,
ISET-ის კვლევითი ინსტიტუტის წამყვანი ეკონომისტი დავით კეშელავა 2023 წელს საქართველოდან ემიგრაციის რეკორდულ მაჩვენებელს ეკონომიკურ ფაქტორებს უკავშირებს.
როგორც კეშელავამ BMG-სთან აღნიშნა, გასულ წლებში არსებული ეკონომიკური ზრდის მაღალი მაჩვენებლები ინკლუზიური არ იყო, ამიტომ ბევრი მოქალაქის მდგომარეობა არ გაუმჯობესებულა. ეკონომისტი აღნიშნავს, რომ ბევრი მოქალაქე ვერ ახერხებს იპოთეკური სესხის აღებას და ხშირ შემთხვევაში ესეც ახალისებს ემიგრაციას.
"ბოლო პერიოდში მუდმივად იზრდებოდა ემიგრაციის მაჩვენებელი და უკვე რეკორდულ ნიშნულს მიაღწია. რაც შეეხება მიზეზებს, ალბათ ეკონომიკური ფაქტორებიდან არის ძირითადად გამოწვეული. ერთი მხრივ, მიუხედავად იმისა, რომ ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებლები ბოლო წლებში საკმაოდ მაღალი იყო, განსაკუთრებით 2022 წლიდან მოყოლებული, დავინახეთ, რომ ეს ზრდა არაა ინკლუზიური, ანუ მოსახლეობის დიდ ნაწილზე არ გადადის პირდაპირ და შესაბამისად, ძალიან ბევრი ადამიანის მდგომარეობა არ უმჯობესდება. იმასაც თუ გავითვალისწინებთ, რა ხდება შრომის ბაზარზე, ადამიანები ეძებენ უკეთეს ალტერნატივებს დასაქმებისთვის. ამას ისიც ემატება, რომ ემიგრაციის მიზეზი ხშირ შემთხვევაში, არაა მხოლოდ მიმდინარე მოხმარების დაკმაყოფილება, მათ შორის ბინის შეძენისთვის ძალიან ბევრი ადამიანი მიდის ემიგრაციაში.
იმის გათვალისწინებით, რომ ჩვენი მონეტარული პოლიტიკა საკმაოდ კონსერვატიულია და იპოთეკური სესხები ძალიან ბევრი ადამიანისთვის ხელმისაწვდომი არაა, პრაქტიკულად სხვა გამოსავალი არ რჩებათ, გარდა იმისა, რომ წავიდნენ უცხოეთში, სადაც გაცილებით მაღალი ანაზღაურება ექნებათ და იქ დააგროვონ ფული საინვესტიციოდ, რომ საბოლოო ჯამში ბინის შეძენა შეძლონ. ამას ის ფაქტორებიც ემატება, რომ ვიზალიბერალიზაციის შემდგომ გარკვეულ ქვეყნებში მნიშვნელოვნად გაიზარდა ქართველების მიგრაცია და ამასთან, ბოლო პერიოდში რასაც ვაკვირდებით, მიუხედავად იმისა, რომ უვიზო რეჟიმი არ გვაქვს აშშ-სთან, არალეგალური გზებით საკმაოდ მასობრივად გადადიან ადამიანები. რეალურ ხელფასებს შორის განსხვავება ძალიან დიდია. იმ პირობებში, როდესაც ძალიან მაღალი ინფლაცია გვქონდა ბოლო პერიოდებში, ეს კიდევ დამატებით სტიმულს უჩენს ადამიანებს, რომ განვითარებულ ქვეყნებში წავიდნენ. კიდევ ერთი ნიუანსი ისაა, რომ აბსოლუტური უმრავლესობა იმ ადამიანებისა, ვინც ემიგრაციაში მიდის, არალეგალურადაა დასაქმებული, რაც განსაკუთრებით მოწყვლადს ხდის ამ კატეგორიას.
ზოგადად, ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ მიგრაციის ასეთი ტალღები, რომ განვითარებადი ქვეყნებიდან განვითარებულში მიდიან დასაქმების მიზნით, მხოლოდ საქართველოს მახასიათებელი არაა და სხვა ქვეყნებსაც ახასიათებთ, თუმცა ცუდი ისაა, რომ ბოლო პერიოდში ვერ ვხედავთ მაგალითად სახელმწიფოს პოლიტიკის კუთხით ან სტრუქტურული რეფორმების განხორციელების შედეგად რაიმე მცდელობებს, რომ სათანადო პირობები შეექმნათ ადამიანებისთვის საკუთარ ქვეყანაში დასაქმებისთვის",- განმარტავს კეშელავა.
რაც შეეხება საკითხს, თუ რა შედეგებს მოუტანს საქართველოს წლიდან წლამდე მზარდი ემიგრაცია, ეკონომისტი სამ პრობლემატურ საკითხს გამოყოფს: კადრების დეფიციტს, დემოგრაფიული მდგომარეობის გაუარესებას და რეგიონების განვითარების შეფერხებას.
„პირველი, სწორედ კადრების დეფიციტის საკითხია. რასაც ბოლო წლებია ვაკვირდებით, ბაზარზე დაბალი უნარების მუშახელის მაღალი მოთხოვნა და ასეთი მუშახელის ნაკლებობაა, რაც რა თქმა უნდა, მასობრივი ემიგრაციის დამსახურებაა. ბიზნესს რა თქმა უნდა გაუჭირდება, რომ კონკურენცია გაუწიონ დასავლურ ქვეყნებს, რაც საბოლოოდ ბიზნესის განვითარებას აფერხებს და ეკონომიკური ზრდისთვისაც შემაფერხებელია.
მეორე ნეგატიური მხარე უკავშირდება დემოგრაფიულ მდგომარეობას. ახალგაზრდა, შრომისუნარიანი მოქალაქეები მიდიან ქვეყნიდან. ეს იმოქმედებს ქორწინების საშუალო მაჩვენებელზე, ბავშვის ყოლის მაჩვენებლებზე, ბავშვის ყოლის ასაკზე და ა.შ. ეს ყველაფერი უფრო მაღალ ასაკში გადაიწევს, რაც დემოგრაფიული კუთხით არ არის სასიკეთო.
მესამე, როგორც ვაკვირდებით, მასობრივად მიმდინარეობს მიგრაცია რეგიონებიდან როგორც უცხოეთში, ასევე თბილისის მიმართულებით და ჩამორჩენა, რაც რეგიონებს თბილისთან შედარებით გააჩნიათ დროთა განმავლობაში არ მცირდება. დეცენტრალიზაციის და რეგიონების განვითარების თემა უფრო და უფრო პრობლემური ხდება. რეგიონების დიდი ნაწილი უკვე დაბერებულია, შრომისუნარიანი მოსახლეობის დიდი ნაწილი ემიგრაციაშია",- ამბობს დავით კეშელავა.
მისივე შეფასებით, დიდი ალბათობით, ემიგრაციის ზრდის ტენდენცია გაგრძელდება.
„არ ჩანს, რომ მნიშვნელოვანი სტრუქტურული რეფორმები განხორციელებულიყო ან შრომის ბაზარზე ისეთი ძვრები ყოფილიყოს, რამაც შეიძლება სტიმული მისცეს ადამიანებს, დაბრუნდნენ ან აღარ წავიდნენ უცხოეთში. ალბათ პირიქით, პოლიტიკური მდგომარეობაც კიდევ უფრო მძიმდება, საზოგადოებაც კიდევ უფრო მეტად პოლარიზებულია, ანუ ეკონომიკური და პოლიტიკური ფაქტორები ერთად, ალბათ კიდევ უფრო მეტად წაახალისებს ემიგრაციას. თუ, რა თქმა უნდა, შენარჩუნდება ყველა ის შესაძლებლობა ქვეყნიდან წასვლის, რაც ახლა გააჩნიათ ადამიანებს“,- განაცხადა დავით კეშელავამ მოლოდინებთან დაკავშირებით.
2023 წელს ემიგრაციაში საქართველო 163 480 მოქალაქე წავიდა, რაც საქსტატის მონაცემებით, 2022 წელთან შედარებით 62 678-ით გაზრდილი მაჩვენებელია.
წყარო:https://bm.ge/
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
