USD 2.7433
EUR 2.8862
RUB 2.7214
თბილისი
მურმან იაშვილი - ადამიანი ვინც შექმნა „იაშვილის კლინიკის“ ბრენდი
თარიღი:  7739

დღეს იაშვილის კლინიკის ხსენება ნებისმიერ ჩვენთაგანში ჩვენი შვილების ჯანმრთელობასთან ასოცირდება და დიდი ალბათობით, ყველა ჩვენთაგანი ერთხელ მაინც არის ამ კლინიკაში ნამყოფი, სადაც ჩვენს შვილების ჯანმრთელობაზე, მაღალი კვალიფიკაციის ექიმები ზრუნავენ.

„იაშვილის კლინიკა“ - სამედიცინო ბრენდია, რომელიც თაობების თავდაუზოგავი შრომის შედეგად შეიქმნა. ამ ბრენდის შექმნის, ფეხზე დადგომის და ფუნქციონირების სათავეებთან იდგა ადამიანი, რომლის თავდაუზოგავი შრომის, საქმის დიდი სიყვარულის, ოპტიმიზმისა და უშრეტი ენერგიის წყალობით შეიქმნა ის რაც შეიქმნა და რასაც დღეს ჩვენ „იაშვილის კლინიკას“ ვუწოდებთ. ეს კაცი იყო - მურმან იაშვილი. სწორედ მის სახელს ატარებს დღეს ბავშვთა ცენტრალური საავადმყოფო და სწორედ მის მიერ დადებული თითოეული აგური ყვება ამბავს, რომელიც მეოცე საუკუნის 60-იან წლებში დაიწყო და რომელიც დღემდე გრძელდება.

მინი დოსიე: დაბადების თარიღი-1934 .გარდაცვ. თარიღი:1995 (60 წლის ასაკში).1965 წელს იყო ბავშვთა N5 საავადმყოფოს უროლოგიური განყოფილების ექიმი–ორდინატორი; 1974 წელს რესპუბლიკის ბავშვთა მთავარი ანესთეზიოლოგ–რეანიმატოლოგი; 1974–1986წწ. ხელმძღვანელობდა ბავშვთა რესპუბლიკურ საავადმყოფოს; 1986–1989წწ. მუშაობდა ქალაქის ჯანმრთელობის სამმართველოს უფროსად; მურმან იაშვილმა, პირველად საქართველოში, 1976 წელს დიღომში ლუბლიანის ქუჩაზე მრავალპროფილური პედიატრიული კლინიკა გახსნა. 1995 წლიდან საავადმყოფოს მიენიჭა მისი სახელი. მ. იაშვილის ბიუსტი დგას საავადმყოფოს ეზოში.

მურმან იაშვილი 1934 წელს თბილისში დაიბადა. მამამისი, ონისიმე, სამედიცინო უნივერსიტეტში მუშაობდა. იაშვილების სახლი თავისუფლების მოედანს გადაჰყურებდა, ასე რომ, მურმანმა მთელი ბავშვობა რუსთაველის გამზირზე გაატარა. ონისიმეს და მის მეუღლეს, ელენეს, ძალიან უნდოდათ, მათი ერთადერთი ვაჟი ექიმი გამოსულიყო. არც მურმანი ყოფილა წინააღმდეგი. ასე აღმოჩნდა ის თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტში, რომელიც 1963 წელს დაამთავრა.

საბჭოთა კავშირში ახალგაზრდა ექიმებს სამედიცინო ინსტიტუტის დამთავრების შემდეგ გამოცდილების დასაგროვებლად სხვადასხვა რეგიონში აგზავნიდნენ სამუშაოდ. სწორედ ასე მოხვდა მურმანი მუხრანის საუბნო საავადმყოფოში, სადაც რამდენიმე წელი გაატარა. თბილისში დაბრუნებულმა, 1965 წელს საქმიანობა ბავშვთა მეხუთე საავადმყოფოს უროლოგიურ განყოფილებაში, ექიმ ორდინატორის პოზიციაზე განაგრძო. განყოფილებას პროფესორი დიმიტრი მურვანიძე ხელმძღვანელობდა, რომელსაც მურმანი დიდ პატივს სცემდა, თავის მასწავლებლად და მისაბაძ ექიმად მიაჩნდა. ბატონი დიმიტრიც მურმანს თავის ერთ-ერთ უნიჭიერეს მოწაფედ მოიხსენიებდა, ენდობოდა და როცა სადმე წასვლა უწევდა, განყოფილებას მშვიდად ტოვებდა მის იმედად.

1974 წელს მურმან იაშვილი ბავშვთა რესპუბლიკური საავადმყოფოს მთავარ ექიმად დაინიშნა. საავადმყოფო პატარა, უვარგის შენობაში იყო განთავსებული. იმ დღიდან დაიწყო მურმან იაშვილის ბრძოლა ახალი საავადმყოფოს ასაშენებლად. არავის სჯეროდა, რომ მურმანი ოცნებას რეალობად აქცევდა... მურმან იაშვილის მთავარი დანატოვარი სწორედ ბავშვთა რესპუბლიკური საავადმყოფოა, რომელიც მან არაფრისგან შექმნა და რომელიც დღეს მის სახელს ატარებს.

1976 წელს მურმან იაშვილის ინიციატივითა და ორგანიზებით მრავალპროფილური პედიატრიული სტაციონარის მშენებლობას ჩაეყარა საფუძველი. უბადლო ორგანიზატორმა, გარს ნიჭიერი ახალგაზრდების ძლიერი გუნდი შემოიკრიბა. სწორედ მათი საერთო ძალისხმევით შეიქმნა ბავშვთა რესპუბლიკური საავადმყოფო, რომლის პერსონალიც ახალგაზრდა პროფესიონალებისგან შედგებოდა.

ბატონი მურმანის გვერდით მუშაობა მთელი გუნდისთვის დიდი ბედნიერება და უდიდესი პასუხისმგებლობა იყო. ყველა აღნიშნავდა, რომ მურმან იაშვილის მენეჯერის თანდაყოლილი ნიჭი ჰქონდა. არ შეიძლებოდა, მის მონდომებას, საქმის სიყვარულს, შედეგი არ გამოეღო. მასთან მომუშავე ექიმები მხოლოდ მაღალი დონის ინფრასტრუქტურითა და ულტრათანამედროვე ტექნიკით როდი იყვნენ განებივრებულები – ბატონი მურმანი კლინიკაში ყოველგვარ პირობას უქმნიდა ახალგაზრდა ექიმებს პროფესიული ზრდისთვის. ნიჭიერი და მონდომებული ახალგაზრდები განსაკუთრებით უყვარდა და აფასებდა. ამის დასტურად ისიც კმარა, რომ ახალშობილთა რეანიმაციისა და ინტენსიური თერაპიის ახალგახსნილი განყოფილება 27 წლის ექიმს ჩააბარა. ის გასაოცარი ინტუიციით ამოიცნობდა ახალგაზრდაში პროფესიის სიყვარულს, ავადმყოფისადმი თანაგრძნობას, პასუხისმგებლობას და შრომის უნარს.

მურმან იაშვილის ინიციატივით სწორედ მის კლინიკაში გაიხსნა საქართველოში პირველი ნეონატოლოგიური, ხელოვნური თირკმლისა და დიალიზის განყოფილებები, ასევე – თირკმლის ცენტრი, რომელიც აერთიანებდა უროლოგიურ, ნეფროლოგიურ და ხელოვნური თირკმლისა და დიალიზის განყოფილებებს. მის გვერდით ყველა ენთუზიაზმითა და ოპტიმიზმით ივსებოდა. ექიმებს სამსახურში მისვლა უხაროდათ, კლინიკა მათთვის მეორე სახლად იქცა.

ბუნებით ნოვატორს, მუდამ მედიცინის მაჯისცემაზე ედო ხელი, ფეხდაფეხ მიჰყვებოდა სიახლეებს, ცდილობდა, პედიატრიაში დანერგილი ყველა ახალი მეთოდი თავის კლინიკაში, თავისი ექიმების შესრულებით ენახა.

1986-1989 წლებში მურმან იაშვილი ქალაქის ჯანმრთელობის სამმართველოს უფროსი იყო. ეძნელებოდა საკუთარი ხელით შექმნილი კლინიკის დატოვება, მაგრამ სხვა გზა არ ჰქონდა – ასეთ მნიშვნელოვან წინადადებაზე უარის თქმას ცუდ ტონად ჩაუთვლიდნენ. 1988 წელს მურმან იაშვილს საქართველოს დამსახურებული ექიმის წოდება მიანიჭეს.

ბატონი მურმანი ერთ-ერთი გამორჩეული თბილისელი იყო. იმ თაობის წარმომადგენელი, გალაკტიონს ქუჩაში რომ ხვდებოდნენ და ესალმებოდნენ. მისი ბავშვობის მეგობარი, დამსახურებული ექიმი ალეკო ლაბარტყავა, იხსენებს ხოლმე, ახალგაზრდობაში ხშირად ვსტუმრობდით რესტორან “თბილისს”, სადაც გალაკტიონი დადიოდაო. ჰყვებიან, რომ გალაკტიონი მურმანს ყველასგან გამოარჩევდა, თავისთან მიიხმობდა და საათობით საუბრობდნენ.

ბატონ მურმანს გატაცებაც ჰქონდა. სოფელ უშხვანში, სვანეთში დაბანაკებული საქართველოს მთამსვლელთა ნაკრების ექიმად ყოფნისას, ის პირველად ეზიარა მთისა და ალპინიზმის სიყვარულს. მწვერვალ შხელდის დალაშქვრით მან დაიმსახურა ალპინიზმში პირველი საფეხურის ნიშანი, რომელიც ლეგენდარული ალპინისტის ალექსანდრე ჯაფარიძის ხელით ებოძა. მშვიდი ხასიათით, შესანიშნავი იუმორით, შინაგანი ორგანიზებულობით და კეთილგანწყობით მურმან იაშვილმა მთამსვლელთა ექიმის კარგი სახელი დაიმსახურა.

მთელი ცხოვრება არ განელებია მთის, ალპინიზმისა და სამთო-სათხილამურო სპორტის სიყვარული, რომელიც შვილებსაც უანდერძა.

გუდაური, ამჟამად ესოდენ ცნობილი კურორტი, 1981 წლის ზამთარში შეარჩიეს ვახტანგ მიქელაძემ, კოსტა ქავთარიამ, ლევან ლორთქიფანიძემ, ზურაბ მაისურაძემ, ნუკრი კოტრიკაძემ და მურმან იაშვილმა. სწორედ ამით დაიწყო გუდაურის როგორც სამთო-სათხილამურო სპორტული ცენტრის ისტორია.

ქალაქის ჯანდაცვის სამმართველოს უფროსის თანადებობაზე ყოფნისას ბატონმა მურმანმა შექმნა სტიქიასთან მებრძოლი ჯგუფი, რომელიც ექიმ ალპინისტებისგან შედგებოდა. დიდთოვლობისა და ზვავების დროს ამ ჯგუფმა მაღალმთიანი რეგიონიდან 500 ადამიანი გამოიყვანა. ბატონ მურმანს ეკუთვნის დღეს ესოდენ პოპულარული ოჯახის ექიმის ინსტიტუტის საქართველოში დანერგვის იდეაც. ყველაფერში ნიჭიერმა, ქვეყანაში ახალფეხადგმულ ბიზნესსაც იოლად აუღო ალღო. არც ქველმოქმედება ავიწყდებოდა.

ბ-ნი მურმანის ცხოვრების ისტორიიდან, რამოდენიმე ეპიზოდს მისი ოჯახის წევრები იხსენებენ - ბატონი მურმანის შვილები, კოტე და ზაზა იაშვილები და რძალი, ქალბატონი ნანა.

კოტე იაშვილი - „მამა ახალგაზრდობაში პროფესიულ დონეზე მისდევდა ალპინიზმს. სწორედ ამ გატაცებას უკავშირდება მისი ერთ-ერთი გამორჩეული მოგონება. საქართველოს მთიან რეგიონებს ჯიხვებზე სანადიროდ ესტუმრა ირანის შაჰი. საპატიო სტუმრის დასახვედრად და უსაფრთხო ნადირობისთვის შექმნილ ალპინისტთა ჯგუფში მურმანიც აღმოჩნდა. შაჰი ჩინებული მონადირე და უშიშარი ბედაური გამოდგა, არც ვიწრო და საშიშ გზებს შეუშინებია, ჯიხვიც მოუკლავს, ხოლო ფიტული სამშობლოში წაუღია“

ავბედითი 90-იანი წლების ერთ ავბედით ისტორიას ზაზა იაშვილიც იხსენებს: -„გვიან ღამით კლინიკიდან დაურეკეს. მოგვიანებით გაირკვა, რომ ერთ-ერთი “ავტორიტეტის” შვილი ცუდად გამხდარიყო და საავადმყოფოში მიეყვანათ. კლინიკაში რომ მივედით, ფოიე სავსე იყო ავტომატიანი, შავით შემოსილი ხალხით. პაციენტს სასწრაფო ოპერაცია სჭირდებოდა, მისი თანმხლები პირები კი ექიმებს თავიანთი საქმის გაკეთების საშუალებას არ აძლევდნენ. მურმანი რეანიმაციაში შევიდა, პაციენტის მდგომარეობა გამოიკითხა, მერე გულშემატკივრებთან სასაუბროდ გამოვიდა, ბავშვის მამა თავისთან იხმო და რამდენიმე წუთში ზედმეტი დავიდარაბის გარეშე დაითანხმა ოპერაციაზე. ეს ფაქტიც მეტყველებს იმაზე, რაოდენ დახვეწილი კომუნიკაციური უნარები ჰქონდა მას, არ არსებობდა ადამიანი, ვისთანაც საერთოს ვერ გამონახავდა, ვისაც რამეში ვერ დაარწმუნებდა.“

ქალბატონი ნანა: „ – ის იყო ადამიანი-დღესასწაული, –– გაოცებული ვარ, რა ცოცხლად შემოინახეს მისი ხსოვნა არა მხოლოდ მისი თაობის ექიმებმა, არამედ ახალგაზრდა კოლეგებმაც, რომლებიც მხოლოდ გადმოცემით თუ იცნობდნენ მურმანს. იყო ძალიან სიმპათიური, გალანტური, საოცარი ქარიზმისა და იუმორის პატრონი, პოზიტივის უშრეტი წყარო. იშვიათად მინახავს ადამიანი, ვინც მურმანს გაიცნობდა და მისი პიროვნებით აღფრთოვანებული არ დარჩებოდა....

მურმანს ჰყავდა არაჩვეულებრივი მეუღლე, ქალბატონი დოდო არსენიშვილი, პროფესიით გეოლოგი, და სამი ვაჟი – ზაზა, კოტე და დათუნა. სამუშაო რეჟიმის მიუხედავად, ყველასთვის იცლიდა, ყველასთვის ჰქონდა დრო. ყველას ეგონა, სწორედ ის იყო მურმანისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ადამიანი…..“

მურმან იაშვილი 1995 წლის 23 მარტს სამოცი წლისა გარდაიცვალა, თუმცა მის ხსოვნას სიკვდილი არ უწერია – მან ხომ ურიცხვი მადლიერი პაციენტი დატოვა ძეგლად.

ანალიტიკა
«Lauterbacher Anzeiger» (გერმანია): „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“

გერმანული გაზეთი „ლაუთერბახერ ანცეიგერი“ (Lauterbacher Anzeiger - იბეჭდება ჰესენის მხარეში) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „საქართველო პუტინის ორბიტაზე გადადის: უშვებს თუ არა „შეცდომას“ ევროკავშირი?“ (ავტორი - ფლორიან ნაუმანი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

საქართველოში ჩატარებული არჩევნებიდან სამ კვირაზე მეტი გავიდა, მაგრამ ევროკავშირს ჯერ კიდევ არ აქვს გამოხატული მკაფიო პოზიცია და ამ ეტაპზე მხოლოდ განმარტებებს ითხოვს. ბრიუსელს ამისათვის საკმაო მიზეზები აქვ: არცევნებში რატომღაც მოულოდნელად გაიმარჯვა სულ უფრო ავტორიტარმა და პრორუსულად განწყობილმა პარტიამ „ქართულმა ოცნებამ“, რაც ბევრ კითხვას იწვევს. ოქტომბრის ბოლოდან ოპოზიცია არჩევნების დროს მომხდარი დარღვევების ფაქტებს აგროვებს, მაგრამ მნიშვნელოვანი კანონდარღვევების რაოდენობა, როგორც ჩანს, საკმარისი არ არის.

დებატები ევროპარლამენტში: საით მიდის საქართველო?

ამ კვირაში ევროპის პარლამენტში მიმდინარე დებატების დროს ორი მომენტი აშკარად გამოიკვეთა: პარლამენტართა ერთმა ნაწილმა ევროკავშირი ორმაგი პოლიტიკის გატარებაში  და არჩევნების შედეგების მხოლოდ პოლიტიკური ნიშნით შეფასებაში დაადანაშაულა, ხოლო მეორე ნაწილმა საქართველოს მთავრობის მიმართ უფრო ხისტი ზემოქმედება მოითხოვა. გადაწყვეტილება (ალბათ, სიმბოლური მნიშვნელობის მქონე) ჯერ მიღებული არ არის.

საბოლოო ჯამში, როგორც ჩანს, ამჟამად საკითხის აქტუალობა იმაშია, გადავა თუ არა  საქართველო რუსეთის ორბიტაზე და გახდება თუ არა მისი თანამგზავრი - მიუხედავად იმისა, რომ მოსახლეობას ევროპული ორიენტაცია აქვს. ასევე მნიშვნელოვანია დადგინდეს - იყო თუ არა არჩევნები დემოკრატიული და სამართლიანი.

გერმანიის „მწვანეთა“ პარტიის წარმომადგენელი სერგეი ლაგოდინსკი და ესტონელი სოციალ-დემოკრატი მარინა კალიურანდი ჯერ კიდევ არ არიან დარწმუნებულები იმაში, რომ საქართველოში არჩევნები გაყალბდა. ყოველ შემთხვევაში, ისინი დამადასტურებელ ფაქტებს ვერ ხედავენ. ორივე პოლიტიკოსი ევროპარლამენტის დელეგაციის - „ევრონესტის“ წევრები არიან, რომელთა მოვალებაშია ურთიერთობა და აზრთა გაცვლა-გამოცვლა ჰქონდეთ ისეთ ქვეყნებთან, როგორებიცაა საქართველო, მოლდოვა, უკრაინა და სომხეთი. სერგეი ლაგოდინსკი, თავის მხრივ, „ევრონესტის“ თავმჯდომარეა.

თბილისი მოსკოვსა და ბრიუსელს შორის

„საქართველო და მოლდოვა ჭადრაკის ფიგურები არ არიან, რომ ჩვენ ისინი დაფაზე გადავაადგილოთ. ისინი სახელმწიფოებს წარმოადგენენ და მათ თავიანთი მომავალი აქვთ“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, რომელსაც მხედველობაში აქვს ორივე ქვეყანაში ჩატარებული არჩევნები. თუმცა იგი ყურადღება ასევე ამახვილებს სავარაუდო გაყალბებაზეც და აღნიშნავს, რომ არსებობს არგუმენტები განმეორებითი არჩევნების ჩასატარებლად.

 „პირადად ჩემთვის საკითხი ასე გამოიხატება: რა უნდა ვუქნათ იმ პარტიას, რომელიც ანტიკონსტიტუციურ პოლიტიკას ატარებს? საქართველოს ძირითად კანონში ჩაწერილია, რომ ქვეყნის მიზანს ევროკავშირთან ინტეგრაცია წარმოადგენს“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი. მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ სიტყვით ოფიციალურად ადასტურებს, რომ მისი მიზანი 2030 წლისათვის ევროკავშირში გაწევრიანებაა, მაგრამ საქმით მთავრობამ უკვე დიდი ხნის გადაუხვია ევროკავშირისაკენ მიმავალი გზიდან, როცა პრორუსული კანონები მიიღო, ბრიუსელის გაფრთხილებისა და საპროტესტო აქციების მიუხედავად. „ვფიქრობ, მართლაც გონივრული იქნებოდა არჩევნების განმეორებით ჩატარება - უბრალოდ, საზოგადოება რომ სიმართლეში დარწმუნდეს“, - ამბობს სერგეი ლაგოდინსკი, - ნებისმიერ შემთხვევაში, თუ დამტკიცდება, რომ მანიპულაციები მართლაც მოხდა, ახალი არჩევნების ჩატარება აუცილებელია, თანაც საერთაშორისო კონტროლით“.

მარინა კალიურანდსაც ასეთივე თავალსაზრისი აქვს: „უნდა დაველოდოთ განმარტებებს [და სასამართლოს გადაწყვეტილებებს], სპეკულირება არ უნდა მოხდეს... მაგრამ თუ დამტკიცდება, რომ არჩევნები იმაზე უარესად ჩატარდა, როგორც ამას ეუთოს დამკვირვებლები აღწერენ, მაშინ ჩვენ მკაფიო რეაგირება უნდა მოვახდინოთ“. აღსანიშნავია, რომ ეუთოს მისიამ დაგმო ცალკეული დარღვევები, მიუთითა მთავრობისა და ოპოზიციის არათანაბარ პირობებზე, მაგრამ არჩევნებში მასშტაბური ფალსიფიცირება არ დაუფიქსირებია.

„ეუთოს მისიამ 2020 წლის არჩევნებიც დაახასიათა როგორც კონკურენტული და კარგად ორგანიზებული“, - ამბობს მარინა კალიურანდი, რომელიც ადრე ესტონეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი იყო, მანამდე კი ესტონეთის ელჩი რუსეთში, - „თუმცა ასეთი დახასიათება დემოკრატიული ქვეყნისათვის საკმარისი არ არის. ჩვენ ყველას გვსურს, რომ არჩევნები გამჭვირვალე და პატიოსნად ჩატარდეს“. მისი თქმით, საქართველოსთვის კანდიდატის სტატუსის გაუქმება ლოგიკური იქნება, თუ ქვეყანა თამაშის წესებს არ დაიცავს.

განხეთქილება ევროპარლამენტის მემარჯვენეთა ბანაკში

სერგეი ლაგოდინსკის თქმით, საქართველოს ახალგაზრდა იურისთა ასოციაცია თვლის, რომ არჩევნებში მრავალი დარღვევა მოხდა. „თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ასოციაციის წევრები ობიექტურად აფქსირებდნენ დარღვევებს მიხეილ სააკაშვილის მმართველობის დროსაც, მაშინ მათი პოზიცია პოლიტიკურად მიუკერძოებლად  უნდა ჩაითვალოს. ეს სერიოზული არგუმენტია“, - ამბობს მწვანეთა პარტიის წარმომადგენელი.

დღემდე ევროკავშირს თავისი მტკიცე პოზიცია დაფიქსირებული არ აქვს. „ალბათ, ეს იმას უკავშირდება, რომ ჯერ-ჯერობით მოსმენები კომისიებში ისევ მიმდინარეობს... საბოლოო ჯამში გადაწყვეტილების მიღება ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ნებაზეა დამოკიდებული. ამჟამად რაიმე კონფრონტაცია არ შეიმჩნევა“, - აცხადებს სერგეი ლაგოდინსკი.

ევროპარლამენტში 13 ნოემბერს დებატების დროს აზრდტა სხვადასხვაობა დაფიქსირდა აღმოსავლეთევროპელ მემარჯვენეთა შორის. უნგრელი პოლიტიკოსის ანდრაშ ლასლოს აზრით, საქართველოს მთავრობა ევროკავშირის კურსის ერთგულია და რომ არჩევნების შედეგები ევროკავშირმა უნდა აღიაროს. პოლონელმა მალგოჟატა ჰოსევსკამ ყოფილი მმართველი პარტიიდან „კანონი და სამართლიანობა“, პირიქით, განაცხადა, რომ „საქართველოს ხელისუფლებაში არის პიროვნება, რომელსაც [რუსეთთან] გაურკვეველი კავშირები აქვს“ (იგულისხმება ბიძინა ივანიშვილი). პოლონელმა დეპუტატმა ევროკავშირს მოუწოდა, რომ „საქართველოს მმართველი რეჟიმის ირგვლივ სანიტარული კორდონი უნდა შეიქმნას“.

წყარო: https://www.lauterbacher-anzeiger.de/politik/georgien-rueckt-in-putins-umlaufbahn-begehen-die-eu-einen-error-zr-93415845.html

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.