USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
«Voice of America»: „საქართველო ცდილობს თავისი წინააღმდეგობრივი საბჭოური ისტორია დასავლურ მომავალს შეუთავსოს“- ევროპული პერსპექტივა სტალინური წარსულის ფონზე
თარიღი:  

აშშ-ის სამაუწყებლო კომპანია Voice of America („ამერიკის ხმა“) თავის ვებ-გვერდზე აქვეყნებს სტატიას სათაურით „საქართველო ცდილობს თავისი წინააღმდეგობრივი საბჭოური ისტორია დასავლურ მომავალს შეუთავსოს“ (ავტორი - ჰენრი რიჯველი).

გორში, იოსებ სტალინის მუზეუმის მარმარილოს ვესტიბიულში მდგარი ულვაშიანი საბჭოთა დიქტატორის დიდი ქანდაკების წინ ყვავილებია დაწყობილი. აქ ყველაფერი მის ცხოვრებას უკავშირდება. ირგვლივ ტურისტები დადიან - ისინი ძირითადად დასავლურ, რუსულ და ჩინურ ენებზე ლაპარაკობენ - და ეძებენ ისეთ ადგილებს, სადაც იდეალური სელფი-ფოტოსურათები შეიძლება გადაიღონ.

იოსებ სტალინი 1878 წელს გორში დაიბადა. ქალაქი დღემდე პატივს სცემს თავის გმირს. უზარმაზარი მუზეუმი, რომელიც 1957 წელს აშენდა - ოთხი წლის შემდეგ მისი სიკვდილიდან - ასახავს საქართველოს მცდელობას შეუთავსოს და შეარიგოს თავისი წინააღმდეგობრივი მე-20 საუკუნის საბჭოური ისტორია მომავალთან, დასავლეთზე ორიენტირებულთან.

იოსებ სტალინის „ტაძარი“

მუზეუმი, როგორც ჩანს, ბოლო 70 წლის განმავლობაში თითქმის არ შეცვლილა. მის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარულ ექსპოზიციას წარმოადგენს იოსებ სტალინის სამუშაო კაბინეტი - კრემლის კაბინეტის ზუსტი ასლი, რომელიც ორიგინალური ავეჯითაა მოწყობილი, მაგიდაზეც კრემლის ტელეფონი დგას. ნახატებზე საბჭოთა ბელადი ხელში აყვანილი ბავშვებით, მღიმარე სახით არის აღბეჭდილი. იქვე, მუზეუმის შესასვლელთან ახლოს სუვენირების მაღაზიაში შეგიძლიათ შეიძინოთ ღვინო „სტალინი“, სანთებელები სტალინის გამოსახულებით ან მინი-ბიუსტები, რომლებიც ბრინჯაოსგან არიან ჩამოსხმულნი.

მუზეუმის ერთ-ერთ ყველაზე არაჩვეულებრივ ექსპოზიციას წარმოადგენს აგრეთვე იოსებ სტალინის სიკვდილის შემდგომი ნიღაბი, რომელიც განთავსებულია ტაძრის მსგავს მრგვალი ატრიუმის განათებულ ცოკოლზე. საერთოდ, შენობა უფრო ბელადის აკლდამას, მის საძვალეს მოგვაგონებს, ვიდრე მუზეუმს.

იოსებ სტალინს ქებბა-დიდებას უძღვნიან იმის გამო, რომ საბჭოთა კავშირმა, მისი ხელმზღვანელობით უდიდესი წვლილი შეიტანა ნაცისტური გერმანიის დამარცხებაში, თუმცა მას ასევე ბრალს სდებენ 30 მილიონი უდანაშაულო ადამიანის სიკვდილით დასჯაში. სწორედ ეს ბრალდებაა ასახული კიბის ქვეშ არსებულ პატარა ოთახში გამოფენილ მასალებში, რომლებიც სტალინისა და მისი გარემოცვის მიერ ჩადენილ დანაშაულობებს გვამცნობს - „გულაგის“ ბანაკებზე, მასობრივ იძულებით შიმშილობებზე, მილიონობით საბჭოთა მოქალაქის მიმართ განხორციელებულ უკანონო რეპრესიებზე, ქართველების ჩათვლით.

რუსული ოკუპაცია

იოსებ სტალინის სიკვდილიდან 71-ე წელს რუსეთი ჯერ კიდევ ცდილობს ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკაზე თავისი ძალაუფლება გაავრცელოს. გორიდან რამდენიმე კილომეტრის მოშორებით რუსული საოკუპაციო ხაზი გადის. რუსული ჯარებს ჯერ კიდევ აქვთ დაკავებული საქართველოს 20%-მდე ტერიტორია, რომელიც მოსკოვმა ორ ეტაპად განახორციელა - 1990-იანი წლების სამოქალაქო ომისა და 2008 წლის სამხედრო თავდასხმის შედეგად, როცა კრემლის ჯარებს მცირე ხნის განმავლობაში გორიც ჰქონდათ ოკუპირებული, შემდეგ კი მათ უკან, კავკასიის მთებისაკენ დაიხიეს, თუმცა ისინი საქართველოს ტერიტორიის ნაწილს - ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის“ სახელწოდებით, ამჟამადაც აკონტროლებენ და იქ მათი სამხედრო ბაზაა დისლოცირებული.

რუსეთის ჯარები ადგილობრივი მოსახლეობისათვის დიდ საფრთხეს წარმოადგენს. „მთავარია, რომ საოკუპაციო ხაზი არ გადავკვეთოთ. თუ გადავკვეთავთ, დაგვაკავებენ“, - ამბობს ადგილობრივი ფერმერი გელა ბოლოთაშვილი „ამერიკის ხმასთან“ საუბრის დროს.

წარსული და ამჟამინდელი პრობლემები ფონს ქმნიან საქართველოს დღევანდელი პოლიტიკური რყევებისათვის, რომლის მოსახლეობა ოქტომბერში საპარლამენტო გადამწყვეტი  არჩევნების ჩასატარებლად ემზადება. ქვეყანას მართავს პარტია“ ქარტული ოცნების“ მიერ შექმნილი მთავრობა, რომელიც ოლიგარქ ბიძინა ივანიშვილის მიერ არის დაარსებული და მხარდაჭერილი. ოლიგარქმა თავისი ქონება პოსტსაბჭოთა რუსეთში საქმიანობის დროს დააგროვა, 1990-იან წლებში.

კრიტიკოსები ბიძინა ივანიშვილს და მის პარტიას იმაში ამხელენ, რომ ისინი ცდილობენ საქართველოს კონსტიტუციით გამოცხადებულ ევროინტეგრაციის გზიდან გადაუხვიონ, უარი თქვან ევროკავშირში გაწევრიანებაზე და მოსკოვთან კავშირები არადგინონ. ამ ბრალდებებს „ქართული ოცნება“ უარყოფს და აცხადებს, რომ საქართველო 2030 წლისათვის ევროკავშირის წევრი აუცილებლად გახდება.

პარალელურად კი მმართველი პარტია ანტიდასავლურ პროპაგანდას ეწევა, რომელსაც თან ახლავს მოსახლეობისადმი გაფრთხილებები, რომ აშშ-სა და ნატოს განზრახული აქვთ საქართველოს ჩათრევა რუსეთ-უკრაინის ომში. ამას წინათ მიღებული კანონი „უცხოური აგენტების შესახებ“ [ოპოზიციის მიერ] განიხილება როგორც მცდელობა იმისა, რომ მმართველი პარტია ცდილობს ჩაახშოს კრიტიკულად განწყობილი არასამთავრობო ორგანიზაციები და მასობრივი ინფორმაციის საშუალებები, რომლებსაც დასავლეთი აფინანსებს. ამ ფაქტმა ვაშინგტონი აიძულა ივნისის თვის დასაწყისიდან სანქციები დაეწესებინა „ქართული ოცნების“ ზოგიერთი საპარლამენტო დეპუტატის მიმართ.

რამდენიმე თვის წინ ჩატარებული საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვები შედეგები მოწმობს, რომ ქართველების 80% მხარს უჭერს ქვეყნის ევროკავშირში გაწევრიანებას და შესაბამისად, ეს საკითხი ოქტომბრის არჩევნების წინ საკვანძო მომენტად გადაიქცევა.

ევროკავშირი იმედოვნებს...

გორიდან აღმოსავლეთით, კავკასიის მთების ძირში, არქეოლოგებმა ისეთი ადგილი იპოვეს, რომლის შესწავლით დამტკიცდა, რომ საქართველოში ღვინის წარმოების უძველესი კერა არსებობდა. კახეთის რეგიონში 8 ათასი წლის წინათ ღვინოს ამზადებდნენ - უფრო ადრე, ვიდრე სადმე მთელ მსოფლიოში, რის გამოც საქართველომ „ღვინის სამშობლოს“ სახელწოდება მიიღო. ეს ფაქტი ბევრად განსაზღვრავს საქართველოს მომავალს ევროკავშირის ჩარჩოებში.

ღვინის კომპანია „ნეკრესი“ წელიწადში 50 ათას ბოთლ ღვინოს ამზადებს შიდა და საგარეო ბაზრისათვის. ქართული ღვინის ექსპორტი ხდება როგორც აშშ-ში, ასევე საფრანგეთში და სამხრეთ კორეაში. უახლოეს წლებში „ნეკრესი“ ღვინის წარმოების გაფართოებას გეგმავს - წელიწადში 250 ათას ბოთლამდე. „ჩვენ ორიენტირებულნი ვართ უცხოურ ბაზრებზე პროდუქციის გასაყიდად, განსაკუთრებით ევროპაზე“, - ამბობს ნარა სილაგაძე, „ნეკრესის მამულის მმართველი, „ამერიკის ხმასთან“ საუბარში, - „საქართველოს პოტენციური გაწევრიანება ევროკავშირში ჩვენი ბიზნესისათვის მნიშვნელოვანი წინგადადგმული ნანიჯი იქნებოდა“.

ევროკავშირმა დაახლოებით 2 მილიარდი დოლარის ინვესტირება განახორციელა საქართველოს სახელმწიფო და კერძო კომპანიებში, თავისი სტრატეგიის თანახმად. ევროკავშირი აცხადებს, რომ ინვენსტიციები მიმართულია საქართველოსა და ევროკავშირის ციფრული, ენერგეტიკული და სატრანპოსრტო კავშირების გასაფართოებლად, მცირე და საშუალო ბიზნესის მხარდასაჭერად. ღვინის კომპანია „ნეკრესი“ მათ რიცხვშია, რომლებიც ევროკავშირის მხარდაჭერით სარგებლობენ.

„დღემდე ჩვენ საკუთარ რესურსებს ვეყრდნობოდით, მაგრამ წარმოების გაფართოების კვალობაზე აუცილებელი გახდა დამატებითი ფინანსური მხარდაჭერა, რომელიც ევროკავშირის ფონდებმა გაგვიწიეს. სასრუმრო, რომელსაც ახლა ვაშენებთ, ენერგოეფექტურად ითვლება. ევროკავშირმა გადაწყვიტა, რომ ჩვენთან ეთანამშრომლა და მხარში ამოგვდგომოდა, ჩვენი გაძლიერება-განვითარების მიზნით“, - ამბობს ნარა სილგაძე.

გეოპოლიტიკური დაძაბულობა

მას შემდეგ, რაც საბჭოთა კავშირი დაიშალა და ქართველმა ხალხმა დამოუკიდებლობა აღიდგინა, ევროპისა და შეერთებულმა შტატების მიერ მნიშვნელოვანი თანხები იქნა ჩადებული საქართველოს ეკონომიკაში, ქვეყნის დემოკრატიული გზით განვითარებისათვის. თუმცა დღეს, დასავლეთისა და აღმოსავლეთს შორის გეოპოლიტიკური დაპირისპირების განახლების ფონზე, საქარტველოს პოლიტიკური კურსი კვლავ ყურადღების ცენტრში აღმოჩნდა.

ოქტომბრის გადამწყვეტი არჩევნების მოახლოების კვალობაზე ქართველები თავიანთ წინააღმდეგობრივ ისტორიასა და მომავლის იმედებს შორის რჩებიან - იმედებისა, რომლებიც კონფლიქტების განახლების შიშის ჩამნერგავი პროპაგანდით არიან დაჩრდილული.

წყარო: https://www.voanews.com/a/georgia-tries-to-reconcile-contested-soviet-history-with-western-future/7668055.html

 

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.