,
წუხელ ცნობილი გახდა, რომ ამერიკის შეერთებული შტატები „ღია ცის“ შეთანხმებას ტოვებს.
შეთანხმება "ღია ცის შესახებ" ვენის დოკუმენტთან ერთად შეიარაღებაზე კონტროლის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი დოკუმენტია რაც უსაფრთხოების დაცვის მიმართულებით არსებობს.
აღნიშნული საერთაშორისო შეთანხმება 2002 წელს გაფორმდა. შეთანხმების მონაწილე 34 წევრი სახელმწიფო თანხმდება, რომ ისინი თავიანთ ტერიტორიაზე დაუშვებენ სადამკვირვებლო ფრენებს, რათა ჰქონდეთ ლეგალური ინფორმაცია ერთმანეთის სამხედრო პოტენციალის შესახებ. შეთანხმება მონაწილე ქვეყნების სამხედრო უწყებებს უფლებას აძლევს სპეციალური სადაზვერვო მოწყობილობით აღჭურვილი სამოქალაქო თვითმფრინავებით დააკვირდნენ ერთმანეთის ტერიტორიებს, შეამცირონ გაუგებრობა და ხელი შეუწყონ შეიარაღების შესახებ ხელმოწერილი ხელშეკრულებების შესრულებას. „ღია ცის“ ხელშეკრულების ფარგლებში, 2002 წლიდან მოყოლებული, რუსეთმა და აშშ-მა 1200-ზე მეტი ფრენა განახორციელა.
ამასთან, ყველა სადაზვერვო გაფრენის წინ მხარეები ვალდებულნი არიან წინასწარ აცნობონ ერთმანეთს ფრენის გეგმა და დაუშვან საფრენ აპარატში მასპინძელი მხარის დამკვირვებლები, რომლებმაც უნდა დაადასტურონ, შეესაბამება თუ არა რეისი საერთაშორისო ნორმებს.
საგულისხმოა, რომ ხელშეკრულების ქვეპუნქტის მიხედვით, ხელშეკრულების წევრებს ეკრძალებათ ფრენების განხორციელება, წევრი ქვეყნის ტერიტორიის იმ ნაწილზე, რომელიც 10 კმ-ზე ნაკლები მანძილით არის დაშორებული ისეთი მესამე ქვეყნის საზღვრიდან, რომელიც არ მონაწილეობს ხელშეკრულებაში.
აღნიშნული პუნქტი რუსეთმა 2010 წელს გამოიყენა, ხელშეკრულების დანარჩენი წევრი სახელმწიფოებისთვის საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიების, აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის ე.წ საზღვრებთან 10 კმ-ზე ნაკლებ დისტანციაზე მიახლოების შეზღუდვის მიზნით. საქართველოს მხრიდან 2-წლიანი მოლაპარაკებები უშედეგოდ დასრულდა, რის შედეგადაც 2012 წელს საქართველომ განაცხადა, რომ საქართველო აღარ მიიღებდა თავის ტერიტორიაზე სადამკვირვებლო ფრენებს რუსეთის ფედერაციის მონაწილეობით, ამასთან, თანასწორობის პრინციპიდან გამომდინარე, არ განახორციელებდა სადამკვირვებლო ფრენებს რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიაზე. საგულისხმოა, რომ საქართველო დარჩა ღია ცის შესახებ ხელშეკრულების მონაწილედ ყველა სხვა სახელმწიფოსთან მიმართებით.
როგორც სააგენტო „როიტერს“ ამერიკელმა მაღალჩინოსანმა უთხრა, ვაშინგტონში შეთანხმებიდან გასვლა ექვსთვიანი ანალიზის საფუძველზე მოხდა, რომლის დროსაც გამოვლინდა, რომ რუსეთი ღია ცის შეთანხმების შესრულებაზე პერიოდულად უარს ამბობს. კერძოდ, შეთანხმების თანახმად, ყველა მონაწილე ვალდებულია, დაკვირვებისათვის ხელმისაწვდომი გახადოს ქვეყნის მთელი ტერიტორია, თუმცა რუსეთმა შეზღუდა ფრენები მოსკოვზე, ჩეჩნეთზე, აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთზე, საქართველოს სეპარატისტულ ტერიტორიებზე, რომლებსაც რუსეთი 2008 წლიდან აკონტროლებს.
'მაშინ როცა აშშ, ჩვენს პარტნიორებთან და შეთანხმების მონაწილე სხვა ქვეყნებთან ერთად, შეთანხმების ვალდებულებებსა და პირობებს იცავდა, რუსეთი წლების განმავლობაში უხეშად არღვევდა მას სხვადასხვა სახით.
ნუ შეგეშლებათ: მხოლოდ რუსეთია პასუხისმგებელი სიტუაციის ასეთ განვითარებასა და შეიარაღების კონტროლის არქიტექტურის ეროზიაზე“, — წერს სახელმწიფო მდივანი მაიკ პომპეო.
რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილის, ალექსანდერ გლუშკოს განცხადებით, მოსკოვს შეთანხმება არ დაურღვევია, ხოლო აშშ-ის მიერ მისი დატოვება „ძალიან სამწუხარო“ იქნება.
„უარვყოფთ ნებისმიერ მცდელობას, გამართლდეს გამოსვლა ამ ფუნდამენტური შეთანხმებიდან“, — განუცხადა მან სახელმწიფო მედია „რია ნოვოსტის“.
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
