USD 2.7433
EUR 2.8862
RUB 2.7214
თბილისი
რას კარგავს აფხაზეთი ენგურჰესის გაჩერებით?
თარიღი:  1092

ენგურჰესი თავისი გეოგრაფიული მდებარეობითა და ფუნქციით უნიკალურ როლს ასრულებს რთულ ქართულ-აფხაზურ-რუსულ ურთიერთობებში: ერთი მხრივ, განაპირობებს სოხუმისა და თბილისის მშვიდობიან თანამშრომლობას მრავალი წლის განმავლობაში, მეორე მხრივ კი, უზრუნველყოფს აფხაზეთის თვითაღიარებული რესპუბლიკის ენერგოდამოუკიდებლობას რუსეთის ფედერაციისგან, რომლის სამხედრო, პოლიტიკური თუ ეკონომიკური სახის ზეწოლა წლიდან წლამდე სულ უფრო ძლიერდება სოხუმზე. ენგურჰესის გეგმიური გაჩერება, გარდა იმისა, რომ ეკონომიკურად არის საზიანო თბილისისა და სოხუმისთვის, სულ ცოტა, სამი თვით მაინც დაარღვევს არსებულ სტატუს კვოს და მთლიანად რუსეთზე დამოკიდებულს გახდის აფხაზურ ენერგეტიკას.

20 იანვარს სარემონტო სამუშაობების გამო გაჩერებული ენგურჰესი სამი თვის შემდეგ ამუშავდება. სადგურის გაჩერების ძირითად მიზეზად სახელდება სადერივაციო გვირაბის ნაწილობრივი ჩამოშლა, რის გამოც ყოველწლიურად იკარგება, დაახლოებით, 260 მლნ კვტ/სთ ელექტროენერგიის შესაბამისი წყლის რესურსი.

ენგურჰესის გენერალური დირექტორის, ლევან მებონიას, თქმით, რემონტი, წესით, ყოველ ხუთ წელიწადში ერთხელ უნდა ტარდებოდეს, თუმცა ბოლოს სადგური 2006 წელს შეკეთდა.

ლევან მებონია
ლევან მებონია

სარემონტო სამუშაოების დროს გვირაბი მთლიანად დაიცლება წყლისგან. შესაბამისად, სრულად გაჩერდება ენგურჰესის ყველა ბლოკი. სამი თვის განმავლობაში თბილისი ვერ მიიღებს, დაახლოებით, 400 მილიონ კვტ.სთ ელექტროენერგიას. წილობრივად ბევრად დიდი დანაკარგი ექნება აფხაზეთის თვითაღიარებულ რესპუბლიკას, სადაც ენგურჰესი ელექტროგენერაციის ერთადერთი ობიექტია: სოხუმის კონტროლირებად ტერიტორიაზე (გალში) მდებარეობს სადგურის სამანქანო დარბაზი-ქვესადგური და ვარდნილჰესების კასკადი, ხოლო კაშხალი, წყალსაცავი და დერივაციული გვირაბის ნაწილი წალენჯიხის რაიონშია.

ამგვარი გეოგრაფიული მდებარეობა თბილისსა და სოხუმს თანამშრომლობის გარდა სხვა გზას არ უტოვებს: არაფორმალური შეთანხების თანახმად, ენგურჰესის მიერ გამომუშავებული ელექტროენერგიის 40 % აფხაზეთში მიდის, ხოლო 60 %-ს დანარჩენი საქართველო იღებს. თუმცა, სპეციალისტების შეფასებით, ბოლო წლებში აფხაზეთი რეალურად 40 %-ზე ბევრად მეტს მოიხმარს.

როგორც ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის (IDFI) მიერ ენერგეტიკის სექტორის მომოხილვაშია აღნიშნული, აფხაზეთში გასულ წელს ერთ სულ მოსახლეზე ელექტროენერგიის საშუალო მოხმარება სამჯერ მეტი იყო, ვიდრე დანარჩენ საქართველოში.

”აფხაზეთში დენის მაღალი მოხმარება განპირობებულია იაფი ელექტროენერგიით, ბუნებრივი გაზის ნაკლებობით, არასრულფასოვანი გამრიცხველიანებით და კრიპტოვალუტის მაინინგით. 2020 წლის პირველ 11 თვეში აფხაზეთის მზარდმა მოხმარებამ შეადგინა ენგურჰესის გამომუშავებული ელენერგიის 88 %. რეგიონში ელექტროენერგიის მოხმარება 24 % -ით გაიზარდა და რეკორდული გახდა საანგარიშო პერიოდისთვის ”, - ნათქვამია არასამთავრობო ორგანიზაციის ანგარიშში.

ენერგეტიკული ბაზრის ოპერატორის ESCO- ს მონაცემებით, თებერვლიდან აპრილამდე ენგურჰესი თვეში საშუალოდ 100-დან 150 მილიონ კვტ / სთ ელექტროენერგიას გამოიმუშავებს. ენგურჰესის წარმოება შეადგენს საქართველოს ჰიდროელექტროსადგურების მთლიანი გამომუშავების 20 % -ს.

ვიდრე ენგურჰესი არ ამუშავდება, აფხაზეთს ელექტროენერგიით რუსეთის ფედერაცია მოამარაგებს. ამასთან, როგორც რადიო თავისუფლების რუსულენოვანი პროგრამის, „ეხო კავკაზას“, სოხუმელი კორესპონდენტი ელენა ზავოდსკაია ამბობს, არ იგეგმება მოსახლეობისათვის დენის გრაფიკით მიწოდება. ელექტროენერგია მხოლოდ მაქსიმალური დატვირთვის დაფიქსირების შემთხვევაში გაითიშება.

აფხაზეთის დე ფაქტო რესპუბლიკის სახელმწიფო კომპანია „ჩერნომორენერგოს“ წარმომადგენელმა, ალხას გაგულიამ, განმარტა, თუ როგორ მიიღებს ელექტროენერგიას აფხაზეთი უახლოესი სამი თვის განმავლობაში:

ალხას გაგულია
ალხას გაგულია

”ენგურჰესის გათიშვამდე დავიწყეთ ელექტროენერგიის მიღება რუსეთის ფედერაციიდან. ამჟამად დენს ვიღებთ ფსოუს მხრიდან, კავკასიონის ხაზით კი ელენერგიას ვაწვდით აფხაზეთის აღმოსავლეთ ნაწილს. ამ დროისთვის შემოღებულია მხოლოდ დატვირთვის შეზღუდვები. გრაფიკი არაეფექტური იქნება. შეუძლებელია გრაფიკის შემოღება, რადგან გარკვეულ მომენტში შეიძლება მოხდეს ისე, რომ გაითიშოს დაუტვირთავი ხაზი, გადატვირთული ხაზი კი ჩართული დარჩეს, რაც შეიძლება ავარიის მიზეზი გახდეს“.

ენგურჰესის დაგეგმილი გამორთვის გამო საჭირო გახდა მაღალი ძაბვის ხაზის, "აჩიგუარის", სასწრაფო შეკეთება, რომლის მეშვეობითაც ელექტროენერგია უნდა განაწილდეს მთელ აფხაზეთში, თუმცა ენგურჰესის არ იყოს, უმძიმეს მდგომარეობაშია როგორც „აჩიგუარის“ მაღალი ძაბვის ხაზი, ასევე ელექტროენერგიის გადამცემი და გამანაწილებელი მთელი ქსელი, რომლის რეაბილიტაციის სახსრები აფხაზეთის დე ფაქტო რესპუბლიკის მთავრობას არ გააჩნია, რადგან, როგორც აფხაზეთის თემაზე მომუშავე ანალიტიკოსი ლევან გერაძე ამბობს, აფხაზეთში დახარჯული დენის საფასურის ამოღების მაჩვენებელი ერთ-ერთი ყველაზე დაბალია პოსტსაბჭოთა სივრცეში და ეს მიუხედავად იმისა, რომ აფხაზეთში დენიც ყველაზე იაფია.

ლევან გერაძე
ლევან გერაძე

„უსახსრობის გამო, სისტემა ძალიან ცუდ დღეშია, რითაც სარგებლობს რუსეთის ფედერაცია, რომელიც სთავაზობს სოხუმს ინვესტიციებს, ოღონდ ენერგოობიექტების პრივატიზების წინაპირობით, რასაც აფხაზები შეძლებისდაგვარად ეწინააღმდეგებიან. კანონიც კი აქვთ მიღებული, რომელიც კრძალავს როგორც გენერაციის ობიექტების, ასევე გამანაწილებელი ქსელების პრივატიზებას, თუმცა 2020 წლის 12 ნოემბერს სოჭში ხელმოწერილი „რუსეთის ფედერაციასა და აფხაზეთის დე ფაქტო რესპუბლიკას შორის ერთიანი სოციალური და ეკონომიკური სივრცის ფორმირების პროგრამა“, სოხუმს ბევრი დათმობის გაკეთებას აიძულებს“, - უთხრა რადიო თავისუფლებას ლევან გერაძემ.

კონფლიქტოლოგი გიორგი კანაშვილიც ამბობს, რომ 12 ნოემბერს გაფორმებული დოკუმენტიდან კარგად ჩანს, რომ რუსეთი შეეცდება აფხაზეთის ათვისებას ბევრი მიმართულებით და მათ შორის ენერგეტიკის:

„ისეთ დღეშია ქსელები და გამანაწილებელი სადგურები, რომ დამოუკიდებლად პრობლემასთან გამკლავება არ შეუძლიათ, რუსეთი კი მზად არის „დაეხმაროს“ სოხუმს, რასაც ალბათ ვნახავთ კიდეც უახლოესი ორი წლის განმავლობაში. ამას ემსახურება მოსკოვის მოთხოვნა, მოხდეს ადგილობრივი კანონმდებლობის ადაპტაცია რუსეთის კანონმდებლობასთან, რათა რუსულმა ბიზნესმა შეძლოს ენერგეტიკაში ფულის ჩადება“.

გიორგი კანაშვილი
გიორგი კანაშვილი

რადიო თავისუფლება: ეს სამი თვე, დავარქვათ მას "უენგურჰესობის" სამი თვე, გამოაჩენს, რა შეიცვლება აფხაზეთისთვის სამომავლოდ? როგორი შეიძლება იყოს მისი ენერგეტიკული მომავალი, რომელშიც რუსეთი იქნება მთავარი მიმწოდებელი?

გიორგი კანაშვილი: „არ მგონია რუსეთმა ამ სამი თვის განმავლობაში რამე განსაკუთრებული ზეწოლა განახორციელოს. ალბათ კიდევ უფრო გაიზრდება რუსეთისადმი დავალიანება (რომელსაც მერე ჩამოწერენ), მაგრამ ისიც ვიცით, რომ ყოველივე ამას სხვა პოლიტიკური ფასი აქვს და მის გადახდას აუცილებლად მოითხოვს რუსეთი“.

აფხაზეთის თვითაღიარებული რესპუბლიკის პოლიტიკურ წრეებში არ უარყოფენ იმას, რომ იაფ, ფაქტობრივად მუქთა დენს დე ფაქტო რესპუბლიკის მოსახლეობისათვის ერთგვარი სოციალური დახმარების ფუნქცია აქვს, თუმცა, როგორც ლევან გერაძე ამბობს, ამ პროცესს ძირს უთხრის კრიპტოვალუტის უკანონო მოპოვების ბუმი, რაც ერთი ათად ზრდის ელექტროენერგიის უკონტროლო დანახარჯს. დე ფაქტო რესპუბლიკის მთავრობამ სპეციალური დადგენილებით სცადა პირატული მაინინგის შეჩერება.

„პრიორიტეტი მოსახლეობის, სოციალური და სამრეწველო ობიექტების ელექტროენერგიით მომარაგება უნდა იყოსო“, - ვკითხულობთ დადგენილებაში, რომელმაც არსებითად ვერ შეაჩერა დე ფაქტო რესპუბლიკის ელექტროსისტემის ნგრევა, რაც თავის მხრივ, ნოყიერ ნიადაგს უქმნის „რუსულ დახმარებას“.

ენგურჰესის კაშხალი
ენგურჰესის კაშხალი

„აფხაზეთში ელექტროენერგიის გადამცემი და გამანაწილებელი ქსელის პრივატიზებით შესაძლებელი იქნება მთელი ენერგეტიკის, მათ შორის ენგურჰესის მიერ გამომუშავებული ენერგიის გაკონტროლებაც. ენგურჰესი კი ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია როგორც პოლიტიკური და ეკონომიკური, ასევე სოციალური დატვირთვის თვალსაზრისითაც. შესაბამისად, ვინც აკონტროლებს ან მართავს მას, მნიშვნელოვან ბერკეტსაც ის ფლობს“, - ამბობს ლევან გერაძე.

ჯიმშერ რეხვიაშვილი

წყარო:https://www.radiotavisupleba.ge/

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.