USD 2.7102
EUR 3.1127
RUB 3.3361
თბილისი
«Politico»: „ვინ მართავს საქართველოს?“
თარიღი:  

ამერიკული გაზეთის Politico-ს ევროპულ ვერსიაში (იბეჭდება ბელგიაში) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ვინ მართავს საქართველოს“ (ავტორი - არშან ბარზანი).

გთავაზობთ ვრცელი პუბლიკაციის შემოკლებულ შინაარსს:

„საქართველოში შეუძლებელია სადმე გახვიდე და უკრაინის დროშები არ დაინახო. ლურჯ-ყვითელი ფერები ჭარბობს სოციალურ ქსელებში, ელექტრონულ წერილებში, სასტუმროების ანგარიშებში, რესტორნებში - ყველგან, ქალაქად თუ სოფლად. ხშირად საკმაოდ უხეში წარწერები შენობათა კედლებზე დასასვენებლად საქართველოში ჩამოსულ რუსებს ჩემოდნების ჩასალაგებლად და გუდა-ნაბადის აკვრისაკენ მოუწოდებენ. რესტორნების კარზე გამოკრული განცხადება ვლადიმერ პუტინის მომხრეებს აფრთხიელებს, რომ ისინი შიგნით არ დაიშვებიან, „ყველა მაგიდა დაკავებულია“.

რუსეთმა საქართველოს ტერიტორიის 20%-ის ოკუპირება 2008 წლის ხუთდღიანი ომის შედეგად განახორციელა - აფხაზეთისა და ‘სამხრეთ ოსეთის“ რეგიონები დღემდე დაკავებული აქვს. რუსეთის სამხედრო ბაზები თბილისთან ახლოს არიან განლაგებულნი.

2008 წლის ომი რუსეთის რევანშისტული ტრილოგიის პირველი ნაწილი იყო, რომელსაც უკრაინის კუთვნილი ყირიმის ანექსია მოჰყვა (2014 წელს), ხოლო დღეს უკვე მესამე ნაწილის - უკრაინასთან ომის მოწმენი ვართ. რუსეთის არმია ყოველთვის იჭრებოდა მეზობლის ტერიტორიებზე, თითქოსდა იქ მცხოვრები რუსული ეთნიკური მოსახლეობის (რუსეთის მოქალაქეების) უფლებების დასაცავად, მაგრამ სინამდვილეში კრემლის მოქმედება მიმართული იყო დასავლური ამბიციების მქონე სახელმწიფოთა დასასჯელად.

ამიტომაც გასაკვირი არ უნდა იყოს, რომ ათიდან ცხრა ქართველი მხარს უჭერს უკრაინას და რუსეთს მთავარ საფრთხედ მიიჩნევს. გამოცანა ისაა, თუ რატომ არ თვლის რუსეთს საფრთხედ ქვეყნის მთავრობა. მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ უარს აცხადებს ანტირუსული სანქციების შემოღებასა და უკრაინისათვის იარაღის გადაცემაზე. ხელისუფლება უკრძალავს საქართველოს მოქალაქეებს უკრაინაში საბრძოლველად წასვლას და იქ მოქმედ „ქართულ ეროვნულ ლეგიონში“ სამსახურს, ნებას არ აძლევს ვლადიმერ პუტინის გამკრიტიკებელ ადამიანებს ქვეყნის ტერიტორიაზე დაბრუნებისათვის. გარდა ამისა, საქართველოს ტერიტორიიდან ტრანზიტით, სამხედრო გზის გავლით, რუსეთში უამრავი ისეთი პროდუქცია შედის, რომლებზეც დასავლეთის მიერ სანქციებია დაწესებული.

მართალია, მთავრობის ჩინოვნიკები ყველას არწმუნებენ, რომ დასავლურ სანქციებს იცავენ, მაგრამ ამერიკის შეერთებულ შტატები მათი ნათქვამის სიწორეში დარწმუნებული არ არის. კაცმა რომ თქვას, საქართველოს საზღვრებიც არ არის მაინცდამაინც კარგად დაცული: 2021 წელს ექს-პრეზიდენტმა და უკრაინის ოდესის ოლქის ყოფილმა გუბერნატორმა მიხეილ სააკაშვილმა საქართველოში არაჟნით დატვირთული საბარგო ავტომანქანით (კონტეინერით) ფარულად დაბრუნება მოახერხა, თუმცა გარკვეული ხნის შემდეგ მაინც დააკავეს და ახლა პატიმრის სტატუსით კლინიკაში წევს. მისი განცხადებით, ხელისუფლებამ იგი მოწამლა და მძიმე მდგომარეობაშია.

„ქართული ოცნების“ პოლიტიკოსების თქმით, ისეთი სოლიდარობა და მხარდაჭერა უკრაინის მიმართ, როგორც ამას საქართველო გამოხატავს, საღი აზრითაა ნაკარნახევი: საქართველო პატარა სახელმწიფოა, რომელმაც დამოუკიდებლობა მხოლოდ 32 წლის წინ აღიდგინა და „არ აქვს ისეთი კბილები, რომ რუსულ დათვს უკბინოს“ - რუსეთს, რომელიც მას ჩრდილოეთიდან და დასავლეთიდან (შავი ზღვის აკვატორიაში) ესაზღვრება, სამხრეთით კი, მეზობელ სომხეთში, რუსული სამხედრო ბაზები არიან განლაგებულნი.

მმართველი პარტია ამაყობს იმით, რომ მისი მმართველობის პერიოდი ერთადერთი ათწლეულია, რომ რომელიც ქვეყნის ისტორიაში მშვიდობიანი იყო - მიხეილ სააკაშვილის მმართველობის პერიოდისაგან განსხვავებით, რომლის დროსაც, 2008 წლის აგვისტოში, რუსეთ-საქართველოს ომი მოხდა (ევროკავშირის დასკვნით, ომი საქართველომ დაიწყო).

ამ ფონზე „ქართული ოცნების“ ზოგიერთი წევრი თვლის, რომ უკრაინასთან ომში რუსეთი გაიმარჯვებს: „უკრაინა დღეს ტოტალიტარულ სახელმწიფოდ გადაქცევის გზაზე დგას’, - მითხრა საქართველოს პარლამენტის ერთ-ერთმა წევრმა, რომელმაც ვინაობის გამხელა არ ისურვა. მან მიუთითა ქვეყნის ეკონომიკის კატასტროფულ მდგომარეობასა და ბრძოლის ველზე უამრავ  დანაკარგზე: „ჩვენ დამოუკიდებელი ქვეყნის სახით მხოლოდ 30 წელია ვარსებობთ, რუსეთი კი ასობით წლის განმავლობაში. ის აქ კიდევ დიდი ხანი იქნება“.

ლოგიკა ასეთია: თუ რუსეთი უკრაინაში ომს წააგებს, კრემლი, იმიჯის შესანარჩუნებლად, უკან არ დაიხევს პატარა და სუსტი საქართველოს დასაპყრობად, რომელიც ნატოს წევრი არ არის. მაგრამ თუ „ქართული ოცნების“ არგუმენტაციას ჩავუღრმავდებით, მასში არასწორ და მცდარ მსჯელობას შევამჩნევთ.

ანალიტიკოს შოთა უტიაშვილის თქმით, რუსეთისადმი შიში შეიძლება ომის დასაწყისში იყო გამართლებული, მაგრამ ახლა არა, როცა რუსეთი უკვე უკრაინის ავანტიურაში ღრმად არის ჩაფლული. მოსკოვმა, ბახმუტთან ცოცხალი ძალის დიდი დანაკარგების გამო, თავისი სამხედრო ბაზებიდან - აფხაზეთიდან და „სამხრეთ ოსეთიდან“ - ორი ათასამდე ჯარისკაცი უკრაინაში წაიყვანა და შესაბამისად, კრემლს იმის შესაძლებლობა არ აქვს საქართველოსთან მეორე ფრონტი გახსნას.

სხვა ფრონტისპირსა ქვეყნებმა ისარგებლეს რუსეთის დასუსტებული მდგომარეობით და თავიანთი დამოუკიდებლობის განმტკიცება შეძლეს - მაგალითად, მოლდოვამ, რომელსაც კრემლი ასევე აშანტაჟებს, აშინებს და ემუქრება, უკრაინას სოლიდარობა გამოუცხადა, ყველა დასავლურ სანქციას იცავს, რისთვისაც ევროკავშირმა მას წევრობის კანდიდატის სტატუსი მიანიჭა. ფინეთმა თავისი ნეიტრალიტეტი ნატოს წევრობაზე გაცვალა. სომხეთმაც კი, რომელიც რუსეთთან ერთად პოსტსაბჭოური სამხედრო ბლოკის [„ოდკბ“-ის] წევრს წარმოადგენს, გააუქმა რუსეთის სამხედრო ქვედანაყოფებთან დაგეგმილი სამხედრო წრთვნები და მის ნაცვლად ქვეყანაში ევროპული მონიტორინგის მისია მიიწვია.

იბადება კითხვა - რატომ ატარებს საქართველოს ხელისუფლება არაპოპულარულ პოლიტიკას? ნუთუ „ქართული ოცნება“ ასე აპირებს რუსული საფრთხის განეიტრალებას?

ბევრ ქართველს მიაჩნია, რომ „ქართული ოცნება“ ქვეყანას კი არ ემსახურება, არამედ თავის მბრძანებელს - მილიარდერ ბიძინა ივანიშვილს, რომელმაც, სამამ „ქართულ ოცნებას“ შექმნიდა და საქართველოს პრემიერ-მინისტრი გახდებოდა, სიმდიდრე რუსეთში დააგროვა.

2021 წელს ბიძინა ივანიშვილი თითქოსდა პოლიტიკური არენიდან წავიდა და მთელი საქმიანობა მრავალმილიონიან დენდროლოგიური პარკის გაშენებას მიუძღვნა, მაგრამ „ქართული ოცნების“ ინსაიდერები აღიარებენ, რომ მილიარდერი მმართველ პარტიას მაინც უხილავი ძაფებით მართავს - მისი ბევრი ყოფილი თანამშრომელი ამჟამად პარლამენტში სხედან.

თავის მხრივ, ბიძინა ივანიშვილი აცხადებს, რომ მან მთელი თავისი რუსული აქტივები უკვე გაყიდა, მაგრამ Transparency International-ის მონაცემებით, იგი ჯერ კიდევ ფლობს ათამდე კომპანიას: „თუ თქვენ რუსეთიდან მილიარდი დოლარით ჩამოხვედით, ეს ნიშნავს, რომ თქვენ ისევ რუსებს მიეკუთვნებით“, - მითხრა ერთმა ცნობილმა ქართველმა ბიზნესმენმა.

რასაკვირველია, „შეთქმულებების თეორიები“ იმ პოლიტიკოსების მიმართ, რომლებიც ვითომდა კრემლს ანგარიშებს აბარებენ, უკვე საკმაოდ მოძველდა, მაგრამ „რუსულ ახლო საზღვარგარეთში“, სადაც კრემლის გავლენა შესამჩნევია, მსგავსი ბრალდება რაღაცას ნიშნავს.

გასულ თვეში „ქართულმა ოცნებამ“ თავის პრორუსული პოლიტიკა ისე გააღრმავა, რომ „უცხოელი აგენტების შესახებ“ კანონპროექტის მიღება მოისურვა. სხვათა შორის, ანალოგიური კანონი მოქმედებს რუსეთშიც, რომელიც სამოქალაქო საზოგადოების წინააღმდეგ არის მიმართული.

თბილისის ქუჩებში ათეულობით ათასი მოქალაქე გამოვიდა და ხელისუფლების განზრახვა გააპროტესტა. მიტინგის მონაწილეებს ხელში ევროკავშირისა და საქართველოს დროშები ეჭირათ და ცეკვავდნენ. ეს ხდებოდა [პოლიციის] სირენების ხმის ფონზე. არასამთავრობო ორგანიზაციებმა განაცხადეს, რომ ასეთ კანონს არ დაემორჩილებოდნენ. საბოლოო ჯამში, „ქართული ოცნება“ იძულებული გახდა ისე მოქცეულიყო, როგორც ძლიერი ზეწოლის ქვეშ მოქცეული ხელისუფლება აკეთებს - ჯერ ჯიუტობს, შემდეგ კი დათმობაზე მიდის.

შესაძლოა, ამაში მართლაც ვლადიმერ პუტინის ხელი იყო გარეული - ცნობილია, რომ აფხაზეთის პრორუსულმა მარიონეტულმა [საოკუპაციო] ხელისუფლებამ, სერბეთმა და ყირგიზეთმაც მსგავსი კანონები მიიღეს. ან შესაძლოა „ქართულმა ოცნებამ“ ჩათვალა, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციებს უკვე კანონპროექტის გარეშეც მიაწებებენ „უცხოური აგენტის“ იარლიყებს... ან იქნება მართლაც მიხვდნენ, რომ ნებისმიერ შემთხვევაში, მსგავსი კანონი ხელს შეუშლის ქართველი ხალხის ოცნების განხორციელებას - ევროკავშირში მიღებას. ალბათ, სწორედ ეს აზრი იყო ჩადებული იმ პარტიის ნაბიჯში, რომელიც ღიად ვერ ბედავს დასავლური გზიდან გადახევევას.

წყარო: https://www.politico.eu/article/who-is-running-georgia-tbilisi-ukraine-russia-war-vladimir-putin-sanctions-georgian-dream/

 

საზოგადოება
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.