,
საქართველოში ოდითგანვე არსებობდა მკურნალთა სახელგანთქმული დინასტიები, რომელთა ღვაწლი ჩვენი ჟურნალის ფურცლებზეც არაერთხელ ასახულა: თურმანიძეები, ციციშვილები, კვეზერელები, ფიფიები, საყვარელიძეები, ალადაშვილები... ამჯერად გვინდა, მრავალი ადამიანისთვის პატივსაცემ პიროვნებაზე, ცნობილ პედიატრზე, საქართველოს სსრ დამსახურებულ ექიმზე, უბერთა სამედიცინო დინასტიის ფუძემდებელზე მოგითხროთ.
მე-19 საუკუნეში საფრანგეთიდან საქართველოში ჩამოსული პრინცი მიურატის ამალაში პიერ უბერიც ყოფილა. ის ზუგდიდში დასახლებულა და თათია დარასელიაზე დაქორწინებულა. სწორედ მისგან იღებს სათავეს საქართველოში უბერების გვარი, რომელმაც ქვეყანას არაერთი უბადლო მკურნალი აჩუქა.
ნუგზარ უბერი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი, თსსუ ემერიტუსი, მოგვითხრობს:
– მამაჩემი პეტრე უბერი ზუგდიდის რაიონში ისტორიულად პირველი პედიატრი გახლდათ. მისი ძმისშვილი ლუდმილა უბერი, ჯანდაცვის სისტემის ცნობილი ორგანიზატორი, წლების განმავლობაში ბავშვთა მეცხრე პოლიკლინიკისა და ბავშვთა ინფექციური საავადმყოფოს მთავარი ექიმი იყო. მეორე ძმისშვილი, ლევან უბერი, სპეციალობით კარდიოლოგი, თბილისში და შემდეგ გაგრაში მოღვაწეობდა. ეკატერინე უბერი, იმ დროს მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატი, თბილისში, შემდეგ კი მოსკოვში მუშაობდა. ჩემი ძმებიც, პეტრე, ზურაბი და კონსტანტინე, ასევე სამედიცინო სფეროს თვალსაჩინო წარმომადგენლები არიან. ექიმი იყო დედაც – გოგოლა ძაძამიძე, რომელიც ახალგაზრდა გარდაიცვალა და, სამწუხაროდ, არ მახსოვს.
პეტრე უბერის ოთხივე შვილს მეუღლეებიც ექიმები გვყავს: დოდო თორდია – თერაპევტი, მარინა ჩიქავა – ნევროპათოლოგი, ქეთევან ლეჟავა – პედიატრი, მარინა ეგუტია – თერაპევტი. ჩემს მეხსიერებაში მთელი ჩვენი ოჯახი პაციენტების სამედიცინო ისტორიების განხილვით, მათზე ფიქრით ცხოვრობდა. ასეთი პროფესიული პასუხისმგებლობის მაგალითზე ვიზრდებოდით მე და ჩემი ძმები.
ადრეული წლები
პეტრე უბერი 1908 წელს ზუგდიდში, ხელოსნის ოჯახში დაიბადა. შრომისმოყვარეობა ბავშვობიდანვე დაჰყვა. ექიმის სათუთი და რთული პროფესია ყრმობიდან იზიდავდა. ოცნებობდა, მთელი სიცოცხლე პატარების ჯანმრთელობის სადარაჯოზე მდგარიყო.
1928 წელს თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტში ჩაირიცხა. ჯერ კიდევ სტუდენტი, ორი წელი ლაბორანტად მუშაობდა დედათა და ბავშვთა ჯანდაცვის კვლევით ინსტიტუტში, სადაც პროფესიული ნათლობა მიიღო. უმაღლესი სასწავლებლის წარჩინებით დასრულების შემდეგ მშობლიურ ზუგდიდს მიაშურა და პოლიკლინიკაში პედიატრად დაიწყო მუშაობა. ასე გახდა ახალგაზრდა პეტრე უბერი ზუგდიდის რაიონის პირველი პედიატრი.
იმ პერიოდში საბჭოთა მედიცინა უწყვეტი სამედიცინო განათლების პრინციპებით ხელმძღვანელობდა. პეტრე უბერიც 1938 წელს კოლეგებთან ერთად დახელოვნების მიზნით საქართველოდან მივლინებულ იქნა ქალაქ ლენინგრადში (ამჟამად – სანკტ-პეტერბურგი), სახელგანთქმული აკადემიკოსების ვ. მასლოვისა და ა. ტურის კლინიკაში. იმავე წელს, მისი ინიციატივით, ზუგდიდის რაიონულ საავადმყოფოში გაიხსნა ბავშვთა განყოფილება, რომელსაც თვითონვე ჩაუდგა სათავეში და სიცოცხლის ბოლომდე ხელმძღვანელობდა.
სამამულო ომის დაწყებისთანავე პეტრე უბერმა ჯარისკაცის ფარაჯა ჩაიცვა და ქვეყნის დამცველთა რიგებში ჩადგა. ჯარში ყოფნის პერიოდშიც ეწეოდა სამედიცინო საქმიანობას. დემობილიზაციის შემდეგ კვლვავ დაუბრუნდა საყვარელ საქმეს, ზუგდიდს და ზუგდიდელებს.
პეტრე უბერი-უმცროსი, ზუგდიდის რესპუბლიკური საავადმყოფოს მთავარი სპეციალისტი, ოტორინოლარინგოლოგი:
– მუდმივი სამედიცინო განათლება იყო მისი მრავალი ინოვაციური ინიციატივის დანერგვის საფუძველი. აღნიშვნის ღირსია, რომ მისი ძალისხმევით ბავშვთა განყოფილებაში გაიხსნა ინტენსიური თერაპიის პალატა. ამ პირობებში წარმატებით მიმდინარეობდა მძიმე პნევმონიების, კუჭ-ნაწლავის სისტემისა და სხვა ინფექციების მართვა. განსაკუთრებით უნდა აღინიშნოს მეტად მძიმე და იმ დროისთვის აქტუალური ინფექციით, ტუბერკულოზით, დაავადებულ ბავშვთა მკურნალობა. სწორედ ეს გახდა პეტრე უბერის როგორც პროფესიონალის ცნობადობის საფუძველი. 1961 წელს მას მიენიჭა საქართველოს სსრ დამსახურებული ექიმის წოდება და გადაეცა ჯანდაცვის საკავშირო სამინისტროს სამკერდე ნიშანი „ჯანმრთელობის წარჩინებული“ – იმ დროისთვის ექიმის ერთ-ერთი უმაღლესი ჯილდო. მიღებული ჰქონდა სხვა ჯილდოებიც. არჩეული იყო საქართველოს პედიატრთა სამეცნიერო საზოგადოების წევრად და ზუგდიდის პედიატრთა საზოგადოების თავმჯდომარედ.
იოსებ კვაჭაძე, მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი:
– პეტრე უბერი საქართველოს პედიატრთა სახელოვანი კოჰორტის ერთ-ერთი თვალსაჩინო წარმომადგენელი გახლდათ. ის იყო პედიატრთა რესპუბლიკური თუ საკავშირო, სამეცნიერო თუ პრაქტიკული ხასიათის კონფერენციებისა და ყრილობების უცვლელი დელეგატი. ამ შეხვედრებზე გულუხვი მასპინძლის როლშიც ხშირად გამოდიოდა. აქტიურად იყო ჩართული კლინიკური თუ პრაქტიკული საკითხების განხილვაში. ზეიმით აღნიშნავდა თანამშრომელთა სამეცნიერო თუ ორგანიზაციულ წარმატებებს. ხშირად იმეორებდა დიდი ილიას სიტყვებს: ქვეყანა ტაძარი კი არ არის, სადაც კაცი უნდა ლოცულობდეს, არამედ სახელოსნოა, სადაც მუხლჩაუხრელად უნდა მუშაობდესო.
პეტრე უბერი, ბრწყინვალე სპეციალისტი და მაღალი სამედიცინო ეთიკით გამორჩეული პიროვნება, დიდი ავტორიტეტით სარგებლობდა, არა მარტო ზუგდიდის, არამედ მეზობელი რაიონების სამედიცინო საზოგადოებასა და მოსახლეობაშიც. ადგილობრივ პრესაში ის ხშირად აქვეყნებდა წერილებს ბავშვთა დაავადებების მკურნალობისა და პრევენციის საკითხებზე, სისტემატურად კითხულობდა ლექციებს ფართო აუდიტორიის წინაშე, მონაწილეობდა რადიოგადაცემებში.
მარინე კვეზერელი-კოპაძე, თსსუ პროფესორი:
– ბავშვობიდან მესმოდა პეტრე უბერის შესახებ. ჩემი ოჯახი სოხუმში ცხოვრობდა, მამა, პროფესორი ავთანდილ კვეზერელი-კოპაძე, იმ პერიოდში აფხაზეთის მთავარი პედიატრი იყო და ბატონ პეტრესთან მრავალწლიანი ურთიერთობა აკავშირებდა. ხშირად უთქვამს, იმდენი ბავშვი ჰყავს გადარჩენილი, მარტო ზუგდიდი კი არა, მთელი დასავლეთ საქართველო მის მზეს იფიცებსო.
ზურაბ უბერი, ქუთაისის საავადმყოფოს ბავშვთა განყოფილების გამგე:
– ამავე დროს, მამა მეტად ქარიზმატული პიროვნება იყო, ყველასთან კეთილი ურთიერთობის მოსურნე, ქალაქში ჩამოსული სტუმრების მასპინძლობას თავის თავზე იღებდა, მეგობრობდა არა მხოლოდ სამედიცინო საზოგადოების, არამედ კულტურისა და ხელოვნების თვალსაჩინო წარმომადგენლებთანაც, მაგალითად, ლეგენდარული ვერიკო ანჯაფარიძე და აკაკი ხორავა ზუგდიდში ჩვენი სახლის ხშირი სტუმრები იყვნენ. უყვარდა ქართული და რუსული პოეზია. ციტირებდა პუშკინს, ესენინს...
რუსუდან ბერულავა, პედიატრი:
– ყველას, კოლეგებსა თუ პაციენტებს, ასე მიმართავდა: "მამა". ამ სიტყვას ისეთი სითბოთი წარმოთქვამდა, ადამიანს მაშინვე გამარჯვების იმედს ჩაუსახავდა. ვინ მოთვლის, რამდენი ღამე უთენებია ბატონ პეტრეს ავადმყოფის სასთუმალთან და რამდენჯერ დაუმარცხებია ვერაგი სენი... ამოუწურავი ენერგიით დაჯილდოებულ ამ ბრწყინვალე პროფესიონალს ადამიანები უყოყმანოდ ანდობდნენ ყველაზე სანუკვარს – შვილს. თავისი განყოფილების ექიმებთან ერთად თითოეულ შემთხვევას სკრუპულოზურად განიხილავდა და სათანადო რჩევებსაც გვაძლევდა. მან ზუგდიდს ექიმების დიდი პლეადა აღუზარდა. მეც მხვდა წილად დიდი პატივი, მისი მოსწავლე მერქვას.
კონსტანტინე უბერი:
– ახალბედა ექიმმა ზუგდიდში რომ დავიწყე მუშაობა, მამამ დამიძახა, გვერდით დამისვა და თავისი პროფესიული ცხოვრებიდან ერთი შემთხვევის შესახებ მიამბო:
ზამთრის სუსხიან საღამოს ერთ კაცს შვილის სანახავად წაუყვანია, სახლიდან დაახლოებით 7-8 კმ-ის მოშორებით. მამას გაუსინჯავს ბავშვი, დაუნიშნავს მკურნალობა და წამოსულა. უკვე შინ მოსულს, გახსენებია, რომ პაციენტის ყელში ჩახედვა დავიწყებოდა. იმის შიშით, რამე მნიშვნელოვანი არ გამომეპაროსო, ფეხით გაბრუნებულა უკან, ბავშვის ხახა კარგად დაუთვალიერებია და, დამშვიდებული, ნაშუაღამევს დაბრუნებულა შინ. იმ პერიოდში ტელეფონიც იშვიათი იყო და არც მანქანა შეგხვდებოდათ ყოველ ნაბიჯზე, ამიტომ ასეთი გულმავიწყობა ექიმს ძვირად უჯდებოდა. ჩემს ახალგაზრდობაში კომუნიკაციის უფრო მეტი საშუალება არსებობდა, მაგრამ მამის უკიდეგანო პასუხისმგებლობის გრძნობა მემკვიდრეობად მერგო და ეს ამბავიც ჩემი ცხოვრების ლეიტმოტივად იქცა.
პეტრე უბერი–უმცროსი:
– ზუგდიდის ის ქუჩა, რომელიც ახლა პეტრე უბერის სახელს ატარებს, მამაჩემის სიცოცხლეში მუდამ ხალხმრავალი იყო, მისი პროფესიული თუ ადამიანური თანადგომის მომლოდინე ხალხით სავსე...
ეკატერინე უბერი, თსსუ პედიატრიის პროფესორი, მედიცინის დოქტორი, თსსუ აკ. გ. ჟვანიას სახ. პედიატრიის აკადემიური კლინიკის თერაპიული სამსახურის უფროსი:
– სანამ პატარა ვიყავი, ბაბუას დატვირთული სამუშაო რეჟიმი ნორმალური მეგონა. ის, რომ მასთან ბევრ დროს ვერ ვატარებდი, არ მიმაჩნდა რაღაც უჩვეულოდ, პირიქით, სხვანაირად ვერც წარმომედგინა.
მას შემდეგ, რაც თავად გადავწყვიტე ექიმობა, მივხვდი, რაოდენ მნიშვნელოვანია, შენს საქმეში იყო ნოვატორი, ერთი ნაბიჯით გაასწრო სხვებს. ამ გადმოსახედიდან უკეთ ვხვდები, რატომ იყო ბაბუა ასეთი ცნობილი და რატომ ჰყავდა ამდენი მადლიერი პაციენტი: იმიტომ, რომ მან დასავლეთი საქართველოს რეგიონში არაერთი სიახლე შემოიტანა, დანერგა ტუბერკულოზური მენინგიტის და მრავალი სხვა დაავადების მკურნალობის თანამედროვე მეთოდები.
ცოდნასთან ერთად პეტრეს საოცარი სამედიცინო ალღოც ჰქონდა. როცა ვინმე მეუბნება, ბაბუაშენის გადარჩენილი ვარო, დაწვრილებით ვიწყებ მის გამოკითხვას, რათა გავიგო, რა სჭირდა, როგორ მივიდა ბაბუა სწორ დიაგნოზამდე პრაქტიკულად შიშველი ხელებით, ყოველგვარი ლაბორატორიული ანალიზისა თუ კვლევის თანამედროვე მეთოდების არარსებობის პირობებში. მეამაყება, რომ იმ ადამიანის შვილიშვილი ვარ, რომელიც მხოლოდ გასინჯვით და დათვალიერებით სვამდა უტყუარ დიაგნოზს და საყვარელ პროფესიას სიცოცხლის ბოლომდე პირნათლად ემსახურა.
პეტრე უბერი 1985 წლის 10 დეკემბერს მშობლიურ ქალაქში გარდაიცვალა. მის სამგლოვიარო პროცესიას საქართველოში მცხოვრები უამრავი მადლიერი დედა და ბებია მიჰყვებოდა, რომელთა შვილები და შვილიშვილები ბატონი პეტრეს მადლიანმა მარჯვენამ გადაარჩინა.
ასეთი იყო პეტრე უბერის ცხოვრების გზა, რომელიც მაგალითია იმისა, როგორ უნდა უყვარდეს ექიმს თავისი პროფესია, ოჯახი და ხალხი. ამ ღირებულებებით აგრძელებს ცხოვრებას მისი შთამომავლობაც.
მარი მარღანია
ბრიტანული გაზეთის „გარდიანის“ (The Guardian) 20 ივნისის ნომერში დაბეჭდილია სტატია სათაურით „ქვეყნის შიგნიდან აფეთქება, კოლაფსი თუ გარდამავალი პერიოდი: როგორ შეიძლება ხელისუფლების შეცვლა ირანში“ (ავტორი - პატრის ვინტური). პუბლიკაციაში გაანალიზებულია ირანის ხელისუფლების სავარაუდო შეცვლის გზები და განხილულია ქვეყნის ხელმძღვანელთა სხვადასხვა კანდიდატები.
გთავაზობთ სტატიას მცირე შემოკლებით:
კანადაში „დიდი შვიდეულის“ სამიტის დროს განსაკუთრებით გამოიკვეთა უთანხმოება ირანში რეჟიმის ცვლილების საკითხის მიმართ. საფრანგეთის პრეზიდენტმა ემანუელ მაკრონმა „შვიდეულის“ წევრებს სიფრთხილისაკენ მოუწოდა, როცა საკითხი მთავრობის დამხობას ეხება: „ჩვენ აზრზე არ ვართ, რა მოჰყვება ამას და რა იქნება შემდეგ“. მან აღნიშნა, რომ ირანის მთავრობის სავარაუდო შექმნისათვის დრო არ აქვს და საერთოდ, თავიანთი მთავრობა ირანელებმა თვითონვე უნდა შექმნან. „ირანის რეჟიმის შეცვლა სამხედრო საშუალებებით დღეს ყველაზე დიდი შეცდომა იქნებოდა, რაც ქვეყანას ქაოსში ჩაძირავს. ვინმე თვლის, რომ 2003 წელს ერაყში სადამ ჰუსეინის რეჟიმის დამხობა კარგი იდეა იყო? ვინმე თვლის, რომ ის, რაც ლიბიაში გაკეთდა - მუამარ კადაფის დამხობა - კარგი იდეა იყო? რეჟიმის შეცვლა გეგმის გარეშე - სტრატეგიული შეცდომა იქნება“, - ხაზი გაუსვა ემანუელ მაკრონმა.
გერმანიის კანცლერმა ფრიდრიხ მერცმა კი, პირიქით, განაცხადა, რომ „ირანის რეჟიმი ტერორისტულია და კარგი იქნება, რომ ის ახლავე დაემხოს“. მართალია, კანცლერმა აღიარა, რომ რეჟიმის ცვლილებას ყოველთვის არ მოაქვს სასურველი შედეგები, მაგრამ არსებობს დადებითი პრეცედენტიც, მაგალითად, სირიაში, სადაც ბაშარ ასადის რეჟიმის კრახის შემდეგ ახალი ხელისუფლება ქვეყანაში სტაბილურობის დამყარებას ცდილობს. ამასთან, ფრიდრიხ მერცს არაფერი უთქვამს იმაზე, რომ სირიაში მთავრობის ცვლილებას წინ 9-წლიანი სამოქალაქო ომი უძღვოდა და რომ ხელისუფლების ამგვარ შეცვლას ძალიან ძნელი იქნება დემოკრატიული გადასვლა ვუწოდოთ.
ხშირად ხდება, როცა ავტორიტარული ხელისუფლების დამხობის შემდეგ არენაზე გამოდიან უპროგნოზო პოლიტიკური ძალები, ქვეყანაში არასტაბილური სიტუაცია ყალიბდება და უკონტროლო პროცესები იწყება. დიახ, თავის დროზე აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტს ჰქონდა გეგმები ერაყის ომისშემდგომი მოწყობის საკითხში (სადამ ჰუსეინის რეჟიმის დამხობის შემდეგ, „მომდევნო დღიასათვის“), მაგრამ საბოლოო ჯამში თვით აშშ-მაც კი ვერ აიცილა თავიდან დესტაბილიზაციური პროცესები.
ირანის შემთხვევა კი უფრო უარესია - ირანში მრავალი ეთნიკური ჯგუფი ცხოვრობს, ირანი თეოკრატიული სახელმწიფოა, ენერგეტიკული რესურსებით მდიდარი, რომლის შემოსავლების გადანაწილება კონფლიქტს გამოიწვევს. დასავლეთს ბოლო დროს ირანის რეჟიმის დამხობა საერთოდ დაგეგმილი არ ჰქონია. არ არის გამორიცხული, რომ ქვეყნის ბალკანიზაცია რეალურად მოხდეს. მართალია, ირანი ხელოვნურად შეკოწიწებულ სახელმწიფოს არ წარმოადგენს, ის საუკუნეების განმავლობაში არსებობდა ამჟამინდელ საზღვრებით, მაგრამ საყურადღებოა, რომ ქვეყნის ძირითადი მოსახლეობა - სპარსელები მხოლოდ 50%-ს შეადგენს, დანარჩენი კი სხვა ხალხებია: დაახლოებით 25% - აზერბაიჯანელები, უფრო ნაკლები - თურქები, ქურთები, ბელუჯები, არაბები, ასირიელები, სომხები, ებრაელები... ანუ როგორც კი ცენტრალური ხელისუფლება დაემხობა, თავს იჩენს სეპარატიზმი.
როგორც კი ეთნიკური სეპარატიზმის აფეთქება მოხდება, ბაქოს რეჟიმი აზერბაიჯანში და ბევრი ქურთული სამხედრო მოძრაობა თავის უფლებებს გამოაცხადებს რომელიმე ანკლავის სახით ირანის ტერიტორიაზე. ისრაელის გაზეთმა Jerusalem Post-მა ბენიამინ ნეთანიაჰუს მოუწოდა, რომ რადგან ირანის რეფორმირება შეუძლებელი იქნება, მაშინ უმჯობესია ქვეყნის ფედერალიზება მოხდესო.
ირანში ორგანიზებული ოპოზიცია არ არსებობს, პოლიტიკური პარტიები აკრძალულია, ყველა მეტ-ნაკლებად ცნობილი ოპოზიციონერი და რეჟიმის მოწინააღმდეგე საპყრობილეში - ზოგი უშუალოდ საკანში, ზოგიც - იშვიათად - შინაპატიმრობაში. ყოველგვარი დისიდენტობა და სხვაგვარად აზროვნება მკაცრად იდევნება.
ისლამური რევოლუციის გუშაგთა კორპუსის მაღალჩინოსნები განადგურდნენ, მაგრამ აიათოლების ხელისუფლებას მაინც აქვს თავდაცვის პოტენციალი. მათგან ყველაზე საშიშია უმაღლესი ლიდერი, აიათოლა ალი ჰამენეი. მისი ლიკვიდაცია შეიძლება ქუჩის საპროტესტო გამოსვლებით ან არმიის დახმარებით. შესაძლოა გუშაგთა კორპუსში მოიძებნონ საშუალო და უმცროსი დონის უკმაყოფილო ოფიცრები, რომლებიც რეჟიმით უკმაყოფილონ არიან და რომლებიც შეძლებენ გადატრიალების მოწყობას. ამით თავიდან აცილებული იქნება ახალი რევოლუცია და დამყარდება შედარებით ლიბერალური საერო ხელისუფლება.
ერთ-ერთი ადამიანი, რომელიც ირანის თეოკრატიული მთავრობის დამხობას ელოდება, რეზა ფეჰლევია - აწ გარდაცვლილი ირანის ბოლო შაჰის - მოჰამედ რეზა ფეჰლევის ვაჟი. იგი 1979 წლიდან დევნილობაში ცხოვრობს. სხვათა შორის, დღეს მონრქისტულ პერიოდს ბევრი ირანელი, განსაკუთრებით უფროსი თაობა, „ვარდისფერი სათვალით“ იხსენებს - სასმელ-საჭმელი იყო, ქალებს თავისუფლება ჰქონდათ, ქვეყანა ჩაკეტილი და იზოლირებული არ იყო და ა.შ. რეზა ფეჰლევი ამჟამად აშშ-ის ტელეარხებით გამოდის და აცხადებს, რომ აიათოლების რეჟიმი კრახის პირზეა და დასავლეთს საკუთარ თავს დემოკრატიისაკენ გადასვლის გარდამავალ ეპოქაში ქვეყნის ხელმძღვანელად სთავაზობს. „ირანელი ხალხი ხედავს, რომ მათი უმაღლესი ლიდერი მხდალია და ბუნკერში ვირთხასავით იმალება. მაღალჩინოსნები ირანიდან უკვე გარბიან. მე მაქვს ირანის სამომავლო მმართველობისა და მისი აღდგენის გეგმა“, - აცხადებს შაჰის ვაჟი.
მაგრამ არის ეჭვები, რომ მას არ ესმის ირანის საზოგადოების დღევანდელი ინტერესები, არ იცნობს ქვეყნის შიდა მდგომარეობას, რადგან ირანიდან მამამისის გაქცევის დროს, იგი მხოლოდ 17 წლისა იყო. ყველამ იცის, რომ რეზა ფეჰლევი ახლოს არის ისრაელის მთავრობასთან და ეს გარემოება მისთვის ერთგვარ ლაქას წარმოადგენს. ირანელებში ნეგატიურ ემოციებს იწვევს მისი საზეიმო [პროისრაელური] განცხადებები იმ დროს, როცა ისრაელი მშვიდობიან მოსახლეობას ბომბავს და ხოცავს.
ხმები გავრცელდა, რომ თითქოსდა საგანგებო მთავრობის ჩამოყალიბება იგეგმება და თითქოსდა ამ საკითხის ორგანიზატორები არიან ირანის ორი ყოფილი ლიდერი - ექს-პრეზიდენტი ჰასან რუჰანი (2013-2021 წლებში) და საგარეო საქმეთა ყოფილი მინისტრი ჯავად ზარიფი. მათ ტანდემს შეიძლება შეუერთდეს ალი ლარიჯანი - პარლამენტის ყოფილი სპიკერი.
ზოგიერთები თვლიან, რომ სამომავლო პოლიტიკურ ფიგურებდ შეიძლება დასახელდეს ამჟამად შინაპატიმრობაში მყოფი - 2011 წლიდან - მირ ჰუსეინ მოსავი (ირანის ექს-პრემიერ-მინისტრი 1981-1989 წლებში) და მისი ცოლი ზაჰრა რაჰნავარდი. ცოლ-ქმარი ისრაელის ლიდერს ბენიამინ ნეთანიაჰუს დამნაშავედ და აგრესორად თვლის, რომელიც „უხეშად არღვევს საერთაშორისო სამართლს“, მაგრამ იმავდროულად აკრიტიკებენ ირანის დღევანდელ ხელისუფლებას. საყურადღებო ფიგურას წარმოადგენს აგრეთვე თეირანის ემინის საპყრობილეში მყოფი მუსტაფა ტაჯზადე, ირანის შინაგან საქმეთა ექს-მინისტრი და პრეზიდენტ სეიდ მუჰამედ ჰათამის ადმინისტრაციის ყოფილი უფროსი (1997-2005 წლებში), რომელიც დაპატიმრებამდე ხშირად აკრიტიკებდა აიათოლა ალი ჰამენეის: „იგი თვალს ხუჭავს ქვეყნის კატასტროფულ მდგომარეობაზე“. ციხიდან გამოგზავნილ წერილში მუსტაფა ტაჯზადე წერს: „მე ვიცი, რომ ჩვენი ქვეყნის მოსახლეობის ნაწილი ისრაელის დაბომბვებს მხარს უჭერს იმ იმედით, რომ როგორმე კლერიკალური მმართველობა დაემხოს. მაგრამ იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ასე მოხდება, ირანისაგან ნანგრევები დარჩება, გაბატონდება უკანონობა და ქაოსი, არ არის გამორიცხული ქვეყნის დაშლა-დანაწილებაც“.
ირანის მასწავლებელთა პროფკავშირული ასოციაციის საკოორდინაციო საბჭო ალტერნატიული ხელისუფლების კიდევ ერთ პოტენციურ წყაროს წარმოადგენს. მისი განცხადებით, „ჩვენ უარვყოფთ ყოველგვარ პოლიტიკას, რომელიც ომის გაჩაღებისაკენ არის მიმართული - ვინც არ უნდა ატარებდეს მას, ირანის მთავრობა იქნება ეს თუ ისრაელის მთავრობა. ომი სიკეთის მთესველი და მომავლის მშენებლობის საშუალება კი არ არის, არამედ უბედურების მომტანია“.
ომის წინააღმდეგ განცხადებები ემინის საპყრობილეში ჩამწყვდეული ქალი ტუსაღების მხრიდანაც ისმის: ნარგეს მოჰამადი, 2022 წლის ნობელის მშვიდობის პრემიის ლაურეატი, დასავლეთსაც აკრიტიკებს და ირანის რეჟიმსაც: „ომი არავისთვის სასურველი არ არის. ომის გამჩაღებლებმა უნდა იცოდნენ, რომ მათ სინდისზე იქნება უამრავი ადამიანის სიკვდილი, ათასობით ირანელი მოქალაქის უსახლკაროდ დარჩენა... მე ღრმად ვარ დარწმუნებული, რომ დემოკრატია, ადამიანის უფლებები და თავისუფლება ომისა და ძალადობის გზით ვერ იქნება მიღწეული“.
მოკლედ, ირანულ საზოგადოებაში აზრთა სხვადასხვაობაა. საბოლოოდ, როცა რეპრესიული სტრუქტურები დასუსტდებიან, ქვეყნის სამომავლო არჩევანი თვითონ ირანელებზე იქნება დამოკიდებული. ვიმეორებთ: ბევრ ირანელს თავიანთი რეპრესიული რეჟიმი სძულს, მაგრამ ასევე სძულთ ისრაელიც და მას ქვეყნის ნგრევაში ადანაშაულებენ. ბევრ ირანელს თავისი მთავრობის მოქმედების მწარე გამოცდილება აქვს, მაგრამ მათ ასევე იციან, თუ რა გაუკეთა ღაზას მოსახლეობას ისრაელმა. ირანელებს არ სურთ, რომ თეირანიც იგივე დღეში აღმოჩნდეს.
