USD 2.7050
EUR 3.0872
RUB 3.3681
Тбилиси
რა ხდებოდა დღეს მსოფლიოში - 24 იანვრის დაიჯესტი
дата:  337

 2025 წლის 24 იანვარს მსოფლიოში სხვადასხვა სფეროში მომხდარი მნიშვნელოვანი მოვლენები:

პოლიტიკა:
– ბელარუსში საპრეზიდენტო არჩევნები 26 იანვარს გაიმართება, სადაც ალექსანდრ ლუკაშენკა მეშვიდე ვადით იყრის კენჭს.
– აშშ-ის სენატმა დაამტკიცა CIA-ს დირექტორად ჯონ რატკლიფი, რომელიც ახალ სტრატეგიებზე მუშაობს.
– ევროკავშირის პარლამენტმა მიიღო რეზოლუცია, რომელშიც რუსეთი ბრალდებულია ისტორიის გაყალბებაში.
– რუსეთმა 2025 წელი "ოჯახის წლად" გამოაცხადა დაბადების მაჩვენებლის გასაზრდელად.
– სომხეთისა და კუხო-ს ურთიერთობები კვლავინდებურად განხილვის საგანია, რაც გეოპოლიტიკური ცვლილებებითაა განპირობებული.
– ევროკავშირმა მხარი დაუჭირა რეზოლუციას კლიმატის ცვლილების წინააღმდეგ ბრძოლის შესახებ.
– ჩინეთის ეკონომიკური ზრდა 2025 წლისთვის 5.5%-ით განისაზღვრა, რაც ეკონომიკის გაჯანსაღებას უწყობს ხელს.
– აშშ და ჩინეთი სავაჭრო ურთიერთობების გაუმჯობესებაზე მოლაპარაკებებს აგრძელებენ.
– გაეროს კლიმატის ცვლილების კონფერენციამ ახალი ინიციატივები წარადგინა ნახშირბადის ემისიების შემცირების მიზნით.
– ინდოეთის მოსახლეობა 2025 წლის დასაწყისში 1.44 მილიარდს მიაღწია.

სპორტი:
• ავსტრალიის ღია პირველობა 2025 წლის ერთ-ერთი ყველაზე დაძაბული ტურნირია.
• აფრიკის ერთა თასზე ნიგერია და ეგვიპტე ლიდერობენ.
• ლოს-ანჯელეს ლეიკერსმა მნიშვნელოვანი გამარჯვება მოიპოვა ბოსტონ სელტიკსის წინააღმდეგ.
• ავსტრალიაში სნოუბორდის მსოფლიო ჩემპიონატზე ახალი ტალანტები გამოიკვეთა.
• პარიზის 2024 წლის ოლიმპიური თამაშებისთვის ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესების გადაწყვეტილებები მიიღეს.
• ევროპის ჩემპიონთა ლიგაში ჯგუფური ეტაპის დაძაბული შეხვედრები გრძელდება.
• ტორინოში საერთაშორისო კინოფესტივალი მიმდინარეობს.
• ბრაზილიაში მსოფლიო ჩემპიონატის ფინალში ბრაზილია და არგენტინა ერთმანეთს შეხვდნენ.
• იტალიის სერია A-ში ინტერ მილანი ლიდერობს.
• ახალ ზელანდიასა და სამხრეთ აფრიკას შორის მსოფლიო მორაგბეთა თასის მატჩი გაიმართა.

ეკონომიკა და ბიზნესი:
– ნავთობის ფასები 3.5%-ით გაიზარდა ახლო აღმოსავლეთში დაძაბულობის გამო.
– Apple-ის და Microsoft-ის უკანასკნელი კვარტალური ანგარიში 12%-ით ზრდას აჩვენებს.
– ჩინეთის ექსპორტი 2024 წლის ბოლოსთვის 7.2%-ით გაიზარდა.
– ლათინური ამერიკა $25 მილიარდზე მეტ უცხოურ ინვესტიციას იზიდავს.
– Tesla-მ 2024 წელს 1.2 მილიონი ელექტრომობილი გაყიდა.
– აშშ-ის დოლარი 2025 წლის დასაწყისში 1.2%-ით გამყარდა.
– ევროზონაში ინფლაცია 3.4%-ია, რაც სტაბილურობის გამოწვევას წარმოადგენს.
– ბიტკოინის ფასი 20%-ით დაეცა, რამაც კრიპტობაზარზე შეშფოთება გამოიწვია.
– იაპონური იენა 5%-ით გამყარდა დოლართან მიმართებაში.
– მსოფლიოში მიწოდების ჯაჭვების შეფერხებები კვლავ გამოწვევას წარმოადგენს.

დემოგრაფია:
• ინდოეთის მოსახლეობა 1.44 მილიარდს მიაღწია.
• სომხეთში დაბადების მაჩვენებელი სტაბილურია, თუმცა სიცოცხლის ხანგრძლივობა დაბალია.
• აშშ-ში მიგრაციის მაჩვენებელი 2024 წელს რეკორდულად გაიზარდა.
• დასავლეთ ევროპაში დაბადების მაჩვენებელი დაბალი რჩება.
• ლათინურ ამერიკაში ახალგაზრდული მოსახლეობის ზრდა ეკონომიკის დინამიკას უწყობს ხელს.

ხელოვნება და კულტურა:
– ოსკარის ნომინაციები გამოცხადდა, სადაც 5 ახალი რეჟისორი გამოვლინდა.
– ვატიკანში ახალი მუზეუმი გაიხსნა, რომელიც რელიგიურ ხელოვნებას ეძღვნება.
– ტოკიოში ხელოვნური ინტელექტის შექმნილი ფილმების გამოფენა გაიმართა.
– ციფრული ხელოვნების ნამუშევრებმა საერთაშორისო გამოფენებზე პოპულარობა მოიპოვა.
– პარიზში კინოფესტივალზე ფრანსუა ტრიუფოს ნამუშევრები წარადგინეს.

მეცნიერება:
• NASA-მ მარსზე წყლის მრავალფეროვანი არსებობის შესახებ ახალი აღმოჩენები გაავრცელა.
• მზის ენერგიის ინოვაციური სისტემა გაცილებით ეფექტური გახდა.
• ბიოტექნოლოგიის კვლევებმა ჯანმრთელობის გაუმჯობესების კუთხით დიდი წინსვლა აჩვენა.
• ჩინეთმა და რუსეთმა მარსზე ახალი მისიები დაიწყეს.
• ელექტრო მანქანების ახალი მოდელი ავტოინდუსტრიას ცვლის.

аналитика
The Daily Telegraph - ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს

ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.

გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:

დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.

დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.

აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.

კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.

უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?

როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.

რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.

ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან)  ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.

არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.

იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.

ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.

თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.

более
голосование
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
голосование
Кстати