,
6 იანვარს, ახალი სტილით, მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:
ღირსმოწამე ევგენია წარმოშობით რომაელი იყო, მაგრამ ალექსანდრიაში ცხოვრობდა, სადაც მამამისი - ფილიპე იმპერატორმა კომოდუსმა (180-192) ეგვიპტის ეპარქოსად გაამწესა. წმიდანმა მშვენიერი განათლება მიიღო, ამასთან ზნეკეთილობითა და მშვენიერებითაც გამოირჩეოდა. ბევრი დიდებული ჭაბუკი ეძებდა მის ხელს, მაგრამ ნეტარს გათხოვება არ სურდა. ერთხელ ევგენიას პავლე მოციქულის ეპისტოლეები ჩაუვარდა ხელში, მისი წაკითხვის შემდეგ ირწმუნა ქრისტე, მისთვის ცხოვრების შეწირვის სურვილით აენთო, მამაკაცის სამოსელი გადაიცვა და მონებთან - პროტიოსთან და იაკინთესთან ერთად ნათელიღო ეპისკოპოს ელიას ხელით, რომელსაც ევგენიას შესახებ წინასწარ განეცხადა საღვთო ხილვაში. მღვდელმთავარმა წმიდა დედა აკურთხა, მამაკაცის სამოსელში გადაცმულს ევგენის სახელით ეღვაწა, ამით წმინდა ევგენიას საშუალება ეძლეოდა დამალვოდა მამას, რომელსაც წმინდანის გათხოვება სურდა.
დაუცხრომელი მოსაგრეობით უფლის რჩეულმა კურნების ნიჭი მოიგო. ერთხელ მას ახალგაზრდა ქვრივმა, მელანიამ მიმართა შემწეობის სათხოვნელად. ქვრივი მელანია მოიხიბლა ევგენის სილამაზითა და გულმოწყალებით და ყოველნაირად ეცადა ეცდუნებინა წმინდანი. გულისთქმები აღეძრა, მაგრამ როცა ხელი ჰკრეს, გააფთრებულმა, წმიდანს მასზე ძალის ხმარების მცდელობაში დასდო ბრალი. ევგენია მამამისის, ეგვიპტის ეპარქის წინაშე წარდგა სამსჯავროზე და იძულებული შეიქნა, თავისი საიდუმლო გაეცხადებინა. კარგა ხნის გამოტირებული ქალწულის პოვნამ მისი ახლობლები სიხარულით აღავსო და რამდენიმე ხანში ყველანი მოინათლნენ. ეს რომ იმპერატორმა გაიგო, მამამისი ეპარქის თანამდებობიდან გადააყენა. ალექსანდრიელმა ქრისტიანებმა ფილიპე თავიანთ ეპისკოპოსად აირჩიეს. ეგვიპტის ახალმა მმართველმა სახალხო მღელვარების შიშით ვერ გაბედა საჯაროდ დაესაჯა სიკვდილით თავისი წინამორბედი და დაქირავებული მკვლელები მიუგზავნა. ავაზაკები ლოცვის დროს დაესხნენ თავს მღვდელმთავარს და სასიკვდილოდ დაჭრეს, რის შედეგადაც იგი სამ დღეში გარდაიცვალა. დაქვრივებული კლავდია ასულთან და მსახურებთან ერთად რომის მახლობლად მდებარე თავის მამულს დაუბრუნდა. აქ ევგენიამ მრავალი ქალწული მოაქცია ქრისტიანობაზე, კლავდიამ კი დავრდომილთა თავშესაფარი მოაწყო და ქვრივებს ემსახურებოდა. რამდენიმე მშვიდობიანი წელიწადის შემდეგ იმპერატორმა გალიენუსმა (260-268) ისევ დაიწყო ქრისტიანთა დევნა და მრავალმა მათგანმა კლავდიასა და ევგენიასთან ჰპოვა თავშესაფარი.
დაობლებულმა ახალგაზრდა რომაელმა ქალმა, სამეფო გვარის ჩამომავალმა ბასილამ შეიტყო წმიდა ევგენიას შესახებ, ნეტარ ქალწულთან შეხვედრა ისურვა და მას წერილით მიმართა. პასუხად ევგენიამ მასთან თავისი მეგობრები და თანამოსაგრეები, პროტიოსი და იაკინთე გაგზავნა. წმიდანებმა ჭეშმარიტ სარწმუნოებაში დამოძღვრეს წრფელი გზის მაძიებელი, რის შემდეგაც მან ირწმუნა ქრისტე და მოინათლა. ბასილას მხევალმა თავისი ქალბატონის საქმროს, პომპიუსს აუწყა, რომ მისი სასძლო ქრისტეს შეუდგა, პომპიუსმა კი იმპერატორთან დაასმინა თითქოსდა უქორწინებლობის მქადაგებელი მართლმორწმუნეები. სამსჯავროზე გამოძახებულმა ბასილამ უარი განაცხადა პომპიუსთან შეუღლებაზე, რის გამოც მახვილით განგმირეს. პროტიოსი და იაკინთე წარმართულ ტაძარში წაიყვანეს მსხვერპლის შესაწირად, მაგრამ შიგ ფეხი შედგეს თუ არა, კერპი ჩამოვარდა და დაიმსხვრა. ამის შემდეგ წმიდა მოწამეებს თავები მოკვეთეს. წმიდა ევგენიაც ძალდატანებით წაიყვანეს დიანას ტაძრისკენ, მაგრამ საკერპოსთან ნეტარის მიახლოება და მისი ნანგრევებად ქცევა ერთი იყო. ამის შემდეგ უფლის რჩეულს ყელზე ლოდი გამოაბეს და მდინარე ტიბრში ჩააგდეს, მაგრამ ლოდის საკვრელი გაწყდა და მოწამე გადარჩა. წმიდანი ცეცხლშიც უვნებელი დარჩა. მაშინ იგი ორმოში ჩააგდეს და შიგ ათი დღე ამყოფეს. ამ დროს მას თავად მაცხოვარი გამოეცხადა და აუწყა, რომ ქრისტეშობის დღეს შევიდოდა ცათა სასუფეველში. მართლაც, 262 წელს, ამ ბრწყინვალე დღესასწაულზე, ჯალათმა ქრისტეს ტარიგს თავი მოჰკვეთა. სულ მალე მოწამეობრივად აღესრულა წმიდა კლავდიაც. ღირსმოწამე ევგენიამ მას წინასწარ აუწყა თავისი მიცვალების დღე.
ღირსი ნიკოლოზ მონაზონი მხედართმთავრად მსახურობდა ბიზანტიის იმპერატორის, ნიკიფორე I-ის (802-811) ზეობისას. იგი ბულგარელებთან ომში გაგზავნეს. ბრძოლის წინა დღეს ერთი ქალი წმიდანის ცთუნებას ეცადა, მაგრამ უფლის რჩეული ახოვნად წინ აღუდგა მას. სისხლისმღვრელ ბრძოლაში ნიკოლოზის ყველა თანამებრძოლი დაიღუპა და მხოლოდ ის გადარჩა. მხედარს ზეციური ჩვენებით განეცხადა, რომ სიცოცხლე საცთურის დაძლევისათვის ებოძა. ამის შემდეგ მან მონასტერს მიაშურა, სქიმა შეიმოსა და დაუდუმებლად ლოცულობდა ომებში დაღუპული მეომრებისათვის. დაუცხრომელი ღვაწლით ნეტარი სათნოეყო უფალს და განჭვრეტის ნიჭი მოიგო.
