოვრებლების საშუალო ასაკს 18 წელი შეადგენს, ხოლო სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა - 62 წელს.

რასაკვირველია, ჩვენ არ ვდგავართ გერონტოკრატიული შეთქმულების წინაშე. ჯერ-ჯერობით არც მოხუცი მოქმედი ლიდერების კლუბი არ არსებობს, რომლებიც მსოფლიოს ბატონობას სიცოცხლის ბოლომდე ესწრაფვიან... მაგრამ არის რაღაც შემაშფოთებელი იმაში, რომ  მშვიდობა ინგრევა სწორედ იმ ადამიანების მიერ, რომელთა ცხოვრება მეორე მსოფლიო ომის შემდომი არქიტექტურით განისაზღვრა. ალი ჰამენეი 6 წლისა იყო, როცა ჯერ გერმანიამ, შემდეგ კი იაპონიამ ხელი უსიტყვო კაპიტულაციას მოაწერეს.

დონალდ ტრამპი 1946 წელს დაიბადა, როცა გაერომ თავისი პირველი გენერალური ასამბლეის სხდომა ჩაატარა. ბენიამინ ნეთანიაჰუ  დაიბადა ისრაელის სახელმწიფოს შექმნიდან ერთი წლის შემდეგ. ნარენდრა მოდი დაიბადა 1950 წელს, როცა ინდოეთი საპარლამენტო რესპუბლიკად გამოცხადდა და ქვეყნის კონსტიტუცია მიიღეს. ვლადიმერ პუტინი ქვეყანას 1952 წლის ოქტომბერში მოევლინა, იოსებ სტალინის სიკვდილამდე რამდენიმე თვით ადრე. ამხანაგი სი ძინპინი - 1953 წლის ივნისში დაიბადა, სტალინის სიკვდილის შემდეგ. რეჯეფ ერდოღანი გაჩნდა 1954 წელს, თურქეთის ნატოში შესვლიდან ორი წლის შემდეგ. ყველა ჩამოთვლილი პირები ომისშემდგომი ეპოქის ბავშვები არიან და ახლა, როცა თავიანთი სიცოცხლის მიჯნას უახლოვდებიან, ისინი, როგორც ჩანს, მზად არიან იმ მსოფლიოს დასანგრევად, რომლებშიც თვითონ დაიბადნენ. ასთი მოქმედება შურისძიებას ჰგავს.

დიახ, საერთაშორისო წესრიგი, რომელიც თეორიულად გარკვეულ წესებს ემყარებოდა, პრაქტიკაში ყოველთვის არეულ-დარეული იყო, ვიდრე ეს ქაღალდზე ჩანდა. მაგრამ, ნებისმიერ შემთხვევაში რაღაც იდეალი არსებობდა, რომლის მიღწევას ყველა თავისებურად ცდილობდა. არსებობდა საერთო მორალური პრინციპები - დიახ, მყიფე, მაგრამ გულწრფელი, რომელიც იმ რწმენას ემყარებოდა, რომლის მიხედვით, კაცობრიობას აღარ უნდა გაემეორებინა მე-20 საუკუნის პირველი ნახევრის მხეცობები და რომ უმჯობესია უთანხმოებები დიალოგისა და დიპლომატიის მეშვეობით მოგვარდეს. დღეს ეს რწმენები აორთქლდა, გაქრა და უმეტესად იმ ადამიანთა გონებასა და სულში, რომლებისთვისაც ყველაზე ძვირფასი უნდა ყოფილიყო და რომელებიც სიკეთის რწმენას ყველაზე მეტად უნდა გაფრთხილებოდნენ.

დღეს უპრეცედენტო მომენტია. წინა მსოფლიო მართლწესრიგის არქიტექტორები - ადოლფ ჰიტლერი, ბენიტო მუსოლინი, იოსებ სტალინი და მაო ძედუნი სულ რაღაც 30-40 წლისანი იყვნენ, როცა ხელისუფლებაში მოვიდნენ. ახალმა თაობამ ახალი მსოფლიო ააშენა, მაგრამ წინა მართლწესრიგის შედეგებს შეეჯახნენ. დრეს ახალი მსოფლიოც ინგრევა იმ ძველი თაობის ადამიანების მიერ, რომლებიც ვერ იცოცხლებენ იმ დრომდე, რათა დაინახონ, როგორი ნანგრევები დარჩება მათი მოქმედებით.

ჩვენ შეიძლებოდა გვქონოდა იმის იმედი, რომ თაობა, რომელსაც ბედმა გაუღიმა და სიცოცხლის ხანგრძლივობა გაუგრძელდა, თავიანთი სიკვდილის შემდეგ სიკეთის, პტივისცემის და გლობალური პოზიტიური ხელმძღვანელობის მემკვიდრეობას დატოვებდა. ამის ნაცვლად ჩვენ მოწმენი ვართ ბოლო ათწლეულებში მომხდარი ყველაზე უარესი რეპრესიების, ძალადობის, გენოციდების, ეკოციდების და საერთაშორისო სამართლის მიმართ უპატივცემლო დამოკიდებულებისა, რომლებსაც ყველაზე მეტად ულმობელი 70-80 წლის მოხუცები სჩადიან და რომლებიც, როგორც ჩანს, უფრო მეტად იმით არიან დაინტერესებული, რომ თავი აარიდონ სამართლებრივ პასუხისმგებლობას, ვიდრე მშვიდობის შენარჩუნებაზე იზრუნონ.

მაგრამ ასე არ უნდა იყოს.

როცა ნელსონ მანდელამ 1999 წელს სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის პრეზიდენტის პოსტი დატოვა, მან ჩამოაყალიბა ორგანიზაცია „უხუცესები“, რომელიც ყოფილ მსოფლიო ლიდერებს აერთიანებდა. ისინი მუშაობდნენ მშვიდობის, სამართლიანობისა და ადამიანის უფლებების მხარდასაჭერად. დღეს, მოქმედებენ რა კონსენსუსის ტრადიციებით და წინა თაობების პოლიტიკოსთა საუკეთესო გამოცდილებით, „უხუცესების“ წევრები ითვლებიან იმის მაგალითად, თუ როგორ შეუძლიათ ასაკოვან ადამიანებს კაცობრიობას მოუტანონ მეტი სინათლე, გამოხატონ თანაზიარობა, იმოქმედონ სინდისით და არა მარტო გავლენითა და ძალით.

პრობლემა მოხუცებულობაში არ არის. პრობლემა იმაშია, თუ როგორი მიზნის მიღწევა სურთ მისი სარგებლობით და რას აძლევენ უპირატესობას. მსოფლიოს არ სურს ისეთი ახალი მოხუცი ძალოვანი პირები, რომლებსაც მმართველის საჭისა და ტახტის დატოვება არ სურთ. მსოფლიოსათვის უკეტესია ის მოხუცი ლიდერები, ის უხუცესები, რომლებიც მზად არიან კომპრომისებისათვის და ადამიანთა ენერგიის სასიკეთოდ წარმართვისათვის. ისინი, ვინც მემკვიდრეობაზე ფიქრობენ არა როგორც პირად დიდებაზე, არამედ როგორც მშვიდობაზე, რომელსაც ისინი თავიათი სიცოცხლის შემდეგ დატოვებენ. ჩვენს დროში გვჭირდება არა ბატონობა, არამედ სიბრძნის გამოვლენა. და ეს, საბოლოო ჯამში, არის ის, რაც მმართველს ლიდერისაგან განასხვავებს.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.