,
ISET-ის კვლევითი ინსტიტუტის წამყვანი ეკონომისტი დავით კეშელავა 2023 წელს საქართველოდან ემიგრაციის რეკორდულ მაჩვენებელს ეკონომიკურ ფაქტორებს უკავშირებს.
როგორც კეშელავამ BMG-სთან აღნიშნა, გასულ წლებში არსებული ეკონომიკური ზრდის მაღალი მაჩვენებლები ინკლუზიური არ იყო, ამიტომ ბევრი მოქალაქის მდგომარეობა არ გაუმჯობესებულა. ეკონომისტი აღნიშნავს, რომ ბევრი მოქალაქე ვერ ახერხებს იპოთეკური სესხის აღებას და ხშირ შემთხვევაში ესეც ახალისებს ემიგრაციას.
"ბოლო პერიოდში მუდმივად იზრდებოდა ემიგრაციის მაჩვენებელი და უკვე რეკორდულ ნიშნულს მიაღწია. რაც შეეხება მიზეზებს, ალბათ ეკონომიკური ფაქტორებიდან არის ძირითადად გამოწვეული. ერთი მხრივ, მიუხედავად იმისა, რომ ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებლები ბოლო წლებში საკმაოდ მაღალი იყო, განსაკუთრებით 2022 წლიდან მოყოლებული, დავინახეთ, რომ ეს ზრდა არაა ინკლუზიური, ანუ მოსახლეობის დიდ ნაწილზე არ გადადის პირდაპირ და შესაბამისად, ძალიან ბევრი ადამიანის მდგომარეობა არ უმჯობესდება. იმასაც თუ გავითვალისწინებთ, რა ხდება შრომის ბაზარზე, ადამიანები ეძებენ უკეთეს ალტერნატივებს დასაქმებისთვის. ამას ისიც ემატება, რომ ემიგრაციის მიზეზი ხშირ შემთხვევაში, არაა მხოლოდ მიმდინარე მოხმარების დაკმაყოფილება, მათ შორის ბინის შეძენისთვის ძალიან ბევრი ადამიანი მიდის ემიგრაციაში.
იმის გათვალისწინებით, რომ ჩვენი მონეტარული პოლიტიკა საკმაოდ კონსერვატიულია და იპოთეკური სესხები ძალიან ბევრი ადამიანისთვის ხელმისაწვდომი არაა, პრაქტიკულად სხვა გამოსავალი არ რჩებათ, გარდა იმისა, რომ წავიდნენ უცხოეთში, სადაც გაცილებით მაღალი ანაზღაურება ექნებათ და იქ დააგროვონ ფული საინვესტიციოდ, რომ საბოლოო ჯამში ბინის შეძენა შეძლონ. ამას ის ფაქტორებიც ემატება, რომ ვიზალიბერალიზაციის შემდგომ გარკვეულ ქვეყნებში მნიშვნელოვნად გაიზარდა ქართველების მიგრაცია და ამასთან, ბოლო პერიოდში რასაც ვაკვირდებით, მიუხედავად იმისა, რომ უვიზო რეჟიმი არ გვაქვს აშშ-სთან, არალეგალური გზებით საკმაოდ მასობრივად გადადიან ადამიანები. რეალურ ხელფასებს შორის განსხვავება ძალიან დიდია. იმ პირობებში, როდესაც ძალიან მაღალი ინფლაცია გვქონდა ბოლო პერიოდებში, ეს კიდევ დამატებით სტიმულს უჩენს ადამიანებს, რომ განვითარებულ ქვეყნებში წავიდნენ. კიდევ ერთი ნიუანსი ისაა, რომ აბსოლუტური უმრავლესობა იმ ადამიანებისა, ვინც ემიგრაციაში მიდის, არალეგალურადაა დასაქმებული, რაც განსაკუთრებით მოწყვლადს ხდის ამ კატეგორიას.
ზოგადად, ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ მიგრაციის ასეთი ტალღები, რომ განვითარებადი ქვეყნებიდან განვითარებულში მიდიან დასაქმების მიზნით, მხოლოდ საქართველოს მახასიათებელი არაა და სხვა ქვეყნებსაც ახასიათებთ, თუმცა ცუდი ისაა, რომ ბოლო პერიოდში ვერ ვხედავთ მაგალითად სახელმწიფოს პოლიტიკის კუთხით ან სტრუქტურული რეფორმების განხორციელების შედეგად რაიმე მცდელობებს, რომ სათანადო პირობები შეექმნათ ადამიანებისთვის საკუთარ ქვეყანაში დასაქმებისთვის",- განმარტავს კეშელავა.
რაც შეეხება საკითხს, თუ რა შედეგებს მოუტანს საქართველოს წლიდან წლამდე მზარდი ემიგრაცია, ეკონომისტი სამ პრობლემატურ საკითხს გამოყოფს: კადრების დეფიციტს, დემოგრაფიული მდგომარეობის გაუარესებას და რეგიონების განვითარების შეფერხებას.
„პირველი, სწორედ კადრების დეფიციტის საკითხია. რასაც ბოლო წლებია ვაკვირდებით, ბაზარზე დაბალი უნარების მუშახელის მაღალი მოთხოვნა და ასეთი მუშახელის ნაკლებობაა, რაც რა თქმა უნდა, მასობრივი ემიგრაციის დამსახურებაა. ბიზნესს რა თქმა უნდა გაუჭირდება, რომ კონკურენცია გაუწიონ დასავლურ ქვეყნებს, რაც საბოლოოდ ბიზნესის განვითარებას აფერხებს და ეკონომიკური ზრდისთვისაც შემაფერხებელია.
მეორე ნეგატიური მხარე უკავშირდება დემოგრაფიულ მდგომარეობას. ახალგაზრდა, შრომისუნარიანი მოქალაქეები მიდიან ქვეყნიდან. ეს იმოქმედებს ქორწინების საშუალო მაჩვენებელზე, ბავშვის ყოლის მაჩვენებლებზე, ბავშვის ყოლის ასაკზე და ა.შ. ეს ყველაფერი უფრო მაღალ ასაკში გადაიწევს, რაც დემოგრაფიული კუთხით არ არის სასიკეთო.
მესამე, როგორც ვაკვირდებით, მასობრივად მიმდინარეობს მიგრაცია რეგიონებიდან როგორც უცხოეთში, ასევე თბილისის მიმართულებით და ჩამორჩენა, რაც რეგიონებს თბილისთან შედარებით გააჩნიათ დროთა განმავლობაში არ მცირდება. დეცენტრალიზაციის და რეგიონების განვითარების თემა უფრო და უფრო პრობლემური ხდება. რეგიონების დიდი ნაწილი უკვე დაბერებულია, შრომისუნარიანი მოსახლეობის დიდი ნაწილი ემიგრაციაშია",- ამბობს დავით კეშელავა.
მისივე შეფასებით, დიდი ალბათობით, ემიგრაციის ზრდის ტენდენცია გაგრძელდება.
„არ ჩანს, რომ მნიშვნელოვანი სტრუქტურული რეფორმები განხორციელებულიყო ან შრომის ბაზარზე ისეთი ძვრები ყოფილიყოს, რამაც შეიძლება სტიმული მისცეს ადამიანებს, დაბრუნდნენ ან აღარ წავიდნენ უცხოეთში. ალბათ პირიქით, პოლიტიკური მდგომარეობაც კიდევ უფრო მძიმდება, საზოგადოებაც კიდევ უფრო მეტად პოლარიზებულია, ანუ ეკონომიკური და პოლიტიკური ფაქტორები ერთად, ალბათ კიდევ უფრო მეტად წაახალისებს ემიგრაციას. თუ, რა თქმა უნდა, შენარჩუნდება ყველა ის შესაძლებლობა ქვეყნიდან წასვლის, რაც ახლა გააჩნიათ ადამიანებს“,- განაცხადა დავით კეშელავამ მოლოდინებთან დაკავშირებით.
2023 წელს ემიგრაციაში საქართველო 163 480 მოქალაქე წავიდა, რაც საქსტატის მონაცემებით, 2022 წელთან შედარებით 62 678-ით გაზრდილი მაჩვენებელია.
წყარო:https://bm.ge/
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
