,
წყარო:https://bm.ge/
მრავალსაუკუნოვანი არსებობის ისტორიაში, ადამიანს არაერთი საინტერესო ტექნოლოგია გამოუგონია. თუ ჩვეულებრივ, ამ თემაზე საუბრისას თვითმფრინავი, ავტომობილი ან ბორბალი გვახსენდება, არ უნდა ვთქვათ უარი, მაგალითად ცეცხლის გამოყენების ტექნოლოგიაზე. თუმცა კიდევ ერთი მიგნება ან გამოგონება, რომელმაც კაცობრიობის ისტორია შეცვალა - ფულია.
ფულის შესახებ ბევრს ვსაუბრობთ და რეალურად, ყველა ჩვენი ქმედება, ასე თუ ისე, ფულში გამოიხატება, რაც გასაკვირი არ არის, რადგან ადამიანი - ეკონომიკური არსებაა. თავის დროზე, ადრეული ადამიანი ფულის ნაცვლად სხვადასხვა ქვებს, ნიჟარებს, საქონელს და მის მიერ წარმოებულ პროდუქტებს იყენებდნენ, დროთა განმავლობაში, ეს სფერო მეტად განვითარდა და ჯერ ოქროზე გადავედით, მერე კი ქაღალდის ფულზე და ახლა, საერთოდ კრიპტოვალუტაზე ვსაუბრობთ.
თუმცა, დღევანდელი საქმიანი საღამო და ამ გადაცემის უკვე ტრადიციად ქცეული რეიტინგები ეძღვნება არა ფულს, არამედ კომპანიებს, რომლებიც ფულს სხვადასხვა ფორმით იყენებენ და ამით, კიდევ უფრო მეტ ფულს და დოვლათს ქმნიან საზოგადოებისთვის. დღეს, მსოფლიოს იმ უმსხვილესი კომპანიების შესახებ მოგიყვებით, რომლებიც ქმნიან ფინანსურ სერვისებს, ფლობენ და მართავენ საფონდო ბირჟებს და ფლობენ კომპანიებსაც.
ამჯერად, ფინანსური სერვისების მომწოდებელი უმსხვილესი კომპანიებით დავიწყოთ. ამ სიაში ამერიკული კომპანიები დომინირებენ, რაც უცნაური სულაც არ არის, თუ გავითვალისწინებთ, რომ აშშ მსოფლიოს უმდიდრესი ეკონომიკაა. ამ მიზეზის გათვალისწინებით არც ისაა მოულოდნელი, რომ რიგით მე-5 კომპანია ჩინურია - "ჩინეთის ინდუსტრიისა და კომერციის ბანკი", რომელიც $6.3 ტრილიონის აქტივებს ფლობს და ამ მაჩვენებლით მსოფლიოს უდიდეს ბანკად ითვლება.
ბანკებს რაც შეეხება, ფინანსური სერვისების მომწოდებელი უმსხვილესი კომპანიების ჩამონათვალში მათ კიდევ ორი წარმომადგენელი ჰყავთ - ამერიკული JPMorgan Chase-ი და Bank of America, რომლებიც არამხოლოდ უდიდესი ბანკები არიან აშშ-ში, არამედ მსოფლიოშიც. ჯამურად, ეს ბანკები $6.97 ტრილიონის აქტივებს მართავენ და მსოფლიოს გარშემო ასი ათასობით ადამიანს ასაქმებენ.
რეიტინგში ვხვდებით პლასტიკური და უკვე ციფრული ბარათების გამომშვებ და გადახდების ორ უდიდეს კომპანიას - Visa-სა და Mastercard-ს. ორივე ეს კომპანია, რეალურად, იდენტურ პროდუქტს აწარმოებს და შესაბამისად, მთავარ განსხვავებას ამ კომპანიის ბრენდებში უნდა ვეძებოთ. გლობალურ ბაზარზე, ამ კომპანიებს ფაქტობრივად იდენტური რაოდენობის ბარათები აქვთ გამოშვებული, რომელთა ჯამური რაოდენობა 4.8 მილიარდს შეადგენს. განსხვავებული მდგომარეობაა საქართველოში, სადაც სადებეტო ბარათების მიმართულებით, 2.5 მილიონი ბარათით Mastercard-ი ლიდერობს, საპირწონედ Visa-ს 2.5 მილიონისა. თუმცა საკრედიტო ბარათების შემთხვევაში, ლიდერი Visa-ა, რომელსაც 142 ათასზე მეტი ბარათი აქვს გამოშვებული, როცა Mastercard-ის ასეთი ტიპის ბარათების რაოდენობა 80 ათასს შეადგენს.
ფინანსური სერვისების მომწოდებელი უმსხვილესი კომპანიების რეიტინგი, შემდეგნაირად გამოიყურება:
Visa (აშშ) - $477.6 მლრდ
JPMorgan Chase (აშშ) - $421.2 მლრდ
Mastercard (აშშ) - $372.5 მლრდ
Bank of America (აშშ) - $215.9 მლრდ
ICBC (ჩინეთი) - $215.7 მლრდ
კატეგორიის ჯამური კაპიტალიზაცია: $11.2 ტრილიონი
მსოფლიოს უმსხვილეს საფინანსო ორგანიზაციებზე საუბრისას აუცილებლად უნდა ვახსენოთ საფონდო, სასაქონლო და კრიპტობირჟების მფლობელი ჰოლდინგური კომპანიებიც. ამ შემთხვევაში, უდავო ლიდერია ამერიკული CME Group-ი, რომელიც ფინანსური პროდუქტებით, საბირჟო საქონლით და ძვირფასი ლითონებით მოვაჭრე უმსხვილეს ბირჟებს - Chicago Mercantile Exchange-ს, Chicago Board of Trade-ს, New York Mercantile Exchange-სა და Commodity Exchange-ს, რომლებიც აშშ-ის ორ ფინანსურად მნიშვნელოვან ქალაქში, ნიუ-იორკ-სიტიში და ჩიკაგოში მდებარეობს.
მსოფლიოს უმსხვილესი ბირჟების ჩამონათვალში, ცხადია, ვხვდებით დალისტული კომპანიების საბაზრო კაპიტალიზაციით მსოფლიოს უდიდეს ნიუ-იორკის საფონდო ბირჟას, რომელიც Intercontinental Exchange-ის ჯგუფში შედის. ეს ჰოლდინგი თორმეტ ბირჟასა და ხუთ საბანკო ანგარიშსწორების პალატას ფლობს, ხოლო ამ ბირჟებზე ყველაფრით ვაჭრობენ, რით ვაჭრობაც ლეგალურად შესაძლებელია.
სიაში ასევე ვხვდებით ლონდონის, ჰონგ-კონგისა და ფრანკფურის საფონდო ბირჟების მფლობელ კომპანიებს. ამათგან, განსაკუთრებით საინტერესოა ლონდონის საფონდო ბირჟა, რომელზედაც სამი უდიდესი ქართული კომპანიის - "თიბისი ჯგუფის", "საქართველოს ბანკის ჯგუფისა" და "საქართველოს კაპიტალის" აქციები არის განთავსებული.
მსოფლიოს უმსხვილესი ბირჟების რეიტინგი, შემდეგნაირად გამოიყურება:
CME Group (აშშ) - $71.9 მლრდ
Intercontinental Exchange (აშშ) - $61.2 მლრდ
London Stock Exchange (დიდი ბრიტანეთი) - $54.7 მლრდ
Hong Kong Exchanges & Clearing (ჰონგ-კონგი) - $47.6 მლრდ
Deutsche Börse (გერმანია) - $31.3 მლრდ
კატეგორიის ჯამური კაპიტალიზაცია: $383 მილიარდი
მსოფლიოს უმსხვილეს საფინანსო კომპანიებზე საუბრისას გვერდს ვერ ავუვლით საინვესტიციო კომპანიებს, რომელთა მთავარი დანიშნულება - სხვა კომპანიების მართვაა. ამ კატეგორიის უდავო ლიდერია უორენ ბაფეტისა და ჩარლი მანგერის ლეგენდარული დუეტის მიერ შექმნილი Berkshire Hathaway-ი, რომელიც მსოფლიოს უდიდესი კომპანიების მაჟორიტარი აქციონერია. Berkshire-ის პორტფელში ხუთი ყველაზე დიდი აქტივი, შემდეგნაირად გამოიყურება: Apple-ი, Bank of America, American Express-ი, Coca-Cola და Chevron-ი.
უმსხვილესი საინვესტიციო კომპანიების ჩამონათვალში ვხვდებით არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში დაფუძნებულ International Holding Company-ისაც, რომელიც აქტივებს, სწორედ ამ ქვეყანაში მართავს. კომპანიის პორტფელში ვხვდებით, როგორც ენერგეტიკულ, ასევე ლოგისტიკურ, სამშენებლო, სამედიცინო კომპანიებს, ასევე სპორტულ კლუბებს, ანუ ჰოლდინგის ინვესტიციები, სექტორალურად, საკმაოდ დივერსიფიცირებულია.
აღნიშნულ სიაში მოხვდა მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი საინვესტიციო ბანკი Morgan Stanley, რომელიც, სხვათა შორის, ჩვენ მიერ ზემოხსენებული JPMorgan Chase-ის დამფუძნებლის, ჯონ პირპორტ მორგანის შვილის, ჯონ პირპორტ მორგან უმცროსის მიერაა დაფუძნებული.
მსოფლიოს უმსხვილესი საინვესტიციო კომპანიების ჩამონათვალი, შემდეგნაირად გამოიყურება:
Berkshire Hathaway (აშშ) - $783.6 მლრდ
International Holding Company (აგს) - $239.5 მლრდ
Morgan Stanley (აშშ) - $136.2 მლრდ
Prosus (ნიდერლანდები) - $129.2 მლრდ
Prologis (აშშ) - $103 მლრდ
კატეგორიის ჯამური კაპიტალიზაცია: $3.8 ტრილიონი
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
