,
ეს არჩევნები იმითაც იყო მნიშვნელოვანი, ქართველმა ქალებმა ბევრ დასავლურ ქვეყანაზე ადრე მიიღეს არჩევნებში მონაწილეობის უფლება. მაგალითისთვის, აშშ-ში ქალებმა ეს უფლება 1920 წელს, ხოლო დიდ ბრიტანეთში 1928 წელს მიიღეს. 15 პარტიიდან სიაში ქალი კანდიდატები მხოლოდ 6 პოლიტიკურ სუბიექტს ჰყავდა წარდგენილი. მთლიანობაში არჩევნებში მონაწილეობდა 26 ქალი, მათგან დეპუტატი 5 გახდა. მათ შორის ერთი, ქრისტინე შარაშიძე პრეზიდიუმის მდივნადაც იქნა არჩეული.
1918-1919 წლებში ქალაქებსა და მაზრებში თვითმმართველობის არჩევნების გამოცდილებამ აჩვენა, რომ შეუძლებელი იყო ამის ერთ დღეში დასრულება. გადაადგილებების სათანადო საშუალებები არ არსებობდა, დასავლეთ საქართველოში ჩაწერილებს, მაგალითად, მატარებლით უნდა ემგზავრათ. სხვადასხვა ლოჯისტიკური მიზეზები შეუძლებელს ხდიდა ერთი დღის განმავლობაში მთელი ქვეყნის მასშტაბით ჩატარებულიყო მსგავსი არჩევნები, რომელშიც 600 000-ზე მეტი ამომრჩეველი მიიღებდა მონაწილეობას. ამიტომ ყველა პარტიის საერთო გადაწყვეტილება იყო, რომ არჩევნები გამართულიყო სამი დღის განმავლობაში და მოქალაქეები დროის ამ მონაკვეთში მათთვის სასურველ დროს მისულიყვნენ საარჩევნო ბიულეტენთან.
საარჩევნო კამპანიის განხორციელების ძირითად საშუალებას პრესა და საჯარო შეხვედრები წარმოადგენდნენ. საარჩევნო სუბიექტები თავიანთ სარეკლამო სლოგანებს ძირითადად პარტიულ პრესაში აქვეყნებდნენ.
„ამ დღეს უნდა გადასწყდეს საქართველოს ბედი! თქვენ თვითონ უნდა გამოსჭედოთ იგი! „
„არჩევნების დღეებში არც ერთი არ დარჩეთ შინ!“
„ყველამ მიაშურეთ საარჩევნო ყუთებს! არც ერთმა არ დაჰკარგოთ ხმა!“- მოქალაქეთა სამოქალაქო აქტივობის გასაზრდელად საქართველოს პირველი რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების არჩევნების წინ პრესამ არაერთი ამ ტიპის მოწოდება დაბეჭდა.
საქართველოს დამფუძნებელი კრების არჩევნების შედეგების გამოქვეყნება არჩევნებიდან ერთი კვირის შემდეგ ეტაპობრივად დაიწყო. დამფუძნებელი კრების სადეპუტატო მანდატები კი ერთი მთავარი და ორი დამატებით არჩევნების შედეგად შემდეგნაირად გადანაწილდა:
საქართველოს სოციალ-დემოკრატიულმა მუშათა პარტიამ წარმომადგენლობით ორგანოში 102 წევრი გაიყვანა, საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიულმა პარტიამ - 8 წევრი, საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტიამ - 6 წევრი, სომეხთა სარევოლუციო პარტიამ „დაშნაკცუთუინი“- 3 წევრი, საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტიამ - 9 წევრი, საქართველოს ეროვნულმა პარტიამ - 2 წევრი. 130 კაციან დამფუძნებელ კრებაში კვოტირების გარეშე მოხვდნენ ეროვნული უმცირესობის 23 წარმომადგენელი და 5 ქალი.
ეს იყო წმინდად პოლიტიკური კულტურის მაღალი დონის გამოვლინება და სოციალ-დემოკრატიული პარტიის ხასიათი. თითქმის ყველა ეთნიკური უმცირესობის წარმომადგენელი და ქალი ამ პარტიიდან იყო არჩეული. ეთნიკური უმცირესობებიდან მხოლოდ 4 იყო „დაშნაკცუთუინის“ წევრი, დანარჩენი 19 სოციალ-დემოკრატები იყვნენ.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
