ქართველი მეტყევე, რომელმაც თესლის საშრობი ქარხანა დააარსა

ქართველი მეტყევე, რომელმაც თესლის საშრობი ქარხანა დააარსა – მიხეილ მურვანიშვილი

Date: 719

1875 წლის 18 მაისს სურამში ქართველი მეტყევე და თესლის საშრობი ქარხნის დამაარსებელი მიხეილ მურვანიშვილი დაიბადა.

მურვანიშვილი ერთ-ერთი პირველი იყო, რომელმაც დაამზადა წიწვოვანi ჯიშების თესლი, რომელიც იგზავნებოდა რუსეთში, სომხეთსა და აზერბაიჯანში.

მიხეილ მურვანიშვილი, თვრამეტი წლის ასაკში, ახალციხის სატყეო სასწავლებლის დამთავრებისთანავე, მარტყოფის სატყეო უბნის უფროსის თანაშემწედ დაინიშნა, სადაც ტყეების მდგომარეობის გაუმჯობესებასთან ერთად, საგანმანათლებლო საქმიანობაზეც ზრუნავდა. მისი უშუალო მონაწილეობით გაიხსნა უფასო სამკითხველოები მარტყოფსა და საგარეჯოში.

მურვანიშვილი აქტიურად იყო ჩართული სამეცნიერო საქმიანობაშიც, მისი წერილები იბეჭდებოდა ”ივერიის”, ”ცნობის ფურცელის”, ”დროების” და სხვა ჟურნალ–გაზეთების ფურცლებზე, წერდა მოთხრობებსაც.

კახეთში მუშაობის დროს მიხეილმა რუსეთის იმპერიის მიწათმოქმედების მინისტრი ამხილა – მან გაზეთ ივერიაში გამოაქვეყნა წერილი, რომლითაც ასაბუთებდა, რომ ტყეების გაჩეხვის ბრძანება რომელიც მინისტრმა გასცა, მიმართული იყო საქართელოს ბუნების განადგურებისკენ. მეფის მოხელეებმა ეს არ აპატიეს, მურვანიშვილი საგარეჯოს მოაშორეს და ლორეს სატყეო მეურნეობაში გადაიყვანეს.

დოკუმენტებიდან ირკვევა, რომ ახალგაზრდა მიხეილის დასაცავად თავად ილია ჭავჭავაძე გამოვიდა, რომელმაც 1897 წელს ”ივერიის” ფურცლებზე წერილიც გამოაქვეყნა: ” ნეტავ რა ავ-ენამ დააშორა ამ სოფელს ეს სასარგებლო და ხალხის გულშემატკივარი კაცი?” შედეგად, მურვანიშვილი ყვარლის სატყეო მეურნეობაში გადაიყვანეს.

1903 – 1907 წლებში მურვანიშვილი მუშაობდა ჯერ აბასთუმნის სატყეოს უფროსის თანაშემწედ, შემდეგ კი ბაკურიანის სატყეოს უფროსის თანაშემწედ. ამ პერიოდში იგი ცხოვრობდა სოფელ თორში და ბორჯომის ხეობის ტყეებზე ზრუნავდა. მანვე დაიწყო წყალსადენის გაყვანა, ამზადებდა მასალას სკოლის შენობის ასაგებად, გაიყვანა თოთხმეტ კილომეტრიანი საურმე გზა თორიდან ბორჯომამდე. ამ გზას ხეობის მოსახლეობამ, მადლიერების ნიშნად, “მურვანიშვილის გზა’’ შეარქვა და დღესაც ამ სახელით იხსენიებენ.

1934 წლიდან, მიხეილ მურვანიშვილი სათავეში ჩაუდგა სურამის სატყეო მეურნეობას, სადაც ასობით ჰექტარზე გააშენა ფიჭვის კულტურა და მოაწყო სანერგე მეურნეობა. მის სახელს უკავშირდება, წაღვერში პატარა მიტარბის ფერდობზე, ნახანძრალი ტყის ადგილას, 455 ჰექტარ ფართობზე ფიჭვის ტყის გაშენება, რომელიც დღესაც ამშვენებს იქაურობას. მანვე მოაწყო სანერგეები აბასთუმანში, წყალტუბოსა და ბახმაროში, გააშენა ტყის მასივი მცხეთასა და კასპში.

მიხეილ მურვანიშვილის 1959 წელს გარდაიცვალა, დაკრძალულია სურამში, გვერდისუბნის სასაფლაოზე. მისი სახელი ეწოდება სურამის ერთ-ერთ ქუჩას და პირველ საჯარო სკოლას.

ანა ჯიოშვილი

წყარო:https://mozaikanews.ge

პარიზის წიგნის ფესტივალზე საქართველოს მწერალთა სახლი ეროვნული სტენდით პირველად არის წარმოდგენილი

კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით 12-14 აპრილს საქართველოს მწერალთა სახლი 2024 წლის პარიზის წიგნის ფესტივალზე ეროვნული სტენდით პირველად მონაწილეობს.

Grand Palais Éphémère–ში ფესტივალისა და საქართველოს ეროვნული სტენდის გახსნას მწერალთა სახლის დირექტორი ქეთევან დუმბაძე, საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანი ელჩი საფრანგეთის რესპუბლიკაში გოჩა ჯავახიშვილი და ლიტერატურული სფეროს წარმომადგენლები ესწრებოდნენ.

საქართველოს ეროვნული სტენდის პრეზენტაცია გაიმართა ღონისძიებით - „ჰაგიოგრაფიიდან პოსტმოდერნიზმამდე“. მწერალთა სახლის სტენდის სტუმრებს, ქართული მწერლობის გაცნობასთან ერთად, საინტერესო კალიგრაფიულ აქტივობაში ჩართვის შესაძლებლობა ჰქონდათ. კალიგრაფმა გიორგი სისაურმა მათ ქართული ანბანით დაუწერა სასურველი სიტყვები, გამონათქვამები, ფრაზები, სახელები და ა. შ. ასევე გაიმართა ღონისძიება, სახელწოდებით, „თექვსმეტსაუკუნოვანი უწყვეტი ლიტერატურული პროცესი“, რომელიც განიხილავს ქართულ ლიტერატურას, ქართულ-ფრანგულ ლიტერატურულ ურთიერთობებსა და ქართული და ევროპული ლიტერატურის კავშირს.

პირველ საფესტივალო დღეს გამართულ პანელ-დისკუსიაში მონაწილეობა მიიღეს საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანმა ელჩმა საფრანგეთის რესპუბლიკაში გოჩა ჯავახიშვილმა და ფრანგული ფილოლოგიის დოქტორმა, პროფესორმა, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რომანული ფილოლოგიის ფაკულტეტის ხელმძღვანელმა ბელა ხაბეიშვილმა. შეხვედრას ასევე ესწრებოდნენ უცხოელი გამომცემლები, ლიტერატურული აგენტები, მედიის წარმომადგენლები და ქართული სათვისტომოს საპატიო წევრები.

ფესტივალის მსვლელობისას ქართულ სტენდზე დაგეგმილია არაერთი აქტივობა და საქმიანი შეხვედრა - PUBLISHERS MATCHMAKING. შეხვედრის მონაწილეები იქნებიან საქართველოს მწერალთა სახლი, ქართული გამომცემლობები: „სეზან ფაბლიშინგი“, „მედუზა,“ „ბაკმი“ და მთარგმნელები - მაია ვარსიმაშვილი და მაია გიორხელიძე. შეხვედრაზე განიხილავენ ქართული ლიტერატურის კატალოგს. მთარგმნელი დალი იაშვილი წარადგენს მიხეილ ჯავახიშვილის მოთხრობას - „ლამბალო და ყაშა“ და მოთხრობების კრებულს. მთავარ სცენაზე გაიმართება წიგნის - „მზე, მთვარე და პურის ყანა“ წარდგენა. წიგნს წარადგენენ ავტორი - მწერალი და კინორეჟისორი თემურ ბაბლუანი და ეროვნული კინოცენტრის წარმომადგენელი ევროპაში სოფიო ბაბლუანი. ქართველ გამომცემლებთან ერთად საქართველოს სტენდთან იქნებიან ფრანგული გამომცემლობები: LE CHERCHE MIDI, GINGKO, EDITIONS DES CARNETS DU DESSERT DE LUNE, MEDUZA, და იტალიური გამომცემლობა MODERN TIMES, რომლებიც წარმოადგენენ ფრანგულად თარგმნილ კლასიკურ და თანამედროვე ქართულ პროზასა და პოეზიას.

საქართველოს ეროვნულ სტენდზე წარმოდგენილი იქნება ბუკლეტი ქართველი ავტორების 50-ამდე ნამუშევრის სინოპსისითა და ამონაბეჭდებით ისეთი ცნობილი ნაწარმოებებიდან, როგორიც არის „შუშანიკის წამება“, „ვეფხისტყაოსანი“ და სხვა.

აღსანიშნავია, რომ პარიზის წიგნის ბაზრობა ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი კულტურული მოვლენაა, რომელიც ყოველწლიურად გაზაფხულზე იმართება და მასში მონაწილეობას 1 200 გამომცემელი და 2 000 ავტორი იღებს. საქართველოს წელს პირველად მიეცა საშუალება, საკუთარი სტენდით ჩაერთოს საფესტივალო აქტივობებში.

ფესტივალში ეროვნული სტენდით მონაწილეობა საქართველოსთვის ძალიან მნიშვნელოვანია.

საფესტივალო აქტივობები მწერალთა სახლს, ქართველ მწერლებსა თუ გამომცემლებს დაეხმარება ლიტერატურული ურთიერთობების წარმართვაში, ქართული მწერლობის პოპულარიზაციაში, ახალი კონტაქტების მოძიებასა და მთარგმნელობითი საქმიანობის ხელშეწყობაში.