USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Тбилиси
„რატომ გაიმარჯვა ერდოღანმა“ - «The Spectator» (დიდი ბრიტანეთი)
дата:  217

დღევანდელი საერთაშორისო მასმედიის მთავარ თემას, შეიძლება ითქვას, თურქეთში საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურის შედეგების გაშუქება წარმოადგენს. როგორც უკვე ცნობილია, გაიმარჯვა თურქეთის პოლიტიკური ბლოკის - „სახალხო ალიანსის“ კანდიდატმა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა (მიიღო ხმების 52,16%), წააგო „ეროვნული ალიანსის“ კანდიდატმა ქემალ ქილიჩდაროღლუმ (მიიღო ხმების 47,84%).

ბრიტანული ჟურნალის „სფექთეითორის“ (The Spectator) ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „რატომ გაიმარჯვა ერდოღანმა“ (ავტორი - ფრეიზერ ნელსონი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

„ბევრი ვარაუდობდა, რომ ეს წელი რეჯეფ ერდოღანის მმართველობის ბოლო წელიწადი იქნებოდა და იგი, ბოლოსდაბოლოს, არჩევნებში დამარცხდებოდა, მაგრამ მან ყველა შანსი გამოიყენა და გაიმარჯვა. არჩევნებში მიღწეულმა წარმატებამ რეჯეფ ერდოღანი ერთ-ერთ იმ გავლენიან პოლიტიკოსად გადააქცია, რომლის პირადი პოპულარობა, მისსავე პარტიასთან შედარებით, ბევრად უფრო მაღალია. ამით პრაქტიკულად იმარხება თურქი რეფორმატორების იმედი, რომ ქვეყანაში რაიმე დემოკრატიული ცვლილება მოხდება.

ყოველი ადამიანი, რომელიც დღევანდელ თურქეთშია ნამყოფი, შეამჩნევდა, თუ რა ქაოსი გააჩინა რეჯეფ ერდოღანის მმართველობამ. ინფლაცია ისეთია, რომ მაღაზიებში ფასების მაჩვენებელი უკვე აღარ არის - იმდენად სწრაფად იცვლება ლირის კურსი. არსებობდა იმედი, რომ რეჯეფ ერდოღანის 22-წლიანი მმართველობა დასრულდებოდა. მოსახლეობა ჯერ კიდევ შარშან ფიქრობდა, რომ სავარაუდო კანდიდატი სტამბოლის მერი ექრემ იმამოღლუ იქნებოდა, მაგრამ რადგანაც იგი უსამართლოდ იქნა დაკავებული და არჩევნებში მონაწილეობის უფლება წაართვეს, ერდოღანის მოწინააღმდეგებისათვის ბოლო იმედი 74 წლის ქემალ ქილიჩდაროღლუ გახდა.

დამოუკიდებელმა დამკვირვებლებსმა არჩევნები ფაქტიურად დარღვევების გარესე, პატიოსნად ჩატარდა, მაგრამ რამდენად დემოკრატიულია ისეთი არჩევნები, რომელშიც ყველაზე მეტად სავარაუდო და ერდოღანის მოწინააღმდეგე პოპულარულ პიროვნებას მონაწილეობის უფლება აკრძალული აქვს? თურქეთი ამჟამად ავტორიტარულ სახელმწიფოს წარმოადგენს - „პრეზიდენტისა და მთავრობის უპატივცემლობის გამოხატვის“ ბრალდებით ციხეში ათასობით ადამიანი ზის.

როცა მოსახლეობის იმედზე ვლაპარაკობ, მე მხედველობაში მაქვს ის გარემოება, რომ ქალაქებში - სტამბოლში, ანკარაში, იზმირში - ადამიანები არ იწონებენ იმას, რომ ათა-თურქის სურათების ფონზე ქვეყანაში თანდათან ბრუნდებიან და ძლიერდებიან რელიგიური, კონსერვატიული და ნაციონალისტური ძალები. სწორედ ამიტომ მოაგროვა მესამე კანდიდატმა - ულტრამემარჯვენე სინან ოგანმა პირველ ტურში ხმები.

რეჯეფ ერდოღანის მომხრეებს ეს არჩევნები წარმოდგენილი ჰქონდათ როგორც ინსტრუმენტი, რომლითაც პატრიოტულად განწყობილი თურქები დასავლეთს უტყამენ - იმ დასავლეთს, რომელსაც ქემალ ქილიჩდაროღლუ განასახიერებს. მას განზახული ჰქონდა დემოკრატიის აღდგენა, ცენტრალური ბანკისადმი უფლებების დაბრუნება, პოლიტპატიმრების გათავისუფლება და სხვა. ოპოზიციის კანდიდატის გამარჯვება გააუმჯობესებდა ურთიერთობას დასავლეთთან, ისევ წარმოაჩენდა ევროკავშირში თურქეთის მიღების საკითხს... „ზეწოლის მიუხედავად, არჩევნებში ხალხის ნება გამოვლინდა, რომ ავტორიტარული რეჟიმის შეცვლა აუცილებელია“, - თქვა ქემალ ქილიჩდაროღლუმ, მაგრამ, სამწუხაროდ, ხალხის ნება დათრგუნა შხამიანმა პროპაგანდამ და კულისების თამაშებმა, რასაც რეჯეფ ერდოღანი აწარმოებდა. ეს იყო კონსერვატორების, წარსულის ძალების მწვავე, დაძაბული და იმავდროულად უღირსი ბრძოლა ხელისუფლების შესანარჩუნებლად, რაშიც რეჯეფ ერდოღანმა გაიმარჯვა.

წინასაარჩევნო კამპანიის განმავლობაში რეჯეფ ერდოღანი თავს აჩვენებდა როგორც მსოფლიო ლიდერი, რომელმაც თურქეთს სამხედრო და პოლიტიკური თვალსაზრისით ისეთი ძალა შთაბერა, რომელიც მას ადრე არ ჰქონდა. მან თავისი როლი და გავლენა გააფართოვა არამარტო აფრიკასა და ახლო აღმოსავლეთში, არამედ რუსეთ-უკრაინის ომის მიმართაც, თანაც საინტერესო სახით: უკრაინას იაღაღს აწვდის, აღიარებს მის ტერიტორიულ მთლიანობას და იმავდროულად მოსკოვთანაც ახლო კავშირებს ინარჩუნებს. რეჯეფ ერდოღანი ხაზს უსვამს: „თუ დღეს თურქეთს პატივისცემით ეპყრობიან და დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ, ეს მხოლოდ მისი დამსახურებით, მისი წყალობით ხდება“. ასეთ პოზიციას იზიარებენ მისი მოკავშირეებიც.

რეჯეფ ერდოღანმა თანამემამულეებს „თურქეთის დიდებული საუკუნე“ აღუთქვა, მაგრამ აქედანვე ჩანს, რომ ასწლეული არალიბერალური იქნება. მიმდინარე წელს თურქეთში მუსტაფა ქემალ ათა-თურქის მიერ განხორციელებული რევოლუციის ასი წლისთავი უნდა აღინიშნოს. ერდოღანისეულმა თურქეთმა კი, რომელიც ნატოსა და G-20-ის წევრია, დასავლური მიმართულება უარყო. მართლაც საკვირველია, რომ ქვეყანაში, სადაც პრეზიდენტის კრიტიკა უკანონოდ ითვლება, ამომრჩეველთა 48%-მა ხმა მაინც მოხუც კანდიდატს ქემალ ქილიჩდაროღლუს მისცა.

მოკლედ, რადგან საბოლოოდ რეჯეფ ერდოღანმა გაიმარჯვა, თურქებს ძალიან მცირე იმედი აქვთ, რომ უახლოეს ხანში ეკონომიკური კრიზისი დასრულდება.

წყარო: https://www.spectator.co.uk/article/turks-hoping-for-change-have-given-up-hope/

 

аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати