23 მარტს, ახალი სტილით, მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:

ღირსი იოანე ხახულელი (X-XI)

10 (23) მარტი

ღირსი იოანე ხახულელი (X-XI) საქართველოს მეფე ბაგრატ III თანამედროვე სასულიერო მოღვაწე, მთარგმნელი და კალიგრაფი იყო. მას, როგორც მჭევრმეტყველ მქადაგებელს, „ოქროპირი“ უწოდეს.

სხვადასხვა წყაროებიდან ირკვევა, რომ ღირს იოანეს ხელი დაასხეს ჯერ ბოლნისის, შემდეგ კი - ხახულის ეპისკოპოსად.

დაახლოებით 1019 წელს ღირსმა იოანემ ხახულის კათედრას თავი დაანება და არსენ ნინოწმინდელთან ერთად ათონის მთას მიაშურა სამოღვაწეოდ.

ჯერ კიდევ საქართველოში შესრულებული ერთ-ერთი ხელნაწერის ანდერძში ნათქვამია: „ლოცვა ყავთ ნეტარისა ბერისა იოანე გრძელის ძისა და სულიერი შვილისა მისისა იოანე ოქროპირისათვის, რომელნი ფრიად დაშურეს შრომასა და წერასა ამის წმიდისა წიგნისა“.

ათონის მთაზე ღირსი იოანე ერთგულად ამოუდგა მხარში წმიდა ექვთიმე ათონელს (ხს. 13 მაისს) და გულითად მეგობრობას უწევდა მას.

„გიორგი მთაწმინდელის ცხოვრებიდან“ ჩანს, რომ ღირსი იოანე ხახულელი ათონზე აღესრულა.

წმიდა მოწამენი: კონდრატე ნიკომიდიელი, სატორინი, რუთვინი და სხვები (III)

10 (23) მარტი

წმიდა მოწამენი: კონდრატე ნიკომიდიელი, სატორინი, რუფინი და სხვები (III) აღესრულნენ იმპერატორ დეკიუსისა (249-251) და მისი მემკვიდრის, ვალერიანეს დროს.

წმიდა კონდრატე წარჩინებული ოჯახის შვილი იყო. ის მთელ ქონებას რწმენისთვის დევნილ და ტყვედქმნილ ქრისტიანებს ახმარდა.

როდესაც ნიკომიდიაში ჩავიდა უსჯულო დეკიუსის მოხელე, პროკონსული პერენიუსი, წმიდა კონდრატემ სხვათა გასამხნევებლად საჯაროდ აღიარა თავისი სარწმუნოება და მდევნელის წინაშე წარსდგა. თავიდან პერენიუსი ჯილდოებითა და პატივით ცდილობდა კონდრატეს გულის მოგებას, მაგრამ როცა თავისი გადაწყვეტილების უსუსურობას მიხვდა, ბრძანა, წმიდანი საპყრობილეში ჩაეგდოთ, ლურსმნებზე დაეწვინათ, გულზე კი ლოდი დაედოთ.

ნიკეაში მიმავალმა პროკონსულმა ყველა ქრისტიანი, მათ შორის წმიდა კონდრატეც, თან წაიყვანა. ქალაქში ჩასვლისთანავე, წმიდანის თხოვნით, ქრისტიანები წარმართულ ტაძარში მიიყვანეს. როგორც კი ბორკილები შეუხსნეს, წმიდა კონდრატემ წარმართული კერპები დაამსხვრია. პროკონსულის ბრძანებით წმიდანი აწამეს. ის მაინც მხნედ იყო და თავისი სიმტკიცით სხვა მოწამეებსაც აძლიერებდა.

წამების დროს მოწამეებს თავს ნათელი ღრუბელი დაადგა, წარმართები კი ბნელში აღმოჩნდნენ. სამარისებულ სიჩუმეში ანგელოზების გალობა გაისმა. ამ სასწაულის მხილველმა ბევრმა წარმართმა იქვე აღიარა ქრისტე. პერენიუსის ბრძანებით ისინიც საპყრობილეში ჩაყარეს.

წმიდა კონდრატე შხამიანი გველებით სავსე ტომარაში ჩასვეს და ხრამში გადააგდეს. მეორე დილით, ყველას გასაკვირად, აღმოჩნდა, რომ მოწამე საღ-სალამათი იყო. სასწაულებრივად გადარჩენილი წმიდანი სასტიკად სცემეს. ორი კეთილშობილი მოქალაქე, სატორინი და რუფინი, სიბრალულით განიმსჭვალნენ კონდრატეს მიმართ. ეს პერენიუსმა შეამჩნია და ბრძანა, თავი მოეკვეთათ მათთვის.

პერენიუსი ახალ-ახალ სატანჯველს იგონებდა წმიდანისათვის, მაგრამ მისი სულის გატეხვა ვერ მოახერხა. ბოლოს პროკონსულის ბრძანებით, წმიდა კონდრატეს თავი მოჰკვეთეს.

ღირსი ანასტასია (+567-568)

10 (23) მარტი

ღირსი ანასტასია არისტოკრატული ოჯახის შვილი იყო და კონსტანტინეპოლში ცხოვრობდა. კეთილმსახური პატრიცია ყოველთვის მისაბაძი იყო და იმპერატორი იუსტინიანე (527-565) დიდ პატივს სცემდა. დაქვრივების შემდეგ ანასტასიამ კონსტანტინეპოლი დატოვა, ალექსანდრიის ახლოს პატარა მონასტერი დააარსა და თავი ღვთისმსახურებას შესწირა.

რამდენიმე წლის შემდეგ იუსტინიანე დაქვრივდა და გადაწყვიტა, ანასტასიაზე დაქორწინებულიყო. ღირსი ანასტასია დახმარების სათხოვნელად შორეულ მონასტერში წავიდა ღირს დანიელთან (ხს. 18 მარტს). ბერმა ნეტარი დედა მამაკაცის სამოსელით შემოსა და ევნუხი უწოდა. მოძღვრის კურთხევით ანასტასია მივარდნილ გამოქვაბულში დასახლდა. ის არასოდეს გამოდიოდა საცხოვრებლიდან, არც არავის ღებულობდა. ეს ადგილი მხოლოდ ერთმა ბერმა იცოდა. კვირაში ერთხელ მიდიოდა გამოქვაბულში, მცირეოდენი პური და წყალი მიჰქონდა და შესასვლელთან ტოვებდა. ასეთ მკაცრ პირობებში ცხოვრობდა ანასტასია 28 წლის განმავლობაში.

უფალმა წინასწარ გამოუცხადა ანასტასიას გარდაცვალების დღე. მან დოქის ნატეხებზე რამოდენიმე სიტყვა დაწერა და გამოქვაბულის შესასვლელთან დადო. მალე მამა დანიელი მოვიდა და აზიარა წმიდა ანასტასია. ღირსმა დედამ ილოცა და მშვიდობით მიისვენა.

როცა სამარე გაამზადეს, მამა დანიელმა მორჩილს უბრძანა, თავისი ანაფორით შეემოსა მოცვალებული. შემოსვისას მორჩილი მიხვდა, რომ მის წინ ქალი ესვენა, მაგრამ ხმის ამოღება ვერ გაბედა. როცა უკან ბრუნდებოდნენ, ბერმა ახალგაზრდა მორჩილს წმიდა ანასტასიას ცხოვრება და ღვაწლი მოუთხრო. მოგვიანებით ბერის ნაამბობი ჩაიწერეს.

1200 წელს ღირსი ანასტასიას წმიდა ნაწილები კონსტანტინეპოლში გადაასვენეს და წმიდა სოფიას ტაძარში დაასვენეს.