USD 2.6978
EUR 2.9112
RUB 2.9177
თბილისი
რუსული ავტოკრატიის მარცხი უკრაინაში – გიორგი კობერიძე
თარიღი:  645

ომს იგებენ როგორც სახელმწიფოები ისე ლიდერები. თუმცა იგივეა მარცხის დროსაც. ავტოკრატი მმართველების ყველაზე დიდი გამოწვევა სწორედ ისაა, რომ ისინი ებრძვიან განსხვავებულ აზრს და თავისდაუნებურად ქმნიან ფილტრს, რომელშიც მხოლოდ სასურველი ინფორმაცია მოედინება. არავის უნდა კრიტიკული ინფორმაციის მიმტანი იყოს “მეფის კარზე”, რადგან ეს არამხოლოდ ავტოკრატის გარემოცვის წევრების კომპეტენციას აყენებს ეჭვქვეშ ქვეშ, არამედ თავად ერთპიროვნული მმართველის უნარსაც. ავტოკრატიებში ხომ ყოველთვის ყველაფერი კარგადაა და თუკი ეს ასე არაა, ესე იგი ვიღაცის ბრალია ქვეყნის გარეთ ან ვიღაცის ბრალია ქვეყნის შიგნით, მაგრამ არასდროს მმართველი ელიტისა. თუმცა ეს არაა ყველაფერი. რეალური სირთულეები იწყება სწორედ მაშინ, როდესაც პრობლემაზე თვალს ხუჭავს გარემოცვა, პრობლემის შესახებ არაფერი იცის მმართველმა და პრობლემის გადაჭრის მზაობაც ყველასაგან დავიწყებულია. ეს კი პრობლემას არათუ არ აქრობს, არამედ ეტაპობრივად ზრდის კიდეც მას. ერთგვარი პარადოქსია – შენმა მოწინააღმდეგემ არაფერი იცის შენივე პრობლემის შესახებ და ჰგონია რომ უმწიკვლოდ ძლიერი ხარ. ამიტომ თავს არ ზოგავს იგი გაძლიერებისათვის. მაგრამ როგორც კი რეალურად ეჯახებით ერთმანეთს შენი მოწინააღმდეგე ბევრად უკეთეს პოზიციაში აღმოჩნდება – მან ხომ შენი უძლეველობის მითი მცირედით მაინც დაიჯერა და მოემზადა იმაზე მეტად, ვიდრე სხვა შემთხვევაში მოემზადებოდა. როდესაც რუსეთმა დაიჯერა რომ კიევს სამ დღეში აიღებდა აი ზუსტად აქ წააგო ომი – მისი მიზანი გაექრო უკრაინის სახელმწიფოებრიობა რიტორიკის დონეზეც კი დავიწყებას მიეცა. 

24 თებერვალს კრემლი თავისივე უძლეველობის მითის ტყვეობაში აღმოჩნდა. როდესაც არაფერი იცი შენს მოწინააღმდეგეზე ან მხოლოდ ის იცი, რისი მოსმენაც გინდა ომს ყოველთვის წააგებ. სუნ ძისეული ეს ფორმულა ჯერ კიდევ 2500 წლის წინ ჩინეთში კარგად იცოდნენ, რადგან თავის მოტყუება ომს  ვერ მოგაგებინებს.  რუსული პროპაგანდა როგორც ჩანს არამხოლოდ დასავლეთის წინააღმდეგ იყო მიმართული, არამედ საკუთარი თავის მოსატყუებლადაც. როდესაც სასურველს რეალურად წარმოიდგენ და ამას წარმოსახვით აფორმებ ეს მხოლოდ დამარცხების გზას გაკვალავს. 

კრემლის პრობლემას მმართველი ელიტაც – ე.წ. “სილოვიკებიც” დაემატნენ რომლებმაც პრეზიდენტ პუტინთან ერთად სასურველი რეალობად წარმოაჩინეს. გარემოცვა დიქტატორების ერთ-ერთი ყველაზე დიდი პრობლემაა. სწორედ გარემოცვაა, რომელიც ლიდერს ყველა გადაწყვეტილებას უწონებს მაშინაც კი, როდესაც ამას დამღუპველი შედეგი შეიძლება ჰქონდეს. 

დღეს, როდესაც რუსეთი მის მიერვე წამოწყებულ აგრესიულ ომში მარცხდება სწორედ საკუთარ თავზე შექმნილი ტყუილისა და არაკომპეტენტური მართვის კომბინაციის შედეგია. ავტოკრატ მმართველებს თავისზე უფრო ნიჭიერების ბუნებრივად ეშინიათ, განსაკუთრებით კი იქ, სადაც სამხედრო ძალაა. შეიარაღებული გონიერი ყოველთვის არ დაემორჩილება შეუიარაღებელ უგუნურს, რომელიც მას უეჭველ დაღუპვას უქადის. მაკიაველი ლიდერთა რამდენიმე ტიპს გამოყოფს, მაგრამ მისთვის ყველა წარმატებულ ლიდერს ერთი საკვანძო თვისება აქვს – უსმენს და იყენებს თავისზე კომპეტენტურს, რადგან როგორი გონებამახვილურიც არ უნდა იყოს ლიდერი, თუკი ის არავის არ უსმენს მაინც გამოეპარება შეცდომა ან განდიდების მანია დააბრმავებს მას. კრემლში კი იშვიათად უსმენდნენ ვინმეს. 

ეს არაა ყველაფერი. კიდევ ერთი საინტერესო რამ მაშინ დგება, როდესაც მართლაც ვიღაც გონიერი, ავტოკრატი ლიდერის სამსახურში პატიოსნად დგება. აი მას კი ნამდვილად არ აქვს მოტივაცია საკუთარი ცოდნა გაუზიაროს სხვას. როდესაც შენ ისეთი რამ იცი, რაც სხვამ არ იცის მაშინ შეუცვლელი ხარ. სწორედ ეს ხდება საუდის არაბეთში, რომლის არმია მილიარდებს ხარჯავს შეიარაღებაზე, მაგრამ იემენის ომში გამარჯვებას ვერ ახერხებს. რატომ? ის სამხედრო გენერლები, რომლებიც მართლაც რაიმე ცოდნასა და გამოცდილებას ფლობენ არც საკუთარ ქვეშევრდომებსა და არც ზემდგომებს რეალურ ცოდნას არ უზიარებს, რადგან ამით მისი საჭიროება გაქრება ან კიდევ უარესი – ისინი ჩანაცვლდებიან. ამიტომაც ავტოკრატი ლიდერები იმ სიცრუის პირამიდაში იმკვიდრებენ ადგილს, რომელთაც თავიანთი მმართველობის ფორმა უმყარებს ზურგს.

თუკი შენ ირგვლივ ყველა კარგ ექიმს თავიდან მოიშორებ, რომელსაც კრიტიკული აზრი ექნება შენ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებით, და დაიტოვებ მხოლოდ მათ, ვინც კარგ ამბავს გახარებენ – მოკლე ხანში ცუდ მდგომარეობაში აღმოჩნდები. ესაა გაკვეთილი, რომელიც ყველა დიქტატორმა თეორიულად კარგად იცის, თუმცა პრაქტიკაში ამის დანახვა რთულდება. როდესაც გგონია, რომ ყველას აჯობე და საკუთარი თავის უძლეველობის რწმენა გიპყრობს დამარცხება უკვე ახლოსაა. ხოლო, როდესაც ისეთ წინააღმდეგობას ხვდები, რომელსაც არ ელოდი ბავშვური მუქარა იწყება – რომელიც დაახლოებით ჟღერს ასე: “სახე შემანარჩუნებინეთ თორემ”. ამ დროს უკვე დამარცხდი.


გიორგი კობერიძე
 – GIPA-
ს ასისტენტ-პროფესორი, საერთაშორისო ურთიერთობების საბაკალავრო პროგრამის კოორდინატორი
სპორტი
კახა კალაძე: ეს არ არის უბრალოდ გამარჯვება, ეს თარიღი საქართველოს უახლეს ისტორიაში ოქროს ასოებით იწერება

საქართველოს ფეხბურთელთა ეროვნული ნაკრების გამარჯვების შემდეგ, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ირაკლი კობახიძე, თბილისის მერი კახა კალაძე და ნაკრების წევრები პირველი რესპუბლიკის მოედანზე შეკრებილ გულშემატკივრებს შეუერთდნენ და გამარჯვება მათთან ერთად აღნიშნეს.

კახა კალაძემ მადლობა გადაუხადა ეროვნულ ნაკრებს და და კიდევ ერთხელ ხაზი გაუსვა პლეიოფის ფინალში გამარჯვების განსაკუთრებულ მნიშვნელობას.

„გილოცავთ! რთულია, ვისაუბრო იმაზე, თუ რამხელა გამარჯვება მოიპოვა ჩვენმა ქვეყანამ. ეს არის ის, რასაც ათეულობით წელი ველოდებოდით. ეს არ არის უბრალოდ გამარჯვება, ეს არის ისტორიის დაწერა. საქართველოს უახლეს ისტორიაში 2024 წლის 26 მარტი ოქროს ასოებით იწერება, იმიტომ, რომ ჩვენი ეროვნული ნაკრები ითამაშებს ევროპის ჩემპიონატზე“, - განაცხადა კახა კალაძემ.

დედაქალაქის მერმა მადლობა გადაუხადა ეროვნული ნაკრების გულშემატკივარსაც.

„მადლობა ყველას, ვინც მოედანზე იმყოფებოდა, ვინც სახლიდან უყურებდა ამ თამაშს. ყოველთვის, როცა ჭირდებოდა საქართველოს ეროვნულ ნაკრებს, იდექით მის გვერდში. იყო უამრავი წაგება, იყო რთული პერიოდი, მაგრამ ყოველთვის იდექით იქ, სადაც ჭირდებოდა ქართულ ფეხბურთს, ქართულ სპორტს და ამისთვის მინდა მადლობა გითხრათ თითოეულ თქვენგანს“, - მიმართა გულშემატკივრებს კახა კალაძემ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.