,
ევროპის სახელმწიფოთა ლიდერებს და რიგ პოლიტიკოსებს არ უნდა ჰქონდეთ დიდი იმედი იმისა, რომ საპრეზიდენტო რბოლაში კამალა ჰარისი დონალდ ტრამპს გაუსწრებს და თეთრ სახლში პრეზიდენტის სავარძელს დაიკავებს. დღევანდელი დიდი აჟიოტაჟის მიუხედავად, ამჟამინდელი ვიცე-პრეზიდენტის პერსპექტივა უიმედოა, ექს-პრეზიდენტი კი ლიდერობას ინარჩუნებს“, - ასეთი დედააზრია გატარებული ამერიკული საინფორმაციო-ანალიტიკური სააგენტოს „ბლუმბერგის“ (Bloomberg) მიერ გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „პრეზიდენტის პოსტზე დონალდ ტრამპის დაბრუნება ამერიკაში ლიბერალიზმის ბატონობას ბოლოს მოუღებს“ (ავტორი - ედრიან ვულდრიჯი), რომელშიც, აშშ-ის საპრეზიდენტო რბოლაში მომხდარი ცვლილებების ფონზე, განხილულია როგორც კამალა ჰარისის, ასევე დონალდ ტრამპის შანსები პრეზიდენტის პოსტის დასაუფლებლად.
გთავაზობთ პუბლიკაციას შემოკლებით:
აშკარაა ევროპული ისტებლიშმენტის აღტაცება იმით, რომ ჯო ბაიდენი საპრეზიდენტო რბოლიდან გვიან, მაგრამ მაინც გავიდა და იგი კამალა ჰარისმა ჩაანაცვლა. ევროპა თითქმის შერიგებული იყო დონალდ ტრამპის გაპრეზიდენტებაზე და ომისშემდგომი ლიბერალური წესრიგის დასრულებაზე. უეჭველია, ახლა ევროპელების ყურადღება კამალა ჰარისზე გადაერთვება, რომელმაც საოცრად სწრაფად მოაგროვა საჭიროზე მეტი ხმების რაოდენობა დემოკრატიული პარტიის ყრილობაზე კანდიდატად დასამტკიცებლად. ნუთუ ახლა დემოკრატები დაიწყებენ რესპუბლიკელების კრიტიკასა და დაცინვას დონალდ ტრამპის 78-წლიანი ასაკის გამო 59-წლიანი კამალა ჰარისთან შედარებით?
ერთადერთი გონივრული პასუხი შექმნილ სიტუაციაზე: ამერიკელი და ევროპელი ლიბერალების სიხარული ნაადრევია. გამოკითხვების თანახმად, დონალდ ტრამპი ძველებურად ლიდერობს საპრეზიდენტო არჩევნებისათვის, განსაკუთრებით ე.წ. „მოყოყმანე შტატებში“. მსოფლიოს საზოგადოება ნეგატიურად არის განწყობილი ისეთი ლიბბერალი ჩინოვნიკების მიმართ, როგორებიცაა აწ უკვე გადამდგარი ბრიტანელი ყოფილი პრემიერი რიში სუნაკი, ჯერ კიდევ მოქმედი საფრანგეთის პრეზიდენტი ემანუელ მაკრონი და გარკვეული დოზით - ინდოელი ნარენდრა მოდი. ჯო ბაიდენი ბოლო მომენტამდე აჭიანურებდა საპრეზიდენტო რბოლიდან გასვლას, მიუხედავად იმისა, რომ იგი ზოგიერთმა ახლადმოვლენილ თანამედროვე ლუციუს ცინცინატად (რომის რესპუბლიკის დროინდელ „კეთილ და ლმობიერ“ ლიდერად) შერაცხა.
ყველას უნდა ახსოვდეს, რომ კამალა ჰარისი სუსტი კანდიდატია, რომელმაც საკუთარი საპრეზიდენტო კამპანია სულ რაღაც სამიოდე წლის წინ სამარცხვინოდ წააგო და ვიცე-პრეზიდენტის პოსტს ჯო ბაიდენს უნდა უმადლოდეს. უფრო მეტიც - ვიცე-პრეზიდენტად ყოფნისას კამალა ჰარისს დაკისრებული ჰქონდა განსაკუთრებული პასუხისმგებლობა აშშ-ის სახელმწიფო საზღვრის, კერძოდ, მექსიკასთან არსებული საზღვრის დაცვაზე, რომელიც მან ვერ განახორციელა.
რა თქმა უნდა, დონალდ ტრამპის დაბრუნება თეთრ სახლში და მისი პრეზიდენტობა ისეთი არარ იქნება, როგორიც პირველი ვადის დროს იყო. ის რესპუბლიკელი თანაპარტიელები, რომლებიც მასზე ადრე გავლენა-ზეწოლას ახდენდნენ და პრეზიდენტის რადიკალურ სურვილებს ანეიტრალებდნენ (ვთქვათ, აშშ-ის ნატოდან გამოსვლის საკითხში), ასე აღარ აღარ გააკეთებენ. პირიქით, დონალდ ტრამპს ახლა ისეთი ადამიანები ჰყავს თავის უახლოეს გარემოცვაში, რომლებიც გააძლიერებენ მის ინსტიქტურ მტრობას და მიუღებლობას ლიბერალური იდეების მიმართ.
დონალდ ტრამპის რადიკალური მხარდამჭერები, მათ შორის პოტენციური ვიცე-პრეზიდენტი ჯეიმს დევიდ (ჯეი დი) ვენსი, ლიბერალებს ადანაშაულებენ იმაში, რომ მათ თავიანთი ლიბერალური წესრიგით „ნამდვილი ამერიკა“ დაანგრიეს. რესპუბლიკელ კონსერვატორებს ასევე არ მოსწონთ, რომ დემოკრატების ლიბერალური იდეოლოგიის წყალობით ამერიკის შეერთებული შტატები იძულებული გახდა საკუთარ თავზე ევროპის დაცვის ვალდებულება აეღო.
დონალდ ტრამპმა უკვე გამოხატა თავისი დამოკიდებულება ტაივანთან მიმართებით, რომ საეჭვოა ვაშინგტონი [„კუნძულოვან ჩინეთს“] დაეხმაროს [„კონტინენტური ჩინეთის“] აგრესიის შემთხვევაში. თავის მხრივ ჯეი დი ვენსი აცხადებს, რომ ამერიკამ უნდა შეზღუდოს [და შეიძლება შეწყვიტოს კიდეც] უკრაინისადმი ფართო დახმარება. გარდა ამისა, ყოფილი პრეზიდენტის მომხრეები იმასაც ხაზს უსვამენ, ევროპას თვითონ მოუწევს საკუთარი თავის უსაფრთხოებაზე ზრუნვა.
დემოკრატებმა თუნდაც რომ შეინარჩუნონ პრეზიდენტი სავარძელი, სიტუაცია არასოდეს არ დაუბრუნდება ძველ მდგომარეობას, ანუ ისეთს, რომელსაც ევროპელები „ნორმალურად“ ჩათვლიან. ამერიკის უკანდახევა თავისი გლობალური როლიდან დაიწყო არა რესპუბლიკელი დონალდ ტრამპის პრეზიდენტობით, არამედ დემოკრატ ბარაკ ობამას „შებრუნებით“ აზიისაკენ. კამალა ჰარისს, თუ იგი აშშ-ის მეთაური გახდება, მიუწევს კონგრესში საქმე ჰქონდეს არამარტო კონსერვატორ რესპუბლიკელებთან, არამედ სხვადასხვა ჯურის ანტიგლობალისტებთან, მათ შორის თავისივე თანაპარტიელებთანაც.
„ამერიკის ევროპელ მოკავშირეებს „ემუქრებათ“ არამხოლოდ დონალდ ტრამპის ოთხწლიანი პრეზიდენტობა, არამედ ისიც, რომ მათ წინაშე ყალიბდება ახალი მსოფლიო, რომელშიც „დიდი ლიბერალური ჰეგემონი“ - აშშ - უარს იტყვის ან ჰეგემონიაზე, ან ლიბერალიზმზე, ან კიდევ ორივეზე, რაც სრულიად არ არის გამორიცხული.
ბრიტანულ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ტრამპმა პუტინისათვის დრო ისე გამოთვალა, რომ სანქციებით მაქსიმალურ შედეგს მიაღწიოს“ (ავტორი – კონ კოფლინი). პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული მეორადი სანქციების ათდღიანი ვადა და მოცემულია მათი სავარაუდო შედეგები.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
დონალდ ტრამპმა, ალბათ, ყველაზე საუკეთესო და შესაფერისი დრო შეარჩია თავისი მეორადი ეკონომიკური სანქციების ახალი ვადის გამოცხადებისათვის, რომ რუსეთს ნავთობისა და გაზის გაყიდვით მიღებული შემოსავლები შეუმცირდეს და უკრაინაში ომი შეწყვიტოს.
დონალდ ტრამპს სამჯერ ეგონა, რომ ვლადიმერ პუტინი სამშვიდობო მოლაპარაკების აუცილებლობაში დაარწმუნა, მაგრამ სამჯერვე, როგორც კი სატელეფონო საუბარი მთავრდებოდა, რუსეთის არმია უკრაინული ქალაქების დასაბომბად რაკეტებსა და დრონებს უშვებდა.
აშშ-ის პრეზიდენტის მხრიდან იმის დაგვიანებული აღიარება, რომ „პუტინი მას თურმე ათამაშებდა და ომის გასაგრძელებლად დროს იგებდა“, იმას ნიშნავს, რომ როგორც იქნა, „ტრამპი აბობოქრდა“ და თავის რუს კოლეგას ათდღიანი ვადა დაუწესა ცეცხლის შესაწყვეტად. თუ კრემლი თეთრი სახლის მოთხოვნას არ დაეთანხმება, ძალაში შევა ახალი მომატებული საბაჟო ტარიფები იმ ქვეყნების მიმართ, რომლებიც რუსეთისაგან ნავთობს ყიდულობენ. სანქციის მიზანი და განხორციელების პროცედურა ასეთია: აშშ რუსული იაფი ნავთობისა და გაზის მოყვარული ქვეყნების – ინდოეთის, ჩინეთის (და ალბათ, თურქეთის და სხვების) მიერ წარმოებულ იმპორტირებულ პროდუქციაზე მომატებულ საბაჟო ტარიფებს დააწესებს. მათი ფასი იმდენად გაძვირდება, რომ ამერიკაში მყიდველი აღარ ეყოლება, ანუ ინდური და ჩინური კომპანიები დაზარალდებიან. ზარალის თავიდან ასაცილებლად იგივე ქვეყნები იძულებულნი გახდებიან, რომ რუსეთისაგან ნავთობისა და გაზის შესყიდვა შეწყვიტონ, რის შედეგადაც რუსეთს შემოსავლები შეუმცირდება, ანუ კრემლს აღარ ექნება თანხები უკრაინასთან ომის გასაგრძელებლად. რუსეთი ცეცხლს შეწყვეტს და სამშვიდობო მოლაპარაკებაზე დათანხმდება.
კონგრესში ზოგიერთი დეპუტატი უფრო რადიკალურად არის განწყობილი, რომლებიც 500%-იან სანქციების დაწესებას მოითხოვენ.
უეჭველია, რომ დონალდ ტრამპი სერიოზულად არის განწყობილი. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ მან იძულებული გახადა იაპონია და ევროკავშირი სავაჭრო ხელშეკრულებების დადებისას აშშ-ის მოთხოვნებზე დათანხმებულიყვნენ, განა თეთრი სახლი კრემლის წინაშე უკან დაიხევს?
როგორც კი ინდოეთი და ჩინეთი მტკივნუულ დარტყმას იგრძნობენ ამერიკასაგან, ისინი იძულებულნი გახდებიან რუსეთისაგან ნავთობ-გაზის შესყიდვა შეამცირონ (ან საერთოდ შეწყვიტონ). ამით დაინგრევა ვლადიმერ პუტინის გენერალური გეგმა რუსეთის იმპერიული ძლიერების აღდგენის შესახებ.
რუსეთი უკრაინის ფრონტზე წარუმატებლობას განიცდის. მართალია, კრემლმა დრონებითა და რაკეტებით უკრაინული ქალაქების დაბომბვა გააძლიერა, მაგრამ ფაქტია, რომ მაისში დაწყებულ შეტევას რუსეთის არმიისათვის რაიმე მნიშვნელოვანი წარმატება არ მოუტანია. ვლადიმერ პუტინი ბოლო დროს მუდმივად ცდილობს რომელიმე მსხვილი უკრაინული ქალაქის დაპყრობას, მაგრამ უშედეგოდ – პოკროვსკს და კონსტანტინოვკას ისევ უკრაინელები აკონტროლებენ. უკრაინელები მამაცურად იბრძვიან, რუსები უამრავ ჯარისკაცს კარგავს – კრემლის ზარალმა უკვე მილიონს მიაღწია დაღუპულებისა და დაჭრილების სახით. ეს ნიშნავს ყოველდღიურად 1080 რუსი მებრძოლის დაღუპვა-დასახიჩრებას.
ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთი ათასკილომეტრიან ფრონტის ხაზზე რაიმე წარმატებას მიაღწევს მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპი უკრაინას მეტ იარაღს მიაწვდის. უკრაინელებს თუ იარაღი საკმარისი რაოდენობით ექნებათ, ისინი რუსებს უკან დაახევინებენ და საეჭვოა პუტინმა ის ტერიტორია შეინარჩუნოს, რაც ბოლო დროს დაიპყრო. კრემლს ირანის იმედიც აღარ ექნება, რადგან თეირანი მნიშვნელოვნად არის დასუსტებული ისრაელთან (და აშშ-სთან) ამასწინანდელი საჰაერო შეტაკების გამო.
არის იმის ნიშნებიც, რომ თვითონ ვლადიმერ პუტინს მისსავე გარემოცვაში ბევრი არ ეთანხმება, რასაც მოსკოვში მიმდინარე საკადრო წმენდა მოწმობს. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ჩინოვნიკი სიცოცხლეს თვითმკვლელობით ამთავრებს, ცნობილი ოლიგარქები კი ქვეყნიდან გაქცევის დროს იქნენ დაკავებულები. ზოგიერთი მაღალჩინოსანი ოფიცერი, რომლებსაც ყოფილ თავდაცვის მინისტრთან სერგეი შოიგუსთან ახლო ურთიერთობა ჰქონდათ, დაპატიმრებულები იქნენ კორუფციის ბრალდებით.
იმ სიძნელეების მასშტაბს, რასაც ვლადიმერ პუტინი შეეჯახა ომის გამო, მოწმობს ის ფაქტი, რომ იგი იძულებული გახდა გასულ კვირას ყოველწლიური სამხედრო-საზღვაო აღლუმის ჩატარება გაეუქმებინა – უკრაინაში განცდილი დიდი დანაკარგების გამო.
ამრიგად, დონალდ ტრამპის გადაწყვეტილება ვადების შემცირების თაობაზე დროულია – ის იმ დროს იქნა მიღებული, როცა ვლადიმერ პუტინს, ყოყოჩობის მიუხედავად, ე.წ. „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის“ გაგრძელების ვარიანტები უმთავრდება.
თუ რუსეთის პრეზიდენტი გამოფხიზლდება და მიხვდება, რომ მას უკრაინაში ომის მოგების შანსი არ აქვს, მას სხვა არჩევანი არ ექნება იმის გარდა, რომ დონალდ ტრამპის მოთხოვნას დათანხმდეს – ცეცხლი შეწყვიტოს და სამშვიდობო მოლაპარაკება დაიწყოს.
