USD 2.7384
EUR 2.8548
RUB 2.6619
თბილისი
მამუკა გიორგაძე: „საქართველოში კრიზისი ხელოვნურია და მისი მონაწილეები ასე ადვილად არ გაჩერდებიან“
თარიღი:  1196
მარიამ მჭედლიშვილი
"ახალი თაობა"
 
იწყება თუ არა საქართველოში პოლიტიკური კრიზისის მოგვარება? ამ და სხვა საკითხებზე „ახალი თაობა“ ესაუბრა სახალხო პარტიის ლიდერს, ყოფილ დეპუტატს, მამუკა გიორგაძეს
 
_ ოპოზიციის ნაწილმა მმართველ პარტიასთან ერთად ხელი მოაწერა ევროპული საბჭოს პრეზიდენტის, შარლ მიშელის ახალ დოკუმენტს. არის ეს პოლიტიკური კრიზისის დაძლევის დასაწყისი?
 
_ მადლობა ევროკავშირს, მაგრამ, სამწუხაროდ, საქართველოში არსებული პოლიტიკური კრიზისი სხვა სახისაა და ადვილად ვერ დაიძლევა. ეს კრიზისი ინსპირირებულია, მას არ გააჩნია ბუნებრივი საფუძველი. მონაწილე სუბიექტები მას საკუთარი საჭიროებისთვის იყენებენ. კრიზისი ხელოვნურია და და მისი მონაწილეები ასე ადვილად არ გაჩერდებიან.
 
_ ქაოსი მომავალშიც არ არის გამორიცხული?
 
_ რასაკვირველია. ბუნებრივი კონკურენციით, ჯანსაღი არჩევნებით, იდეების ჭიდილით გარკვეული პოლიტიკური აქტორები ვერ მოვლენ ხელისუფლებაში. ამ მოთამაშეების პატრონების გეგმების თანახმად, ქვეყანაში უნდა მეფობდეს ქაოსი, მოსახლეობა კი მუდმივად სტრესის მდგომარეობაში უნდა იმყოფებოდეს. ეს რომ ნორმალური, ჩვეულებრივი კრიზისი იყოს, აქედან გამოსვლის გზები გამოინახებოდა.
 
_ კლასიკური კრიზისის შემთხვევაში ვადამდელი არჩევნები იქნებოდა გამოსავალი?
 
_ ვადამდელი არჩევნებიც და სხვა მეთოდებიც. ჩვენთან სხვა მდგომარეობაა. კრიზისი არის თვითმიზანი. ამის შემყურე ხალხს უტყდება გული, ის ვარდება ნიჰილიზმში. ჩვენი საგარეო პარტნიორები ხვდებიან, რაც ხდება, მაგრამ ხანდახან ამაზე თვალს ხუჭავენ. ერთი-ორჯერ პირდაპირ გვითხრეს (არენაზე მყოფ პარტიებს უთხრეს) კიდეც, რუსეთის თამაშს თამაშობთო. მათ რაც შეუძლიათ, აკეთებენ. თუ ჩვენ არ მოვინდომეთ და ქვეყანაზე არ ვიფიქრეთ, ისინი რას იზამენ?! ნახევარი წელიწადია ვიმყოფებით ამ ხელოვნურ ქაოსში. აღარც კოვიდ-თან ბრძოლისთვის გვცალია, არც ტერიტორიული მთლიანობისათვის, აღარც რეგიონული პრობლემებისთვის, არც შავი ზღვის უსაფრთხოებისთვის, არც იმისთვის, რომ ხალხი შიმშილობს. რეფორმები არც ერთ სფეროში არ გაგვიტარებია. ქორწილში ორი მთვრალი კაცი რომ ერთმანეთს ეჩხუბება, ისე მივჩერებივართ ორი პოლიტიკური სუბიექტის გაწევ-გამოწევას.
 
_ სასამართლო, საარჩევნო რეფორმები ნახსენებია შარლ მიშელის დოკუმენტში. იქნებ, ახლა მაინც დაიწყოს რეფორმების განხორციელება?
 
_ სავალალოა, რომ 30 წელიწადი გავიდა და ერთი საფუძვლიანი რეფორმა ვერ გავატარეთ, დემოკრატიულის ინსტიტუტები ვერ ჩამოვაყალიბეთ. ეს არ გააკეთა არც ერთმა ხელისუფლებამ. სასამართლო რეფორმის ოთხ ტალღაზე გვესაუბრებოდნენ, სინამდვილეში, არაფერი გაკეთებულა გარდა იმისა, რომ ერთი მოსამართლე მეორით შეიცვალა. ამ პერიოდში სიტუაცია სულ დაძაბული იყო. პრობლემები იფარებოდა სამხედრო, პოლიტიკური, სიტყვიერი, პიროვნული დაპირისპირებებით. იხარჯებოდა ამაო დრო, ფული და რესურსები.
 
_ მიშელის დოკუმენტს დავუბრუნდეთ. ოპოზიციის ნაწილმა მას ხელი მაშინვე მოაწერა. არ არის გამორიცხული, მათ სხვებიც შეუერთდნენ. ზოგისთვის ეს მიუღებელია. სალომე სამადაშვილს უთანხმოების გამო ნაცმოძრაობის დატოვებაც მოუხდა.
 
_ ამ პოლიტიკოსებს შორის თვისებრივი განსხვავება არ არის. ამ ხალხს სხვადასხვა ფუნქცია აქვთ მინიჭებული.
 
ყველა ერთნაირი საბჭოთა ერთპარტიულობის დროს იყო. ახლა ერთპარტიულობა ვერ იქნება. ვითომ მრავალპარტიულობაა. თანაც, აუცილებელია დრამატიზმი თავისი განცდებითა და ექსპრესიულობით, ინტიმით. სხვანაირად დამაჯერებელი სპექტაკლი არ შედგება. ყველა რადიკალი ვერ იქნება. ზოგს ზომიერის როლი აქვს დაკისრებული. გოჩასა და ხვიჩას ეპიზოდისა არ იყოს, თვალზე ცრემლი გადგება.იმასაც ხვდები, რომ საქართველოსთვის არც ერთი არ იბრძვის. ყველა ერთ ფაბრიკაშია დამზადებული. ამას აკვირდება დასავლეთი. იქ ეჭვი ეპარებათ, რომ „ვეფხისტყაოსნის“ შემქმნელ ერთან ურთიერთობენ. არ სჯერათ, რომ „ვეფხისტყაოსანი“ აქ შეიძლებოდა შექმნილიყო. პოლიტიკური სპექტაკლები მიდის ნამახვანიჰესის, გარეჯის, ადამიანების შიმშილის ფონზე. იკორთიდან წმინდანთა ნეშტის გადატანამ შეუმჩნევლად ჩაიარა. სამაგიეროდ, გაუთავებლად მიდის საუბარი მელიასა და რურუას პოლიტპატიმრობაზე.
 
_ რა არის ხელოვნური ქაოსის მიზანი?
 
_ ერთ-ერთი ამოცანაა ადამიანის, ერის დეგრადაცია. ვიღაცა იფირებს, რომ ეს დაკავშირებული არაა პოლიტიკასთან. არადა, არის. დეგრადირებული და ამორალური საზოგადოების ხელში ქვეყანა წარმატებას ვერ მიაღწევს. მტერს ეს უნდა. მაშინ, როცა ანზორ ერქომაშვილის გასვენების დღე იყო, გურამ დოჩანაშვილი კი ახლად გარდაცვლილი გახლდათ, ქალაქის ცენტრში კონცერტი და ცეკვა-თამაში იყო გაჩაღებული. ეს საშინელებაა. ერთი წუთითაც ვერ გამოდიან როლებიდან.
 
_ ევროკავშირის წარმომადგენელი მედიატორები დიდ აქცენტს აკეთებენ საარჩევნო საკითხებზე. იქნებ, მოხერხდეს ისეთი სამართლიანი საარჩევნო კანონმდებლობის მიღება, რომ პარლამენტში კონკურენციის გზით მოხვდნენ პოლიტიკური ძალები?
 
_ ამის იმედი არ უნდა დავკარგოთ. პესიმისტურად არც მე ვარ განწყობილი. რუსეთი, რომელიც საქართველოში პოლიტიკურ ქაოსის რეჟისორია, სუსტდება. სხვა არაფერი შეუძლია და ქაოსს იწვევს. შავ ზღვაზე რუსეთი დომინანტური როლი დამთავრდა. რასაკვირველია, საარჩევნო და სასამართლო რეფორმები გასატარებელია. ევროკავშირიც ამას გვირჩევს. ეს თუ გაკეთდა, რუსული ინტერესების გამტარებელი პოლიტიკოსები უკანა პლანზე გადავლენ. რუსეთი ერთ ამბავშია-ბოლო წლებში თავისი სპეცსამსახურები გაააქტიურა და პოლიტიკურ ველზე გამოიყვანა. იმედია, საზოგადოება თავის წვლილს შეიტანს რუსეთიდან თავსმოხვეული ხელოვნური ქაოსის დაძლევაში.
 
ანალიტიკა
«The Washington Post» (აშშ): „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“

ამერიკული გაზეთი „ვაშინგტონ პოსტი“ (The Washington Post) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „ომისადმი შიშის გამო, საქართველო რუსეთისაკენ დაბრუნებას ირჩევს“ (ავტორი - მარია ილიუშინა), რომელშიც განხილულია არჩევნებისშემდგომი სიტუაცია საქართველოში.

გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:

(...) ქართველთა უმრავლესობა - გამოკითხვების მიხედვით, 80%-ზე მეტი - მხარს უჭერს ქვეყნის ევროპულ ორიენტაციას და მოსკოვის მიმართ მაინცდამაინც განსაკუთრებულ სიყვარულს არ ამჟღავნებს, ოპოზიცია კი ცდილობს ხმის მიცემის შედეგები წარმოადგინოს როგორც არჩევანი ევროკავშირსა და რუსეთს შორის.

მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ორ ქვეყანას შორის 2008 წლის აგვისტორში მომხდარი ხანმოკლე ომის შედეგად საქართველოს ტერიტორიის 20% დე-ფაქტოდ რუსეთის კონტროლის ქვეშ იმყოფება, მოსკოვის სამხერო ძლიერების ჩრდილი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. შესაბამისად, „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს უფრო რადიკალური დილემა შესთავაზა: არჩევანი მშვიდობასა და ომს შორის.

მმართველი პარტიის „რუსეთის მხარეს შებრუნება“ შედარებით ახალ მოვლენას წარმოადგენს. 2012 წელს, როცა „ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში მოვიდა, მნიშვნელოვან საგარეოპოლიტიკურ წარმატებას მიაღწია - სწრაფად დაუახლოვდა ევროკავშირს მასში გაწევრიანების სურვილით, მაგრამ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების კვალობაზე პარტიამ რუსეთის ორბიტისაკენ გადაუხვია. მთავრობამ ევროპა და ადგილობრივი ოპოზიცია წარმოადგინა „ომის გლობალური პარტიად“, რომელსაც სურს საქართველო მოსკოვთან ომში ჩაითრიოს და კრემლთან დაპირისპირების ინსტრუმენტად გამოიყენოს

ამჟამად „ქართული ოცნება““ ოფიციალურად პრორუსულ პარტიას არ წარმოადგენს, მაგრამ ხშირად მისი პრაქტიკული მოქმედება საერთო პრორუსულ ჩარჩოებში ჯდება. 

ევროპული გზიდან გადახვევის პოლიტიკის ცენტრში მოჩანს „ქართული ოცნების“ დამაარსებელი ბიძინა ივანიშვილი - მილიარდერი, ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, რომელიც ბოლო ათწლეულში წავიდა ქართული პოლიტიკიდან, მაგრამ იმავდროულად გავლენიან ადამიანად რჩებოდა. ბიძინა ივანიშვილი რუსეთში ყოფნის დროს გამდიდრდა, 1990-იან წლებში და როგორც მისი კრიტიკოსები ამბობენ,  მისი რიტორიკა და პოლიტიკური მრწამსი რუსეთის ლიდერის პოზიციას უთავსდება.

რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრის დაწყებიდან პურველ ეტაპზე საქართველომ უკრაინას მხარი დაუჭირა. თბილისში დღესაც ბევრი უკრაინული დროშა ფრიალებს, მაგრამ მთავრობა თავს იკავებს რუსეთის გადაჭარბებული კრიტიკისაგან და ერიდება ანტირუსული სანქციების რეალიზებას.

„ჩვენ, როგორც ქვეყნის მმართველმა პარტიამ, მთავრობამ, ყველაფერი გავაკეთეთ უკრაინისა და უკრაინელი ხალხის მხარდასაჭერად“, - განაცხადა „ვაშინგტონ პოსტთან“ საუბარში „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილემ არჩილ თალაკვაძემ, მაგრამ, მისი თქმით, დასავლეთის ოფიციალურმა პირებმა რუსეთ-უკრაინის ომში საქართველოს ჩათრევა მოისურვეს: „ჩვენ ჩავთვალეთ, რომ ასეთი პოლიტიკა საქართველოსათვის ძალზე სარისკო და გაუმართლებელი იქნებოდა“.

„ქართულმა ოცნებამ“ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს აქტიურად ისარგებლა უკრაინის ომით და ამომრჩევლებს პლაკატების სერია შესთავაზა, რომლებზე გამოსახულია ერთი მხრივ, ომით დანგრეული უკრაინის ქალაქები და სოფლები, მეორე მხრივ - აღმშენებლობის პროცესში მყოფი საქართველო. ასეთმა პროპაგანდამ თავისი გამოძახილი ჰპოვა რუსეთთან ომგადატანილ საქართველოს მოსახლეობაში, განსაკუთრებით სოფლებში, ოკუპირებულ რეგიონებთან ახლოს, მხარეთა დამაშორიშორებელ ე.წ. სადემარკაციო ხაზის გასწვრივ.

როგორ ავიცილოთ თავიდან ომი

ქართველებს კარგად ახსოვთ 2008 წლის აგვისტოს ომი. ჭორვილისაკენ - ბიძინა ივანიშვილის მშობლიური სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომელიც კავკასიის ქედის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს, სწორედ რუსეთის მიერ ოკუპირებული რეგიონის - სამხრეთ ოსეთთან ახლოს გადის, სულ რაღაც ორიოდე კილომეტრში, სადემარკაციო ხაზთან.

ჭორვილაში ბიძინა ივანიშვილს თითქმის ეროვნულ გმირად თვლიან - მდიდარ ადამიანად, რომელიც თანასოფლელებს ყოველმხრივ ეხმარებოდა - სახლებისა თუ გზების მშენებლობაში, ჯანდაცვასა თუ კომუნალური გადასახადების გადახდაში, სანამ მან სახელმწიფო თანამდებობა - ქვეყნის პრემიერ-მინისტრის პოსტი არ დაიკავა.

„მე ომის მოწინააღმდეგ ვარ. დარწმუნებული ვარ, რომ „ქართული ოცნება“ მსვიდობას შეინარჩუნებს. არ გვსურს, რომ რომელიმე ქვეყანა საქართველოს მტერი იყოს და არც ის გვინდა, რომ საქართველოს იყოს სხვა ქვეყნის მტერი“, - ამბობს გიორგი გურძენიძე, სკოლის დირექტორი, რომელსაც ახსოვს, თუ როგორ ხმაურით დაფრინავდნენ სოფლის თავზე, ცაში რუსული თვითმფრინავები 2008 წელს.

„ქართული ოცნება“ აქტიურად უჭერს მხარს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური კურსის ორ ძირითად მომენტს - მშვიდობას ნეიტრალიტეტის გზით და ქართული ტრადიციული ფასეულობების დაცვას. „ქართული ოცნების“ მტკიცებით, მისი სტრატეგიული მიზანი არ შეცვლილა - ევროინტეგრაცია ძალაში რჩება, რომლის რეალიზებას 2030 წლისათვის არის დაგეგმილი: საქართველო ევროკავშირის წევრი გახდება „ღირსეულად“ და ტრადიციული ეროვნული ფასეულობების დაცვით.

„რა თქმა უნდა, მსურს ევროკავშირის წევრი ვიყოთ, მაგრამ ჩვენ ჩვენი წინაპრების ღირსებაც და მემკვიდრეობაც უნდა დავიცვათ. ქალი ქალი უნდა იყოს, კაცი კი - კაცი“, - ამბობს ჭორვილელი მამია მაჭავარიანი.

ქართველთა ღირსება კი დაცული იქნება ორი კანონით, რომლებმაც, პრაქტიკულად, ევროკავშირში საქართველოს პოტენციური წევრობის პროცესი შეაჩერეს - იმიტომ, რომ მათი დებულებები ევროპული ბლოკის სტანდარტებს ეწინააღმდეგება. ეს კანონებია „ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანების დაცვის, ასევე უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ, რომლებიც, როგორც ოპოზიცია აცხადებს, რუსული სამართლებრივი აქტების ასლებს წარმოადგენენ.

ევროპა შორეული ხდება?!

საქართველოს დედაქალაქის მცხოვრებთა ნაწილი შეშფოთებულია, რომ ქვეყნის შანსი ევროკავშირის წევრობაზე მცირდება. „არჩევნებში „ქართული ოცნების“ გამარჯვება სხვა არაფერია, თუ არა ხელისუფლების უზურპაცია“, - ამბობს 38 წლის გიორგი, რომელიც გვარს არ ასახელებს, ვაითუ დევნა დაუწყონ, - „ჩვენ ევროკავშირთან ინტეგრაცია უნდა გავაღრმავოთ. რუსეთთან დაახლოებას კი არცერთი ნორმალური ქვეყანა არ ცდილობს. პრორუსუსლი ორიენტაცია თვითმკვლელობას ნიშნავს, რადგან მოსკოვი არანაირი შეთანხმების პირობებს არ იცავს“.

ოპოზიცია მწვავედ აკრიტიკებს „ქართული ოცნების“ ომის წინააღმდეგ მიმართულ კურსს და მას პროპაგანდისტულს უწოდებს, ზოგიერთები კი თვლიან, რომ მმართველ პარტიის მხრიდან ამგვარი ლოზუნგების წარმოჩენა ხელისუფლებაში დარჩენასა და ერთპარტიული მმართველი სისტემის შენარჩუნებას ემსახურება.

პარტია „საქართველოსათვის“ ლიდერის გიორგი გახარიას განცხადებით, ბიძინა ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკაში მომხდარი ცვლილებები - პრორუსული გადახრები - იმითაა გამოწვეული, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება ხელისუფლების როტაციას ნიშნავს: „მისი მთავარია მიზანია ხელისუფლების შენარჩუნება. იგი ხედავს, რომ ევროპული დემოკრატია ხელისუფლების არჩევნების გზით შეცვლას ითვალისწინებს“.

მაგრამ არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ მიმდინარე საპროტესტო აქციები ისეთივე ძლიერი და ფართო არ არის, როგორიც გაზაფხულზე მიმდინარეობდა ზემოთ ხსენებული კანონების მიღების დროს. ეს ნიშნავს, რომ ოპოზიცია გამოფიტულია. მათ ვერც დასავლეთი ვერ უწევს სათანადო დახმარებას. ბრიუსელს შეუძლია გარკვეული ზეწოლა მოახდინოს „ქართულ ოცნებაზე“, მაგრამ ევროპელი ჩინოვნიკების რეაქცია აწონილ-დაწონილია: დამკვირვებლებმა ნამდვილად დააფიქსირეს დარღვევები, მაგრამ მათ თავი შეიკავეს იმის განცხადებაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა და ხმები მოპარულია.

არჩევნებში მომხდარი ყველა დარღვევის დეტალურად გამოკვლევა დროს მოითხოვს - კვირეებს და შეიძლება თვეებსაც, თანაც საკმაოდ რთულია მათი დამტკიცება-დადასტურება. „ჩვენ ახლა ისეთ სიტუაციასთან გვაქვს საქმე, როცა დასავლეთს არ სურს ხისტი ნაბიჯები გადადგას საკმარისი მტკიცებულებების გარეშე, ოპოზიციას კი საკმარისი მტკიცებულებები არ აქვს“, - ამბობს ჯონ დიპირო საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტიდან.

ბიძინა ივანიშვილი აშკარად იმაზე დებს თავის ფსონს, რომ ევროპა საქართველოსადმი ინტერესს დაკარგავს. ჯერ კიდევ ზაფხულში იგი აცხადებდა, რომ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში დონალდ ტრამპის გამარჯვება რუსეთ-უკრაინის ომს დაასრულებს. „ჩვენ მაქსიმუმ ერთი წელი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი მოვითმინოთ, შემდეგ კი [დასავლეთის] გლობალური და რეგიონული ინტერესები შეიცვლება, მათთან ერთად კი შეიცვლება ინტერესები საქართველოს მიმართაც“, - ამბობდა ბიძინა ივანიშვილი, - ომის დასრულებასთან ერთად კი ყველა გაუგებრობა ევროპასთან და ამერიკასთან გაქრება“.

წყარო: https://www.washingtonpost.com/world/2024/11/21/georgia-russia-elections-influence/

 

სრულად
გამოკითხვა
ვინ გაიმარჯვებს რუსეთ - უკრაინის ომში?
ხმის მიცემა
სხვათა შორის

მსოფლიოს ისტორიაში, უდიდესი იმპერიები ტერიტორიით(მლნ კვ. კმ): ბრიტანეთი - 35.5 მონღოლეთი - 24.0 რუსეთი - 22.8 ქინგის დინასტია (ჩინეთი) - 14.7 ესპანეთი - 13.7 ხანის დინასტია (ჩინეთი) - 12.5 საფრანგეთი - 11.5 არაბეთი - 11.1 იუანების დინასტია (ჩინეთი) - 11.0 ხიონგნუ - 9.0 ბრაზილია - 8.337 იაპონია - ~8.0 იბერიული კავშირი - 7.1 მინგის დინასტია (ჩინეთი) - 6.5 რაშიდუნების ხალიფატი (არაბეთი) - 6.4 პირველი თურქული სახანო - 6.0 ოქროს ურდო - 6.0 აქემენიანთა ირანი - 5.5 პორტუგალია - 5.5 ტანგის დინასტია (ჩინეთი) - 5.4 მაკედონია - 5.2 ოსმალეთი - 5.2 ჩრდილო იუანის დინასტია (მონღოლეთი) - 5.0 რომის იმპერია - 5.0

Ford, საავტომობილო ბაზრის დომინანტი მაშინ, როდესაც საავტომობილო ბაზარი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იყო, Ford Model T იყო დომინანტი მანქანა. 1916 წლის მონაცემებით, ის მსოფლიოში ყველა ავტომობილის 55%-ს შეადგენდა.

ილია ჭავჭავაძე: "როცა პრუსიამ წაართვა საფრანგეთს ელზასი და ლოტარინგია და პარლამენტში ჩამოვარდა საუბარი მასზედ, თუ რაგვარი მმართველობა მივცეთო ამ ახლად დაჭერილს ქვეყნებს, ბისმარკმა აი, რა სთქვა: ,,ჩვენი საქმე ელზასსა და ლოტარინგიაში თვითმმართველობის განძლიერება უნდა იყოსო. ადგილობრივნი საზოგადოების კრებანი უნდა დავაწყოთო ადგილობრივის მმართველობისთვისაო. ამ კრებათაგან უფრო უკეთ გვეცოდინება იმ ქვეყნების საჭიროება, ვიდრე პრუსიის მოხელეთაგანა. ადგილობრივთა მცხოვრებთაგან ამორჩეულნი და დაყენებულნი მოხელენი ჩვენთვის არავითარს შიშს არ მოასწავებენ. ჩვენგან დანიშნული მოხელე კი მათთვის უცხო კაცი იქნება და ერთი ურიგო რამ ქცევა უცხო კაცისა უკმაყოფილებას ჩამოაგდებს და ეგ მთავრობის განზრახვასა და სურვილს არ ეთანხმება. მე უფრო ისა მგონია, რომ მათგან ამორჩეულნი მოხელენი უფრო ცოტას გვავნებენ, ვიდრე ჩვენივე პრუსიის მოხელენი”. თუ იმისთანა კაცი, როგორც ბისმარკი, რომელიც თავისუფლების დიდი მომხრე მაინდამაინც არ არის, ისე იღვწოდა თვითმმართველობისათვის, მერე იმ ქვეყნების შესახებ, რომელთაც გერმანიის მორჩილება არამც თუ უნდოდათ, არამედ ეთაკილებოდათ, თუ ამისთანა რკინის გულისა და მარჯვენის კაცი, როგორც ბისმარკი, სხვა გზით ვერ ახერხებდა ურჩის ხალხის გულის მოგებას, თუ არ თვითმმართველობის მინიჭებითა, სხვას რაღა ეთქმის."

დედამიწაზე არსებული ცოცხალი არსებებიდან მხოლოდ ადამიანს და კოალას აქვთ თითის ანაბეჭდი

ინდოელი დიასახლისები მსოფლიო ოქროს მარაგის 11% ფლობენ. ეს უფრო მეტია, ვიდრე აშშ-ს, სავალუტო ფონდის, შვეიცარიის და გერმანიის მფლობელობაში არსებული ოქრო, ერთად აღებული.

დადგენილია, რომ სასოფლო-სამეურნეო კულტურათა მოსავლიანობის განმსაზღვრელ კომპლექსურ პირობათა შორის, ერთ-ერთი თესლის ხარისხია. მაღალხარისხოვანი ჯიშიანი თესლი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია მოსავლიანობის გასადიდებლად, რაც აგრეთვე დასაბუთებულია ხალხური სიბრძნით "რასაც დასთეს, იმას მოიმკი". - ქართული გენეტიკისა და სელექცია–მეთესლეობის სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი პეტრე ნასყიდაშვილი

ებოლა, SARS-ი, ცოფი, MERS-ი, დიდი ალბათობით ახალი კორონავირუსი COVID-19-იც, ყველა ამ ვირუსული დაავადების გავრცელება ღამურას უკავშირდება.

ყველაზე დიდი ეპიდემია კაცობრიობის ისტორიაში იყო ე.წ. "ესპანკა" (H1N1), რომელსაც 1918-1919 წლებში მიახლოებით 100 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა, ანუ დედამიწის მოსახლეობის 5,3 %.

იცით თუ არა, რომ მონაკოს ნაციონალური ორკესტრი უფრო დიდია, ვიდრე ქვეყნის არმია.