ამერიკული TESLA-ს საბაზრო კაპიტალიზაცია მკვეთრად იკლებს. გასული წლის დეკემბრის შემდეგ, TESLA-ს აქციების ფასი თითქმის 40%-ით გაუფასურდა, რაც ნიშნავს, რომ კომპანიის კაპიტალიზაცია $1-ტრილიონიან ნიშნულს კიდევ ერთხელ ჩამოსცდა. ილონ მასკის კომპანიის შეფასების მკვეთრი კლება, უმეტესწილად, სამი ფაქტორით აიხსნება, ესენია: TESLA-ს შემცირებული გაყიდვები, გლობალურ საფონდო ბირჟაზე ბოლო დროს შექმნილი არასტაბილურობა და თავად ამ კომპანიის აქციის ვოლატილური, ანუ მერყევი ბუნება, რომელიც მისი მფლობელის, ილონ მასკის პერსონას და გამონათქვამებსაა მიბმული.
2025 წლის იანვარში, TESLA-ს ელექტრომობილების გაყიდვებმა ევროპაში მკვეთრად იკლო. თუკი ევროპული ელექტრომობილების გაყიდვებმა წლის პირველ თვეში მესამედით იმატა, ამერიკული TESLA-ს გაყიდვები ევროპაში 50%-ით შემცირდა. ამერიკული ელექტრომობილების მიმართ მოთხოვნის მკვეთრი შემცირება ევროპელი მომხმარებლის თავისებურებებით და სხვა კომპანიებისგან არსებული კონკურენციით აიხსნება. საქმე ისაა, რომ ევროკავშირში ბევრი იაფიანი ელექტრომობილი იყიდება, რომლებიც მომხმარებელს უკეთეს გამოცდილებას სთავაზობენ, როცა TESLA-ში ბევრი ფუნქციონალი მხოლოდ დამატებითი თანხის გადახდის სანაცვლოდ არის ხელმისაწვდომი.
კონკურენტებს შორის განსაკუთრებულად სწრაფად ამერიკელი უორენ ბაფეტის Berkshire Hathaway-ის მიერ მხარდაჭერილი ჩინური BYD იზრდება, რომელიც მომხმარებელს ყველა ტიპის და საფასო სეგმენტის ელექტრომობილს სთავაზობს. BYD-ის სამოდელო რიგში ვხვდებით, როგორც $10,000-იან ულტრაბიუჯეტურ ჰეჩბეკს, ასევე $240,000-იან სუპერქარს, რომელიც Lamborghini-ის და Ferrari-ის კონკურენტად შეიქმნა. BYD-სთან ერთად, ბოლო წლებში, სხვა ჩინური კომპანიებიც მომძლავრდნენ, რომელთაც სახელმწიფო სუბსიდიებით სანდო, ტექნოლოგიურად დახვეწილი და, რაც მთავარია, იაფიანი ელექტრომობილების შექმნა დაიწყეს.
თუმცა უშუალოდ კონკურენციის გარდა, TESLA-ს შემთხვევაში გასათვალისწინებელია კომპანიის მფლობელის, ილონ მასკის ფაქტორი. მსოფლიოს უმდიდრესი ადამიანი აშშ-ის პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის უდიდესი დონორი და მარჯვენა ხელია, რომელიც ინაუგურაციის შემდეგ “სამთავრობო ეფექტიანობის დეპარტამენტს” ხელმძღვანელობს და ამერიკული ბიუროკრატიის მკვეთრ შემცირებაზე მუშაობს. ამასთან, ილონ მასკი სულ უფრო ხშირად ჩნდება კამერებთან და ბევრ ისეთ თემაზე საუბრობს, რომელიც, პირდაპირ, შესაძლოა, არ ეხებოდეს. მილიარდერის ეს ქცევა ბევრ ადამიანს არ მოსწონს, რაც TESLA-ზეც აისახება, რომელმაც სრულად ფაქტობრივად სრულად დაკარგა ის საბირჟო ბუსტი, რომელიც დონალდ ტრამპის გაპრეზიდენტების შემდეგ მიიღო.
TESLA-ს ინვესტორების ნაწილი მიიჩნევს, რომ ამერიკულ პოლიტიკაში ჩართვით, ილონ მასკი მის მთავარ საქმეზე — ელექტრომობილების წარმოებაზე და გაყიდვაზე აღარ კონცენტრირდება. პირიქით, ბოლო პერიოდში ილონ მასკი არც ძალიან პირდაპირ და მწარე პოლიტიკურ განცხადებებს ერიდება და სხვადასხვა ქვეყანაში, მათ შორის ევროპულ სახელმწიფოებში, მემარჯვენე, ხშირად რადიკალურ ოპოზიციურ პარტიებს მხარდაჭერას აღუთქვამს. მილიარდერის ამ ნაბიჯს ბევრი ინვესტორი ტოქსიკურად მიიჩნევს, რის გამოც, ადამიანები TESLA-ს აქციებს ყიდიან, რაც კომპანიის შეფასებაზე ნეგატიურად აისახება.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.