USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
ნორვეგიელი ნოსტრადამუსი - Pax Americana-ს დაცემა 2020 წლიდან დაიწყება
თარიღი:  3282

იწყებს თუ არა ასრულებას იოჰან გალტუნგის  ამერიკასთან დაკავშირებული წინასწარმეტყველება? მან იწინასწარმეტყველა ტიანმენის მოედანზე მომხდარი მოვლენები, საბჭოთა კავშირის დაშლა,  2001 წლის 11 სექტემბრის ტერაქტი.

 „ამერიკის დასასრულის“ სხვადასხვა სცენარი არსებობს:  ამერიკა განადგურდება  ახალი მსოფლიო წარღვნის ან იელოუსტოუნის ნაციონალურ პარკში სუპერ ვულკანის ამოფრქვევით, ან ქვეყნის დაშლით და Pax Americana-ის გაქრობით. ჩვეულებრივ წინასწარმეტყველები თარიღის დაზუსტებისგან თავს იკავებენ. მაგრამ არსებობს ერთი პროგნოზი სადაც ზუსტად არის მოცემული თარიღი - 2020 წელი.

პროგნოზის ავტორი ლეგენდარული ფიგურა  - ცნობილი ნორვეგიელი პროფე­სორი, სოციოლოგი იოჰან გალტუნგია (Johan Vincent Galtung), რომელსაც წელს 90 წელი შეუსრულდა. მისი სახელი ცნობილი გახდა 1959 წელს, როცა ოსლოში მშვიდობის პრობლემების კვლევითი ინსტიტუტი (Peace Research Institute Oslo, PRIO)   დააარსა და  1970 წლამდე ინსტიტუტის დირექტორად რჩებოდა. 1964 წლიდან გამოსცემს მშვიდობის კვლევის ჟურნალს. 1969 წელს ოსლოს უნივერსიტეტში დააარსა მშვიდობისა და კონფლიქტების კვლევების კათედრა. სხვადასხვა დროს იყო გაეროს  და მრავალრიცხოვანი არასამთავრობო ორგანიზაციების ექსპერტი და კონ­სულ­ტანტი. მიწვეული ოყო კონსულტანტად 50-ზე მეტი კონფლიქტის რეგული­რებისას.  1987 წელს მიიღო ე.წ. ნობელის პრემიის ალტერნატიული ჯილდო: Right Livelihood Award.

ი. გალტუნგი ახალი სამეცნიერო დისციპლინის - მშვიდობისა და კონფლიქ­ტების პრობლემების კვლევის ფუძემდებლად ითვლება. განათლებით მათემატიკოსი თავის შრომებს მწყობრი, ლოგიკური თეორემების სახეს აძლევს. საერთაშორისო ურთიერთობების და კონფლიქტოლოგიის ნებისმიერი სპეციალისტი ეცნობა ნორვეგიელის შრომებს, ეს კი 100-ზე  მეტი წიგნი  და დაახლოებით ათასი სამეცნერო სტატიაა. მისი შრომები ბევრ ენაზეა ნათარგმნი.

XX საუკუნის 70-იანი წლებიდან გალტუნგი ბევრს მოგზაურობდა, კითხულობ­და ლექციებს უნივერსიტეტებში. ცნობილი გახდა დიდი პოლიტიკური ცვლილე­ბების წინასწარმეტყველებით,  მაგალითად ძალიან ზუსტად განსაზღვრა ჩინეთში 1989 წლის ტიანმენის მოედნის ცნობილი მოვლენები. მას კიდევ უფრო გაუთქვა სახელი, საბჭოთა კავშირის გარდაუვალი დაშლის და ზუსტი თარიღის პორგნოზირებამ. 1980 წელს ნორვეგიელი მონაწილეობდა მოსკოვში მიმდინარე სამეცნიერო კონფერენციაში და ყველა გააოცა განცხადებით, რომ 10 წლის შემდეგ  დაინგრეოდა ბერლინის კედელი და ამის შემდეგ დაიშლებოდა საბჭოთა კავშირიც. გალტუნგმა საბჭოთ სისტემის ხუთი ძირითადი დაპირისპირება  განსაზღვრა:  1) დაპირისპირება სსრკ-სა და  სოციალისტურ ბანაკში შემავალ მოკავშირეეებს შორის, რომლებიც მოსკოვისგან დამოუკიდებლობას მოპოვებას ცდილობენ; 2) დაპირისპირება რუსეთის ფედერა­ციასა და მეტი ავტონომიის მსურველ დანარჩენ რესპუბლიკებს შორის. 3) დაპირის­პირება ქალაქსა და სოფელს შორის; 4) დაპირისპირება პარტიულ ელიტასა (ნორვეგიელი მას „სოციალისტურ ბურჟუაზიას“ უწოდებდა) და დანარჩენი მოსახლეობის დიდ ნაწილს შორის.  5) დაპირისპირება ფულად და სასაქონლო მასას შორის (მოსახლეობას ქონდა ფული, მაგრამ არ იყო საკმარისი საქონელი). 6) დაპირისპირება აშშ-სა და აზიის ქვეყნებს შორის,სადაც ანტიამერიკული ალიანსი ყალიბდება.

მოსკოვში მაშინ ამ წინასწარმეტყველებას ყურადღება არ მიაქციეს. დასავლეთი კი ყურადღებით მოეკიდა და გალტუნგს ნორვეგიელ ნოსტრადამუსს უწოდებდა

საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ გალტუნგის სამეცნიერო ინტერესს მისი სამშობლო და აშშ წარმოადგენდა. გალტუნგი ამერიკას, როგორც ჩვეულებრივ სახემწიფოს კი არა, როგორც იმპერიას - Pax Americana განიხილავდა. საკმაოდ ზუსტად განსაზღვრა ნიუ-იორკის 11 სექტემბრის ტერაქტი, 2000-იანების დასაწყისში გალტუნგმა განაცხადა, რომ ამერიკა დაეცემა, დაიღუპება როგორც იმპერია. Pax Americana დაცემა 2020 წლიდან დაიწყება, ხოლო 2025 წლისთვის ის სრულად დაკარგავს ზესახელმწიფოს სტატუსს. ნორვეგიელი ამტკიცებს, რომ საერთაშორისო ავტორიტეტის დაკარგას,   ქვეყანაში ფაშისტური განწყობების ზრდა მოყვება.

თავისი შეხედულებები ამ საკითხთან დაკავშირებით გალტუნგმა 2004 წელს სტატიაში On the Coming Decline and Fall of the US Empire  გამოთქვა. მან ამერიკული საზოგადოების 14 ძირითადი პრობლემა გამოყო:  1. დაპირისპირება ეკონომიკურ ზრდასა და მატერიალური კეთილდღეობის განაწილებას შორის (ნაციონალური სიმდიდრის  კონცენტრაცია ადამიანების ვიწრო წრეში); 2) დაპირისპირება ეკონომიკის ფინანსურ და რეალურ სექტორებს შორის (რეალური სექტორის ჩაგვრა ფინანსური ოლიგარქების მიერ); 3) ეკონომიკური დაპირისპება აშშ-სა და სხვა ქვეყნებს შორის; 4) დაპირისპირება აშშ-ს სახელმწიფოებრივ ტერორიზმსა და ჩაგრული ხალხების საპასუხო ტერორიზმს შორის; 5) კულტურული დაპირისპირება აშშ-სა და მის მოკავშირეებს შორის (ევროპას და სხვა ქვეყნებს უბრალოდ თავს ახვევენ ამერიკის  პლებეურ მასოვბრივ კულტურას); 6) დაპირისპირება აშშ-სა და აზიის ქვეყნებს შორის,სადაც ანტიამერიკული ალიანსი ყალიბდება.

გალტუნგი აგრძელებდა მუშაობას პროგნოზებზე და როცა ჯორჯ-ბუში-უმცროსის პრეზიდენტობისას ამერიკამ ერაყში ომი დაიწყო, გალტუნგმა ამას უგუნური ომი დაარქვა და საკუთარ პროგნოზებში შესწორება შეიტანა. უმცროსი ბუშის  „პირადი ძალისხმევით“ ამერიკის საბოლოო კრახი 2025 წელს კი არა 2020 წელს დაიწყება - განაცხადა ნორვეგიელმა.

როცა 2016 წელს თეთრ სახლში დონალდ ტრამპი მოვიდა, იოჰან გალტუნგმა განაცხადა, რომ ახალი პრეზიდენტი კი არ გადაწევს, არამედ კიდევ უფრო დააჩქარებს Pax Americana კრახს. ამიტომ დასასრულის თარიღი კვლევ 2020 რჩება. ამერიკაში გალტუნგი არაერთხელ გამხდარა კრიტიკის ობიექტი, ამერიკისადმი დამოკიდებულების გამო მას „ფარულ კომუნისტსაც“ ეძახდნენ. ამერიკის ხელისუფლებაში მომუშავე ოფიციალურ ექსპერტებს ისიც აღელვებდათ, რომ გალტუნგი არც თუ კარგად მოიხსენიებდა ცნობილ საბჭოთა დისიდენტებს - ანდრეი სახაროვს და ალექსანდრე სოლჟენიცინს, რომლებიც მისი აზრით, თავისი დიდი როლი ითამაშეს საბჭოთა კავშირის დაშლაში. ახლა ასეთ დისიდენტად დონალდ ტრამპი გამოდის.

დღეს, გალტუნგის ამერიკასთან დაკავშირებული პროგნოზებისადმი ინტერესი ამერიკაშიც გაიზარდა-  დადგა  2020 წელი, ამერიკაში დაიწყო  უმწვავესი „ვირუსულ-ეკონომიკური“ კრიზისი, რომელმაც შეიძლება ძალიან დაასუსტოს ამერიკის პოზიცია მსოფლიოში. ნორვეგიელი თავის პროგნოზს არ უარყოფს. არსებული კრიზისი, მისი აზრით წლის ბოლომდე ამერიკის კრახს გარდაუვალს ხდის.

აღსანიშნავია, რომ იოჰან გალტუნგი 2013 წელს საქმიანი ვიზიტით საქართველოს სტუმრობდა.

ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.