USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
სამუშაოს გადანაწილება მუშა ფუტკრებში
თარიღი:  1739

ფუტკრები ორგანიზებული სამუშაოს ფორმები

ფუტკრები ორგანიზებული სამუშაოს ორ ფორმას გამოავლენენ:

→ გაზაფხულ-ზაფხულის თაობის სამუშაო ემსახურება მაქსიმალურ განვითარებას და საკვების მარაგის შექმნას;

→ ზამთრის თაობის სამუშაოს წარმოადგენს ოჯახის შენარჩუნებას პასიურ პერიოდში.

ამ თემაში ვისაუბრებთ თუ როგორ ხდება ფუტკრის ოჯახში სამუშაოს გადანაწილება და კასტებში გადასვლა.

სამუშაოს გადანაწილება დამოკიდებულია ინდივიდების ფიზიოლოგიაზე, მიდრეკილებებზე და ფერომონებზე, რომელთა საშუალებითაც ხდება შესაბამის კასტაში ჩართვა.

ფუტკრის ოჯახში არის 4 ძირითადი კასტა:

  • უჯრის მწმენდავები;
  • ძიძები;
  • საშუალო ასაკის (MAB);
  • მოღალეები.

→ სურათზე ნაჩვენებია გაზაფხულ-ზაფხულის მუშა ფუტკრების კასტებში ჩართულობა და ზამთრის გენერაცია.

1 და 2 კასტა საჭიროების შემთხვევაში იშვიათად ერთვება სხვა კასტაში, ხოლო 3 და 4 ადვილად იცვლიან კასტებს. ერთიანი ისრები მიუთითებს ბუნებრივად კასტაში გადასვლას, ხოლო წყვეტილი ისრები ატიპიურ კასტაში ჩართვას. როდესაც ახალი თაობა დაიბადება ძიძები გადავლენ შუა ხნის ასაკის ფუტკრების კასტაში, ხოლო შუახნისები მოღალის კასტაში.

უჯრის მწმენდავები

ფუტკრის ცხოვრების პირველ დღეებში გრძელდება ფიზიოლოგური განვითარება. ამ პერიოდში მათი ამოცანა არის უჯრების გასუფთავება, ეს ჯგუფი არ ასრულებს სხვა სამუშაოებს.

ძიძები

ძიძობის ხანგძლივობა 1 კვირას გრძელდება, 4 დღიდან 12-ე დღემდე. ძიძები კვებავენ დედას ფუტკარს, ლარვას და  ხნიერ ფუტკრებს,  იცავენ ბუდეში ჰიგიენას. ძიძები დაყვებიან დედას ამალის სახით და არეგულირებენ მის ქცევებს, ისინი არიან დედის ფერომონების გამავრცელებელნი ბუდეში.

საშუალო ასაკის ფუტკრები (MAB)

საშუალო ასაკის ფუტკრები თავიანთ კასტაში იმყოფებიან 12 დან 21 დღემდე, ისინი არიან ბუდეში ინფორმაციის გადამტანი. ძიძებისგან განსხვავებით ისინი აღარ უვლიან ბარტყს, მათი კასტის სამუშაო წარმოადგენს ფიჭების შენებას, ნექტრის მიღებას და ბუდის დაცვას. მათი განლაგების ადგილი ბუდეში არის გაფანტული, ესეთი ლოკალიზაცია ხელს უწყობს ბუდეში აუცილებლობის შემთხვევაში გადაერთონ სხვა კასტაში.

საშუალო ასაკის ფუტკრებებმა და მოღალეებმა უნდა მოახდინონ ზამთრის მარაგის მოგროვება და დაკომპლექტება, მათი ტოლი რაოდენობის შემთხვევაში, საკვების დაკომპლექტებაში დაიხარჯება ნაკლები დრო, ხოლო მიმღებების ნაკლებობის დროს, მოღალეები ცეკვით გადასცემენ ინფორმაციას რომ საჭიროა მეტი MAB – ის ჩართვა კასტაში.

საშუალო ასაკის ფუტკრებებმა ასევე უნდა უზრუნველყონ ნექტრისთვის საჭირო ოდენობის ფიჭების აშენება.

მოღალეები

მოღალის კასტაში ჩართვის შემდეგ ეს ფუტკრები აღარ ასრულებენ ბუდის სამუშაოებს, მათი სამუშაო წარმოადგენს რესურსების შევსებას: ნექტარი, მტვერი, პროპოლისი და წყალი.

საშუალო ასაკის ფუტკრების (MAB) > მოღალის კასტაში გადასვლა

საშუალო ასაკის ფუტკრების გადასვლა მოღალის კასტაში კომპლექსურია, მათ უნდა შეინარჩუნონ თანაფარდობა, ჩაანაცვლონ მოღალეების რაოდენობა რომლებიც იხოცებიან, რათა ბუნებაში ნექტრის არსებობის დროს არ იყოს მოღალეების დეფიციტი.

როდესაც ღალიანობა იწყება ყველა საშუალო ასაკის ფუტკარი, რომელიც არ არის დაკავებული ნექტრის მიღებით ან მშენებლობით, ერთვება მოღალის კასტაში. მაგრამ როდესაც არახელსაყრელი გარემოებაა მათ თავი უნდა აარიდონ მოღალის კასტაში ჩართვას რათა არ მოხდეს ნაადრევი ფიზიოლოგიური ცვლილებები და ნაადრევი სიკვდილი.

მათთვის უფრო ხელსაყრელია რომ დაელოდონ ღალიანობას. როდესაც ოჯახში იმატებს მოღალეებზე მოთხოვნა, ამ პერიოში ასევე უნდა მოხდეს ძიძების განვითარებაც, რადგან მებების ჩართვა მოღალის კასტაში დაასუსტებს ოჯახს.

მოღალე ფუტკრები ტროპილაქსის და ფერომონების საშუალებით ატყობინებენ ოჯახს რომ საჭიროა მეტი მებების ჩართვა კასტაში. მოღალის კასტაში ჩართვის გადაწყვეტილება დამოკიდებულია მიმღებების პროპორციასთან.

მეცნიერების ვარაუდით შეიძლება 3-ე კასტის წარმომადგენლები უკვე ფიზიოლოგიურად მზად იყვნენ 4-ე კასტაში გადასასვლელად მაგრამ არ ჩაერთონ ორი მიზეზის გამო:

• საჭირონი არიან ნექტრის მიმღებებად;

• მინდორში საკმარისი რაოდენობის მოღალე მუშაობს;

• რაიმე ცვლილების ან პროტეინების ნაკლებობის დროს შეიძლება ნაადრევად მოხდეს მოღალის კასტაში ჩართვა.

ფიზიოლოგია და კასტები

ორი ფაქტორი ამყოფებს ფუტკრებს კასტაში, ფიზიოლოგია და ასაკისათვის დამახასიათებებლი ფერომონები. ძიძების შემთხვევაში ეს ხდება ორი ფერომონის საშუალებით:

→ დედა ფუტკრის მანდიბულარის ჯირკვლით (QMP);

→ ბარტყის ფერომონებით (BP).

BP ასტიმულირებს ჰიპოფარინგალურ ჯირკვლებს,  ხოლო პროტეინებით კვება ხელს უწყობს  მაღალი ვიტელოგენინის შენარჩუნებას(VG), რომელიც პროდუქტიულს ხდის ბარტყის საკვებს და ნაწილობრივ ახშობს ახალგაზრდული ჰორმონების გამოყოფას (JH).

ძიძის კასტიდან ,,მების’’ კასტაში გადასვლის დროს ყველაზე მნიშვნელოვანია ბარტყთან ძიძების თანაფარდობა, მების კასტაში გადასვლის შემდეგ მათი ადგილმდებარეობა იცვლება, ბუდის ცენტრიდან პერიფერიებისკეს, ისინი უკვე აღარ არიან QMP და BP მატარებელნი.

QMP – დედის ფუტკრის მანდიბულარის ჯირკვალი;
BP – ბარტყის ფერომონები;
JH – ახალგაზრდული ჰორმონები;
Vg – ვიტელოგენინის ჯირჯვალი;
HP – ჰიპოფარინგეალური ჯირკვალი;

მაღალი Vg, დაბალი JH და BP – QMP- ის დაბალი ზემოქმედება ახდენს ძიძების ჩართვას ,,მებების’’ კასტაში, ამის შემდეგ JH აგრძელებს ზრდას.

მაღალი  Vg აფერხებს JH წარმოქმნას, მაგრამ როდესაც Vg კრიტიკულ ზღვარს ქვემოთ ჩამოვა, JH ტალღების წარმოქმნა გამოიწვევს ნევროქიმიურ ცვლილებებს რომელიც საბოლოო ეტაპია ,,მების’’ ფიზიოლოგიის . ყველაზე სრულყოფილი ,,მები’’ ჩაერთვება მოღალის კასტაში, ხოლო ცეკვითი მოთხოვნის დროს დაჩქარდება მათი ჩართვა მოთხოვნად კასტაში.

ფუტკრის განვითარების საბოლოო ეტაპი არის მოღალის კასტა.

ზამთრის გენერაცია

ზამთრის თაობა ხასიათდება სიცოცხლის ხანგძლივობით ( რადგან ისინი არ ღებულობენ სხვადასხვა სამუშაოებში მონაწილეობას). მათი მიზანია ოჯახის შენარჩუნება ზამთრის პერიოდში და ბუდეში თერმორეგულაცია. ადრე გაზაფხულზე ისინი იწყებენ ძიძობას ხოლო  კონდიციის შექმნის შემდგომ გადაერთვებიან მოღალეებად.

ზამთრის თაობა ძალიან გავს ძიძების კასტას, რადგან ახასიათებს დაბალი JH, აქტიური ცხიმოვანი სხეული, მაღალი Vg და იმუნიტეტი. აქედან გამომდინარე ზამთრის მდგომარეობა არის ძიძის კასტაში ხანგძლივად ყოფნა. ზამთრის ფუტკრები არ ერთვებიან სხვა კასტაში როდესაც ბარტყის ან მოღალეების რაოდენობა მცირეა.

შემდგენელი: მარიამ კილაძე 2017წ.

მადლობა ირაკლი ჯანაშიას გაწეული დახმარებისათვის (მარიამ კილაძე).

მასალა მოწოდებულია ჭიათურის სოფელ გეზრულის საჯარო სკოლის, ეკოკლუბის მიერ განხორციელებული პროექტის „ნიკო კეცხოველის პრემია 2018“-ის ფარგლებში.

წყარო:https://agrokavkaz.ge/dargebi/mefutkreoba/samushaos-gadanatsileba-musha-phutkrebshi-dol.html

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.