USD 2.6935
EUR 2.9925
RUB 2.9961
Tbilisi
მუსიკის ოქროს ხანა: XX საუკუნის 60-80-იანი წლების საკულტო მუსიკალური მოძრაობები და ჯგუფები
Date:  1701

მეოცე საუკუნის 60- 80-იანი წლების მუსიკალურმა ათწლეულებმა მუსიკალურ ინდუსტრიაში უდიდესი გარდაქმნები გამოიწვია. ამ ეპოქალურმა ათწლეულებმა წარმოშვა მრავალფეროვანი მოძრაობები და ჯგუფები, რომლებიც დღემდის წარმოაგენენ შთაგონების წყაროს მრავალი თანამედროვე მუსიკოსისა და გულშემატკივრისთვის.

როკ-ენ-როლი: წარმოშობა და ევოლუცია

პირველი ნაბიჯები როკ-ენ-როლის სამყაროში 50-იან წლებში გადაიდგა, მაგრამ 60-იანი წლები იყო დრო, როდესაც ჟანრი ახალ სიმაღლეებზე ავიდა. ამ დროს გამოჩნდნენ ისეთი ჯგუფები, როგორებიცაა The Beatles, The Rolling Stones და The Who. ბითლზმა, შესაძლოა ამ ეპოქის ყველაზე გავლენიანმა ჯგუფმა, არა მხოლოდ შექმნა დაუვიწყარი მუსიკა, არამედ უზარმაზარი წვლილი შეიტანა პოპ კულტურასა და სტილში.

The Beatles (როკ-ენ-როლი)

1960 წელს ლივერპულში დაარსებული The Beatles გახდა უფრო მეტი, ვიდრე უბრალოდ ჯგუფი,  ნამდვილი ფენომენი, რომელმაც სამუდამოდ შეცვალა მუსიკალური ინდუსტრია. ჯგუფი შედგებოდა ოთხი უნიკალური მუსიკოსისგან: ჯონ ლენონი, პოლ მაკარტნი, ჯორჯ ჰარისონი და რინგო სტარი. მათი მუსიკალური მემკვიდრეობა მოიცავს უამრავ ჰიტს, როგორიცაა "Hey Jude", "Let It Be", "Yesterday" და მრავალი სხვა. ბითლზმა უდიდესი გავლენა მოახდინა მსოფლიოს მუსიკალურ და კულტურულ განვითარებაზე და მათი გავლენა დღესაც იგრძნობა.

ფსიქოდელიური როკი: მოგზაურობა ქვეცნობიერში

60-იანი წლების შუა ხანებმა ფსიქოდელიური როკის აღზევებაც მოიტანა. ისეთმა ჯგუფებმა, როგორებიცაა Pink Floyd, Jefferson Airplane და The Doors, მათ ახალი ნიადაგი შექმნეს მუსიკის ბგერებში და თემებში, რომლითაც მსმენელები გადაყავდათ მისტიკურ და მრავალმხრივ მუსიკალურ პეიზაჟებში.

Pink Floyd (ფსიქოდელიური როკი)

Pink Floyd დაარსდა ლონდონში 1965 წელს. ჯგუფი გახდა ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ჯგუფი როკ მუსიკის ისტორიაში, რომელმაც საფუძველი ჩაუყარა ფსიქოდელიურ როკსა და პროგრესულ როკს. მათი ალბომები, როგორიცაა "The Dark Side of the Moon", "Wish You Were Here" და "The Wall" გახდა მუსიკალური ინდუსტრიის ხატები. ისინი განთქმული იყვნენ მუსიკალური ექსპერიმენტებით, რთული ტექსტებითა და ფენომენალური ცოცხალი შესრულებით.

ფანკი და სული: რიტმი და ემოცია

1970-იანი წლების განმავლობაში ფანკი და სოული გახდა დომინანტური ჟანრები, რომელთა ძალის იგნორირება ვერ მოახერხა უკვე ჩამოყალიბებულმა მუსიკალურმა სამყარომ. ისეთი ჯგუფები, როგორებიცაა Earth, Wind & Fire, Sly and the Family Stone და ჯეიმს ბრაუნი არა მხოლოდ ენერგიით ავსებდნენ საცეკვაო მოედანს, არამედ ემოციური სიღრმით გულებსაც შეეხო.

Earth, Wind & Fire (ფანკი და სული)

Earth, Wind & Fire არის ამერიკული ჯგუფი, რომელიც ჩამოყალიბდა ჩიკაგოში 1969 წელს. ისინი აერთიანებდნენ ფანკის, სოულის, დისკოთეკის, ჯაზის და R&B-ის ელემენტებს, ქმნიდნენ უნიკალურ ჟღერადობას, რომელითაც მოიგეს მსმენელთა გული მთელს მსოფლიოში. მათი სიმღერები, როგორიცაა "September", "Boogie Wonderland" და "Let's Groove" გახდა ჟანრის კლასიკა და პოპულარულია დღემდე. Earth, Wind & Fire ასევე ცნობილია მათი ენერგიული შესრულებითა და შესანიშნავი მუსიკოსობით.

პანკ როკი: ბუნტი და ენერგია

70-იან წლებში მსოფლიო პანკ როკის აფეთქების მოწმე გახდა. Sex Pistols-მა, The Clash-მა და Ramones-მა განასახიერეს აჯანყებისა და წინააღმდეგობის სული, შექმნეს მუსიკა, რომელიც გამოწვევისა და პროტესტის წინაშე მდგარი თაობის ხმა იყო.

Sex Pistols (პანკ როკი)

Sex Pistols არის ბრიტანული პანკ როკ ჯგუფი, რომელიც ჩამოყალიბდა ლონდონში 1975 წელს. ისინი გახდნენ პანკ მოძრაობის ხატები და აჯანყების და ანტიავტორიტარიზმის სიმბოლო. მათი ალბომი "Never Mind the Bollocks, Here's the Sex Pistols" ითვლება ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიანად პანკ მუსიკის ისტორიაში. ჯგუფის არსებობა შეიძლება დიდხანს არ გაგრძელებულა, მაგრამ მისი გავლენა მუსიკალურ კულტურაზე დღესაც საგრძნობია.

ახალი ტალღა და ახალი რომანტიული მოძრაობა: ექსპერიმენტები და ესთეტიკა

1980-იან წლებში მუსიკა ახალ დონეზე გადავიდა ახალი ტალღის და ახალი რომანტიული მოძრაობის მოსვლასთან ერთად. Depeche Mode-მა, Duran Duran-მა და New Order-მა ინოვაციები შემოიტანეს სინთეზატორების სამყაროში და მათმა სტილმა და ესთეტიკამ დიდი გავლენა მოახდინა იმდროინდელ მოდასა და კულტურაზე.

Depeche Mode (ახალი ტალღა და ახალი რომანტიკული მოძრაობა)

Depeche Mode არის ბრიტანული ელექტრონული ჯგუფი, რომელიც ჩამოყალიბდა 1980 წელს ბასილდონში, ინგლისი. ისინი იყვნენ ახალი ტალღისა და ახალი რომანტიული მოძრაობის სათავეში, თავიანთი სინთებით, ბნელი ტექსტებითა და მომხიბვლელი პერფორმანსებით მთელს მსოფლიოში. მათი ალბომები, როგორიცაა "Violator", "Music for the Masses" და "Black Celebration", ითვლება ელექტრონული მუსიკის კლასიკად და დიდი გავლენა იქონია ჟანრის განვითარებაზე.

მე-20-ე საუკუნის 60-80-იანი წლების მუსიკა იყო არა მხოლოდ ეპოქის ხმა, არამედ მსოფლიოში მიმდინარე სოციალური და კულტურული ცვლილებების ასახვა. ამ მოძრაობებმა და ჯგუფებმა არა მხოლოდ აავსეს ჩვენი დღეები მელოდიებითა და აკორდებით, არამედ წარუშლელი კვალი დატოვა მუსიკის ისტორიაში, სამუდამოდ შთააგონეს მუსიკოსებისა და თაყვანისმცემლების ახალი თაობები.

როგორც ისტორიული არტეფაქტი, ამ წლების მუსიკა რჩება ცოცხალ მოწმობად კაცობრიობის შემოქმედებითი გენიისა, მის  სიდიადის და მუსიკალური ხელოვნების განვითარების ერთ-ერთ მთავარ ძალად.

Unknown Known
რუსთავიდან ლოს-ანჯელესისკენ ლონდონის გავლით - ქართველი ქორეოგრაფის ჰოლივუდური ისტორია

მოცეკვავე და ქორეოგრაფი ლაშა მძინარაშვილი 2022 წელს "ტაურუსის" მფლობელი გახდა. საბრძოლო სცენა, რომელმაც მას კასკადიორთა მსოფლიო აკადემიის უმაღლესი ჯილდო მოუტანა, ლაშამ რეჟისორ მეთიუ ვონის ფილმ “The King’s Man-ისთვის” დადგა.

თავად ლაშას ამბავიც ფილმის სიუჟეტს ჰგავს:

– დამიკავშირდა რეჟისორი დავით ხუბუა, რომელთანაც თორმეტი წლის წინ ერთ საინტერესო პროექტზე ვმუშაობდი კასკადიორად და მითხრა, რომ ჰოლივუდში საბრძოლო სცენებისთვის ხალხური ცეკვების მცოდნე მსახიობებს ეძებდნენ. კარგად მახსოვს შენი მუშაობის სტილი და თუ შენც მოისურვებ, კასტინგზე წარგადგენო.

ისეთი ადამიანი ვარ, ერთ ადგილზე დიდხანს ვერ ვჩერდები, ახალ-ახალ გამოწვევებს ვეძებ. ამ კონკურსშიც გამოწვევა დავინახე და, რა თქმა უნდა, ჩავერთე. მონაწილეები თხუთმეტი ქვეყნიდან იყვნენ ჩამოსული. ლონდონში გამოსაცდელი ვადით, ერთი კვირით მიმიწვიეს და საბოლოოდ ოთხი თვით დამტოვეს. ცნობილ მსახიობს ჯეკი ჩანს ჰყავს რამდენიმე ჯგუფი, რომლებშიც საუკეთესო მებრძოლები და კასკადიორები არიან თავმოყრილი. ეს ჯგუფები თანამშრომლობენ კინოსტუდიებთან მთელი მსოფლიოს მასშტაბით და მსახიობებს შესაბამისი სცენების მომზადებაში ეხმარებიან. მე მოვხვდი ჯგუფში, რომელსაც ბრედ ალენი ხელმძღვანელობდა და პროფესიონალთა ამ გუნდთან მუშაობა კარგი გამოცდილება იყო ჩემთვის.

საბრძოლო სცენისთვის ლაშა მძინარაშვილმა ქართული ცეკვებიდან აღებული ილეთები გამოიყენა. ფილმის პროდიუსერმა სწორედ ამ ორიგინალურ სანახაობაზე შეაჩერა არჩევანი.

– ასეთ წარმატებაზე არც მიოცნებია. "ტაურუსზე" წარდგენა ჩემთვის უკვე წარმოუდგენლად დიდი გამარჯვება იყო. დაუჯერებელი მეჩვენებოდა, რომ მივიღებდი ჯილდოს, რომლის მფლობელებიც არიან არნოლდ შვარცენეგერი, სილვესტერ სტალონე, ჰარისონ ფორდი, კიანუ რივზი...

“ტაურუსი” 2001 წლიდან გაიცემა. დაჯილდოების ყოველწლიურ ცერემონიას ამერიკული კინოს მექა – ლოს-ანჯელესი მასპინძლობს.

ყველა კასკადიორისთვის საოცნებო ფრთოსანი ხარი ლაშას 2022 წლის 17 სექტემბერს “პარამაუნტ ფიქჩერსის” დარბაზში გადაეცა. როგორც თავად ამბობს, ემოციებისგან რამდენიმე დღე აკანკალებდა.

ქართული ცეკვა

ჰოლივუდში ხელჩართული ბრძოლის სცენები უმეტესად აზიური საბრძოლო ხელოვნების ელემენტებზეა დაფუძნებული. პოპულარულია ასევე ორთაბრძოლის ბრაზილიური სისტემა – კაპუეირა. ქართული ხალხური ცეკვის ილეთებით გამდიდრებული საბრძოლო სცენა, რომელიც, ამასთანავე, მწვანე ეკრანის, თოკებისა და ციფრული ეფექტების გარეშე გადაიღეს, ჰოლივუდისთვის აღმოჩენად იქცა. ფილმში მონაწილე მსახიობებს მეთიუ გუდს, რის ივანსს და რეიფ ფაინსს არაერთ ინტერვიუში აღუნიშნავთ, რომ ქართული ფოლკლორის ელემენტებმა ბრძოლის სცენებს ცეცხლი შემატა.

– მსოფლიო კინოში ქართული ცეკვის ელემენტები პირველად გამოჩნდა და ვამაყობ, რომ ამაში მეც შევიტანე წვლილი, – ამბობს ლაშა, – “სუხიშვილების", "ერისიონის", "რუსთავის" დამსახურებით ქართულ ცეკვას მთელ მსოფლიოში იცნობენ, თუმცა კინოს გაცილებით ფართო აუდიტორია ჰყავს და ქართული ქორეოგრაფიის ფარული რესურსის წარმოჩენის შესაძლებლობაც მეტია.

წელს კი ლაშა მძინარაშვილი თვითონვეა "ტაურუსის" ჟიურის წევრი. დაჯილდოება 11 მაისს გაიმართება:

– ამ პოზიციიდან მეტი შესაძლებლობა მაქვს, ჩემს თანამემამულეებს რეკომენდაცია გავუწიო. მჯერა, რომ არც ისე შორს არის დრო, როდესაც ქართველი კასკადიორები მსოფლიო კინოინდუსტრიაში დამსახურებულ ადგილს დავიკავებთ.

ჰოლივუდამდე

ლონდონში ვარჯიშის დროს მაგიდა გადაუყირავდა და ხერხემალი დაიზიანა. მთავარი სცენები ტკივილგამაყუჩებლების ზემოქმედების ქვეშ გადაიღო. ნებაზე მიშვებულმა ტრავმამ სრული პარალიზების საშიშროება წარმოშვა. ოპერაცია გარდაუვალი გახდა. კისრის მალებში ხელოვნური დისკები ჩაუსვეს. ურთულესი პერიოდი გამოიარა, მაგრამ ყველაფერი გააკეთა სცენაზე დასაბრუნებლად.

როგორც თავად ამბობს, სიზმარშიც კი ცეკვავს. ისეთ გარემოში გავიზარდე, ცეკვის გარეშე ჩემი ცხოვრება წარმოუდგენელიც იყოო, აღიარებს. მამა სიმღერისა და ცეკვის ნაციონალურ ანსამბლის, ახლანდელი "ერისიონის" წევრი გახლდათ. მათ ოჯახში ხშირად იკრიბებოდნენ მოცეკვავეები, მომღერლები, მსახიობები. თავად ექვსი წლისამ ნუგზარ ჯიქურის ქორეოგრაფიულ ანსამბლ "თერგში" აიდგა ფეხი. არის შოთა რუსთაველის სახელობის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბაკალავრი ქორეოგრაფიის მიმართულებით და აქვს "სუხიშვილებში" ცეკვის ხუთწლიანი გამოცდილება. ამჟამად ქართული ხალხური სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო აკადემიური ანსამბლის – “რუსთავის” წევრია და თავისივე დაარსებულ მოზარდთა ქორეოგრაფიულ ანსამბლ "შუშპარს" ხელმძღვანელობს:

–  საზოგადოების ნაწილს მიაჩნია, რომ ექსპერიმენტულმა სიახლეებმა ქართული ქორეოგრაფია ფოლკლორის რელსებიდან გადაიყვანა, მე კი ვფიქრობ, რომ რაც არ ვითარდება, კვდება. შესაძლოა, შეცდომებიც დაუშვა, მაგრამ დრო ყველაფერს საცერში გაატარებს და ის, რაც დარჩება, იქნება მარგალიტი.

ქართული ცეკვა ტექნიკურადაც დაიხვეწა და განვითარდა. ადრე თუ მოცეკვავე ორ ბრუნს ასრულებდა, ახლა ერთ ჯერზე ოთხი-ხუთი ბრუნის შესრულებაც შეუძლია. ტრადიციებს არავინ გვართმევს, მაგრამ ყველა სფერო თანამედროვეობას უნდა ესადაგებოდეს.

ოჯახი

მეუღლე, გვანცა, თეატრალურ უნივერსიტეტში გაიცნო. "სუხიშვილებში" ერთად ცეკვავდნენ. "შუშპარსაც" ერთად ხელმძღვანელობენ.

– სტუდენტობიდან დღემდე ბევრი სირთულე გადავლახეთ. შეიძლება ითქვას, რომ ერთად გავიზარდეთ. ახლა უკვე სამ შვილს ვზრდით. უფროსი გოგონები ცეკვავენ. ნაბოლარა ბიჭუნა ჯერ მხოლოდ ერთი წლისაა. მშობლები ბავშვების აღზრდაში გვეხმარებიან, ხელს გვიწყობენ, რომ პროფესიული განვითარებისთვის პირობები გვქონდეს. ოჯახის მხარდაჭერა რომ არა, ამის ნახევარსაც ვერ მივაღწევდი.

არ გვჭირდება ერთმანეთისთვის იმის ახსნა, რა შრომის, რა ძალისხმევის ფასად მოდის წარმატება. არ არის იოლი თვეების განმავლობაში ოჯახისგან შორს ყოფნა, მაგრამ  რაღაც კომპრომისები გარდაუვალია.

მიუხედავად ტრავმისა, წუთითაც არ ისვენებს. პანტომიმის თეატრის მსახიობებს ავარჯიშებს, თანამშრომლობს კასკადიორთა ასოციაციასთან და ვიდეორგოლებსა და ფილმებში ექსტრემალურ ილეთებს ასრულებს. თებერვალში კი ტოკიოში იყო მიწვეული, სადაც სუმოს ქართველი ფალავნის, ტოჩინოშინის, კარიერის დასრულებასთან დაკავშირებულ ღონისძიებაზე მაყურებლის წინაშე საკონცერტო პროგრამით წარდგა.

თამარ ციბალაშვილი

ჟურნალი "ავერსი"

See all
Survey
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
Vote
By the way