USD 2.7086
EUR 3.1783
RUB 3.4210
თბილისი
«Politico»: „ვინ მართავს საქართველოს?“
თარიღი:  

ამერიკული გაზეთის Politico-ს ევროპულ ვერსიაში (იბეჭდება ბელგიაში) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ვინ მართავს საქართველოს“ (ავტორი - არშან ბარზანი).

გთავაზობთ ვრცელი პუბლიკაციის შემოკლებულ შინაარსს:

„საქართველოში შეუძლებელია სადმე გახვიდე და უკრაინის დროშები არ დაინახო. ლურჯ-ყვითელი ფერები ჭარბობს სოციალურ ქსელებში, ელექტრონულ წერილებში, სასტუმროების ანგარიშებში, რესტორნებში - ყველგან, ქალაქად თუ სოფლად. ხშირად საკმაოდ უხეში წარწერები შენობათა კედლებზე დასასვენებლად საქართველოში ჩამოსულ რუსებს ჩემოდნების ჩასალაგებლად და გუდა-ნაბადის აკვრისაკენ მოუწოდებენ. რესტორნების კარზე გამოკრული განცხადება ვლადიმერ პუტინის მომხრეებს აფრთხიელებს, რომ ისინი შიგნით არ დაიშვებიან, „ყველა მაგიდა დაკავებულია“.

რუსეთმა საქართველოს ტერიტორიის 20%-ის ოკუპირება 2008 წლის ხუთდღიანი ომის შედეგად განახორციელა - აფხაზეთისა და ‘სამხრეთ ოსეთის“ რეგიონები დღემდე დაკავებული აქვს. რუსეთის სამხედრო ბაზები თბილისთან ახლოს არიან განლაგებულნი.

2008 წლის ომი რუსეთის რევანშისტული ტრილოგიის პირველი ნაწილი იყო, რომელსაც უკრაინის კუთვნილი ყირიმის ანექსია მოჰყვა (2014 წელს), ხოლო დღეს უკვე მესამე ნაწილის - უკრაინასთან ომის მოწმენი ვართ. რუსეთის არმია ყოველთვის იჭრებოდა მეზობლის ტერიტორიებზე, თითქოსდა იქ მცხოვრები რუსული ეთნიკური მოსახლეობის (რუსეთის მოქალაქეების) უფლებების დასაცავად, მაგრამ სინამდვილეში კრემლის მოქმედება მიმართული იყო დასავლური ამბიციების მქონე სახელმწიფოთა დასასჯელად.

ამიტომაც გასაკვირი არ უნდა იყოს, რომ ათიდან ცხრა ქართველი მხარს უჭერს უკრაინას და რუსეთს მთავარ საფრთხედ მიიჩნევს. გამოცანა ისაა, თუ რატომ არ თვლის რუსეთს საფრთხედ ქვეყნის მთავრობა. მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ უარს აცხადებს ანტირუსული სანქციების შემოღებასა და უკრაინისათვის იარაღის გადაცემაზე. ხელისუფლება უკრძალავს საქართველოს მოქალაქეებს უკრაინაში საბრძოლველად წასვლას და იქ მოქმედ „ქართულ ეროვნულ ლეგიონში“ სამსახურს, ნებას არ აძლევს ვლადიმერ პუტინის გამკრიტიკებელ ადამიანებს ქვეყნის ტერიტორიაზე დაბრუნებისათვის. გარდა ამისა, საქართველოს ტერიტორიიდან ტრანზიტით, სამხედრო გზის გავლით, რუსეთში უამრავი ისეთი პროდუქცია შედის, რომლებზეც დასავლეთის მიერ სანქციებია დაწესებული.

მართალია, მთავრობის ჩინოვნიკები ყველას არწმუნებენ, რომ დასავლურ სანქციებს იცავენ, მაგრამ ამერიკის შეერთებულ შტატები მათი ნათქვამის სიწორეში დარწმუნებული არ არის. კაცმა რომ თქვას, საქართველოს საზღვრებიც არ არის მაინცდამაინც კარგად დაცული: 2021 წელს ექს-პრეზიდენტმა და უკრაინის ოდესის ოლქის ყოფილმა გუბერნატორმა მიხეილ სააკაშვილმა საქართველოში არაჟნით დატვირთული საბარგო ავტომანქანით (კონტეინერით) ფარულად დაბრუნება მოახერხა, თუმცა გარკვეული ხნის შემდეგ მაინც დააკავეს და ახლა პატიმრის სტატუსით კლინიკაში წევს. მისი განცხადებით, ხელისუფლებამ იგი მოწამლა და მძიმე მდგომარეობაშია.

„ქართული ოცნების“ პოლიტიკოსების თქმით, ისეთი სოლიდარობა და მხარდაჭერა უკრაინის მიმართ, როგორც ამას საქართველო გამოხატავს, საღი აზრითაა ნაკარნახევი: საქართველო პატარა სახელმწიფოა, რომელმაც დამოუკიდებლობა მხოლოდ 32 წლის წინ აღიდგინა და „არ აქვს ისეთი კბილები, რომ რუსულ დათვს უკბინოს“ - რუსეთს, რომელიც მას ჩრდილოეთიდან და დასავლეთიდან (შავი ზღვის აკვატორიაში) ესაზღვრება, სამხრეთით კი, მეზობელ სომხეთში, რუსული სამხედრო ბაზები არიან განლაგებულნი.

მმართველი პარტია ამაყობს იმით, რომ მისი მმართველობის პერიოდი ერთადერთი ათწლეულია, რომ რომელიც ქვეყნის ისტორიაში მშვიდობიანი იყო - მიხეილ სააკაშვილის მმართველობის პერიოდისაგან განსხვავებით, რომლის დროსაც, 2008 წლის აგვისტოში, რუსეთ-საქართველოს ომი მოხდა (ევროკავშირის დასკვნით, ომი საქართველომ დაიწყო).

ამ ფონზე „ქართული ოცნების“ ზოგიერთი წევრი თვლის, რომ უკრაინასთან ომში რუსეთი გაიმარჯვებს: „უკრაინა დღეს ტოტალიტარულ სახელმწიფოდ გადაქცევის გზაზე დგას’, - მითხრა საქართველოს პარლამენტის ერთ-ერთმა წევრმა, რომელმაც ვინაობის გამხელა არ ისურვა. მან მიუთითა ქვეყნის ეკონომიკის კატასტროფულ მდგომარეობასა და ბრძოლის ველზე უამრავ  დანაკარგზე: „ჩვენ დამოუკიდებელი ქვეყნის სახით მხოლოდ 30 წელია ვარსებობთ, რუსეთი კი ასობით წლის განმავლობაში. ის აქ კიდევ დიდი ხანი იქნება“.

ლოგიკა ასეთია: თუ რუსეთი უკრაინაში ომს წააგებს, კრემლი, იმიჯის შესანარჩუნებლად, უკან არ დაიხევს პატარა და სუსტი საქართველოს დასაპყრობად, რომელიც ნატოს წევრი არ არის. მაგრამ თუ „ქართული ოცნების“ არგუმენტაციას ჩავუღრმავდებით, მასში არასწორ და მცდარ მსჯელობას შევამჩნევთ.

ანალიტიკოს შოთა უტიაშვილის თქმით, რუსეთისადმი შიში შეიძლება ომის დასაწყისში იყო გამართლებული, მაგრამ ახლა არა, როცა რუსეთი უკვე უკრაინის ავანტიურაში ღრმად არის ჩაფლული. მოსკოვმა, ბახმუტთან ცოცხალი ძალის დიდი დანაკარგების გამო, თავისი სამხედრო ბაზებიდან - აფხაზეთიდან და „სამხრეთ ოსეთიდან“ - ორი ათასამდე ჯარისკაცი უკრაინაში წაიყვანა და შესაბამისად, კრემლს იმის შესაძლებლობა არ აქვს საქართველოსთან მეორე ფრონტი გახსნას.

სხვა ფრონტისპირსა ქვეყნებმა ისარგებლეს რუსეთის დასუსტებული მდგომარეობით და თავიანთი დამოუკიდებლობის განმტკიცება შეძლეს - მაგალითად, მოლდოვამ, რომელსაც კრემლი ასევე აშანტაჟებს, აშინებს და ემუქრება, უკრაინას სოლიდარობა გამოუცხადა, ყველა დასავლურ სანქციას იცავს, რისთვისაც ევროკავშირმა მას წევრობის კანდიდატის სტატუსი მიანიჭა. ფინეთმა თავისი ნეიტრალიტეტი ნატოს წევრობაზე გაცვალა. სომხეთმაც კი, რომელიც რუსეთთან ერთად პოსტსაბჭოური სამხედრო ბლოკის [„ოდკბ“-ის] წევრს წარმოადგენს, გააუქმა რუსეთის სამხედრო ქვედანაყოფებთან დაგეგმილი სამხედრო წრთვნები და მის ნაცვლად ქვეყანაში ევროპული მონიტორინგის მისია მიიწვია.

იბადება კითხვა - რატომ ატარებს საქართველოს ხელისუფლება არაპოპულარულ პოლიტიკას? ნუთუ „ქართული ოცნება“ ასე აპირებს რუსული საფრთხის განეიტრალებას?

ბევრ ქართველს მიაჩნია, რომ „ქართული ოცნება“ ქვეყანას კი არ ემსახურება, არამედ თავის მბრძანებელს - მილიარდერ ბიძინა ივანიშვილს, რომელმაც, სამამ „ქართულ ოცნებას“ შექმნიდა და საქართველოს პრემიერ-მინისტრი გახდებოდა, სიმდიდრე რუსეთში დააგროვა.

2021 წელს ბიძინა ივანიშვილი თითქოსდა პოლიტიკური არენიდან წავიდა და მთელი საქმიანობა მრავალმილიონიან დენდროლოგიური პარკის გაშენებას მიუძღვნა, მაგრამ „ქართული ოცნების“ ინსაიდერები აღიარებენ, რომ მილიარდერი მმართველ პარტიას მაინც უხილავი ძაფებით მართავს - მისი ბევრი ყოფილი თანამშრომელი ამჟამად პარლამენტში სხედან.

თავის მხრივ, ბიძინა ივანიშვილი აცხადებს, რომ მან მთელი თავისი რუსული აქტივები უკვე გაყიდა, მაგრამ Transparency International-ის მონაცემებით, იგი ჯერ კიდევ ფლობს ათამდე კომპანიას: „თუ თქვენ რუსეთიდან მილიარდი დოლარით ჩამოხვედით, ეს ნიშნავს, რომ თქვენ ისევ რუსებს მიეკუთვნებით“, - მითხრა ერთმა ცნობილმა ქართველმა ბიზნესმენმა.

რასაკვირველია, „შეთქმულებების თეორიები“ იმ პოლიტიკოსების მიმართ, რომლებიც ვითომდა კრემლს ანგარიშებს აბარებენ, უკვე საკმაოდ მოძველდა, მაგრამ „რუსულ ახლო საზღვარგარეთში“, სადაც კრემლის გავლენა შესამჩნევია, მსგავსი ბრალდება რაღაცას ნიშნავს.

გასულ თვეში „ქართულმა ოცნებამ“ თავის პრორუსული პოლიტიკა ისე გააღრმავა, რომ „უცხოელი აგენტების შესახებ“ კანონპროექტის მიღება მოისურვა. სხვათა შორის, ანალოგიური კანონი მოქმედებს რუსეთშიც, რომელიც სამოქალაქო საზოგადოების წინააღმდეგ არის მიმართული.

თბილისის ქუჩებში ათეულობით ათასი მოქალაქე გამოვიდა და ხელისუფლების განზრახვა გააპროტესტა. მიტინგის მონაწილეებს ხელში ევროკავშირისა და საქართველოს დროშები ეჭირათ და ცეკვავდნენ. ეს ხდებოდა [პოლიციის] სირენების ხმის ფონზე. არასამთავრობო ორგანიზაციებმა განაცხადეს, რომ ასეთ კანონს არ დაემორჩილებოდნენ. საბოლოო ჯამში, „ქართული ოცნება“ იძულებული გახდა ისე მოქცეულიყო, როგორც ძლიერი ზეწოლის ქვეშ მოქცეული ხელისუფლება აკეთებს - ჯერ ჯიუტობს, შემდეგ კი დათმობაზე მიდის.

შესაძლოა, ამაში მართლაც ვლადიმერ პუტინის ხელი იყო გარეული - ცნობილია, რომ აფხაზეთის პრორუსულმა მარიონეტულმა [საოკუპაციო] ხელისუფლებამ, სერბეთმა და ყირგიზეთმაც მსგავსი კანონები მიიღეს. ან შესაძლოა „ქართულმა ოცნებამ“ ჩათვალა, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციებს უკვე კანონპროექტის გარეშეც მიაწებებენ „უცხოური აგენტის“ იარლიყებს... ან იქნება მართლაც მიხვდნენ, რომ ნებისმიერ შემთხვევაში, მსგავსი კანონი ხელს შეუშლის ქართველი ხალხის ოცნების განხორციელებას - ევროკავშირში მიღებას. ალბათ, სწორედ ეს აზრი იყო ჩადებული იმ პარტიის ნაბიჯში, რომელიც ღიად ვერ ბედავს დასავლური გზიდან გადახევევას.

წყარო: https://www.politico.eu/article/who-is-running-georgia-tbilisi-ukraine-russia-war-vladimir-putin-sanctions-georgian-dream/

 

ანალიტიკა
კრემლს ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - გიორგი კობერიძე
დღევანდელი რუსული ბეჭდური პრესა ივლისის თვეში ეკონომიკური ვითარების დამძიმებაზე საუბრობს - რაც რუსეთის დახურული სისტემის პირობებში საკმაოდ იშვიათი მოვლენაა. გაზეთები აღნიშნავენ, რომ: საშუალოდ 12%-ით მოხდა რუსეთში კომუნალურები გადასახადების ზრდა. გაძვირდა პურის ფასიც, არადა ხორბლის ფასი გაიაფდა. მშენებლობის ბიზნესი დაეცა და ქარხნები იხურება.
 
მიზეზი? მუშახელის კატასტროფული დეფიციტი ბაზარზე, რასაც ადამიანური რესურსების კლების ხარჯზე ემატება მოთხოვნის ბუნებრივი შემცირება - რუსების ნაწილი ფრონტზე კვდება, ნაწილი კი ქვეყნიდან გარბის. დარჩენილი კვალიფიციური მუშახელი კი სამხედრო ინდუსტრიაშია მობილიზებული. იაფ ხორბალს რუსეთი თავის მოკავშირეებს საბითუმო ფასებში ყიდის, ხოლო ბაზარზე შემოსავლის შესანარჩუნებლად კრემლთან დაახლოებული პურის მსხვილი მეწარმეები მის ფასს ზრდიან.
 
ამას კი ემატება სანქციები. დღეს ევროპის მხრიდან სანქციების მე-18 პაკეტი დამტკიცდა, რომელიც რუსეთის ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიას ურტყამს. 47.6 დოლარი - ესაა ის თანხა, რომელზე ძვირადაც ნავთობს არ შეიძენს ევროკავშირი და ბრიტანეთი რუსეთისაგან, რომელსაც გათვლა 60 დოლარზე ჰქონდა. კრემლს რომ მყარი მოგება ჰქონდეს 70 დოლარად უნდა ჰყიდდეს ბარელს. სანქციების მიხედვით ნორდ სტრიმების გაზსადენები აღარ ამუშავდება. ამას ემატება რუსულ ჩრდილოვან ფლოტზე დევნაც, რომელიც სხვა ქვეყნების დროშის ქვეშ მცურავი ხომალდების დახმარებით ცდილობდა რუსული ნავთობის ევროპაში გაყიდვას და სანქციების გვერდის ავლას.
 
ამ ფონზე მნიშვნელოვანია ისიც, რომ რუსეთში ტოტალიტარული მმართველობა კიდევ უფრო უჭერს მოსახლეობას: ქვეყანაში 5500 აკრძალული საიტი, მუსიკა, საინფორმაციო საშუალება, კოდური სიტყვა, ფილმი და გამოთქმაა, რისი მოძიებაცა და ნახვაც არ შეიძლება, მათ შორის არც VPN-ის გამოყენებით. თუ ნახავ ჯერ დაგაჯარიმებენ, შემდეგ ჯერზე კი პასუხისგებაში მისცემენ შენს თავს.
 
მზარდი ინფლაციისა და ძირითადი რესურსების სამხედრო წარმოებასა თუ ფრონტზე მობილიზების ფონზე ეკონომიკური პერსპექტივა კარგად არ გამოიყურება. არსებობს ვარაუდი, რომ გვიანი შემოდგომიდან რუსეთი კიდევ უფრო მეტი ბანკნოტების დაბეჭდვას აპირებს.
 
მუშახელის დეფიციტის ფონზე ინდური პრესა საუბრობდა პოტენციურ გეგმაზე, რომლის მიხედვითაც რუსეთი წლის ბოლომდე მილიონი ინდოელი მუშახელის რეკრუტირებას აპირებს, თუმცა ამ ამბავმა რუსეთში დადებითი რეაქცია არ გამოიწვია, რის გამოც რუსეთის შრომის მინისტრმა აღნიშნული ინფორმაცია უარყო. მიუხედავად ამისა, მარტო წელს რუსეთში 71,817 ინდოეთის მოქალაქეზე გაიცა ოფიციალური სამუშაო ნებართვა. ეს რაც ლეგალურად ჩანს, და რაც არა ის კიდევ სხვაა. ინდოელების გარდა რუსეთში დიდი რაოდენობით არიან შუა აზიელები და ჩინელები.
 
ამ ვითარებაში ფრონტზე რუსეთის ვითარება არასახარბიელოა. დონეცკის მონაკვეთზე მომარაგების გზას უკვე ეწოდა "სიკვდილის ხაზი", სადაც უკრაინული დრონები ყველაფერს ბომბავენ რაც კი გადაადგილდება. მიუხედავად ამისა, რუსეთი არ წყვეტს ცოცხალი ძალის მობილიზებას და დონეცკის ოლქის დასავლეთ ნაწილში, პოკროვსკის სექტორზე დაწოლას. რუსეთის მხრიდან ყველა გათვლა ისეთი იყო, რომ პოკროვკი ჯერ 2024 წლის ბოლომდე უნდა აეღოთ, შემდეგ 2025 წლის მარტამდე, ახალი თარიღი 2025 წლის 9 მაისი იყო, შემდეგ კი ამ სექტორზე დაწყებული შეტევის ერთი წლის თავი, ანუ ივლისი. მაგრამ ერთი წლის თავზე რუსები ჯერ კიდევ არ არიან ქალაქის ფარგლებში შესულები. ზოგადად პოკროვკისაკენ გაჭრას რუსები 2024 წლის თებერვლიდან ცდილობენ, ავდიივკას დაცემის შემდეგ.
 
დასავლური მედია ამბობს, რომ რუსული ზაფხულის შეტევის მხოლოდ პირველი ფაზა ვიხილეთ ჯერ და რომ მეორე ფაზა ჯერ კიდევ წინააო. ისინი 150 ათას დამატებით რუს, კორეელ და სხვა ქვეყნებიდან დაქირავებულ სამხედროებზე საუბრობენ და ახალი მიმართულებით გაჭრას არ გამორიცხავენ, ან ძველ სექტორებზე მათ გადანაწილებასა და უკრაინულ პოზიციებზე დაწოლის გაძლიერებას.
 
კრემლი ტრამპის მიერ მიცემულ 50 დღიან ვადას მაქსიმალური შეტევისათვის გამოიყენებს და ამაში უცნაური არაფერია. მთავარია რამხელა იქნება მსხვერპლი და გამოფიტვა. როგორც ამერიკის სახელმწიფო მდივანმა აღნიშნა, მხოლოდ წელს რუსეთს 100 ათასი მოკლული ჰყავს. მან ხაზი გაუსვა ფაქტს, რომ საუბარია მოკლულ სამხედროებზე და არა დაჭრილებზე, დაშავებულებზე ან ტყვეებზე. რუსეთი წლებია იმით პოზიციონირებს, რომ თითქოს ბოლო სამხედრომდე და ბოლო საკვებამდე შეუძლია იომოს. ასეთი რამ არცერთ სახელმწიფოს არ შეუძლია, მაგრამ კრემლს რომ ომის შეწყვეტის მზაობა ჯერ კიდევ არ აქვს და რუსეთის ეკონომიკის შეწირვასაც არ ერიდება - ეს უკვე ვნახეთ. და ისიც ნათელია, რომ ახლა ომს სერიოზული გამოფიტვის სახე აქვს მიღებული, რის გამოც დამატებითი მოთამაშეებისა და სახელმწიფოების ირიბი ჩართვა კიდევ უფრო მზარდია.
 
პუტინმა ისიც კარგად იცის, რომ ომის შეწყვეტა სხვა მიზეზითაცაა საშიში - ამდენი სამხედროსა და ციხეებიდან გამოსული, თუ მობილიზებული კრიმინალის რესოციალიზაცია ძალიან რთული იქნება, მით უფრო გართულებული ეკონომიკური ვითარებიდან გამომდინარე. თუმცა ყველაფერს აქვს თავისი ზედა ზღვარი - ეკონომიკის გამძლეობასაც, მსხვერპლის რაოდენობასაც და გამარჯვების რწმენასაც.
 
სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.