USD 2.7127
EUR 3.1386
RUB 3.3552
თბილისი
მოქალაქე ნათია თურნავას: იმდენად დაგაგვიანდათ მოსვლა, რომ სპეცრაზმმა ორჯერ მოგასწროთ და ეს იყო ძალიან შეურაცხმყოფელი ჩვენთვის
თარიღი:  658

რიონის პირას, კარვებში ღამისთევიდან 132-ე დღეს, ნამახვანი ჰესის მოწინააღმდეგეებს საქართველოს მთავრობის წევრები შეხვდნენ. შეხვედრაზე შეთანხმდნენ, რომ კომპანია დროებით შეაჩერებს სამუშაოებს, ხოლო მხარეები დიალოგს დაიწყებენ.

5 მარტის ქრონოლოგია ასეთი იყო — დღის პირველ ნახევარში ეკონომიკის მინისტრი ნათია თურნავა და გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის მინისტრი ლევან დავითაშვილი ცაგერში ჩავიდნენ. თავდაპირველად დაანონსდა, რომ შეხვედრა მინისტრებთან დახურული იქნებოდა. ამის გამო შეხვედრას არ დაესწრო ჯგუფი, რომელიც რიონის ხეობაში კარვებში ათევს ღამეს და ასე აპროტესტებს ჰესის მშენებლობას. ამას გარდა, შეხვედრა პროტესტის ნიშნად დატოვა მოსახლეობის ნაწილმა, რომელიც ცაგერში რიონის სხვადასხვა ხეობიდან იყო ჩასული.

მინისტრებს და მათ თანმხლებ პირებს გამოსვლა ნახევრად ცარიელ დარბაზში უწევდათ. ცაგერში ჩატარებული წარუმატებელი შეხვედრის შემდეგ მინისტრები სოფელ ნამოხვანში ჩავიდნენ — იქ, სადაც „რიონის ხეობის მცველები“ არიან დაბანაკებული.

ეკონომიკის მინისტრმა მოსახლეობასთან შეხვედრა დიალოგის წარმართვის სურვილით დაიწყო.

"ჩვენ რომ არ გვჯეროდეს, რომ ეს პროექტი სწორია, რა თქმა უნდა, ჩვენ აქ არ ვიქნებოდით და იმ გადაწყვეტილებებს არ მივიღებდით, რომელიც მივიღეთ. მაგრამ იმის გამო, რომ ჩვენ თითოეულ თქვენგანთან ვერ მოვიტანეთ ალბათ და ვერ დაგარწმუნეთ, მისის ეს პროცესები"-განაცხადა ნათია თურნავამ, რომელმაც ბოლო წლების განმავლობაში პირველად დაუშვა, რომ „შესაძლოა პროექტში რაღაც“ შეიცვალოს.

„არ იფიქროთ, რომ ეს ჩვენი შეხვედრები არის ფორმალური და შეხვედრა შეხვედრისთვის. არის ბევრი საკითხი, რომელზეც ჩვენ ვფიქრობთ. როდესაც მოგაწვდით ობიექტურ ინფორმაციას თქვენ ან თქვენს ექსპერტებს, იმედი გვაქვს, რომ თქვენც შეიცვლით აზრს. მაგრამ არის საკითხები, რადგან პროექტი ჯერ კიდევ ახალი დაწყებულია, რომელიც ჩვენ შეიძლება ახლავე შევცვალოთ, გამოვასწოროთ. მიუხედავად აზრთა სხვადასხვაობისა, ჩვენი ამოცანაა, ჩვენი პატივისცემა გამოვხატოთ და დავაფიქსიროთ. ჩვენი მოსახლეობა, ადამიანები, ვინც აქ დგეხართ ამდენი დღეა და აპროტესტებთ საკითხს, რომელზეც მეტი განმარტება და მეტი კომუნიკაცია არის საჭირო, დარწმუნებული ვართ, ისეთ გადაწყვეტილებებს მივიღებთ ერთად, რაც არა მარტო ხეობას, არამედ მთლიანად საქართველოს ინტერესებს არგებს. როგორ და რანაირად, ამაზე მზად ვართ ვიმსჯელოთ“, — თქვა ნათია თურნავამ.

მინისტრების შეთავაზებებს უპასუხა ვარლამ გოლეთიანმა. ვარლამ გოლეთიანი 132-დღიანი უწყვეტი პროტესტის ერთ-ერთი ორგანიზატორი და რიონის ხეობის მცველების აქტიური წევრია. მისი ორგანიზებულია ქუთაისში 28 თებერვალს გამართული საპროტესტო აქცია, რომელზეც ქუთაისის ცენტრალურ მოედანზე ათასობით ადამიანი გამოვიდა ნამახვანი ჰესის მშენებლობის წინააღმდეგ.

„მიუხედავად ამ გარემოსი და თან ამდენი ხანია აქ ვართ, მადლობელი ვარ ადამიანების, რომლებიც ამდენი ხანია ინარჩუნებენ სიმშვიდეს და კონსტრუქციულად ვახერხებთ შეხვედრას.

ჩვენს მღელვარებას იწვევს გარკვეული პუნქტები ამ ხელშეკრულებიდან. დაკმაყოფილდება საზოგადოების ინტერესი ამ კრიტიკულ ნაწილში, შემდეგ გვექნება შესაძლებლობა იმის, რომ გავაგრძელოთ დიალოგი გარემოსდაცვითი და სხვადასხვა მიმართულებით. 

თუკი დიალოგს ვიწყებთ და ორივე მხარე მზად არის იმისთვის, რომ რა შედეგი მოჰყვება ამას და რა შედეგით დამთავრდება. ჩვენი მხრიდან, ზოგადად, ჰესების მშენებლობას ჩვენც არ ვებრძვით. კონკრეტულ საკითხებზე გვაქვს პრობლემა. არც ხელისუფლებას უნდა ჰქონდეს ისეთი დამოკიდებულება, თუ საზოგადოების ნება არ არის, გინდა თუ არა ეს გაკეთდეს. ამიტომ დიალოგი როცა იწყება, ეს ფაქტორები უნდა იყოს წინასწარ დაბალანსებული.

ამასობაში აუცილებელი პირობაა, რომ უნდა შეჩერდეს სამუშაოები. თუ გაგრძელდა, ეს გულისხმობს იმას, რომ შენდება. ჩვენ გვინდა ისეთ დიალოგში მონაწილეობა, სადაც მართლა დაბალანსებული იქნება აშენება – არაშენების ნაწილი. თუკი კომპანია აგრძელებს მუშაობას, ეს ემოციურ ფონს წევს ადამიანებში და ეს ნიშნავს იმას, რომ ხელისუფლებას მაინც გადაწყვეტილი აქვს ჰესის აშენება, მაშინ რისთვის ვხვდებით, ეს უკვე გაუგებარია.

 

 

ვარლამ გოლეთიანის ვრცელი სიტყვის მოსმენის შემდეგ ეკონომიკის მინისტრმა თქვა, რომ ის თანახმაა ამ ფორმატზე. ასევე მან დადო პირობა, რომ დიალოგის დაწყებამდე კომპანიას სამუშაოების შეჩერებას სთხოვენ.

 

ეკონომიკის მინისტრს მიმართა მაკა სულაძემ. ის ერთ-ერთი მათგანია, ვინც კომპანიას მიწა არ მიჰყიდა.

„მე პირადად, ერთმა მოქალაქემ იმიტომ გადავწყვიტე არჩევნებზე მისვლა და თქვენი პარტიის მხარდაჭერა, ხელი მიკანკალებდა, არ ვაჭარბებ, ხელი მიკანკალებდა, ბიულეტენს რომ ვაგდებდი ურნაში, იმდენად მინდოდა თქვენი მოსვლა ხელისუფლებაში. როდესაც ამხელა ნდობა მაქვს ხელისუფლების, რომელიც ხელის კანკალით ავირჩიე, უცებ არ უნდა გამაწბილოს და არ უნდა შეიცვალოს პოზიცია. პირველი ჩემი გულისტკივილი ამ პროექტთან დაკავშირებით დაიწყო იქიდან, რომ უცებ მე მოვტყუვდი და უცებ იმ ხელისუფლებასთან დამჭირდა იმის მტკიცება, რომ ეს პროექტი არის გაუმართლებელი, რომელიც თვითონ უმტკიცებდა წინა ხელისუფლებას, რომ “ეს პროექტი იყო გაუმართლებელი და ხალხს სწირავდა დაღუპვისთვის”. შემობრუნდა საწინააღმდეგოდ. ასე საკუთარ მოქალაქეებს არ უნდა ექცეოდეთ.

"კარგია, რომ დღეს მობრძანდით, მაგრამ ჩვენ თქვენს ასეთ მობრძანებას უფრო ადრე ველოდით. დიდი საყვედური ჩემგან დაგვიანებისთვის. იმდენად დაგაგვიანდათ, ბატონებო და ქალბატონებო, რომ სპეცრაზმმა ორჯერ მოგასწროთ და ეს იყო ძალიან შეურაცხმყოფელი ჩვენთვის, როდესაც უცხოური კომპანიის თვალწინ – ჩვენ, სამართლიანად ჩვენი ქვეყნის დამცველებს, შეურაცხყოფას გვაყენებდნენ“, – უთხრა მაკა სულაძემ მინისტრებს."

 

საზოგადოება
მეუფე შიო - განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება

მხოლოდ გულმოწყალე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი, - ამის შესახებ საპატრიარქო ტახტის მოსაყდრემ, სენაკისა და ჩხოროწყუს მიტროპოლიტმა შიომ (მუჯირი)სულთმოფენობიდან ოცდამეერთე კვირას, ღირსი გაბრიელ აღმსარებლისა და სალოსის ხსენების დღეს ქადაგების დროს განაცხადა.

მიტროპოლიტის თქმით, ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს...

მისივე განცხადებით, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო და არც არასდროს მოაკლდება“.

„სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმინდისათა.

ძვირფასო მამებო, დედებო, ძმებო და დებო, გილოცავთ დღევანდელ კვირა დღეს, რომელიც დაემთხვა ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენებას. შეგვეწიოს მისი მადლი და ლოცვა ჩვენ და სრულიად საქართველოს.

გადმოგცემთ მისი უწმინდესობის და უნეტარესობის, კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის მოლოცვას და კურთხევას.

დღეს წაკითხული იყო იგავი სახარებიდან მდიდარსა და ლაზარეზე. ეს ორი ადამიანია, ორი სახეა წარმოდგენილი ჩვენ წინაშე. მდიდარს საერთოდ არ ენაღვლებოდა, რომ მის კართან იწვა მძიმე ავადმყოფი და გლახაკი, სრულიად გულგრილი იყო მისი ბედისადმი. ლაზარე კი ძალიან მოკრძალებული იყო. მას ის კი არ უნდოდა, რომ მდიდრის სუფრიდან ლანგრით მიეტანათ მისთვის საჭმელი, არამედ იმას ნატრობდა, რომ ძირს დაცვენილი ნამცეცი მაინც შეხვედროდა. იმდენად ავად იყო, რომ სიარულიც კი არ შეეძლო. ამ მდიდარს ეს ამბავი სრულიად არ აღელვებდა, ის იმდენად გართული იყო თავისი ნადიმებით და ფუფუნებით. გარდაცვალების შემდეგ ყველაფერი შეიცვალა, ღარიბი აღმოჩნდა აბრაამის წიაღში, მდიდარი კი - ცეცხლოვან გეენიაში, ჯოჯოხეთში.

რატომ მოხდა ასე? რაზეა ეს იგავი, საერთოდ?

ეს იგავი არის მოწყალებაზე. ასე იმიტომ მოხდა, ძვირფასო ძმებო და დებო, რომ ღმერთი არის მოწყალე. მხოლოდ გულმოწყალე, მოწყალე გულის მქონე ადამიანმა შეიძლება დაიმკვიდროს სასუფეველი. ვერცერთი ულმობელი, ვერცერთი უსიყვარულო, სასტიკი, ბოროტი ადამიანი სასუფეველს ვერ დაიმკვიდრებს, რაგინდ ბევრი დამსახურება ჰქონდეს ამ დედამიწაზე, იმიტომ რომ ცათა სასუფეველი არ არის ის, რაც გაიცემა რაღაც დამსახურებების სანაცვლოდ, არამედ ცათა სასუფევლის დამკვიდრებისთვის საჭიროა, ისე მოვალბოთ ჩვენი გული, რომ მასში შემოვიდეს სულიწმინდის მადლი, რომელიც ფერს უცვლის ადამიანს და ხარბიდან გადააქცევს ხელგაშლილად, ამპარტავნიდან - თავმდაბლად, შურიანიდან - მოსიყვარულედ, ნაყროვანიდან - მმარხველად და ა. შ. არცერთი ულმობელი ადამიანისთვის, ვინც არ არის მოწყალე გულის მქონე, ეს ფერისცვალება შესაძლებელი არ არის. ვერ მოხდება ეს სასწაული მის სულში. ვიმეორებ: რატომ? - იმიტომ, რომ ასეთი ადამიანის სულში სულიწმინდის მადლი ვერ შემოდის.

ამიტომ მთელი ცხოვრება უნდა იღვაწოს ადამიანმა ქმედით სიყვარულში, რომ ეს ლმობიერება და მოწყალება ისწავლოს. სწორედ ამაზეა დღევანდელი იგავი, რომ ვისწავლოთ ეს თვისებები, ეს სათნოებები და ჩვენი ცხოვრების შედეგად ამ მდიდრის მსგავსად არ აღმოვჩნდეთ ცეცხლოვან გეენიაში, არამედ მოვემზადოთ მარადისობასთან შესახვედრად. ეს ცხოვრება იმისთვის გვაქვს მოცემული, რომ ღირსეულად მოვემზადოთ მარადისობაში გადასვლისთვის, როცა იქნება სამსჯავრო ჩვენი, როცა წარვდგებით სამსჯავროზე. თუმცა სამსჯავრო არის მთელი ცხოვრება, ადამიანი ამ ცხოვრებაშივე გამოუტანს განაჩენს თავის თავს და აკეთებს არჩევანს, თუ სად იქნება მარადისობაში.

თუ ამ ცხოვრებაში შეიძინე შური, უმოწყალობა, სიძვა, ვერცხლისმოყვარეობა, ამპარტავნება და სხვა ასეთი ვნებები, მარადისობაშიც თან წაგყვება ეს თვისებები, იქაც ასეთი იქნები. მაგრამ უფალს უნდა, რომ შეიძინო სიმდაბლე, სიყვარული, ლოცვა, მოთმინება, სულგრძელება, მოწყალება. რატომ? - იმიტომ, რომ თვითონ არის ასეთი უფალი ჩვენი იესო ქრისტე; და თუ ეს თვისებები გექნება, მაშინ ის თავისთან წაგიყვანს და გაცხონებს.

ძვირფასო ძმებო და დებო, მაგრამ ეს ადამიანის დახმარების გარეშე შეუძლებელია. თუ ადამიანს ეს არ უნდა, ყველაფერი ამაო იქნება, ხოლო თუ უნდა და იღვწის ამისთვის, მაშინ უფალი აუცილებლად შეეწევა მას, განკურნავს ამ ვნებებისგან და აცხონებს.

ასე რომ, დავფიქრდეთ ამ იგავზე: ვინ ვართ ჩვენ - მდიდარი თუ ლაზარე? და თუ ჩვენს თავში ჯერ კიდევ ვხედავთ ამ უმოწყალო მდიდრის თვისებებს, გონს მოვიდეთ, სანამ კიდევ გვაქვს ფიზიკური და სულიერი ძალები, რომ ფერი ვიცვალოთ და გამოვსწორდეთ.

დღეს არის ღირსი გაბრიელ სალოსისა და აღმსარებლის ხსენება. საოცარი სიხარული სუფევს დღეს ჩვენს მსახურებაზე, ძალიან ბევრი ხალხია შეკრებილი. გილოცავთ ამ დღესასწაულს. შეგვეწიოს მამა გაბრიელის ლოცვა და მადლი.

იგი იყო სრულიად გამორჩეული ადამიანი და მოღვაწე ჩვენი ეკლესიის უახლეს ისტორიაში. მოგეხსენებათ, ის მოღვაწეობდა ათეისტურ პერიოდში და მრავალ ადამიანს გაუნათა გზა უფლისკენ, რისთვისაც იგი მრავალჯერ ტანჯეს, დევნეს, გვემეს და დააპატიმრეს. ის ამ თავის დიდ სულიერებას ფარავდა სალოსობის ღვაწლით. ამის გამო, მრავალჯერ შეშლილი ეგონათ, მაგრამ, როგორც ამბობს პავლე მოციქული: „სულელი იგი ღვთისა უბრძენეს არს კაცთა“ (1 კორ. 25). თავისივე სიცოცხლეში ის მრავალ სასწაულს აღასრულებდა და მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ უფრო მეტი სასწაული სრულდება, ადამიანები მოდიან არამხოლოდ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, არამედ მსოფლიოს სხვადასხვა მხარიდან და წმინდა გაბრიელის ლოცვით უფალი მათ უსრულებს თხოვნას და ანიჭებს სულიერ და ხორციელ კურნებებს.

დღეს, დღევანდელ მსოფლიოში, როდესაც ასეთი სულიერი ძნელბედობაა, ჩვენ განსაკუთრებით გვამხნევებს ღირსი გაბრიელის სიტყვები, რომ სულიწმინდის მადლს არასდროს დაუტოვებია საქართველო, საქართველოს არასდროს მოჰკლებია სულიწმინდის მადლი და არც არასდროს მოაკლდება.

მაშ, დღეს, მისი ხსენების დღეს, განსაკუთრებით ვევედროთ ღირს გაბრიელს, აღმსარებელსა და სალოსს, რომ მისი ლოცვით უფალმა დაიფაროს და გააძლიეროს ჩვენი ქვეყანა, ჩვენი ეკლესია, გააძლიეროს და ადღეგრძელოს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და შეგვეწიოს ღირსი მამა გაბრიელი, რომ ამ ლაზარეს მსგავსად, უფალმა დაგვამკვიდროს აბრაამის წიაღში, რათა დავტკბეთ იმ გამოუთქმელი სიკეთეებით, რომლებიც „თვალს არ უნახავს და ყურს არ სმენია“ (1 კორ. 2,9), რისი ღირსიც დაე, გავმხდარიყავით მადლითა და კაცთმოყვარებითა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესითა, რომელსაც შვენის ყოველი დიდება, პატივი და თაყვანისცემა, თანა მამით და სულიწმინდითურთ, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე. ამინ.

ჩვენთან არს ღმერთი!“, - განაცხადა მეუფე შიომ.

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.