USD 2.7089
EUR 3.1193
RUB 3.3402
თბილისი
ნეფერტიტი- ბიუსტის საიდუმლო
თარიღი:  5280

როდესაც ამარნასა და თავის სახელოსნოს ტოვებდა, მოქანდაკე თუტმოსს ალბათ სურდა რაღაც ძალიან მტკივნეული დაევიწყებინდა და იქვე დაეტოვებინა. იქნებ ისტორია რომელიც მის გულში ამოიკვეთა? გაურკვეველი მიზეზისდა გამო, თუტმოსმა გადაწყვიტა მის მიერ შექმნილი შედევრი თან არ წაეღო და მიტოვებულ ქალაქში დაეტოვებინა. მსოფლიოში ულამაზესი ქალის ბიუსტიც კი ხის მერხზე დატოვა… დედოფალ ნეფერტიტის ბიუსტი 1912 წელს გერმანელმა არქეოლოგმა ლუდვიგ ბორჰარდტმა აღმოაჩინა.

ახეტატონის რამდენიმე ნაწილის გათხრს შემდეგ, არქეოლოგებმა სახელოსნოს მიაკვლიეს. ბორჰარდტის გადმოცემით, ნეფერტიტის ცნობილი ბიუსტი ხის მერხზე წლების, შესაძლებელია საუკუნეების განმავლობაშიც კი იდგა, ვიდრე სიძველისაგან მერხიც არ ჩაინგრა. სწორედ ამ დროს დაზიანდა ბიუსტის ზოგიერთი დეტალი; ასეც დარჩა ულამაზესი ბიუსტი, ქვიშაში ჩაფლული და ყველასაგან დაფარული 1912 წლის 6 დეკემბრამდე.

როდესაც არქეოლოგიური ჯგუფის წევრებმა, საოცარი სილამაზის ქალის ბიუსტი დაინახეს, ყველამ გაანალიზა, რომ ერთ-ერთი ულამაზესი ძველ ეგვიპტური არტეფაქტი აღმოაჩინეს. რა თქმა უნდა ყველას სურდა ბიუსტი გერმანიაში წაეღოთ, რაც საკმოდ რთული იქნებოდა. 20 საუკუნის დასაწყისში, ეგვიპტესა და სხვა ქვეყანას შორის, რომლის წარმომადგენელიც აწარმოებდა არქეოლოგიურ სამუშაოებს ეგვიპტეში, არტეფაქტების გაყოფა კარგად ნაცადი და დამკვიდრებული ხერხი იყო. თუმცა ასეთ მარგალიტს, არც ერთი საბჭო ქვეყნის გარეთ არ გაატანდა ექსპედიციის წევრებს. სწორედ ამიტომ, ბორჰარდტმა ნამდვილი ქანდაკება დამალა და ინსპექციის წარმომადგენლებს, დედოფლის ნაკლებად „ლამაზი“ ქანდაკება წარუდგინა, რომლის გერმანიაში წაღებაზეც, მარტივად მიიღო თანხმობა. თუტმოსი ნეფერტიტის ბიუსტის სილამაზემ, მისი შემქმნელიც კი დაჩრდილა. ვინ იყო თუტმოსი??? მისი სრული ტიტულია „მეფის რჩეული და სამუშაოების ოსტატი, მოქანდაკე თუტმოსი“. მის ხელს ეკუთვნის ამარნას პერიოდის ულამაზესი და გამორჩეული ნამუშევრები.

თუტმოსის შემოქმედება სრულიად გამორჩეულია სხვა ეგვიპტელი მოქანდაკეებისაგან, სტილი განსხვავებული და უნიკალურია, ისეთი რაც ეგვიპტეს მანამდე არასოდეს ენახა. თუტმოსი სამეფო კარზე მიღებული და დაფასებული მოქანდაკეა.სახელოსნო, სადაც ნამდვილი შედევრები იქმნებოდა, ამარნას სამხრეთ ნაწილში მდებარეობდა. სამწუხაროდ ისტორიამ მხოლოდ რამდენიმე მათგანის სახელი შემოგვინახა, მაგალითად: ბაკი, მენის ვაჟი; თუთი, დედოფალ ტიიას მოქანდაკე და ა.შ.

ახეტატონის მიტოვებისას, თუტმოსმა თან წაიღო ყველაფერი რაც მისთვის მნიშვნელოვანი იყო. ამას ადასტურებს სახელოსნოსთან ახლოს მდებარე მისი სახლის გათხრები. თუმცა რატომღაც გადაწყვიტა, რომ მის მიერ შექმნილი ნამდვილი საოცარებები, ბედის ანაბარად მიეტოვებინა. ალბათ მოქანდაკე ხვდებოდა, რომ ძველი რელიგიის აღდგენასთან ერთად, ამარნას ხელოვნების სტილიც დასამარდებოდა, ქანდაკებებსა და ბიუსტებს გაანადგურებდნენ. მის მიერ შექმნილი ქანდაკებები არ იყო იდალიზებული, პირიქით პორტრეტული სახისაა და პროტოტიპსაა მიმსგავსებული. ნეფერტიტის ბიუსტთან ერთად, არქეოლოგებმა სახელოსნოში აღმოაჩინეს 22 სხვდასხვა ნიღაბი და დაუმთავრებელი ბიუსტები. ზოგიერთი მათგანის იდენტიფიცირება მოხერხდა, მაგ: ეხნატონი, ტიია, ეი, კიია, ამენჰოტეპ III, ეხნატონის ქალიშვილები და ა.შ. არქეოლოგები ყურადღებას ამახვილებენ ერთ მნიშვნელოვან ფატქზე. დედოფალ ნეფერტიტის ქანდაკებებსა და ბიუსტებზე, უშუალოდ თუტმოსი მუშაობდა და არა მისი მოსწავლე ან ერთ-ერთი ხელოსანი.

თუტმოსმა ნეფერტიტის ბიუსტი და ქანდაკება, დედოფლის ცხოვრების რამოდენიმე ეტაპზე შექმნა. თუ გავყვებით ქანდაკებების ხაზს, დავინახავთ ულამაზეს დედოფალს, რომლის სახეც და სხეულიც წლებთან ერთად იცვლება, უჩნდება ნაოჭები, ტანზეც აშკარად დასტყობია ასაკი და რამდენიმე მშობიარობა… აშკარაა რომ პორტრეტულ ქანდაკებაზე მუშაობა უშუალოდ ნატურის მიხევით ხდებოდა. მეცნიერთა უმრავლესობის მტკიცებით, მოქანდაკე უზომოდ იყო შეყვარებული ულამაზეს დედოფალზე… ძველ ეგვიპტელებს, სურდათ ყველას დაემახსოვრებინათ ლამაზები, ახალგაზრდები, სრულყოფილები. ნეფერტიტის ქანდაკებებზე კი ჩვენ ვხედავთ თავდაჯერებულ ქალს, რომელიც ხელოვანს აძლევს საშუალებას გამოსახოს მისი ნამდვილი სახე, რაც პირდაპირ მიუთითებს მისსა და მოქანდაკის განსაკუთრებულ ურთიერთობაზე.

2013 წელს ფრანგულმა ექსპედიციამ განაცხადა, რომ თუტმოსის სამარხი ნაპოვნია. 1996 წელს საქარას ნეკროპოლისში აღმოაჩინეს გალერეის ტიპის სამარხი, სადაც მუმიფიცირებული ცხოველები იპოვეს, შემდეგი გათხრებისას კი მცირე სამარხსაც მიაკვლიეს. აკლდამაში მამაკაცისა და ქალის ნეშტები აღმოჩნდა. სამარხი ამარნას პერიოდით თარიღდება და მუმიებიც მოქანდაკე თუტმოსსა და მის მეუღლეს მიაკუთვნეს. სამარხის რელიეფები, როგორც წარწერებიდან ირკვევა უშუალოდ თუტმოსის მიერაა შესრულები. გასაოცარია, როდესაც ადამიანი საკუთარ თავს ხატავ, თანაც მვდარს!!! აქ წარმოდგენილნი არიან თუტმოსის ოჯახის წევრები, აღმოჩნდა ასევე სხვადასხვა არტეფაქტები უშუალოდ ახეტატონიდან.თუტმოსის სახელოსნოში აღმოჩენილი 50მდე სკულპტურა დღემდე ძველ ეგვიპტური ხელოვნების შედევრებადაა აღიარებული და კაიროს, ბერლინის, ნიუ იორკის მუზეუმის კოლექციების სიამაყეა. ამავდროულად, მკვლევარები კვლავ ცდილობენ ამოხსნან მოქანდაკის ცხოვრების, შემოქმედებისა და მიტოვებული ქალაქის საიდუმლოებები.

საზოგადოება
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.