USD 2.7558
EUR 3.1259
RUB 3.2753
თბილისი
«Voice of America»: „საქართველო ცდილობს თავისი წინააღმდეგობრივი საბჭოური ისტორია დასავლურ მომავალს შეუთავსოს“- ევროპული პერსპექტივა სტალინური წარსულის ფონზე
თარიღი:  

აშშ-ის სამაუწყებლო კომპანია Voice of America („ამერიკის ხმა“) თავის ვებ-გვერდზე აქვეყნებს სტატიას სათაურით „საქართველო ცდილობს თავისი წინააღმდეგობრივი საბჭოური ისტორია დასავლურ მომავალს შეუთავსოს“ (ავტორი - ჰენრი რიჯველი).

გორში, იოსებ სტალინის მუზეუმის მარმარილოს ვესტიბიულში მდგარი ულვაშიანი საბჭოთა დიქტატორის დიდი ქანდაკების წინ ყვავილებია დაწყობილი. აქ ყველაფერი მის ცხოვრებას უკავშირდება. ირგვლივ ტურისტები დადიან - ისინი ძირითადად დასავლურ, რუსულ და ჩინურ ენებზე ლაპარაკობენ - და ეძებენ ისეთ ადგილებს, სადაც იდეალური სელფი-ფოტოსურათები შეიძლება გადაიღონ.

იოსებ სტალინი 1878 წელს გორში დაიბადა. ქალაქი დღემდე პატივს სცემს თავის გმირს. უზარმაზარი მუზეუმი, რომელიც 1957 წელს აშენდა - ოთხი წლის შემდეგ მისი სიკვდილიდან - ასახავს საქართველოს მცდელობას შეუთავსოს და შეარიგოს თავისი წინააღმდეგობრივი მე-20 საუკუნის საბჭოური ისტორია მომავალთან, დასავლეთზე ორიენტირებულთან.

იოსებ სტალინის „ტაძარი“

მუზეუმი, როგორც ჩანს, ბოლო 70 წლის განმავლობაში თითქმის არ შეცვლილა. მის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარულ ექსპოზიციას წარმოადგენს იოსებ სტალინის სამუშაო კაბინეტი - კრემლის კაბინეტის ზუსტი ასლი, რომელიც ორიგინალური ავეჯითაა მოწყობილი, მაგიდაზეც კრემლის ტელეფონი დგას. ნახატებზე საბჭოთა ბელადი ხელში აყვანილი ბავშვებით, მღიმარე სახით არის აღბეჭდილი. იქვე, მუზეუმის შესასვლელთან ახლოს სუვენირების მაღაზიაში შეგიძლიათ შეიძინოთ ღვინო „სტალინი“, სანთებელები სტალინის გამოსახულებით ან მინი-ბიუსტები, რომლებიც ბრინჯაოსგან არიან ჩამოსხმულნი.

მუზეუმის ერთ-ერთ ყველაზე არაჩვეულებრივ ექსპოზიციას წარმოადგენს აგრეთვე იოსებ სტალინის სიკვდილის შემდგომი ნიღაბი, რომელიც განთავსებულია ტაძრის მსგავს მრგვალი ატრიუმის განათებულ ცოკოლზე. საერთოდ, შენობა უფრო ბელადის აკლდამას, მის საძვალეს მოგვაგონებს, ვიდრე მუზეუმს.

იოსებ სტალინს ქებბა-დიდებას უძღვნიან იმის გამო, რომ საბჭოთა კავშირმა, მისი ხელმზღვანელობით უდიდესი წვლილი შეიტანა ნაცისტური გერმანიის დამარცხებაში, თუმცა მას ასევე ბრალს სდებენ 30 მილიონი უდანაშაულო ადამიანის სიკვდილით დასჯაში. სწორედ ეს ბრალდებაა ასახული კიბის ქვეშ არსებულ პატარა ოთახში გამოფენილ მასალებში, რომლებიც სტალინისა და მისი გარემოცვის მიერ ჩადენილ დანაშაულობებს გვამცნობს - „გულაგის“ ბანაკებზე, მასობრივ იძულებით შიმშილობებზე, მილიონობით საბჭოთა მოქალაქის მიმართ განხორციელებულ უკანონო რეპრესიებზე, ქართველების ჩათვლით.

რუსული ოკუპაცია

იოსებ სტალინის სიკვდილიდან 71-ე წელს რუსეთი ჯერ კიდევ ცდილობს ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკაზე თავისი ძალაუფლება გაავრცელოს. გორიდან რამდენიმე კილომეტრის მოშორებით რუსული საოკუპაციო ხაზი გადის. რუსული ჯარებს ჯერ კიდევ აქვთ დაკავებული საქართველოს 20%-მდე ტერიტორია, რომელიც მოსკოვმა ორ ეტაპად განახორციელა - 1990-იანი წლების სამოქალაქო ომისა და 2008 წლის სამხედრო თავდასხმის შედეგად, როცა კრემლის ჯარებს მცირე ხნის განმავლობაში გორიც ჰქონდათ ოკუპირებული, შემდეგ კი მათ უკან, კავკასიის მთებისაკენ დაიხიეს, თუმცა ისინი საქართველოს ტერიტორიის ნაწილს - ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის“ სახელწოდებით, ამჟამადაც აკონტროლებენ და იქ მათი სამხედრო ბაზაა დისლოცირებული.

რუსეთის ჯარები ადგილობრივი მოსახლეობისათვის დიდ საფრთხეს წარმოადგენს. „მთავარია, რომ საოკუპაციო ხაზი არ გადავკვეთოთ. თუ გადავკვეთავთ, დაგვაკავებენ“, - ამბობს ადგილობრივი ფერმერი გელა ბოლოთაშვილი „ამერიკის ხმასთან“ საუბრის დროს.

წარსული და ამჟამინდელი პრობლემები ფონს ქმნიან საქართველოს დღევანდელი პოლიტიკური რყევებისათვის, რომლის მოსახლეობა ოქტომბერში საპარლამენტო გადამწყვეტი  არჩევნების ჩასატარებლად ემზადება. ქვეყანას მართავს პარტია“ ქარტული ოცნების“ მიერ შექმნილი მთავრობა, რომელიც ოლიგარქ ბიძინა ივანიშვილის მიერ არის დაარსებული და მხარდაჭერილი. ოლიგარქმა თავისი ქონება პოსტსაბჭოთა რუსეთში საქმიანობის დროს დააგროვა, 1990-იან წლებში.

კრიტიკოსები ბიძინა ივანიშვილს და მის პარტიას იმაში ამხელენ, რომ ისინი ცდილობენ საქართველოს კონსტიტუციით გამოცხადებულ ევროინტეგრაციის გზიდან გადაუხვიონ, უარი თქვან ევროკავშირში გაწევრიანებაზე და მოსკოვთან კავშირები არადგინონ. ამ ბრალდებებს „ქართული ოცნება“ უარყოფს და აცხადებს, რომ საქართველო 2030 წლისათვის ევროკავშირის წევრი აუცილებლად გახდება.

პარალელურად კი მმართველი პარტია ანტიდასავლურ პროპაგანდას ეწევა, რომელსაც თან ახლავს მოსახლეობისადმი გაფრთხილებები, რომ აშშ-სა და ნატოს განზრახული აქვთ საქართველოს ჩათრევა რუსეთ-უკრაინის ომში. ამას წინათ მიღებული კანონი „უცხოური აგენტების შესახებ“ [ოპოზიციის მიერ] განიხილება როგორც მცდელობა იმისა, რომ მმართველი პარტია ცდილობს ჩაახშოს კრიტიკულად განწყობილი არასამთავრობო ორგანიზაციები და მასობრივი ინფორმაციის საშუალებები, რომლებსაც დასავლეთი აფინანსებს. ამ ფაქტმა ვაშინგტონი აიძულა ივნისის თვის დასაწყისიდან სანქციები დაეწესებინა „ქართული ოცნების“ ზოგიერთი საპარლამენტო დეპუტატის მიმართ.

რამდენიმე თვის წინ ჩატარებული საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვები შედეგები მოწმობს, რომ ქართველების 80% მხარს უჭერს ქვეყნის ევროკავშირში გაწევრიანებას და შესაბამისად, ეს საკითხი ოქტომბრის არჩევნების წინ საკვანძო მომენტად გადაიქცევა.

ევროკავშირი იმედოვნებს...

გორიდან აღმოსავლეთით, კავკასიის მთების ძირში, არქეოლოგებმა ისეთი ადგილი იპოვეს, რომლის შესწავლით დამტკიცდა, რომ საქართველოში ღვინის წარმოების უძველესი კერა არსებობდა. კახეთის რეგიონში 8 ათასი წლის წინათ ღვინოს ამზადებდნენ - უფრო ადრე, ვიდრე სადმე მთელ მსოფლიოში, რის გამოც საქართველომ „ღვინის სამშობლოს“ სახელწოდება მიიღო. ეს ფაქტი ბევრად განსაზღვრავს საქართველოს მომავალს ევროკავშირის ჩარჩოებში.

ღვინის კომპანია „ნეკრესი“ წელიწადში 50 ათას ბოთლ ღვინოს ამზადებს შიდა და საგარეო ბაზრისათვის. ქართული ღვინის ექსპორტი ხდება როგორც აშშ-ში, ასევე საფრანგეთში და სამხრეთ კორეაში. უახლოეს წლებში „ნეკრესი“ ღვინის წარმოების გაფართოებას გეგმავს - წელიწადში 250 ათას ბოთლამდე. „ჩვენ ორიენტირებულნი ვართ უცხოურ ბაზრებზე პროდუქციის გასაყიდად, განსაკუთრებით ევროპაზე“, - ამბობს ნარა სილაგაძე, „ნეკრესის მამულის მმართველი, „ამერიკის ხმასთან“ საუბარში, - „საქართველოს პოტენციური გაწევრიანება ევროკავშირში ჩვენი ბიზნესისათვის მნიშვნელოვანი წინგადადგმული ნანიჯი იქნებოდა“.

ევროკავშირმა დაახლოებით 2 მილიარდი დოლარის ინვესტირება განახორციელა საქართველოს სახელმწიფო და კერძო კომპანიებში, თავისი სტრატეგიის თანახმად. ევროკავშირი აცხადებს, რომ ინვენსტიციები მიმართულია საქართველოსა და ევროკავშირის ციფრული, ენერგეტიკული და სატრანპოსრტო კავშირების გასაფართოებლად, მცირე და საშუალო ბიზნესის მხარდასაჭერად. ღვინის კომპანია „ნეკრესი“ მათ რიცხვშია, რომლებიც ევროკავშირის მხარდაჭერით სარგებლობენ.

„დღემდე ჩვენ საკუთარ რესურსებს ვეყრდნობოდით, მაგრამ წარმოების გაფართოების კვალობაზე აუცილებელი გახდა დამატებითი ფინანსური მხარდაჭერა, რომელიც ევროკავშირის ფონდებმა გაგვიწიეს. სასრუმრო, რომელსაც ახლა ვაშენებთ, ენერგოეფექტურად ითვლება. ევროკავშირმა გადაწყვიტა, რომ ჩვენთან ეთანამშრომლა და მხარში ამოგვდგომოდა, ჩვენი გაძლიერება-განვითარების მიზნით“, - ამბობს ნარა სილგაძე.

გეოპოლიტიკური დაძაბულობა

მას შემდეგ, რაც საბჭოთა კავშირი დაიშალა და ქართველმა ხალხმა დამოუკიდებლობა აღიდგინა, ევროპისა და შეერთებულმა შტატების მიერ მნიშვნელოვანი თანხები იქნა ჩადებული საქართველოს ეკონომიკაში, ქვეყნის დემოკრატიული გზით განვითარებისათვის. თუმცა დღეს, დასავლეთისა და აღმოსავლეთს შორის გეოპოლიტიკური დაპირისპირების განახლების ფონზე, საქარტველოს პოლიტიკური კურსი კვლავ ყურადღების ცენტრში აღმოჩნდა.

ოქტომბრის გადამწყვეტი არჩევნების მოახლოების კვალობაზე ქართველები თავიანთ წინააღმდეგობრივ ისტორიასა და მომავლის იმედებს შორის რჩებიან - იმედებისა, რომლებიც კონფლიქტების განახლების შიშის ჩამნერგავი პროპაგანდით არიან დაჩრდილული.

წყარო: https://www.voanews.com/a/georgia-tries-to-reconcile-contested-soviet-history-with-western-future/7668055.html

 

კულტურა
«Frankfurter Allgemeine Zeitung» (გერმანია): „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება: ტრადიციული სუფრის თავისებურებები“

„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.

ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...

ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.

ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.

„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...

ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.

რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.

ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.

მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს  სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.

თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.