USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
Тбилиси
რატომ არის ღამურების ვირუსები ასე მომაკვდინებელი, იმუნური სისტემა კი -უნიკალური.
дата:  1811

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც. არის ერთი ცხოველი, რომელმაც ყველა ეს ვირუსული დაავადება სრულიად უდანაშაულოდ და უნებლიეთ გადმოგვცა — ღამურა.

საინტერესოა, რატომ? ახალი კვლევის მიხედვით, ამის მიზეზი ის არის, რომ შეიძლება ღამურები ძირითადი ინკუბატორები იყვნენ, რაც მათი საოცრად ძლიერი და ეფექტიანი იმუნური სისტემის დამსახურებაა. როგორც ჩანს, ღამურების იმუნური სისტემა ვირუსულ შტამებს წვრთნის, აძლევს ადაპტაციისა და განვითარების საშუალებას, რის გამოც ისინი რაც შეიძლება მორგებადი და ინფექციური ხდებიან.

ეს გახლავთ გადარჩენის საოცარი მექანიზმის სამწუხარო გვერდითი ეფექტი. სამწუხარო არა ღამურებისთვის, არამედ სხვა სახეობებისათვის, რადგან როდესაც ვირუსი ღამურებიდან სხვა ცხოველებში შეღწევას ახერხებს, მათ შორის ადამიანებშიც, რეციპიენტის იმუნური სისტემა აღჭურვილი არ არის ამ დახვეწილ, გაწაფულ და ძლიერ გადამდებ პათოგენებთან საბრძოლველად.

კალიფორნიის უნივერსიტეტის მკვლევარ მაიკლ ბუტსის განცხადებით, ვირუსების მასპინძლობის თვალსაზრისით, ღამურები ფსკერის ხაზთან თავსდება და სულაც არ არის უცნაური, როდესაც მრავალი ახალი ვირუსი სწორედ ღამურებისგან მოდის.

ახალ კვლევაში, ბუტსმა და მისმა კოლეგებმა ვირუსის ინფქციურობა ღამურების უჯრედის ხაზში შეისწავლეს; მათ შორის იყო ეგვიპტური ხილის ღამურისა (Rousettus aegyptiacus) და ავსტრალიური შავი მფრინავი მელას (Pteropus alecto) კულტურები.

საკონტროლოდ გამოიყენებოდა Vero-ს სახელით ცნობილი უჯრედები მაიმუნისგან (აფრიკული Chlorocebus), მაგრამ ისინი ღამურების უჯრედების მსგავს უპირატესობას არ ფლობენ.

ღამურების იმუნური სისტემის ერთ-ერთი მოლეკულური მექანიზმია სასიგნალო მოლეკულა ინტერფერონ-ალფას საოცარი სისწრაფით წარმოება, რაც გამოწვეულია ვირუსებთან შეპასუხებით. როდესაც ვირუსით ინფიცირებული უჯრედები ინტერფერონის ცილების სეკრეციას ახდენენ, ახლომდებარე უჯრედები თავდაცვით, ანტივირუსულ მდგომარეობაში გადადის.

აფრიკული მწვანე მაიმუნის უჯრედული ხაზი ასეთ უპირატესობას არ ფლობს. ექსპერიმენტებში, როდესაც უჯრედების კულტურები ებოლასა და მარბერგის ვირუსების იმიტაციის მქონე ვირუსთა დარტყმის ქვეშ მოათავსეს, მაიმუნის უჯრედები სწრაფად დაზიანდა. თუმცა, მეორე მხრივ, ღამურის უჯრედები ინტერფერონის სწრაფი სიგნალირების წყალობით ვირუსულ თავდასხმას შეეწინააღმდეგა.

პარადოქსი კი ის არის, რომ როგორც ჩანს, საბოლოო ჯამში, ინტერფერონი ვირუსებს სარგებელს აძლევს, მიუხედავად იმისა, რომ მათ ხელს უშლის უჯრედების მოკვდინებაში. მართალია, სასიგნალო სისტემა ახდენს უჯრედების სიკვდილის პრევენციას, მაგრამ ინფექციას ეს სულაც არ აფერხებს, ვირუსი იწყებს ამ დამცავ სისტემაზე მორგებას; სულ მცირე ასეა ჯგუფის მიერ ჩატარებული კომპიუტერული სიმულაციების მიხედვით.

კვლევის ავტორის, ბიოლოგ კერა ბრუკის განცხადებით, ეს იმაზე მიუთითებს, რომ ინტერფერონის ნამდვილად მტკიცე სისტემის ქონა ვირუსებს ეხმარება, უფრო შეუდრეკელი გახდეს მასპინძლის ორგანიზმში.

„როდესაც გაქვს უფრო ძლიერი იმუნური პასუხი, გრჩება უჯრედები, რომლებიც დაცულია ინფექციებისგან; შესაბამისად, ვირუსს შეუძლია გადააჭარბოს თავის რეპლიკაციის მაჩვენებელს მასპინძლის დაზიანების გარეშე. მაგრამ როდესაც ის მაგალითად ადამიანში შედის, ჩვენ არ გაგვაჩნია ასეთი სახის ანტივირუსული მექანიზმი და ვიღებთ დიდი ოდენობით პათოლოგიებს“, — აღნიშნავს კერა ბრუკი.

აუცილებლად უნდა აღინიშნოს, რომ მოლეკულა ინტერფერონ-ალფა ადამიანებსაც გვაქვს, მაგრამ როგორც ჩანს, ღამურებს ვირუსებთან გაცილებით მარტივი ურთიერთობა აქვთ, ვიდრე ჩვენ.

იმ შემთხვევაშიც კი, როცა ღამურები ადამიანებისათვის მომაკვდინებელი პათოგენებით არიან ინფიცირებული, მათ დაავადების აშკარა სიმპტომები არ აღენიშნებათ და ვირუსებს გრძელვადიანი, შეუდრეკელი ინფექციების სახით ატარებენ. მკვლევართა განცხადებით, ეს შეუდრეკლობა სწორედ ინტერფერონის მიერ ჩანს წახალისებული.

იმის დასადგენად, თუ რატომ არის ღამურების ინტერფერონის სისტემა უფრო მედგარი და სწრაფი, ვიდრე ჩვენი, უფრო მეტი კვლევაა საჭირო.

„აღმოვაჩინეთ, რომ ღამურის უჯრედის ხაზებს აქვს ინტერფერონის შუამავლობით გაზრდილი იმუნური შეპასუხების ხელწერა. ეს კი ვირუსებს მასპინძელში სწრაფად გავრცელების საშუალებას აძლევს. ინტერფერონის გზით გამოწვეული ანტივირუსული მდგომარეობა ქსოვილის კულტურაში უჯრედებს სიკვდილისგან იცავს, რასაც მოსდევს გრძელვადიანი in vitro ეპიდემიები, რომლებიც აძლიერებს გრძელვადიანი შეუდრეკელი ინფექციების ალბათობას“, — განმარტავენ კვლევის ავტორები.

ჯგუფის განცხადებით, შედეგი ის არის, რომ ღამურებში განვითარებული სწრაფად რეპლიკაციური ვირუსები სავარაუდოდ სწრაფად იძენენ ვირულენტობის (სიძლიერის) ზრდას, თუკი ისინი შემდეგ მასპინძელში, მათ შორის ადამიანებში გადავლენ, რადგან მათი იმუნური სისტემა განსხვავდება ღამურების უნიკალური სისტემისგან.

ზოგჯერ ამ პროცესში ჩართულია შუამავალიც, მაგალითად, ღორი, აქლემი ან ცხენი. იმის ცოდნა, თუ როგორ და რატომ ხდება ეს ყველაფერი, სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ვირუსებთან საბრძოლველად.

კვლევა ჟურნალ eLife-ში გამოქვეყნდა.

მომზადებულია news.berkeley.edu-სა და ScienceAlert-ის მიხედვით.

 

ავტორი: მიხეილ ჭაბუკაშვილი

წყარო: 1tv.ge

аналитика
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати