USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Tbilisi
საქართველოს ჯანდაცვის სექტორი რიცხვებში
Date:  1266

ერთ წელზე მეტია, მსოფლიოში ყურადღება ყველაზე მეტად ჯანდაცვის სექტორისკენ არის მიმართული, რადგან სწორედ ეს სექტორი დგას პანდემიასთან ბრძოლის წინა ხაზზე. ვირუსის გავრცელების მასშტაბთან და მოსახლეობის ასაკობრივ ჯგუფებთან ერთად, კოვიდ-19-ით გამოწვეული სიკვდილიანობა სამედიცინო სექტორის მასშტაბსა და მზაობაზეც არის დამოკიდებული. საქართველოშიც იგივე სიტუაციაა. პანდემიის მეორე ტალღის დროს ინფიცირებულების რაოდენობის ზრდით საქართველო გარკვეული პერიოდი ლიდერობდა და ქვეყნის ჯანდაცვის სისტემა ურთულესი გამოცდის წინაშე აღმოჩნდა.

ჯანდაცვის სექტორის ძირითად მაჩვენებლებს საქართველოს სტატისტიკის სამსახური (საქსტატი) აქვეყნებს. ამ დროისთვის 2019 წლის ჩათვლით არის მონაცემები გამოქვეყნებული, ანუ შეგვიძლია ვნახოთ, რა სიმძლავრით შეხვდა სექტორი პანდემიას. 2019 წლის ბოლოს საქართველოში 265 საავადმყოფო (სამედიცინო დაწესებულება) იყო. 2011-2012 წლებში საქართველოში საავადმყოფოების რაოდენობა კლებულობდა. 2013 წლიდან საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ამოქმედებამ სამედიცინო მომსახურებაზე მოთხოვნა გაზარდა და, შესაბამისად, საავადმყოფოების რაოდენობაც გაიზარდა. 2012 წელს 221 სამედიცინო დაწესებულება იყო, ხოლო 2016 წელს – 276. 2017-2019 წლებში საავადმყოფოების რაოდენობა 8 ერთეულით შემცირდა.

საავადმყოფოებთან ერთად საქართველოში 2,280 ამბულატორიულ-პოლიკლინიკური დაწესებულებაა. 2015 წელს 2,385 პოლიკლინიკა იყო და მას შემდეგ 105 ერთეულით შემცირდა.

2013 წლიდან მზარდი ტენდენციაა საავადმყოფოების საწოლების რიცხვის მხრივაც. 2013 წელს 11,600 საწოლი იყო, 2019 წლის ბოლოს კი 50%-ით მეტი – 17,471 საწოლი. მიუხედავად იმისა, რომ 2017-2019 წლებში საავადმყოფოების რაოდენობა შემცირდა, საწოლების რაოდენობა ამ წლებშიც გაიზარდა 3,600 ერთეულით. პანდემიასთან ბრძოლისთვის საწოლების რაოდენობა ერთერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი წინაპირობაა.

სამედიცინო სექტორის მასშტაბების შეფასებისას, საავადმყოფოებისა და საწოლების რაოდენობაზე არანაკლებ მნიშვნელოვანია ექიმებისა და ექთნების რაოდენობა. 2013 წლიდან საქართველოში ექიმების (იგულისხმება დასაქმებული ექიმები) რაოდენობა ყოველწლიურად იზრდებოდა და 2012 წელთან შედარებით 64%-ით გაიზარდა. 2019 წლის ბოლოს 31,746 ექიმი იყო დასაქმებული. ბოლო წლებში ექთნების რაოდენობაც გაიზარდა და 2019 წელს 19,613-ს მიაღწია, თუმცა ექიმების რაოდენობას ბევრად ჩამორჩება. 2013-2019 წლებში ექთნების რაოდენობა 39%-ით გაიზარდა (როცა ექიმების 64%-ით) და კიდევ უფრო ჩამორჩა ექიმების რაოდენობას. ყოველ 100 ექიმზე 62 ექთანი მოდის, რაც არანორმალური სიტუაციაა. მაგალითად, OECD-ის 2017 წლის მონა­ცემების მიხედვით, იაპონიაში, ფინეთსა და დანიაში 100 ექიმზე 460 ექთანი მოდიოდა, შვეიცარიაში – 430, აშშ-ში – 410, ნორვეგიაში – 390, გერმანიაში – 320, პოლონეთსა და რუსეთში – 220, ლიეტუვასა და ესტონეთში – 180, ჩინეთსა და თურქეთში – 130 და ა.შ. შეინიშნება ტენდენცია, რომ ექთნების ნაკლებობას უფრო ღარიბი ქვეყნები განიცდიან. ამის მთავარი მიზეზი ის არის, რომ შედარებით დაბალი ანაზღაურების გამო ექთნობა ნაკლებად სასურველი პროფესიაა და ვინც მედიცინით არის დაინტერესებული, ცდილობს, ექიმი გახდეს.

ექიმების რაოდენობით საქართველო მსოფლიო დონეზეც კი გამორჩეულია. მსოფლიო ბანკის მონაცემებით, 2018 წელს საქართველოში ყოველ 1000 ადამიანზე 7.1 ექიმი მოდიოდა და ამ მაჩვენებლით საქართველო მსოფლიოში მე-2 ადგილზე იყო, მხოლოდ კუბას ჩამორჩებოდა. განვითარებულ ქვეყნებში ყოველ 1000 მოსახლეზე 2.5-დან 5-მდე ექიმი მოდის. თურქეთში 1000 მოსახლეზე 1.8 ექიმი მოდის, თუმცა სამედიცინო მომსახურების ხარისხით გამორჩეულია.

2019 წლის ბოლოს საქართველოში ექიმებისა და ექთნების ჯამური რაოდენობა 51,359 იყო. სპეციალიზაციის მიხედვით, ყველაზე მეტი ქირურგი ექიმები არიან – 2,648. შემდეგ მოდიან სტომატოლოგები (2,435 ექიმი), რადიოლოგები (2,026), მეან-გინეკოლოგები (1,812), პედიატრები (1,563) და თერაპევტები (1,248). 2013 წლიდან ყველაზე მეტად ქირურგებისა (1,178-ით) და რადიოლოგების (1,007-ით) რაოდენობა გაიზარდა.

2019 წელს საქართველოს ჯანდაცვის სექტორის მთლიანი გამოშვება 3.2 მილიარდი ლარი იყო, ანუ ეს თანხა დაიხარჯა სამედიცინო მომსახურებაზე. თუმცა ამ თანხაში შედის ე.წ. შუალედური მოხმარება, ანუ ის თანხა, რასაც თავად ჯანდაცვის სექტორი უხდის სხვა სექტორებს. მაგალითად, საავადმყოფოში მედიკამენტში გადახდილი თანხა არის მთლიანი გამოშვების ნაწილი, მაგრამ არ არის ჯანდაცვაში შექმნილი ღირებულება – ის მრეწველობამ შექმნა. შესაბამისად, თუ სექტორის გამოშვებას შუალედურ მოხმარებას გამოვაკლებთ, 2019 წელს უშუალოდ ჯანდაცვის სექტორმა 1.8 მილიარდი ლარის დამატებული ღირებულება შექმნა. 1.8 მილიარდი ლარით ჯანდაცვის სექტორს ქვეყნის ეკონომიკაში 4.2%-იანი წილი ეკავა. მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო წლებში ნომინალურ გამოსახულებაში ჯანდაცვის სექტორში შექმნილი ღირებულება იზრდებოდა (2012 წლის შემდეგ გაიზარდა 58%-ით), მისი წილი საქართველოს ეკონომიკაში 3.6-4.4%-ს შორის მერყეობდა. მაქსიმალური მაჩვენებელი – 4.4% 2017 წელს იყო.

2020 წელს ჯანდაცვის სექტორში ზრდა 7.9% იყო და მისი წილი ეკონომიკაში 4.6%-მდე გაიზარდა. სექტორში 2 მილიარდი ლარის დამატებული ღირებულება შეიქმნა. ეს ზრდა ცალსახად კორონავირუსთან დაკავშირებულმა მეტი სამედიცინო მომსახურების გაწევის საჭიროებამ განაპირობა.

ჯანდაცვის სექტორში მნიშვნელოვანი როლი აქვს სახელმწიფოს მონაწილეობას, რაც ამ სფეროს რეგულირებაში, მომსახურების მიწოდებაში (სახელმწიფო საავადმყოფოები) და ჯანდაცვის პროგრამების დაფინანსებაში გამოიხატება. 2003 წელს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ჯანდაცვაზე 10.3 მლნ ლარი დაიხარჯა. 2004 წლიდან ყოველწლიურად იზრდებოდა და 2010-ში 415 მლნ-ს მიაღწია. 2011-2012 წლებში შემცირდა. 2014 წლიდან ისევ ყოველწლიურად იზრდებოდა ჯანდაცვის ხარჯები და 2020 წელს 1,805 მლნ ლარს მიაღწია. თავდაპირველად, 2020 წლისთვის ჯანდაცვის დაფინანსებაზე 1,134 მლნ ლარი იყო გამოყოფილი, მაგრამ კორონავირუსის გავრცელებამ და საყოველთაო ჯანდაცვაზე თანხის დაკლებამ საბოლოოდ ჯანდაცვის ხარჯი 671 მლნ ლარით გაზარდა.

2021 წლისთვის ჯანდაცვისთვის სახელმწიფო ბიუჯეტში 1,665 მლნ ლარია გამოყოფილი, მაგრამ სავარაუდოდ ეს თანხა საკმარისი არ იქნება, რადგან 22 მარტის მდგომარეობით პირველი კვარტალის გეგმაზე 112 მლნ ლარით მეტი იყო დახარჯული.

ჯანდაცვის სახელმწიფო პროგრამებიდან ყველაზე მეტი თანხა საყოველთაო ჯანდაცვაზე იხარჯება. 2020 წელს 802 მლნ ლარი დაიხარჯა, ხოლო 2021 წელს 800 მლნ ლარია გამოყოფილი. 2014 წელს საყოველთაო ჯანდაცვაზე 338 მლნ ლარი დაიხარჯა. მას შემდეგ, საყოველთაო ჯანდაცვა თანდათან არასაყოველთაო გახდა, მოსახლეობის გარკვეული ჯგუფები გამოაკლდა (მაგალითად, კერძო დაზღვევის მქონეები ვეღარ სარგებლობენ), თუმცა მისი დაფინანსება წლიდან წლამდე იზრდება. შეიძლება ითქვას, რომ მთავრობა საყოველთაო ჯანდაცვის ხარჯებს ვერ აკავებს, მიუხედავად იმისა, რომ ამ მიზნით ბოლო წლებში რამდენიმე რეგულაცია შეიმუშავა. სამწუხაროდ, საქართველოში არ ჩატარებულა კვლევები, რომლებიც საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის მიზანშეწონილობას და ეფექტიანობას შეისწავლიდა.

ჯანდაცვის ხარჯების ზრდას სამედიცინო მომსახურებისა და მედიკამენტების გაძვირებაც განაპირობებს. საქსტატის მონაცემებით, 2013 წლის დასაწყისიდან 2021 წლის თებერვლამდე ჯანმრთელობის დაცვა 58%-ით გაძვირდა.

forbes.ge

analytics
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way