USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
ქართული ბიზნესი და ხელისუფლებასთან „შეთანხმებული“ ლოქდაუნი
თარიღი:  2104

ათასობით კოვიდინფიცირებული და ათეულობით გარდაცვლილი პაციენტი -ეს არის დღეს საქართველოს მოსახლეობისათვის მთავარი  ამბავი, რომლითაც ყოველი ცისმარე დღე იწყება. ჩვენს ქვეყანაში კორონა ვირუსის პირველი შემთხვევის გამოვლენიდან დღემდე, 2020 წლის მარტიდან ნოემბრის ბოლომდე, საქართველოს ჰქონდა ორი უკიდურესი პოზიცია მსოფლიო სტატისტიკაში - ინფიცირებულთა მინიმალური რაოდენობა და  ერთ-ერთი საუკეთესო კოვიდ მენეჯმენტი საწყის სტადიაზე და სრული ქაოსი და მოწინავე ადგილი „მინუს“ სტატისტიკაში 2020 წლის ნოემბრის ბოლოს.

როგორ მოხდა, რომ პანდემიის წარმატებული და "უპრეცენდენტო" მართვიდან  მოვედით დღევანდელ დღემდე, ამაზე ხელისუფლება არაფერს ამბობს, ერთი რაც მან დანამდვილებით იცის და გვამცნო ჩვენც - ეს არის  „წერტილოვან“  ლოქაუნდად მონათლული სრული გაუგებრობა.

ლოქდაუნი ძალაში 28 ნოემბრიდან შევიდა და დაიხურა ქვეყანაში მოქმედი აქტიური ბიზნესის 90%; ხელისუფლება ჯერ კიდევ წინა დღეს იძლეოდა დაპირებას, რომ მაგ. არ დაიხურებოდა თბილისის მეტროპოლიტენი და არ იქნებოდა სრული ლოქდაუნი. მიდიოდა ინტენსიური შეხვედრები ბიზნეს სექტორის წარმომადგენლებთან, რაც ქმნიდა განცდას, რომ ბიზნესის ინტერესები გათვალისწინებული იქნებოდა გადაწყვეტილებების მიღებისას. თუმცა ხელისუფლების მიერ საკუთარი გადაწყვეტილების გამოცხადების შემდეგ ბიზნესი ახალი და მოულოდნელი რეალობის წინაშე აღმოჩნდა. რეალობა კი ასეთია- თითქმის სრულადაა შეჩერებული  საცალო გაყიდვები ყველა მიმართულებით, გაკოტრების საფრთხის წინაშეა სარესტორნო ბიზნესი; გაურკვეველია ამ სფეროში დასაქმებული ათასობით ჩვენი თანამოქალაქის ბედი.  პირველად გასული საუკუნის 90-იანი წლების შემდეგ, რიგითი მოქალაქეებისათვის ფიზიკური გადარჩენის საკითხიც აქტუალური ხდება.

მიუხედავად მძიმე ფონისა,აღსანიშნავია, რომ ბიზნესი არ არის უწინდებურად მორჩილი და უტყვი სახელისუფლებო გადაწყვეტილების მიმართ. დღეს  საინფორმაციო საშუალებებში აქტიურად  ისმის ბიზნესის საპროტესტო ხმა არასწორ აკრძალვებთან დაკავშირებით და ამ პროცესში მონაწილეობს როგორც დიდი, ისე მცირე და საშუალო ბიზნესი.

თბილისში არსებული დიდი სავაჭრო ცენტრების — გალერეა თბილისი, თბილისი მოლი, ისთ ფოინთი, თბილისი ცენტრალი, ქარვასლა, სითი მოლი, გლდანი მოლი წარმომადგენლები აცხადებენ, რომ აღნიშნულ სავაჭრო ცენტრებში დაცული იყო ეპიდემიოლოგიური უსაფრთხოების წესები და დახურვის არავითარი წინაპირობა არ არსებობდა. ამასთან, სავაჭრო ცენტრების მესვეურთა თქმით, მთავრობასთან ინტენსიური კომუნიკაცია ჰქონდათ და საუბარი იყო მხოლოდ წერტილოვან შეზღუდვებზე — სამუშაო საათების შემცირებაზე და სამუშაო გრაფიკიდან რამდენიმე დღის ამოგდებაზე — თუმცა 24 საათში ყველაფერი შეიცვალა და სავაჭრო ობიექტები სრული ლოქდაუნის წინაშე აღმოჩნდნენ.

“იყო საჯარო განცხადებები, კერძო კომუნიკაცია, სადაც გვეუბნებოდნენ, რომ ეს არ მოხდებოდა, თუმცა დავდექით მწარე რეალობის წინაშე. ყოველი დღე, რაც ცენტრები დაკეტილია, ამ ექვსი ცენტრისთვის არის დაახლოებით 10 მილიონის ზარალი. ჩვენ მიერ დასაქმებულია 17 000 ადამიანი, რომელიც სამუშაოს გარეშე რჩება. ჩვენ გვესმის ის პრობლემატიკა, რაც არსებობს, თუმცა აუცილებელია, სექტორს ჰქონდეს მუშაობის შესაძლებლობა. ჩვენი შეთავაზებაა, რომ ნაცვლად 24 დეკემბრიდან 3 იანვრამდე, 15 დეკემბრიდან მოგვეცეს მუშაობის საშუალება. ეს არის დამატებითი ერთი კვირა, რაც მომგებიანი იქნება ყველასთვის და შეამცირებს წინასაახალწლო შოპინგის წნეხს”, – განაცხადა “თბილისის ცენტრალის” წარმომადგენელმა.

ხელისუფლება, რომელმაც ვერ გათვალა, რას გამოიწვევდა შეზღუდვების 2 დღით ადრე დაანონსება, რთულია დაიჯერო, რომ სრულად ფლობს სიტუაციას და გრძელვადიან პერსპექტივაში გათვლილი აქვთ ბიზნესის თითქმის სრულად გაჩერების  ყველა თანმხლები რისკი. ქაოსი, რომელიც 26 და 27 ნოემბერს დედაქალაქის ყველა სავაჭრო ობიექტზე სუფევდა, გადაწყვეტილების მიმღებთა კომპეტენციაზე ნამდვილად არ მეტყველებს. 

ამასთან, გაუგებრობას იწვევს ორმაგი სტანდარტები, რომელიც მთავრობის მიერ გამოცხადებულ შეზღუდვებში აისახა. როგორ შეიძლება, ვირუსის გავრცელების რისკი უფრო დიდი იყოს, მაგ. ღია ტიპის ბაზრობაზე, ვიდრე დახურულ სილამაზის სალონსა თუ ესთეტიკის ცენტრში, სადაც მომხმარებელს უშუალო ფიზიკური კონტაქტი აქვს მომსახურე პერსონალთან. 

დახურულ ობიექტებს შორისაა ე.წ. ელიავას ბაზრობა, სადაც სამშენებლო და სარემონტო მასალები იყიდება. გაუგებარია, რა კრიტერიუმებით იხელმძღვანელა მთავრობამ, როდესაც ოპერირება აუკრძალა აქ დასაქმებულ  15 000-მდე მეწარმეს, რომელიც ღია სივრცეში ვაჭრობს. მითუმეტეს, რომ ბაზრობის სპეციფიკიდან გამომდინარე ამ კონკრეტულ ობიექტზე არ ხდება მომხმარებლის მიერ მაგ. ტანსაცმლის მორგება და შესაბამისად, ვირუსის გავრცელების რისკი ბევრად დაბალია. კიდევ უფრო მეტ გაუგებრობას იწვევს და ორმაგ სტანდარტზე მეტყველებს ფაქტი, რომ  ამ დროს ღიაა მიმდებარე ქუჩებზე განთავსებული ყველა ვულკანიზაცია და ე.წ. პროფილაქტიკა. 

შეზღუდვებთან დაკავშირებით „თბილისი პოსტი“ გაესაუბრა რამოდენიმე მსხვილი ბიზნესს და სავაჭრო ცენტრის ხელმძღვანელს.

ლევან ყარალაშვილი ( „თბილისი ცენტრალის“ დირექტორი)

- რა შეთავაზებები გქონდათ  სავაჭრო ცენტრებისა და მსხვილი ქსელური მაღაზიების წარმომადგენლებს მთავრობის ეკონომიკურ გუნდთან, თუ მოხდა  თქვენთვის მნიშვნელოვანი მოთხოვნების გათვალისწინება?

სამთავრობო სტრუქტურებს  ჩვენთან გაცხადებული ჰქონდათ, რომ არ იქნებოდა ლოქდაუნი.  სამუშაო შეხვედრებზე მსჯელობა  იყო,  რომ ჩვენ უნდა გვემუშავა დეკემბრის თვეში,  თუმცა  გაიზრდებოდა წერტილოვანი შეზღუდვები, რაც აისახებოდა სამუშაო საათებისა  და  სამუშაო დღეების შემცირებაზე.   დღის წესრიგში იდგა შეღავათები გადასახადების კუთხით,  რადგან ჩვენს სექტორს  რეალურად დახმარების პაკეტი   არ მიუღია.  ჩვენი შეთავაზება მოიცავდა განთავისუფლებას  ქონების გადასახადისგან, როგორც განთავისუფლდა ტურისტული სექტორი. ჩვენ,  ის სავაჭრო ცენტრები, რომლებმაც ხელი მოვაწერეთ  მიმართვას, ვთავაზობდით ხელისუფლებას, რომ   მზად ვიყავით შეგვენარჩუნებინა ჩვენი პერსონალის მინიმუმ 80 %  შემდეგი ოთხი თვის განმავლობაში, იმის მიუხედავად, მოგვიწევდა თუ არა დაკეტვა იანვარსა და თებერვალში.  ჩვენი თხოვნა იყო გაეწიათ დახმარება მათთვის, ვისაც გვაწუხებს სასესხო ვალდებულებების თემა, რომ  ეროვნული ბანკი,  როგორც რეგულატორი ჩართულიყო  ბანკებთან ურთიერთობასა და მოლაპარაკებებში,  რათა მომხდარიყო სესხების რესტრუქტურიზაცია ან თუ სიტუაცია კრიტიკულ მოცემულობაში გადავიდოდა, მომხდარიყო  საპროცენტო სუბსიდირება თუნდაც ექვსი თვით. ასევე  გვქონდა მოთხოვნა,   გაგრძელებულიყო შეღავათი საშემოსავლო გადასახადის ნაწილში შემდეგი 6 თვის ვადით.  იმ შეხვედრებიდან,  რაც იმართებოდა  კანცელარიაში მთავრობის ეკონომიკურ გუნდთან საკმაოდ ოპტიმისტური  განწყობა გვქონდა  ჩვენი სექტორის წარმომადგენელებს, თუმცა საბოლოოდ   სიტუაცია შეიცვალა და არ მოხდა ჩვენი სურვილების და მოთხოვნების გათვალისწინება. მივიღეთ ის მოცემულობა, რაც  დღეს გვაქვს.    ჩვენი მოთხოვნები არ იქნა გათვალისწინებული არც გადასახადების ნაწილში, ქონების გადასახადთან დაკავშირებით ფინანსთა მინისტრის პოზიცია იყო,  რომ  ვერ გაგვიწევენ  ამ შეღავათს. პრემიერ მინისტრის მოსაზრებით  ამ მიმართულებით დათმობაზე საუბარი შესაძლებელია, თუმცა კონკრეტული პასუხი  ამ თემაზე ჯერ არ გვაქვს.

- რა პრობლემებს  შეუქმნის ერთი წლის განმავლობაში მეორედ გამოცხადებული ლოქდაუნი თქვენს სექტორს?

- ჩვენი დარგის სპეციფიკიდან გამომდინარე,  დეკემბერში მობილობა საკმაოდ მაღალია და ტოტალური ლოქდაუნი ჩვენთვის  არის   ძალიან დიდი დარტყმა.   წერტილოვანი შეზღუდვების პირობებში   ჩვენ ვფიქრობდით, რომ შევძლებდით ამ სიტუაციის გადატანას,  თუმცა ახლა, როდესაც მხოლოდ დეკემბრის რამდენიმე დღე მოგვცეს სამუშაოდ,  ეს  ბევრს არაფერს ნიშნავს. დეკემბერში ვაჭრობისთვის ყოველი დღე მნიშვნელოვანია, ამიტომ  გადამწყვეტი იქნება თუ მთავრობა  დეკემბერში  მაინც გაზრდის იმ პერიოდს, როდესაც ცენტრებს გახსნის და ფუნქციონირების შესაძლებლობა გვექნება.  დეკემბრის  ყოველი დღე   ეს არის   10 მილიონის  ბრუნვა.  მარტო  სავაჭრო ცენტრებში ობიექტები რომ ავიღოთ, საუბარია სამას მილიონზე, რასაც მიიღებენ ჩვენთან განთავსებულები ფართებიდან შემოსავლის სახით, აქედან იხდიან  ისინი იჯარას, გადასახადებს, კომუნალურ ხარჯებს,   ხელფასებს თანამშრომლებისთვის და ა.შ. თუ ავიღებთ მთლიანად დარგს,  ამ ცენტრების გარეშე, საუბარია  ერთ მილიარდიან ბრუნვაზე, რაც სრულდება დეკემბრის თვეში. დღეს ქართული ეკონომიკის მხოლოდ ამ სექტორიდან  ერთი მილიარდი ლარის ამოცლა  არის სერიოზული დარტყმა.  

ის ლოქდაუნი, რაც განხორციელდა გაზაფხულზე, არ იყო ისეთი მძიმე, რაც იქნება მიმდინარე ლოქდაუნი. მოგეხსენებათ ეს კომპანიები არ არის შექმნილი სუფთა  ქართული ინვესტიციებით. ეს არის საერთაშორისო ინვესტორთა მიერ  ჩადებული თანხები, ამიტომ საკმაოდ მაღალია ამ კომპანიებში კორპორატიული მართვის კულტურა, ფინანსური და რისკების მართვის სპეციფიკა.  აქედან გამომდინარე, ჩვენ გვქონდა ის რეზერვები, რომ გავმკლავებოდით ეკონომიკურ კრიზისს, შესაბამისად ჩვენ შევძელით პირველი  ლოქდაუნის გადატანა,  რასაც დაემატა  დამატებითი  ინვესტიციების  განხორციელება ცენტრების აღჭურვის კუთხით, რომ  კორონაპანდემიის დადგენილი რეგულაციები გაგვეთვალისწინებინა  და დაგვეცვა.  ჩვენს სავაჭრო ცენტრებში დაცული იყო იგივე ნორმები, რაც არის დაცული უცხოეთში სავაჭრო ცენტრებში, სამწუხაროდ, იქ თავად მოქალაქეეების სოციალური კულტურა უფრო მაღალია და ისინი უფრო უფრთხილდებიან ერთმანეთს, ვიდრე - ჩვენთან.   ჩვენ  ამ მხრივ  არც შეღავათები  მოგვითხოვია და არც დახმარების პაკეტები, მაშინაც კი,  როცა მთელი სექტორის ბრუნვა განახევრდა.  დეკემბრამდე,როგორც შევძელით,  მოვედით, თუმცა დეკემბერში ჩაკეტვა არის სასიკვდილო განაჩენი იმ ბიზნესებისთვის, რომლებსაც ჩვენ ვემსახურებით და რომლებიც ჩვენი ქვემოიჯარეები არიან და იმ 15 ათასი დასაქმებულისთვის, ვინც ჩვენს სავაჭრო ცენტრში არიან დასაქმებულები.

ჩვენ ვიწყებთ მოლაპარაკებას კრედიტორებთან, რომ განვაახლოთ სესხების რესტრუქტურიზაცია.  სავარაუდოდ ჩვენ დაგვჭირდება თვეები, რომ ჩავანაცვლოთ ან განახლდეს სიტუაცია ბაზარზე იმგვარად,  რომ ჩვენ შევძლოთ ოპერირების გაგრძელება.   იმედია, რომ ინფექციის შემთხვევები დაღმავალ ტრენდზე გადავა და სავაჭრო ცენტრები  15 დეკემბრიდან გაიხსნება, სხვა შემთხვევაში, ამ სექტორს  ფეხზე დადგომა ძალიან გაუჭირდება.  

გიორგი კვარაცხელია ( „ლილო მოლის“  გენერალური დირექტორი)  

- სამთავრობო სტრუქტურებთან გამართულ შეხვედრებზე  ძირითადად საუბრები იყო შუალედურ გადაწყვეტილებაზე, რომელიც   არ დააზარალებდა კერძო სექტორს და მოგვცემდა   მუშაობის გაგრძელების საშუალებას. განიხილებოდა სხვადასხვა ვერსიები, სამუშაო დროის შემცირება, კვირაში ორი დღის  დაკეტვის ხარჯზე  მობილობის შემცირება და სხვა.  ბიზნესის წარმომადგენლები წინააღმდეგები ვიყავით სრული ჩაკეტვის,  ჩვენ თანახმა ვიყავით  გარკვეულ შეზღუდვებზე, მაგრამ არა სრულ  ჩაკეტვაზე,  თუმცა საბოლოოდ ეპოდემიოლოგების რეკომენდაციები აღმოჩნდა გადამწყვეტი და ასეთი  შერეული ორთვიანი  გეგმა შემოგვთავაზეს. იმას თუ გავითვალისწინებთ, რომ დეკემბერი ვაჭრობისთვის ყველაზე კარგი პერიოდია,  ჩაკეტვა ჩვენთვის დიდი დარტყმაა.  ეს მცირე პერიოდები, რაც არის გამოყოფილი მუშაობისთვის,  ალბათ ბევრს ვერაფერს შეცვლის, თუმცა მაინც მნიშვნელოვანი იყო მათი დაშვება.  ამ პერიოდში   დიდი რაოდენობით იმპორტირებული საქონლის რეალიზება შეღავათი იქნება მეწარმებისთვის, რომლებიც   დეკემბერს  მთელი წელი ელოდებიან.

 

- საგადასახადო შეღავათებთან დაკავშირებით რაზე მოხდა შეთანხმება ხელისუფლებასთან? 

 

-ჩვენ შევთანხმდით ორ პუნქტზე -  იანვრიდან ექვსი თვის ვადით იქნება საშეღავათო პერიოდი   საშემოსავლო გადასახადზე  750 ლარიანი ტარიფიდან 1500 ლარამდე,  ეს ძალიან მნიშვნელოვანი იყო. ჩვენი მეორე თხოვნა იყო საიჯარო ურთიერთობების შემთხვევაში დამატებითი ღირებულების გადასახადის დასაბეგრ ბაზად მიჩნეულ იქნეს ფაქტობრივად მიღებული შემოსავალი, იქიდან გამომდინარე,  ჩვენ ამ სიტუაციაში ვერ მივიღებთ იჯარის შემოსავალს მთლიანად,  რომ არ დავიბეგროთ არმიღებული შემოსავლიდან.   ეს შეღავათი გვქონდა გაზაფხულზე, როდესაც სამი თვით  ვიყავით დახურულები,  იმედია, ამ შეღავათს მთავრობა ახლაც გააკეთებს  ბიზნესისთვის.  

- რა მოცემულობის წინაშე დგას ამ ეტაპზე ლილოს ბაზრობა  და  თქვენი მეიჯარეები?  

- ეს არის უმძიმესი ტვირთი ჩვენთვის და ჩვენი მეწარმეებისთვის, რომლებიც მთელ საქართველოს ამარაგებენ, ნებისმიერი აკრძალვა და შეზღუდვა ბიზნესისთვის უდიდესი დარტყმაა,  პრობლემები რაც შექმნა ლოქდაუნმა არის როგორც ადმინისტრაციის, ასევე მოიჯარეების საერთო პრობლემა.  პირველი ლოქდაუნი ლილო  მოლისთვის  იყო  კატასტროფული. გაზაფხულზე არ ვიცოდით, რამდენ ხანს ვიქნებოდით გაჩერებული,   რა პერსპექტივა გვქონდა. ეს იყო შოკი, რომელსაც მოჰყვა ძალიან დიდი ეკონომიკური ზარალი ჩვენთვისაც და მეწარმეებისთვისაც. გავიხსენით, დავიწყეთ მუშაობა, ფაქტიურად რაც ავმუშავდით, მას შემდეგ ჯერ კიდევ იმ პერიოდის  ვალებს ვფარავთ. ახლა თავიდან დაიწყო  ორთვიანი გაჩერება, რაც იქნება დიდი სიმძიმე, თუმცა ახლა მეტად ინფორმირებულები ვართ. გვაქვს მთავრობის შეღავათების იმედი, ამასთან ერთად   მეწარმეები უკვე  მომზადებული არიან იმისთვის, რომ პროდუქციის  მცირე ნაწილი მაინც გაყიდონ ონლაინ,  რაშიც მათ  ლილო მოლის ონლაინ პლატფორმაც დაეხმარებათ. 30 წლის განმავლობაში იმდენი ქარტეხილი გადავიარეთ, უკვე გამობრძმედილები ვართ.  ის დროც გვახსოვს, როდესაც მარტო პურის ქარხნები და ლილოს ბაზრობა მუშაობდა,  ამასაც გავუძლებთ. თითოეული სიცოცხლე, რომელიც ამ ჩაკეტვის შედეგად გადარჩება უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე ჩვენი  ფინანსური დანაკარგი,  რაც ბიზნესს ძალიან დიდ დარტყმას აყენებს, მაგრამ ახლა სხვა პერიოდია, ასეთ მოცემულობაში, როგორც ჩანს, სხვა გამოსავალი არ არის.  ჩვენ შევეცდებით გადავარჩინოთ ის მეწარმეები, ვინც ჩვენთან არიან, ერთად  გადავიტანთ იმ  დანაკარს, რაც გვექნება ამ პერიოდში. იმედი მაქვს, რომ  ნელ-ნელა მწყობრში ჩავდგებით და დავუბრუნდებით ჩვეულ ცხოვრებას.

 

ნატა გოგოლაძე ( თბილისი მოლის მარკეტინგის სამსახურის ხელმძღვანელი)  

 

- სამუშაო შეხვედრებზე  როგორც მთავრობის, ასევე კერძო სექტორის მხრიდან განიხილებოდა სხვადასხვა ვარიანტები. ჩვენი შეთავაზება იყო სავაჭრო ცენტრებს ემუშავა  შეკვეცილი  სამუშაო საათებით  კვირაში მხოლოდ ხუთი დღის განმავლობაში.  სავაჭრო ცენტრების სრულად დაკეტვა არ განიხილებოდა, ეს იყო ეპიდემიოლოგების მოთხოვნა. მთავრობა ცდილობდა მედიატორის როლი ეთამაშა ჩვენსა და ეპიდემიოლოგებს შორის, რომლებიც ითხოვდნენ რადიკალურ ზომებს, ჩვენ გვინდოდა რომ ლოქადუნი აგვეცილებინა  და არსებული რეგულაციებით გვეკონტროლებინა სიტუაცია. ჩვენ თითქმის ყოველდღე გვამოწმებდა შრომის უსაფრთხოების ინსპექცია,  არ გვქონია არც ერთი შენიშვნა და ჯარიმა, რადგან ზედმიწევნით სრულად, გაათმაგებული რესურსით ვიცავდით ყველა წესს.

- რა პრობლემებს შექუმნის თბილისი მოლს ლოქდაუნი დეკემბერში?

 

- გაზაფხულზე  გამოცხადებული ლოქდაუნი არ  იყო ასე მძიმე,  რადგან დეკემბერი, როგორც წინასაახალწლო პერიოდი  უფრო მნიშვნელოვანი თვეა ვაჭრობისთვის, ბიზნესის თვალსაზრისით, ასევე მომხმარებლისთვის.  ჩვენ  მზად ვიყავით გვემუშავა დეკემბერში,  თუნდაც სრულიად  დავკეტილიყავით  იანვარში.   ამ მოცემულობაში ჩვენ გვაქვს იმედი რომ მთავრობა გაზრდის დეკემბრის დღეებს და ეს  ნაკადები, რაც იქნება, გადანაწილდება  არა ცხრა დღეზე, არამედ უფრო დიდ პერიოდზე. ჩვენ ჯერ კიდევ დიალოგის რეჟიმში ვართ ხელისუფლებასთან და იმედი გვაქვს, რომ მივაღწევთ გარკვეულ  შეთანხმებას, რომელიც  უფრო დიდ კრიზისს აგვარიდებს თავიდან.       

 

ნოდარ  ჯავახიშვილი (ჰიპერმარკეტ მიჰაუს  მარკეტინგის სამსახურის ხელმძღვანელი) 

-ჰიპერმარკეტი მიჰაუსი პირველი ლოქდაუნის დასრულების შემდეგ გაიხსნა.  ძალიან მნიშვნელოვანი სტიმული იყო ის, რომ ბიზნესი არ უნდა გაჩერდეს და ნებისმიერ შემთხვევაში  ქვეყანაში ყველაფერი უნდა ამოძრავებულიყო. ჩვენ  თავიდანვე ძალიან აქტიურად დავიწყეთ მუშაობა ონლაინ გაყიდვებზე.  საქართველოში ვიყავით პირველები, ვინც  კომპანიის ონლაინ გახსნა შესთავაზა მომხმარებელს.  დღეს, როცა   მთელი მსოფლიო გადასულია ონლაინ შესყიდვაზე, ეს პრაქტიკა უკვე საქართველოშიც აქტიურად დამკვიდრდა, მით უმეტეს კორონაპანდემიის პირობებში ეს ყველაზე კარგი გამოსავალი აღმოჩნდა. ეს პირველმა ლოქდაუნმაც გვაჩვენა.

 -სამშენებლო და სარემონტო მასალების ონლაინ შეძენა რამდენად  პრაქტიკული აღმოჩნდა ქართველი  მომხმარებლისთვის?

 

-ეს არ არის იდეალური მოცემულობა, მაგრამ არსებულ მოცემულობაში არის იდეალური გამოსავალი.  საქართველოში უკვე ისე განვითარდა დიჯითალ ვაჭრობა  და ისე შეიცვალა  მომხმარებლის ქცევა, რომ   ონლაინ  სერვისით უკვე  უფრო და უფრო ბევრი მომხმარებელი სარგებლობს.  თავის დროზე საკურიერო სერვისის მიმართაც სკეპტიკურად ვიყავით განწყობილი, მაგრამ გავიდა დრო და საკურიერო მომსახურება დამკვირდად ჩვენს ყოველდღიურ ცხოვრებაში.    ჩვენ ონლაინ  მიმართულებით აწყობილი ინფრასტრუქტურა გვაქვს,  ამას გარდა მიჰაუსი დიდი კომპანიაა, შესაბამისად ლოქდაუნს  არ შეუქმნია ისეთი პრობლემები, როგორც სხვა  ჰიპერმარკეტებს შეუქმნა.  საქართველოში სამწუხაროდ, არ არის ისეთი მაღალი ინტერნეტიზაცია, რომ დიჯითალ ვაჭრობა ყველასთვის ხელმისაწვდომი იყოს, ამას გარდა ბევრმა კომპანიამ ვერ შეძლო ამ მიმართულებით განვითარება, შესაბამისად,  ცხადია,  რომ კორონაპანდემიით გამოწვეული ლოქდაუნი გლობალურად ეკონომიკას   დიდ პრობლემებს  უქმნის. 

 

 

სავაჭრო ცენტრებისა და ბრენდული მაღაზიების ხელმძღვანელები ისევ აგრძელებენ ერთობლივ მუშაობას იმისთვის, რომ ხელისუფლებას კვლავ წარუდგინონ სამუშაო დოკუმენტი, რომლის განხორციელებაც მათი აზრით სასიცოცხლოდ აუცილებელია ბიზნესისათვის და ამ წინადადებას ისინი უკვე დღეიდან წარუდგენენ ბიზნეს ომბუდსმენსა და ხელისუფლებას.

მათ მიერ შემუშავებული წინადადების თანახმად, წინასაახალწლოდ რამდენიმე დღით დიდი სავაჭრო ცენტრების გახსნა პანდემიის პირობებში მოსახლეობისთვის კარგ შედეგებს არ გამოიღებს. ამდენად, მათი მოთხოვნაა, გაიხსნას სავაჭრო ცენტრები რეკომენდაციების სრული დაცვით და ისინი მზად არიან, საამისოდ გაზრდილი სამუშაო საათებითაც იმუშაონ.

„ერთობლივ სამოქმედო გეგმაზე ვმუშაობთ, რომელიც გვინდა მთავრობას გავაცნოთ. ვთხოვ ბიზნესომბუდსმენს, რომ ორგანიზება გაუწიოს შეხვედრას ეკონომიკური გუნდის მინისტრებთან“, - განაცხადა სავაჭრო ცენტრ „ქარვასლას“ დირექტორმა ზურაბ შავლაყაძემ.

„Retail Group Georgia“-ს დირექტორის რეზო მაღალაშვილის განცხადებით კი ისინი მთავრობას შესთავაზებენ, თუ რა ფორმატში შეუძლიათ იმუშაონ დეკემბერსა და იანვარში.

„შეგვიძლია პასუხისმგებლობა ავიღოთ გარკვეულ საკითხებზე, რომ კარგად ვმართოთ ნაკადები. თუმცა, ჩვენგან იქნება მოთხოვნა, რა პერიოდში გვინდა ვივაჭროთ. ეს არ იქნება ის ერთი კვირა, რომელიც ახლაა მოცემული. ჩვენ გვინდა, რომ ეს გახანგრძლივდეს“, - განაცხადა მაღალაშვილმა.

ზემოთ ჩვენ ბიზნესის სატკივარი მოგახსენეთ, თუმცა კარგად თუ დავუკვირდებით ეს ყველა ჩვენთაგანის სატკივარია და ჩვენი აზრით, ყველა სახელმწიფოებრივი პასუხისმგებლობით გამსჭვალული მოქალაქის ვალდებულებაა მხარში დაუდგეს ამ მძიმე დღეებში ქართულ ბიზნესს, რადგან მხოლოდ ის არის ერთადერთი გარანტორი, ყველა ჩვენთაგანის  უსაფრთხო და მატერიალურად უზრუნველყოფილი ხვალინდელი დღის.

 

 ავტორი: გოგი ლორთქიფანიძე

 

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.