USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
რუსეთის ეკონომიკა ომიდან ნახევარი წლის თავზე
თარიღი:  412

 

ნახევარი წლის წინ, 24 თებერვალს რუსეთი უკრაინაში შეიჭრა და ფართომასშტაბიანი ომი დაიწყო. საპასუხოდ დასავლეთის ქვეყნებმა რუსეთს სანქციები დაუწესა და უკრაინის აქტიური მილიტარიზაცია დაიწყეს, თუმცა აღნიშნულმა ჯერჯერობით ვერ გამოფიტა რუსეთის საბრძოლო უნარი, რადგან უკრაინის აღმოსავლეთით ომი გრძელდება. აუცილებელია ითქვას, რომ სანქციების მიზანი მყისიერი შედეგი ვერ იქნება და მისი ნეგატიური ეფექტი გრძელვადიანი პერიოდისთვის უფრო თვალსაჩინო უნდა იყოს, ვიდრე ახლო მომავალში.
 
მიმდინარე წლის პირველ კვარტალში რუსეთის ეკონომიკა 3.5%-ით გაიზარდა, ხოლო უკვე მეორე კვარტალში 4.0%-ითაა შემცირებული. ამდენად, 2022 წლის პირველ ნახევარში, წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით, ეკონომიკის 0.4%-იანი კლებაა. გასულ წელის ანალოგიურ პერიოდში ეკონომიკის 5.0%-იანი ზრდა იყო, ხოლო პანდემიის პირველ წელს კი - 3.1%-იანი კლება. ამდენად, მიმდინარე ეტაპზე რუსეთის ეკონომიკა უფრო ნაკლებითაა შემცირებული, ვიდრე პანდემიის პირველ წელს, მაგრამ გაცილებით მეტით, ვიდრე ყირიმის ანექსიის გამო დაწესებული სანქციების მომდევნო ეტაპზე.

გრაფიკი 1: რუსეთის ეკონომიკის კვარტალური ზრდა (%)
წყარო: რუსეთის სტატისტიკის სამსახური

დაწესებული სანქციების ძირითადი ნაწილი საგარეო ეკონომიკური ურთიერთობების, პოლიტიკოსების და ადგილობრივი გიგანტების მესაკუთრეთა პერსონალურ შეზღუდვებს ითვალისწინებს. ასეთი სანქციები ევროკავშირის, დიდი ბრიტანეთის და ამერიკის შეერთებულ შტატების მიერ დაწესდა. ასევე, აღსანიშნავია, იაპონიის, კანადის, შვეიცარიის, ახალი ზელანდიის და ავსტრალიის მთავრობების მიერ დაწესებული შეზღუდვები. რიგი ქვეყნების გამოკლებით, დანარჩენი მსოფლიო აღნიშნულ სანქციებს შეუერთდა, რათა ადგილი არ ჰქონდეს რუსეთის მიერ სანქციებისთვის გვერდის ავლას.

მასშტაბური სანქციები ფინანსურ სექტორს უკავშირდება. საერთაშორისო თანამეგობრობის მიერ რუსეთის რამდენიმე ძირითადი კომერციული ბანკი გლობალური გადახდის სისტემიდან გამოირთო, ხოლო თავად რუსეთის ცენტრალური ბანკის მფლობელობაში არსებული სავალუტო რეზერვების ½ , 640.0 მილიარდი აშშ დოლარი გაიყინა. რუსეთიდან რიგი საქონლის იმპორტი და ექსპორტი შეიზღუდა, რაც ნაწილობრივი ნავთობის ინდუსტრიას შეეხო. გარდა ამისა, რუსეთის ბაზრიდან გავიდა ათასამდე საერთაშორისო კომპანიამ, რომელთა საერთო ინვესტიცია მთლიანი ეკონომიკის დაახლოებით 40.0%-ია. თუმცა, ბევრი კომპანია ჯერ კიდევ ბაზარზე რჩება ან მათი აქტივები ადგილობრივებმა იყიდეს და ოპერირებას განაგრძობენ.

გრაფიკი 2: რუსეთის რეალური მთლიანი შიდა პროდუქტი (ტრილიონი რუბლი, 2016 წლის ფასები)
წყარო: საერთაშორისო სავალუტო ფონდი

ომის დაწყებიდან ნახევარი წლის შემდეგ რუსეთის ეკონომიკური მდგომარეობა ადრეულ პერიოდში არსებულ მოლოდინებს არ შეესაბამება. სანქციების დაწესების პირველ ეტაპზე ეკონომიკის უფრო მკვეთრი შემცირების პროგნოზები არსებობდა, ვიდრე დღეს. ასეთი მოლოდინები თავად რუსეთის საჯარო უწყებებსაც ჰქონდათ. რუსეთის ცენტრალური ბანკის ადრეული შეფასებით, მიმდინარე წელს ეკონომიკის 8.0 – 10.0%-იანი კლება იყო მოსალოდნელი, რაც მიმდინარე ეტაპზე 4.0 - 6.0%-ით არის პროგნოზირებული. საერთაშორისო სავალუტო ფონდი 2022 წლისთვის რუსეთის ეკონომიკის 6.0%-იან შემცირება ვარაუდობს, რაც აპრილის პროგნოზით 8.5% იყო. შედარებით ოპტიმისტურია რუსეთის ეკონომიკის სამინისტრო, რადგან მიმდინარე წელს ეკონომიკის 4.2%-იან შემცირებას ვარაუდობს.

როგორც ჩანს, რუსეთის ეკონომიკაზე თავად ომის და ომის გამო დაწესებული სანქციების გადაჭარბებული ეფექტის მოლოდინი არსებობდა, რომელსაც ადრეულ პერიოდში რუსული რუბლის გაცვლითი კურსი მკვეთრი გაუფასურებაც ხელს უწყობდა. უფრო მეტიც, ჯერ კიდევ მარტის ბოლოსკენ აშშ-ს პრეზიდენტი ბაიდენი აცხადებდა, რომ „უპრეცედენტო სანქციების შედეგად, რუბლი თითქმის მაშინვე ნანგრევებად იქცა“. თუმცა, რუსული რუბლი მალევე ომამდე ნიშნულს დაუბრუნდა.

გრაფიკი 3: რუბლის ნომინალური გაცვლითი კურსი დოლართან მიმართებით
წყარო: ბლუმბერგის პლატფორმა

მიმდინარე წლის 07 მარტს, დოლართან მიმართებით, რუბლის ნომინალური გაცვლითი კურსი ყველაზე მაღალ, 138.93-იან ნიშნულს მიუახლოვდა, რომლის შემდეგ რუბლი მკვეთრად გამყარდა. მიმდინარე ეტაპზე რუბლის გაცვლითი კურსი ომამდე პერიოდთან შედარებით, დაახლოებით 30.0%-ით უფრო მყარია. ეს კი რუსეთის მთავრობის და ცენტრალური ბანკის მიერ გატარებული რიგი ზომების შედეგია. ადრეულ პერიოდში ასეთი რუბლის უცხოურ ვალუტაში გაცვლის გართულება და კაპიტალის კონტროლი იყო, რომელიც მოგვიანებით შემსუბუქდა. თავდაპირველად რუბლის გაცვლაზე საკომისიო 30.0%-ს ოდენობით დაწესდა, რაც შემდეგ 12.0%-მდე შემცირდა. თუმცა, უფრო მკვეთრად გამოხატული ზომა მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრება იყო. ჯერ კიდევ ომამდე პოლიტიკის განაკვეთი 9.5% იყო, რაც მყისიერად 20.0%-მდე გაიზარდა. თუმცა, მალევე პოლიტიკის შერბილება დაიწყო, რაც 25 ივლისიდან ომამდე არსებულ ნიშნულზე დაბალი, 8.0%-ია.

რუსეთის ცენტრალური ბანკისა და მთავრობის მიერ დაწესებული შეზღუდვები, ერთი მხრივ, უცხოურ ვალუტაზე მოთხოვნის დათრგუნვაზე ორიენტირებული ზომები იყო და მეორე მხრივ, უცხოური ვალუტის მიწოდების ხელშეწყობისკენ გადადგმული ნაბიჯები. მიწოდების მხრიდან დადებითად მოქმედი ზომა ექსპორტიორი კომპანიების მიერ მიღებული უცხოური შემოსავლების 80.0%-ის სავალუტო ბაზარზე მყისიერი გაყიდვის ვალდებულებაა. ასეთი შემოსავლები ძირითადად რუსეთიდან ენერგორესურსების ექსპორტს და ორ უმსხვილეს ენერგოგიგანტს - "როსნეფტს" და "გაზპრომს" უკავშირდება. სწორედ, ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიის გამო რუსეთის სავაჭრო სალდო პროფიციტულია - ექსპორტის ღირებულება აჭარბებს იმპორტისას. ცენტრალური ბანკის მონაცემებით, მიმდინარე წლის იანვარ-ივლისში საგარეო ვაჭრობის სალდომ 192.4 მილიარდი აშშ დოლარი შეადგინა, რაც გასული წლის ანალოგიურ პერიოდში 75.7 მილიარდი დოლარი იყო. ეს კი შედეგია ექსპორტის არსებითი ზრდის და იმპორტის შემცირების.

გრაფიკი 4: რუსეთიდან ნედლი ნავთობის საზღვაო გადაზიდვები (მლნ ბარელი დღეში)
წყარო: ბლუმბერგის მონიტორინგი

რუსეთის საექსპორტო პოზიციები კი ნავთობისა და გზის ინდუსტრიას უკავშირდება. მართალია დასავლეთი და განსაკუთრებით, ევროპის კავშირი ცდილობს რუსული ენერგო რესურსებზე დამოკიდებულების შემცირებას, მაგრამ რუსეთიდან ნავთობის საექსპორტო ძირითადი დანიშნულება კვლავ ევროპა რჩება. მიმდინარე წლის თებერვალში რუსეთიდან ევროპის კავშირში ნავთობის ექსპორტის მოცულობა დღეში საშუალოდ 4.0 მლნ ბარელი იყო, რაც ივნისში 2.9 მლნ ბარელამდეა შემცირებული, მაგრამ ამ პერიოდში რუსული ნავთობისთვის სხვა ბაზრები გაფართოვდა. ასეთი კი ჩინეთი და ინდოეთია. მაგალითად, თუ იანვარ-თებერვალში ინდოეთში რუსეთიდან დღეში საშუალოდ 0.1 მლნ ბარელი ნავთობი გადიოდა, ახლა ეს მაჩვენებელი საშუალოდ 0.8 მლნ ბარელია.

ენერგო რესურსებზე გაზრდილი ფასების და ამ უკანასკნელის რუსეთიდან ექსპორტის მოცულობის არსებითი არ-შემცირების ფონზე, რუსეთის ეკონომიკის მიერ მისაღები შემოსავლები გაიზარდა. ბლუმბერგის ადრეული შეფასებით, მიმდინარე წელს რუსეთის მიერ ენერგო რესურსებიდან მიღებული მთლიანი შემოსავლები 320.7 მლრდ აშშ დოლარითაა მოსალოდნელი, რაც 2021 წელს 235.6 მლრდ აშშ დოლარი იყო. რუსეთის ეკონომიკის სამინისტროს უახლესი პროგნოზით, მიმდინარე წელს ენერგო რესურსების ექსპორტის ღირებულება 337.5 მილიარდ დოლარს მიაღწევს, ხოლო 2023 წლისთვის ეს მაჩვენებელი 255.8 მილიარდი აშშ დოლარითაა ნავარაუდევი. აღნიშნული არამხოლოდ ექსპორტის ძირითადი კომპონენტია, არამედ მთლიანად რუსეთის ეკონომიკის არსებით ნაწილია. ამდენად, რუსეთის ეკონომიკური მდგომარეობა დიდწილად ამ ინდუსტრიაზეა დამოკიდებული.

გრაფიკი 5: რუსეთის სამომხმარებლო ფასების წლიური ზრდა (%)
წყარო: რუსეთის ცენტრალური ბანკი; სტატისტიკის სამსახური.

ეკონომიკური მდგომარეობის შეფასებისთვის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ინდიკატორი ინფლაციაა, რომელიც სამომხმარებლო ფასების დონის ზრდითაა შეფასებული. ამ მხრივ, მდგომარეობა არამხოლოდ რუსეთში, არამედ უმეტეს ქვეყნებში გაუარესდა და ინფლაცია ბოლო ათწლეულების რეკორდულ ნიშნულზეა. რუსეთში ინფლაცია ჯერ კიდევ 2020 წლის მარტიდან იზრდება, რაც ომის დაწყების დროს 9.2% იყო, ხოლო უკვე მარტში სამომხმარებლო ფასების წლიურმა ზრდამ 16.7% შეადგინა. ცენტრალური ბანკის მიერ მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრების ფონზე მაისიდან ინფლაციამ კლება დაიწყო. ამ პერიოდიდან მონეტარული პოლიტიკაც მსუბუქდება, რომელიც ომის დაწყებიდან მალევე 20.0%-მდე გაიზარდა, ხოლო ამ ეტაპზე ომამდე არსებულ ნიშნულზე დაბლა, 8.0%-ია. მიმდინარე წლის ივლისში წლიურმა ინფლაციამ 15.1% შეადგინა, რაც წინა თვის მაჩვენებელს 0.8 პროცენტული პუნქტით ჩამორჩება.

ამდენად, ომის დაწყებიდან ნახევარი წლის შემდეგ რუსეთში სამომხმარებლო ფასების ზრდის ტემპი შედარებით შემცირებულია, ხოლო ეკონომიკური პერსპექტივა ნაკლებად დრამატული ვიდრე, ეს ომის პირველ თვეებში იყო მოსალოდნელი. როგორც აღვნიშნეთ, მიმდინარე წლისთვის რუსეთის ეკონომიკის შემცირების პროგნოზები შემცირებულია. თუკი საერთაშორისო სავალუტო ფონდი აპრილში ეკონომიკის 8.5%-იან კლებას ვარაუდობდა, ეს მაჩვენებელი ივლისში 6.0%-მდე შეამცირა. საერთო ჯამში, ომამდე პერიოდთან შედარებით, 2022-23 წლებში ეკონომიკის 9.8%-იანი კლებაა მოსალოდნელი, რაც ჯერ კიდევ აპრილის პროგნოზებით 10.6% იყო. რუსეთის ეკონომიკის სამინისტრო უფრო ოპტიმისტურია და ამ უკანასკნელის შეფასებით, ორწლიან პერიოდში დანაკარგი 7.3% იქნება.


(სტატიის ავტორის მოსაზრება, შესაძლოა, არ ემთხვეოდეს BM.GE-ის რედაქციის პოზიციას)
წყარო: https://bm.ge/
ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.