,
6 ივნისს 30 წელი შესრულდება ნინა ჟვანიას გარდაცვალებიდან. ის იყო პირველი ქალი ვიცე- მერი თბილისის მმართველების ისტორიაში და ამ პოზიციაზე გაატარა 25 წელი. იქამდე ნინა ჟვანიას კარიერა სახელმწიფო სამსახურში უკავშირდება კომკავშირის ცეკას, ასევე იყო ვაკის (ძველი ორჯონიკიძის) რაიონის რაიკომის პირველი მდივანი. სწორედ იმ პერიოდში გახდა ის, ე..წ "მეგრელების საქმის", ერთ-ერთი მსხვერპლი, რის გამოც ნინა ჟვანია საპატიმროში მოხვდა - დახვრეტის მუხლით ბრალდებული იოსებ სტალინის გარდაცვალებამ იხსნა.
ოფიციალური საქმიანი ბიოგრაფიის მიღმა ნინა ჟვანიას სახელი ცნობილი იყო ყველასთვის, ვისაც გასული საუკუნის 50-იანი წლებიდან 90-იან წლებამდე ქვეყნის მართვაში იყო ჩართული, მასზე, როგორც განსაკუთრებული უნარ-ჩვევების ლიდერსა და ძლიერ ქალზე, ლეგენდებს ჰყვებოდნენ. იმ ისტორიებს შორის, რაც ათეული წლების განმავლობაში ვრცელდებოდა ნინა ჟვანიას შესახებ, ბევრი ისტორია იყო რეალური და ნამდვილი, მათ შორის სენტიმენტალური ამბავი მისი პირადი ცხოვრებიდან - თუ როგორ დაკრძალა აბრეშუმის ფაბრიკის დირექტორმა ნინა ჟვანიამ მეუღლე, და მეორე დღეს, როგორ წარუძღვა ის საკუთარ გუნდს 1 მაისის დემონსტრაციაზე..
ნინა ჟვანიას ცხოვრების შესახებ მისი უფროსი ქალიშვილი მანანა ზოდელავა გვიამბობს.
ნინა ჟვანიას გარდაცვალებიდან 30 წელი გავიდა. სამი ათეული წლის მიუხედავად, უამრავი ადამიანი დღესაც იხსენებს მას. რთული, ძალიან საინტერესო ცხოვრების გზა განვლო აქტიური კომკავშირული მუშაობიდან თბილისის ვიცე-მერობამდე.
დედა დაიბადა ფოთში 1917 წლის 21 დეკემბერს. მამამისი აქვსენტი ჟვანია, ფოთში ცნობილი პიროვნება იყო. მის სახელთან არის დაკავშირებული არაერთი საქველმოქმედო პროექტის განხორციელება: ფოთის პორტის და ასევე ისტორიული პირველი საშუალო სკოლის დაარსება და მშენებლობა. ბაბუას ოთხი შვილი ჰყავდა, დედა, მისი ორი და თამარი და მარგო და ვაჟი, გივი ჟვანია, ბავშვთა ქირურგი, ვის სახელსაც ატარებს დღეს თბილისის ბავშვთა საავადმყოფო.
ნინა თავისი თანატოლებისგან ყოველთვის გამოირჩეოდა.. ცელქი და მოუსვენარი იყო, ხშირად შარვლით დადიოდა,სკოლაში ზედმეტსახელად შურას ეძახდნენ. 14 წლის ასაკში, 7კლასის დაამთავრების შემდეგ, ბაბუასთვის უთქვამს, შენთან ერთი დიდი სათხოვარი მაქვსო, ბაბუა გახუმრებია, რაო, აბრეშუმის კაბა გინდაო? ნინას უთქვამს არა, კაბა არ მინდა, თბილისში გამიშვი სასწავლებლადო. ბაბუას გაკვირვებია, მაგრამ მეორე დღესვე აუღია მისთვის მატარებლის ბილეთი და გამოუშვია თბილისში სასწავლებლად.
როგორ დაიწყო მისი კარიერული წინსვლა თბილისში?
დედამ ჯერ ტექნიკუმი დაამთავრა, შემდეგ ჩაირიცხა უნივერსიტეტში ეკონომიურ ფაკულტეტზე. თავისი აქტიური ხასიათის გამო ის ძალიან მალე გახდა გამორჩეული სტუდენტი, და უნივერსიტეტის კომკავშირის მდივნად აირჩიეს, უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ კი ფოთის კომკავშირის კომიტეტის მდივნად დანიშნეს. სამამულო ომის დროს ნინა გადმოიყვანეს თბილისში, კომკავშირის ცენტრალურ კომიტეტში, ის იყო კომკავშირის ცეკას მდივანი მოსწავლე - ახალგაზრდობის მიმართულებით. ამ დროს ფრონტისათვის საჭირო მედიკამენტების, ტანსაცმლისა და საკვების შეგროვებასა და გაგზავნას ხელმძღვანელობდა.
ომის დასრულების შემდეგ გადაიყვანეს ორჯონიკიძის, დღევანდელი ვაკის რაიონში, პარტიის რაიკომის პირველ მდივნად. ეს იყო ურთულესი წლები; ომიდან დაბრუნებულთა დახმარება, დასაქმება, საცხოვრებლით უზრუნველყოფა, და სხვა უამრავი პრობლემის მოგვარება. 1948 წელს ნინა დაქორწინდა, მაშინ უკვე 31 წლის იყო. მამას, ვანო ზოდელავას მოვლილი ჰქონდა სამამულო ომი, 4 წელი იბრძოდა ყირიმში, ქერჩში, 414-ე ქართულ დივიზიაში. ომიდან მაიორის ჩინით და მრავალი ჯილდოთი ჩამოვიდა. პროფესიით ქიმიკოსი იყო.
50-იანი წლების დასაწყისში ნინა ჟვანია აღმოჩნდა , ე,.წ. "მეგრელთა საქმის" ერთ- ერთი მსხვერპლი, წაყენებული ბრალდების მუხლი დახვრეტას ითვალისწინებდა.
დედა თავის დაპატიმრებაზე თითქმის არასდროს საუბრობდა. ის 1952 წელს დააკავეს. მე მაშინ ერთი წლის ვიყავი. დედამ საპატიმროში წელიწადი და ერთი თვე გაატარა, მამა სამსახურიდან გაათავისუფლეს, დაკავებული იყო ბიძაჩემიც, - მამია ზოდელავა. დედას ბრალად ჯაშუშობას უყენებდნენ, 1947 წელს ნინა მსოფლიო ახალგაზრდობის ფესტივალზე საბჭოთა კავშირის დელეგაციის შემანდგენლობაში ლონდონში იმყოფებოდა. ბრალდების თანახმად, თითქოს სწორედ ლონდონში შეხვდა ნოე ჟორდანიას და მისი დავალებით ანტი-საბჭოთა საქმიანობას ეწეოდა. საბედნიეროდ, სტალინის გარდაცვალების შემდეგ ნინა მალევე გაათავისუფლეს და მისი სრული რეაბილიტაციაც მოხდა. ის კვლავ დაუბრუნდა სახელმწიფო სამსახურს და თბილისის აბრეშუმის ფაბრიკის დირექტორად დაინიშნა. სამწუხაროდ რამდენიმე წლის შემდეგ ტრაგიკულად დაიღუპა მამაჩემი, ჩვენს სახლში ხანძარი გაჩნდა და მამა მძიმე დამწვრობებით გარდაიცვალა. ეს იყო ნინასთვის უმძიმესი პერიოდი, სამ შვილთან ერთად დარჩა მარტო.
რა იყო ნინა ჟვანიას გამორჩეული თვისებები, რის გამოც მას არ უჭირდა კარიერული წინსვლა?
ეს იყო ადამიანების სიყვარული, თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ეს იყო დედას მახასიათებელი მთავარი თვისება. გარდა იმისა, რომ ბუნებით იყო ლიდერი, შეეძლო გადაწყვეტილების მიღება სწრაფად, უყოყმანოდ. უამრავ ადამიანს ეხმარებოდა გაჭირვებულს თუ მრავალშვილიან ოჯახს, ის ცდილობდა ყველას სატკივარი გაეთავისებინა და შეძლებისდაგვარად მაქსიმალურად დახმარებოდა. ამიტომაც, თითქმის ყოველ დღე მასთან ძალიან ბევრი ადამიანი იყრიდა თავს, არ ჰქონდა მნიშვნელობა მიღების დღე იყო თუ არა, განსაკუთრებით თბილისის აღმასკომის თავმჯდომარის მოადგილედ მუშაობის პერიოდში. ამ პოზიციაზე გაატარა 25 წელი 1964 წლიდან 1990 წლამდე, სიცოცხლის ბოლო დღეებამდე მუშაობდა.
ნინას საქმიანობის სფერო იყო განათლება, კულტურა, ჯანდაცვა, მაგრამ მხოლოდ ამით არ შემოიფარგლებოდა, რადგან მასთან ყველა საკითხზე დასახმარებლად მიდიოდნენ ადამიანები. თბილისში, ალბათ, ცოტაა ოჯახი ვისაც მასთან შეხება არ ჰქონია. დედას სახელთან იყო დაკავშირებული უამრავი რამ, რაც ამ მიმართულებებით ქალაქში კეთდებოდა. ის არ იყო სტანდარტული მოხელე. მისთვის არ არსებობდა ჩარჩოები, თვითონაც ღამეს გაათენებდა და სხვასაც გაათენებინებდა, რომ საქმე მიეყვანა ბოლომდე დათქმულ დროში. იმ წლებში თბილისში არ დადგმულა ძეგლი, არ გაკეთებულა სკვერი, ნინა რომ აქტიურად არ ყოფილიყო ჩართული. მეგობრობდა ხელოვან ხალხთან, ძალიან უყვარდა მსახიობებთან, მომღერლებთან, მწერლებთან ურთიერთობა. დედას ძალიან კარგი და დიდი სამეგობრო წრე ყავდა.
ამბობენ, რომ განსაკუთრებული დამოკიდებულება ჰქონდა ედუარდ შევარდნაძესთან, სად გადაიკვეთა მათი გზები?
დედა მას ძალიან დიდ პატივს სცემდა და იგივეს გრძნობდა თავადაც. დედა მასში ხედავდა პროგრესულ ადამიანს, ვინც ძალიან სჭირდებოდა ჩვენს ქვეყანას. ზუსტად ვერ გეტყვით, მაგრამ ჩემი აზრით მათი გზები გადაიკვეთა კომკავშირის ცენტრალურ კომიტეტში და ეს ურთიერთობა არ გაწვეტილა არც მაშინ, როდესაც ბატონი ედუარდი მოსკოვში გადავიდა. მათ, რა თქმა უნდა, ჰქონდათ აქტიური საქმიანი შეხება, ისინი ხომ ერთი და იგივე დროს მოღვაწეობდნენ. ამის გარდა ბატონი ედუარდის მეუღლე ქალბატონი ნანული იყო ქალთა საბჭოს წევრი. ამ საბჭოს წევრი იყო დედაც. როდესაც თბილისში ჩამოდიოდნენ სტუმრები უცხოეთიდან, მათ "ქალთა საბჭოს" წევრებიც ხვდებოდნენ, დედა თბილისის " ქალთა საბჭოს"თავმჟდომარე იყო.
როდესაც 9 აპრილის ტრაგედია დატრიალდა, ნინას უკვე ჰქონდა პრობლემები ჯანმრთელობასთან დაკავშირებით. ჩვენ ორი დღის დაბრუნებული ვიყავით მოსკოვიდან, სადაც დედა მკურნალობის კურსს გადიოდა, როდესაც ბატონმა ედუარდმა 10 აპრილს დაურეკა და შეატყობინა, რომ ტრაგედიის ადგილზე აპირებდნენ მისვლას. ნინა ავად იყო, მაგრამ მაინც წავიდა რუსთაველზე. იმ რთულ პერიოდში, იმის მიუხედავად, რომ თავს უკვე სუსტად გრძნობდა ერთი დღე არ დარჩენილა სახლში - ყოველდღე სამსახურში იყო და ეხმარებოდა 9 აპრილს დაზარალებულებს.
რა წესების დაცვა იყო აუცილებლობა თქვენთვის მისი ოჯახის წევრებისთვის და გავლენიანი დედის შვილებისთვის?
დედა 24 საათის განმავლობაში მუშაობდა, მაგრამ ვერ ვიტყვი, რომ მან არ იცოდა ჩვენ როდის რას ვაკეთებდით, პირიქით, ზუსტად იცოდა სად მივდიოდით, ვინ იყვნენ ჩვენი მეგობრები,როგორ ვსწავლობდით. 5 -10 წუთიც რომ ყოფილიყო ჩვენთან ერთად ვერ გამოვაპარებდით უმნიშვნელო დეტალასაც კი. ჩვენს გაზრდაში დედას მისი და, მარგო ეხმარებოდა. ერთად ვცხოვრობდით, ერთად დავდიოდით დასასვენებლად, მახსენდება ბაკურიანი და გაგრა... ჩვენ სამნი ვიყავით, მე, მარინა, ვანიკო. ვანიკომაც თითქმის იგივე სამსახურეობრივი გზა გაიარა რაც ნინამ, ვფიქრობ მანაც გარკვეული კვალი დატოვა ჩვენი ქალაქის უახლოეს ისტორიაში.
თამუნა ჩხენკელი
„სუფრა - ასე ჰქვია ქართულ მოლხენა-დროსტარებას, რომელიც სტუმართმოყვარეობისა და მხიარულების განსახიერებას წარმოადგენს. რომელი კერძებს მიირთმევენ ქართველები სტუმრებთან ერთად? ჩვენი კორესპონდენტი შეეცადა ქართული სუფრის დიდებულება ეჩვენებინა და დარწმუნდებით, რომ ეს მართლაც კარგად გამოუვიდა“, - ასე იწყება გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) გამოქვეყნებული სტატია სათაურით „ქართული სამზარეულოს მრავალფეროვნება“ (ავტორი - მაიკე ფონ გალენი).
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
„როცა მივედით, მაგიდა უკვე გაშლილი დაგვხვდა: თეფშებზე დაწყობილი ყველით და ლორით, ნიგვზის ფარშიანი ბადრიჯნით, მხალეულობით, მწვანილით, კიტრით და პომიდორით... მათ შორის ჩადგმულია გრაფინები მოცხარის წვენით და ტარხუნის ლიმონათის ბოთლებით. ოფიციანტი წითელ ღვინოს ბოკალებში ასხამს. გარეთ თბილისური საღამოა, რესტორან „რიგის“ დარბაზში გაშლილ გრძელ მაგიდაზე კი ქართული სუფრა - ქართული ქეიფი იწყება.
ისინი, რომლებიც ქართულ სამზარეულოს არ იცნობენ, მადააღძრულები სწრაფად მიირთმევენ სიმინდის ფქვილისაგან გამომცხვარ თბილ მჭადებს, სალათებს და ყველს. მაგრამ ვინც იცის, ის ნელ-ნელა ჭამს და მთავარს ელოდება...
ქართველი ქალბატონი თიკო ტუსკაძე, რომელიც ლონდონში ცხოვრობს, მაგრამ ახლა სამშობლოში იმყოფება, ჩვენი გიდის როლს ასრულებს და ქართულ სუფრას გვაცნობს როგორც „გემრიელი საჭმელების უსასრულო რიგს“. იგი კულინარული წიგნის ავტორია და გვიხსნის, თუ რომელი საჭმელი როგორ მივირთვათ.
ზოგიერთმა უკვე საკმაო რაოდენობის სალათა მიირთვა, რომ მაგიდაზე ახალი კერძები მოაქვთ - მოხრაკულ-მოთუშული სოკო, ხაჭაპური, ხორცით მომზადებული კერძები... საჭმლით სავსე თეფშები სულ უფრო მრავლდება და მაგიდაზე თავისუფალი სივრცე მცირდება, თუმცა ახალ-ახალი ნუგბარისათვის ადგილი მოიძებნება.
„სტუმართმოყვარეობა - ქართული კულტურის განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს, რაც კარგად არის გამოხატული ქართულ სუფრაში, როცა მაგიდას ეროვნულ სამზარეულოს კერზები ამშვენებს“, - განმარტავს მაკა თარაშვილი. რა თქმა უნდა, იგი ახალბედა სუფრის წევრებისაგან განსხვავებით, შეცდომებს არ უშვებს და ყველაფერს ერთად არ მიირთმევს. მან კარგად იცის, რა როდის უნდა მიირთვას და უცხოელ სტუმრებს ჭამის საიდუმლოებას ასწავლის: როდის დგება მწვადის, „ჩაქაფულის და საჭმელების მიღების დრო...
ქართული ტრადიციის თანახმად, სუფრაზე იმდენი საჭმელი უნდა იყოს, რომ სტუმრების წასვლის შემდეგაც საკმაო რაოდენობით უნდა დარჩეს: „სუფრა, რომელზეც არაფერი აღარ რჩება, საქართველოში არ არსებობს“, - ამბობს მაკა თარაშვილი, - მასპინძლები იფიქრებენ, რომ სტუმრები მშივრები დარჩნენ. ამიტომ ყველაფერი უამრავია“.
რესტორანი „ქეთო და კოტე“ ძველი თბილისის უბანში, შემაღლებულ ადგილზე მდებარეობს. დარბაზში მყუდრო გარემოა შექმნილი. მაგიდები ყოველთვის მდიდრულადაა გაშლილი - ტრადიციული კერძები თანამედროვე სტილითაა გაფორმებული. თავდაპირველად თვენ მოგართმევენ ცივ და ვეგეტარიანულ კერძებს, ბოსტნეულს, შემდეგ გამომცხავარს, ცომეულს, ბოლოს კი ხორცით მომზადებულ საჭმელებს.
ქართული სუფრის ტრადიციაა თამადა, ანუ დროსტარების ხელმძღვანელი. იგი სუფრის თავში ზის და სადღეგრძელოებს ამბობს. რესტორან „შატო მუხრანში“, სადაც ჩვენ ვიყავით (თბილისიდან ერთი საათის სავალზე), მეღვინე პატრიკ ჰონეფმა ჩვენი სტუმრობის სადიდებელი სადღეგრძელო წარმოსთქვა. გერმანელი მეღვინე უკვე მრავალი წელია საქართველოში ცხოვრობს, ოჯახიც აქ ჰყავს. პატრიკი მადლობას გვიხდის სტუმრობისათვის, რომ გერმანელი ტურისტები საქართველოთი დაინტერესდნენ და კავკასიურ ქვეყანას ეწვივნენ.
მასპინძელი გვიხსნის, რომ სუფრის თამადა ყურადღებით ისმენს სტუმრების საუბარს სადღეგრძელოებისათვის იმპულსის მისაცემად. იგი დისკუსიას ზომიერ მიმართულებას აძლევს და განწყობას ამაღლებს. ამიტომაც თამადა ისეთი პიროვნებაა, რომელიც ცნობილია თავისი კეთილი ხასიათით, გონებამახვილობით და ინტელექტით.
თუ როგორ მზადდება კლასიკური ქართული კერძები, ამას თქვენ თბილისიდან საკმაოდ მოშორებით, კახეთში გაიგებთ, სადაც ღვინის კომპანია „შუმის“ რესტორანი მდებარეობს. აქ სტუმარი საკუთარი თვალით ხედავს, თუ როგორ ცხვება ქართული თონის პური, როგორ კეთდება ხინკალი, რომელიც ქართული სამზარეულოს ერთ-ერთ დიდებულ და გემრიელ კერძს წარმოადგენს.
